Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Maria Zawadzka Sędziowie WSA Renata Czeluśniak WSA Hanna Knysiak-Sudyka (spr.) Protokolant Małgorzata Krasowska-Świt po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 grudnia 2017 r. sprawy ze skargi M. B. na decyzję Wojewody z dnia 11 sierpnia 2017 r. nr [...] w przedmiocie statusu osoby bezrobotnej I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji; II. zasądza od Wojewody na rzecz skarżącego M. B. kwotę 497 (czterysta dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Wojewoda decyzją z dnia 11 sierpnia 2017 r., znak [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 1257; zwanej dalej "k.p.a.") oraz art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c i art. 33 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 1065 ze zm.; zwanej dalej ustawą) po rozpatrzeniu odwołania skarżącego M. B. od decyzji Prezydenta Miasta, z [...] 2017 roku, znak: [...], orzekającej o pozbawieniu skarżącego od 1 października 2013 roku statusu bezrobotnego, utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję organu pierwszej instancji.

Powyższe rozstrzygnięcia zapadły w następującym stanie faktycznym i prawnym: W dniu 22 lipca 2011 roku skarżący zarejestrował się w Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna, bez prawa do zasiłku. Ze skierowania Urzędu w okresie od 14 maja 2012 roku do 29 czerwca 2012 roku skarżący odbywał szkolenie, a od 7 maja 2014 roku do 30 października 2014 roku staż i pobrał z tego tytułu stypendium.

W dniu 5 maja 2017 roku do Urzędu wpłynęło pismo Zakładu Ubezpieczeń Społecznych informujące, iż skarżący od 3 maja 2013 roku do nadal pobiera rentę rodzinną po zmarłej żonie, w następującej wysokości:

od 3.05.2013 r. do 31.05.2013 r. w kwocie brutto 448,63 zł;

od 1.06.2013 r. do 30.09.2013 r. w kwocie brutto 479.46zł;

od 1.10.2013 r. do 31.10.2013 r. w kwocie brutto 905. 65 zł;

od 1.11.2013 r. do 28.02.2014 r. w kwocie brutto 479.46 zł;

od 1.03.2014 r. do 30.09.2014 r. w kwocie brutto 487.13 zł;

od 1.10.2014 r. do 28.02.2015 r. w- kwocie brutto 920.14 zł;

od 1.03.2015 r. do 30.09.2015 r. w kwocie brutto 505.13 zł;

od 1.10.2015 r. do 29.02.2016 r. w kwocie brutto 958.43 zł + 300.00 zł jednorazowy dodatek;

od 1.03.2016 r. do 31.03.2016 r. w kwocie brutto 958,43 zł;

od 1.04.2016 r. do 28.02.2017r. w kwocie brutto 958,43 zł;

od 1.03.2017 r. do nadal w kwocie brutto 1000,00 zł.

W związku z tym organ pierwszej instancji w dniu [...] 2017 roku wydał decyzję, znak: [...], którą orzekł o pozbawieniu skarżącego statusu bezrobotnego od 1 października 2013 roku z powodu nabycia prawa do renty rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Powyższą decyzję doręczono 19 czerwca 2017 roku, a 30 czerwca 2017 roku skarżący wniósł od niej odwołanie. Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji. W jego ocenie zestawienie kwot przyznanej renty rodzinnej wskazanych w piśmie ZUS z wysokością obowiązującego w okresie pobierania renty minimalnego wynagrodzenia wprost potwierdza to żądanie. Tylko we wskazanych okresach renta rodzinna przekraczała kwotę połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę. Fluktuacje wysokości przyznanej renty rodzinnej wynikały z faktu, iż skarżący był uprawniony do renty wraz z synem, który z opóźnieniem w stosunku do rozpoczęcia roku akademickiego składał zaświadczenia o nauce w szkole wyższej. Skutkowało to tym, że do momentu złożenia zaświadczenia, całość świadczenia była przyznawana skarżącemu.

Organ odwoławczy wskazał, iż poza sporem jest, że skarżący decyzją ZUS, znak: [...], ma przyznaną na stałe rentę rodzinną od 3 maja 2013 roku. Renta ta z uwagi na to, iż uprawnionym do świadczenia był również uczący się wówczas syn, pobierana była do 1 października 2015 roku w różnych wysokościach. Poza sporem są tak okresy, jak i wysokość przyznanej renty rodzinnej, wskazane w piśmie ZUS z 28 kwietnia 2017 roku. Faktem jest również, że zgodnie z pismem ZUS, wysokość wypłaconej renty rodzinnej przekraczała kwotę połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę w okresie od: 1 października 2013 roku do 31 października 2013 roku, od 1 października 2014 roku do 28 lutego 2015 roku, od 1 października 2015 roku do 31 grudnia 2016 roku oraz od 1 marca 2017 roku do nadal.

Istota sporu w rozstrzyganej sprawie sprowadza się do ustalenia, który z powyżej zacytowanych przepisów ustawy winien znaleźć zastosowanie w sprawie. Pozwoli to stwierdzić, czy skarżący powinien być pozbawiony statusu bezrobotnego bezterminowo, od 1 października 2013 roku, na podstawie art. art. 33 ust. 4 pkt 1 ustawy, czy też właściwym jest zastosowane art. 78 ust. 4 ustawy i wydanie orzeczenia o pozbawieniu statusu na okresy zamknięte wskazane w odwołaniu.

Organ podniósł, że ze wskazanych powyżej przepisów wynika, że ustawodawca przewiduje dwie formy pozbawienia bezrobotnego statusu osoby bezrobotnej. Pierwszą z nich jest pozbawienie statusu bez określania daty końcowej, zaś drugą jest pozbawienie statusu osoby bezrobotnej ze wskazaniem takiej daty przewidziane w art. 78 ust. 4 ustawy. Aby ponownie uzyskać status osoby bezrobotnej w pierwszym z tych przypadków niezbędna jest ponowna rejestracja w urzędzie pracy. Natomiast w przypadku pozbawienia statusu bezrobotnego z określeniem daty końcowej status bezrobotnego niejako odżywa, bez konieczności kolejnej rejestracji.

Zdaniem organu w rozstrzyganym przypadku renta rodzinna nie była przyznana na okres zamknięty, od samego początku było to prawo przyznane skarżącemu na stałe. Nie przyznano także świadczenia za okres wsteczny, a skutek regulowania sytuacji skarżącego przez Urząd Pracy z datą wsteczną jest wynikiem braku poinformowania tego Urzędu o przyznaniu i wypłacie renty rodzinnej, które to świadczenie odwołujący pobiera już od prawie 5 lat. Jak wynika z akt sprawy, skarżący był pouczany o konieczności powiadamiania w terminie 7 dni Urzędu o okolicznościach mających wpływ na wypłatę zasiłku oraz posiadanie statusu osoby bezrobotnej. W informacjach tych jako okoliczność mającą znaczenie dla posiadania statusu bezrobotnego wprost wskazane jest nabycie renty rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę.

W związku z powyższym organ odwoławczy instancji stanął na stanowisku, że zasadnym było zastosowanie w przypadku skarżącego art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c i art. 33 ust. 4 pkt 1 ustawy oraz wydanie orzeczenia o pozbawieniu statusu bezrobotnego od 1 października 2013 roku, czyli z chwilą uzyskania prawa do renty rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę wynagrodzenia za pracę wówczas obowiązującego.

Do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie skargę na powyższą decyzję wniósł skarżący M. B. Skarżący wniósł o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji Prezydenta Miasta z dnia [...] 2017 r., z uwagi na naruszenie przez organy prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, a polegające na nie zastosowaniu w stanie faktycznym sprawy dyspozycji art. 78 ust. 4 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy i błędnym zastosowaniu art. 33 ust. 4 pkt 1 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 2 ppkt c powołanej ustawy.

Skarżący podniósł, że stanowisko organu II instancji (a także I instancji) jest całkowicie sprzeczne z literalnym brzmieniem art. 78 ust. 4 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Z treści przepisu nie wynika bowiem żadne ograniczenie limitujące jego stosowanie wyłącznie do przypadków, w których z mocą wsteczną wydano decyzję przyznającą danej osobie na oznaczony okres (okresy) prawo do świadczeń wykluczających status osoby bezrobotnej.

Na dzień wydawania decyzji zarówno organ II, jak i organ I instancji, dysponowały jednoznaczną dokumentacją ZUS (w szczególności załączonym do odwołania pismem z dnia 28.04.2017r.), z której wynikało, w których dokładnie okresach skarżący był uprawniony do renty rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, a w których świadczenie to przysługiwało mu w niższej wysokości. Tym samym zarówno organ I instancji, jak i organ II instancji, mógł uczynić użytek z jednoznacznej dyspozycji art. 78 ust. 4 cytowanej ustawy, czego jednak bezpodstawnie nie zrobił.

Skarżący podniósł, że celem przepisu art. 78 ust. 4 cyt. ustawy jest umożliwienie każdorazowego "odzyskiwania" statusu bezrobotnego bez obowiązku ponownej rejestracji (tj. automatycznie z momentem ponownego spełnienia przesłanek z art. 2 cyt. ustawy), co jest uzasadnione zarówno konstytucyjnym prawem do zabezpieczenia społecznego, a ponadto zasadą ciągłości uprawnień z ubezpieczenia społecznego.

Organ w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje :

Stosownie do art. 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 z późn. zm.; zwanej dalej w skrócie "p.p.s.a."), sądy administracyjne powołane są do kontroli działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W ramach swej kognicji sąd bada, czy przy wydaniu zaskarżonego aktu nie doszło do naruszenia prawa materialnego i przepisów postępowania administracyjnego, nie będąc przy tym związanym granicami skargi, stosownie do treści art. 134 § 1 p.p.s.a. Orzekanie - w myśl art. 135 p.p.s.a. - następuje w granicach sprawy będącej przedmiotem kontrolowanego postępowania, w której został wydany zaskarżony akt lub czynność i odbywa się z uwzględnieniem wówczas obowiązujących przepisów prawa. Uwzględnienie skargi następuje w przypadkach naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt. 1 lit. a) p.p.s.a.), naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (art. 145 § 1 pkt. 1 lit. b), oraz innego naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt.1 lit. c) p.p.s.a.). W przypadkach, gdy zachodzą przyczyny określone w art. 156 k.p.a., sąd stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia (art. 145 § 1 pkt. 2 p.p.s.a.), jeżeli zachodzą przyczyny określone w innych przepisach, sąd stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa.

Kontrolując zaskarżoną decyzję zgodnie z przywołanymi wyżej zasadami, należało uznać, że skarga zasługuje na uwzględnienie.

Należy podnieść, że stan faktyczny w niniejszej sprawie został ustalony w sposób bezsporny i nie jest przez skarżącego kwestionowany. Spór dotyczy kwestii prawnej i sprowadza się do stwierdzenia, który z przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy – art. 33 ust. 4 pkt 1 czy art. 78 ust. 4 – powinien znaleźć w sprawie niniejszej zastosowanie.

Zgodnie z art. 33 ust. 4 pkt 1 ustawy starosta, z zastrzeżeniem art. 75 ust. 3, pozbawia statusu bezrobotnego bezrobotnego, który nie spełnia warunków, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2. Natomiast zgodnie z art. 78 ust. 4 ustawy w przypadku przyznania bezrobotnemu prawa do emerytury, świadczenia przedemerytalnego, renty z tytułu niezdolności do pracy lub służby, o której mowa w art. 71 ust. 2 pkt 1, renty szkoleniowej, renty socjalnej, zasiłku macierzyńskiego, zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego, zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub renty rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę na okres, w którym był bezrobotny, pozbawienie statusu bezrobotnego i prawa do zasiłku następuje za okres, za który przyznano emeryturę, świadczenie przedemerytalne, rentę z tytułu niezdolności do pracy lub służby, o której mowa w art. 71 ust. 2 pkt 1, rentę szkoleniową, rentę socjalną, zasiłek macierzyński, zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego, zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub rentę rodzinną w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę. Przyznanie wyżej wymienionych świadczeń w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę jest równoznaczne z niespełnianiem przesłanki warunkującej posiadanie statusu bezrobotnego. Skutkuje to w efekcie pozbawieniem tego statusu, a co za tym idzie - również prawa do zasiłku dla bezrobotnych, ale tylko za okres, za który przyznano owe świadczenia w wysokości przekraczającej próg połowy minimalnego wynagrodzenia. Jak stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 20 czerwca 2013 r., III SA/Gd 405/13, LEX nr 1572245, istotą rozwiązania przyjętego w art. 78 ust. 4 ustawy jest "umożliwienie bezrobotnemu przywrócenia przysługującego mu statusu bez konieczności ponownej rejestracji w przypadku przyznania mu na okres oznaczony, z mocą wsteczną, świadczeń wykluczających status osoby bezrobotnej gwarantujących uprawnienia z zakresu zabezpieczenia społecznego".

Zdaniem Sądu w sytuacji, w której bezrobotny spełnia przesłanki z art. 78 ust. 4 ustawy, pozbawienie go statusu bezrobotnego winno nastąpić w oparciu o powyższy przepis, a nie w oparciu o normę ogólną wynikającą z art. 33 ust. 4 pkt 1 ustawy. Skarżący ewidentnie spełnia przesłankę zastosowania art. 78 ust. 4 ustawy, gdyż została mu przyznana renta rodzinna w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę na okres, w którym był bezrobotny. Co więcej, organy w wydanych decyzjach wskazały okresy, w których wysokość renty rodzinnej przekroczyła połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę. Z art. 78 ust. 4 w żaden sposób nie wynika, by miał on znajdować zastosowanie tylko w razie przyznania wymienionych w nim świadczeń z mocą wsteczną. Należy podzielić zarzut skarżącego, iż z treści powołanego przepisu nie wynika żadne ograniczenie limitujące jego stosowanie wyłącznie do przypadków, w których z mocą wsteczną wydano decyzję przyznającą danej osobie na oznaczony okres (okresy) prawo do świadczeń wykluczających status osoby bezrobotnej. Omawiany przepis stanowi szczególną regulację, w oparciu o którą pozbawienie statusu bezrobotnego jest uwarunkowane przyznaniem określonych w nim świadczeń w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę. Oczywiście pozbawienie statusu bezrobotnego może nastąpić również w razie przyznania świadczeń z mocą wsteczną. Przepis art. 78 ust. 4 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy ma charakter całkowicie samodzielny i możliwe jest orzeczenie o pozbawieniu statusu osoby bezrobotnej na jego podstawie w przypadku utraty jednej z kumulatywnych przesłanek spośród wymienionych w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit.c ustawy (por. wyrok WSA w Kielcach z 6 września 2017 r., sygn. akt II SA/Ke 448/17, LEX nr 2365393).

W przedmiotowej sprawie organy w swych decyzjach wyraźnie wskazują, że w odniesieniu do skarżącego przesłanka pozbawienia go statusu bezrobotnego została spełniona jedynie w okresach od 1 października 2013 roku do 31 października 2013 roku, od 1 października 2014 roku do 28 lutego 2015 roku, od 1 października 2015 roku do 31 grudnia 2016 roku oraz od 1 marca 2017 roku do nadal. Wobec powyższego – wobec brzmienia art. 78 ust. 4 ustawy - nieuzasadnione jest pozbawienie skarżącego statusu bezrobotnego w pozostałych okresach czasu.

Mając powyższe na uwadze należy uznać, że organy naruszyły art. 78 ust. 4 ustawy poprzez jego niezastosowanie, natomiast błędnie zastosowały art. 33 ust. 4 pkt 1 ustawy, a zatem dopuściły się również jego naruszenia.

Rozpatrując ponownie niniejszą sprawę organy mają obowiązek dokonania subsumpcji ustalonego stanu faktycznego sprawy, a dokonując interpretacji przepisów art. 78 ust. 4 i art. 33 ust. 4 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy wezmą pod uwagę stanowisko Sądu wyrażone wyżej.

Wobec naruszenia powyższych przepisów prawa materialnego w sposób wyżej wskazany, na podstawie art. 145 § 1 ust. 1 lit. a) p.p.s.a. w związku z art. 135 p.p.s.a. orzeczono jak w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach postępowania orzeczono na zasadzie art. 200 p.p.s.a. w związku z art. 205 § 2 tej ustawy.