Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

1. Fakt, że Stowarzyszenie jest podmiotem wykonującym zadania publiczne oraz dysponującym majątkiem publicznym (art. 4 ust. 1 pkt. 5 u.d.i.p.) nie oznacza, że dane dotyczące członków Stowarzyszenia są informacją publiczną w rozumieniu art. 1 ust. 1 u.d.i.p.

2. Imienna lista członków Stowarzyszenia, nawet gdy jest ono podmiotem o statusie przewidzianym w art. 4 ust. 1 pkt. 5 u.d.i.p., stanowi w istocie dane osobowe należące do sfery życia prywatnego członków Stowarzyszenia.

3. Uwzględniając to, że prawo do prywatności jest wartością chronioną konstytucyjnie, przyjąć należy, że w odniesieniu do osoby fizycznej udostępnienie danych osobowych powinno się ograniczyć tylko do tego co z mocy ustawy będzie uznane za jawne.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Jan Paweł Tarno, Sędzia NSA Anna Lech, Sędzia NSA Marzenna Linska-Wawrzon (spr.), Protokolant asystent sędziego Dorota Chromicka, po rozpoznaniu w dniu 29 grudnia 2011 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej T. G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 czerwca 2011 r., sygn. akt II SAB/Wa 64/11 w sprawie ze skargi T. G. na bezczynność [...] z siedzibą w Warszawie w przedmiocie wniosku o udostępnienie informacji publicznej 1. oddala skargę kasacyjną, 2. zasądza od T. G. na rzecz Aeroklubu Polskiego z siedzibą w Warszawie kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 13 czerwca 2011 r., sygn. akt II SAB/Wa 64/11, oddalił skargę T. G. na bezczynność Aeroklubu Polskiego w przedmiocie wniosku o udostępnienie informacji publicznej.

Wyrok ten został wydany w następujących okolicznościach sprawy:

T. G. pismem z dnia 8 grudnia 2010 r., na podstawie art. 2 ust. 1 i art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej oraz art. 13 Konstytucji RP, zwrócił się z wnioskiem do Aeroklubu Polskiego o udostępnienie informacji publicznej w zakresie imiennej listy członków stowarzyszenia Aeroklub Polski, z rozbiciem na poszczególne aerokluby regionalne, z podaniem statusu członka (zwyczajny, nadzwyczajny, wspierający).

Aeroklub Polski w piśmie z dnia 19 stycznia 2011 r. poinformował wnioskodawcę, że żądana przez niego informacja nie jest informacją o sprawach publicznych w rozumieniu cyt. ustawy z dnia 6 września 2001 r. Jest to informacja o sprawach członkowskich stowarzyszenia Aeroklub Polski, dotycząca danych osobowych członków Stowarzyszenia. Podniesiono również, że Aeroklub Polski jest podmiotem obowiązanym do ujawniania informacji publicznej tylko w ograniczonym zakresie, jako "jednostka organizacyjna dysponująca majątkiem publicznym" (art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej).

T. G. w skardze na bezczynność Aeroklubu Polskiego w zakresie udostępnienia informacji publicznej zarzucił, że organ w pisemnej odpowiedzi na jego wniosek o udostępnienie informacji publicznej dokonał wykładni prawa sprzecznej z Konstytucją oraz z ustawą o dostępie do informacji publicznej. Wniósł w związku z tym o nakazanie organowi ujawnienia wnioskowanej informacji w terminie 14 dni, a także o ustalenie przez Sąd, że członkami Stowarzyszenia są wyłącznie osoby znane władzom tego Stowarzyszenia z imienia i nazwiska, jako członkowie regionalnych struktur Aeroklubu Polskiego.

W uzasadnieniu skargi podniósł, że Aeroklub Polski wykonuje określone zadania publiczne a ponadto wskazał, że wnioskowana informacja dotyczy wyłącznie niezbędnych danych osobowych, jawnych na podstawie zapisu w Konstytucji, które nie pozwalają na ich użycie sprzeczne z celami ustawy. Zaznaczył, że członkostwo w Aeroklubie Polskim musi być jawne, ponieważ art. 13 Konstytucji zabrania utajniania członkostwa w organizacji.

Aeroklub Polski w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko, że żądana przez skarżącego informacja nie jest informacją publiczną w rozumieniu ustawy o dostępie do informacji publicznej, lecz informacją o wewnętrznych sprawach członkowskich Stowarzyszenia. Ponadto zawiera dane osobowe członków Stowarzyszenia (imię, nazwisko, przynależność do aeroklubu regionalnego). Zdaniem Aeroklubu obowiązek udostępniania informacji publicznej dotyczy Aeroklubu Polskiego wyłącznie co do informacji, jakie wiążą się z dysponowaniem majątkiem publicznym (np. dotacje Ministerstwa Sportu na działalność sportową Aeroklubu Polskiego jako Polskiego Związku Sportowego).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku zaznaczył, że Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 61 ust. 1 stanowi, że obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu (ust. 2). Ograniczenie prawa, o którym mowa w ust. 1 i 2, może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa (ust. 3).

Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.), będąca rozwinięciem konstytucyjnego prawa do informacji publicznej, reguluje zasady i tryb dostępu do informacji, mających walor informacji publicznych, wskazuje, w jakich przypadkach dostęp do informacji publicznej podlega ograniczeniu, i kiedy żądane przez wnioskodawcę informacje nie mogą zostać udostępnione.

Artykuł 4 ust. 1 ustawy wskazuje podmioty zobowiązane do udostępnienia informacji publicznej. W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, że Aeroklub Polski, który ma status polskiego związku sportowego w zakresie sportów lotniczych i który realizuje w związku z tym zadania publiczne określone ustawą z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz.U. Nr 127, poz. 857), na które otrzymuje dotacje z budżetu Państwa, a także dysponuje określonym majątkiem publicznym, jest podmiotem zobowiązanym na gruncie ustawy o dostępie do informacji publicznej do udostępnienia informacji, mającej walor informacji publicznej, będącej w jego posiadaniu.

Zgodnie z art. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonym w ustawie. Informację publiczną, w świetle ugruntowanego orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, stanowi każda wiadomość wytworzona przez szeroko rozumiane władze publiczne oraz osoby pełniące funkcje publiczne, a także inne podmioty, które tę władzę realizują, bądź gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa, w zakresie swych kompetencji. Informację publiczną stanowi treść wszelkiego rodzaju dokumentów, odnoszących się do organu władzy publicznej, związanych z nim bądź w jakikolwiek sposób go dotyczących. Są nią zarówno treści dokumentów bezpośrednio przez organ wytworzone, jak i te, które używa się przy realizacji przewidzianych prawem zadań (także te, które tylko w części go dotyczą) nawet, gdy nie pochodzą wprost od niego. W art. 6 ust. 1 cytowanej ustawy zamieszczony został przykładowy katalog informacji i dokumentów stanowiących informację publiczną.

Udostępnienie informacji publicznej następuje w formie czynności materialno-technicznej. Obowiązek wydania decyzji administracyjnej ustawodawca przewidział natomiast tylko w takim wypadku, gdy informacja, której udostępnienia żąda określony podmiot jest informacją publiczną, lecz organ odmawia jej udostępnienia. Jeżeli żądanie nie dotyczy informacji publicznej, organ powinien jedynie powiadomić pismem podmiot żądający udostępnienia informacji, że jego wniosek nie znajduje podstaw w przepisach prawa.

Z bezczynnością organu w sprawie udostępnienia informacji publicznej będziemy mieli zatem do czynienia wówczas, gdy organ zobowiązany do podjęcia czynności materialno-technicznej w przedmiocie udostępnienia żądanej informacji publicznej, takiej czynności nie podejmuje.

W ocenie Sądu żądana przez skarżącego informacja o członkach stowarzyszenia Aeroklub Polski, mimo że Stowarzyszenie to realizuje zadania publiczne, nie ma waloru informacji publicznej. Taki walor mają tylko te informacje, które dotyczą realizacji przez stowarzyszenie Aeroklub Polski zadań publicznych określonych ustawą z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie. Nie można jednocześnie zgodzić się ze skarżącym, iż z art. 13 Konstytucji RP, który zakazuje istnienia organizacji, które przewidują utajnienie członkostwa w nich należy wywieść, że informacja o członkach jakiegokolwiek stowarzyszenia, jest informacją publiczną.

Z uwagi na powyższe zarzut bezczynności organu w zakresie rozpoznania wniosku skarżącego o udostępnienie informacji publicznej dotyczącej imiennej listy członków stowarzyszenia Aeroklub Polski, należy uznać za nieuzasadniony. Wniosek nie dotyczył udzielenia informacji publicznej w rozumieniu ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, a to wykluczało uznanie bezczynności organu. Prawidłowa była zatem forma, w jakiej organ udzielił stronie odpowiedzi, a mianowicie forma pisma z dnia 19 stycznia 2011 r., a nie decyzji.

Z tego względu Sąd I instancji oddalił skargę na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. dalej zwana "p.p.s.a.").

T. G. w skardze kasacyjnej od powyższego orzeczenia wniósł o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, ewentualnie uchylenie tego wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez uwzględnienie w całości skargi skarżącego, oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przypisanych.

Wyrokowi zarzucił naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię przepisów:

a) art. 13 Konstytucji RP poprzez przyjęcie, iż dopuszczalne jest utajnienie członkostwa w organizacji, tj. Aeroklubu Polskiego;

b) art. 1 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach, poprzez przyjęcie, iż prawo zrzeszania się w stowarzyszeniach może być realizowane z pogwałceniem art. 13 Konstytucji RP;

c) art. 1, art. 3 ust. 2, art. 4 ust. 1 i art. 6 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej w zw. z art. 1 ust. 3 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach, poprzez przyjęcie, że Aeroklub Polski, będący podmiotem uczestniczącym w stanowieniu prawa, może utajnić listę osób, które poprzez udział w tym stowarzyszeniu biorą udział w stanowieniu prawa i przez to błędne uznanie, że żądana przez skarżącego informacja o członkach stowarzyszenia Aeroklub Polski (mimo realizowania przez to Stowarzyszenie zadań publicznych) nie ma waloru informacji publicznej;

Zarzucił również naruszenie przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

– art. 141 § 4 p.p.s.a., poprzez nieustosunkowanie się do wszystkich zarzutów zawartych w odwołaniu skarżącego;

– art. 145 § 1 pkt 1 lit. c/ oraz pkt. 2 p.p.s.a. poprzez oddalenie skargi mimo naruszenia przez organ odwoławczy przepisów art. 13 Konstytucji RP, art. 1 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach, art. 1 ust. 1 oraz art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej.

Skarżący podniósł, że Aeroklub Polski (nazywany dalej AP), dysponuje olbrzymim majątkiem w nieruchomościach, przekazanych AP nieodpłatnie przez Skarb Państwa. Majątkiem tym dysonuje Walne Zgromadzenie Delegatów AP. Delegaci ci wybierani są na Walnych zgromadzeniach wyborczych w aeroklubach regionalnych, przez "tajnych" członków AP. Uchwałą podjętą przez delegatów na Walne zgromadzenie AP, wybranych przez "niejawnych" członków aeroklubów regionalnych (będących elementami struktury AP) majątek ten ma być przekazywany na rzecz aeroklubów regionalnych, czyli na rzecz "tajnej" grupy osób. Dysponowanie majątkiem publicznym, nawet po przekazaniu go stowarzyszeniu, jest – zdaniem skarżącego – sprawą publiczną. Dlatego skarżący w dalszym ciągu uważa, iż lista członków stowarzyszenia AP i listy członków poszczególnych aeroklubów regionalnych, decydujących o przekazaniu majątku publicznego na rzecz "niejawnej" grupy osób (czyli sobie samym), powinna być odtajniona, a żądana przez skarżącego informacja o członkach tego Stowarzyszenia udzielona mu w trybie ustawy z dnia 6 września 2011 r. o dostępie do informacji publicznej.

Skarżący zarzucił zaskarżonemu wyrokowi naruszenie art. 13 Konstytucji RP poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, iż dopuszczalne jest utajnienie członkostwa w organizacji (stowarzyszeniu) jakim jest Aeroklub Polski. Zdaniem skarżącego, Członkostwo w Aeroklubie Polskim nie może być tajne, przeciwnie – musi być jawne. Jawność polega na publicznym ujawnieniu członkostwa, na przykład poprzez opublikowanie listy członków w Biuletynie Informacji Publicznej, który Aeroklub Polski jest zobowiązany prowadzić. Skoro informacja ta nie jest udostępniona w BIP, powinna być udostępniana na wniosek podmiotu uprawnionego i zainteresowanego pozyskaniem tej informacji – w trybie przepisów ustawy z dnia 6 września 2011 r. o dostępie do informacji publicznej. Konstytucyjna zasada jawności członkostwa w organizacji (stowarzyszeniu) wskazuje, iż uprawnionym do pozyskania takiej informacji jest każdy, zainteresowany podmiot.

Skarżący, jako członek zwyczajny stowarzyszenia Aeroklub Polski, ma prawo do informacji o działaniach swego stowarzyszenia, w tym o pozostałych członkach tego Stowarzyszenia, wraz z którymi to stowarzyszenie tworzy. Tryb dostępu do tej informacji ma znaczenie drugorzędne. Jeśli nawet skarżący powołał się na niewłaściwą podstawę prawną, a wnioskowana informacja mu przysługuje na mocy zapisu Konstytucji i jako pełnoprawnemu członkowi Stowarzyszenia, to władze Aeroklubu powinny wnioskowaną informację udostępnić skarżącemu w innym, przysługującym mu trybie, lub wyczerpująco pouczyć go, w jakim trybie informacja ta powinna być skarżącemu udostępniona. Sąd nie rozstrzygnął, czy wnioskowana informacja skarżącemu przysługuje, a jedynie rozstrzygnął, iż nie przysługuje ona skarżącemu w trybie dostępu do informacji publicznej. Ewentualnie wadliwe przywołanie postawy prawnej przez wnioskodawcę nie może być podstawą oddalenia zasadnego, co do istoty, wniosku. Przy tym Aeroklub Polski błędnie powołał się na ustawę o ochronie danych osobowych – wnioskodawca domaga się jedynie podania listy imion i nazwisk członków stowarzyszenia i statusu tych osób w ramach stowarzyszenia, bez podania żadnych innych, chronionych danych osobowych. Podanie takiej informacji nie narusza przepisów ustawy o ochronie danych osobowych.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił również naruszenie art. 1 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach, poprzez błędne przyjęcie, iż prawo zrzeszania się w stowarzyszeniach może być realizowane z pogwałceniem art. 13 Konstytucji RP.

Zarzucając naruszenie art. 1, art. 3 ust. 2, art. 4 ust. 1 i art. 6 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej w zw. z art. 1 ust. 3 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach, podniósł, że błędna wykładnia i niewłaściwe zastosowanie tych przepisów doprowadziła do nieprawidłowego przyjęcia, że Aeroklub Polski, będący podmiotem uczestniczącym w stanowieniu prawa, może utajnić listę osób (swoich członków), które poprzez udział w tym Stowarzyszeniu, biorą udział w stanowieniu prawa. Aeroklub Polski bierze udział w stanowieniu prawa konsultując projekty aktów prawa. Stanowienie prawa jest sprawą publiczną, stad też – zdaniem skarżącego – lista osób (członków tego Stowarzyszenia), które poprzez udział w tym Stowarzyszeniu biorą udział w stanowieniu prawa, jest "sprawą publiczną". Sąd błędnie zawęził zakres zadań publicznych realizowanych przez Aeroklub Polski wyłącznie do zadań z zakresu sportu. Niedopuszczalne jest w państwie prawa, aby udział w stanowieniu prawa brała "tajna" grupa osób. W tym zakresie, skarżący ma prawo znać pozostałych członków Stowarzyszenia Aeroklub Polski, którego także jest członkiem.

Aeroklub Polski w odpowiedzi na skargę kasacyjną wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przypisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Skarga nie zasługiwała na uwzględnienie.

Stosownie do art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., zwanej p.p.s.a.), Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod uwagę wyłącznie nieważność postępowania, której w niniejszej sprawie nie stwierdzono.

Wbrew zarzutom skargi kasacyjnej, Sąd Wojewódzki prawidłowo przyjął, że chociaż Aeroklub Polski – realizując określone zadania publiczne i dysponując majątkiem publicznym – jest podmiotem zobowiązanym na gruncie ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (zwanej dalej u.d.i.p.) do udostępnienia informacji publicznej będącej w jego posiadaniu, to jednak w rozpoznawanej sprawie nie miał obowiązku udzielenia skarżącemu żądanej przez niego informacji dotyczącej imiennej listy członków stowarzyszenia Aeroklub Polski, z rozbiciem na aerokluby regionalne, z podaniem statusu członka (zwyczajny, nadzwyczajny, wspierający).

Słusznie Sąd Wojewódzki, a wcześniej wskazane Stowarzyszenie uznały, że wniosek skarżącego nie podlegał rozpatrzeniu w oparciu o przepisy cyt. ustawy, gdyż żądana informacja nie ma waloru informacji publicznej w rozumieniu art. 1 ust. 1 u.d.i.p., nie dotyczy ona bowiem realizacji przez Stowarzyszenie określonych zadań publicznych ani też dysponowania majątkiem publicznym.

Fakt, że Stowarzyszenie jest podmiotem wykonującym zadania publiczne oraz dysponującym majątkiem publicznym (art. 4 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p.) nie oznacza, że dane dotyczące członków Stowarzyszenia są informacją publiczną w rozumieniu art. 1 ust. 1 u.d.i.p.

Zgodzić się należy ze stanowiskiem, że imienna lista członków Stowarzyszenia, nawet gdy jest ono podmiotem o statusie przewidzianym w art. 4 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p., stanowi w istocie dane osobowe należące do sfery życia prywatnego członków Stowarzyszenia.

Zauważyć należy, że wśród wolności oraz praw człowieka i obywatela Konstytucja RP wyraźnie przewiduje, że każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego (art. 47) oraz każdy ma zapewnioną wolność zrzeszania się (art. 58), przy czym w myśl art. 1 ust. 1 ustawy z 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach, obywatele polscy realizują prawo zrzeszania się w stowarzyszeniach. Niewątpliwie członkostwo w konkretnym stowarzyszeniu stanowi informację ze sfery życia prywatnego, a uprawnieniem wynikającym z art. 51 Konstytucji RP jest prawo do nieujawniania informacji dotyczących osoby.

W piśmiennictwie wskazuje się, że regułą jest prawo do nieujawniania informacji o charakterze danych osobowych, a wyjątkiem od reguły – zobowiązywanie do ich ujawnienia, które może zostać nałożone wyłącznie w drodze ustawy.

Trybunał Konstytucyjny w swoich orzeczeniach przyznaje podstawowe znaczenie woli osoby, której dotyczą informacje i dane. Stwierdził m.in., że "istota autonomii informacyjnej każdego człowieka sprowadza się do pozostawienia każdej osobie swobody w określeniu sfery dostępności dla innych wiedzy o sobie. Zasadą powszechnie przyjmowaną wedle takiego ujęcia jest ochrona każdej informacji osobowej i przyznanie podstawowego znaczenia przesłance zgody osoby zainteresowanej na udostępnienie informacji" (wyr. TK z 12 listopada 2002 r., SK 40/02, OTK-A 2002, nr 6, poz. 81). Takie stanowisko pozostaje w zgodzie z poglądami nauki prawa w tym zakresie – jak bowiem podkreślono w literaturze, cała koncepcja nowoczesnego podejścia do sfery autonomii informacyjnej przyjmuje za punkt wyjścia ochronę wszelkich danych osobowych i kryterium zgody jako podstawową przesłankę legalności ich ujawniania (M. Safjan, Refleksje wokół konstytucyjnych uwarunkowań rozwoju ochrony dóbr osobistych, KPP 2002, z. 1, s. 238).

Ustawowe ograniczenia wolności, w tym autonomii informacyjnej, dopuszczalne są w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wyłącznie w razie spełnienia czterech warunków: "Po pierwsze, ustawowe ograniczenie wolności może nastąpić tylko wówczas, gdy dopuszczone jest w sposób wyraźny w innych przepisach konstytucyjnych, bądź gdy konieczne jest zharmonizowanie tej wolności z innymi normami, zasadami lub wartościami konstytucyjnymi. Po drugie, ustawowe ograniczenia wolności wprowadzane być mogą tylko w niezbędnym zakresie. Ustawodawca może ingerować w sferę wolności obywatela tylko w razie konieczności i tylko w koniecznym wymiarze. Innymi słowy, konieczne zachowanie jest proporcji między stopniem ograniczenia wolności jednostki, a rangą chronionego interesu publicznego, czyli zakazana jest nadmierna ingerencja Państwa w swobodę działania jednostki. Po trzecie, ustawowe ograniczenia wolności traktowane być muszą w kategoriach wyjątków. Ich istnienie zawsze musi wynikać z wyraźnie sformułowanych przepisów ustawowych i nie może opierać się na domniemaniu. Po czwarte, ani poszczególne ograniczenia, ani ich suma, nie mogą naruszać istoty ograniczanego prawa czy wolności" (por. P. Barta, P. Litwiński, Ustawa o ochronie danych osobowych. Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2009, s. 35-37 i przytoczony tam wyrok TK z 21 listopada 1995 r., K 12/95, OTK 1995, nr 3, poz. 15).

W nawiązaniu do przytoczonych wypowiedzi należy dodać, że stanowiący o prawie do informacji publicznej art. 61 Konstytucji przewiduje w przepisie ust. trzeciego, że ograniczenie tego prawa może nastąpić ze względu na określoną w ustawach ochronę wolności i praw innych osób.

Z kolei przejawem ustawowego ograniczenia prawa do prywatności jest przepis art. 5 ust. 2 zd. 2 u.d.i.p. stanowiący, że ograniczenie prawa do informacji publicznej ze względu na ochronę prywatności nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne.

Uwzględniając to, że prawo do prywatności jest wartością chronioną konstytucyjnie, przyjąć należy, że w odniesieniu do osoby fizycznej udostępnienie danych osobowych powinno się ograniczyć tylko do tego co z mocy ustawy będzie uznane za jawne.

Na gruncie rozpatrywanej sprawy warto więc zwrócić uwagę, że w stosunku do stowarzyszeń ustawodawca expressis verbis określił jakie informacje muszą być jawne. Mianowicie m.in. w art. 12 cyt. ustawy – Prawo o stowarzyszeniach ustanowiono, że komitet założycielski składa do sądu rejestrowego wniosek o rejestrację wraz ze statutem, listą założycieli, zawierającą imiona i nazwiska, datę i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania oraz własnoręczne podpisy założycieli, protokół z wyboru komitetu założycielskiego. Z kolei według art. 52 ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym, przy rejestracji stowarzyszenia w dziale 1 rejestru wpisuje się osoby wchodzące w skład komitetu założycielskiego, chyba że został powołany organ reprezentacji. Zgodnie z art. 8 ust. 1 oraz art. 10 ust. 1 cyt. ustawy rejestr jest jawny, a każdy ma prawo przeglądania akt rejestrowych podmiotów wpisanych do rejestru, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Z całokształtu przytoczonych unormowań, należy wyprowadzić wniosek, że brak jest przepisów prawnych, które stanowiły podstawę legalizującą udzielenie skarżącemu informacji w postaci listy imiennej członków Stowarzyszenia Aeroklub Polski.

W żadnym razie takiego obowiązku nie można wyprowadzić ze wskazanego w skardze kasacyjnej przepisu art. 13 Konstytucji RP. Odnosząc się do zarzutu w tym zakresie sformułowanego zauważyć przede wszystkim trzeba, że autor skargi kasacyjnej przypisał Sądowi Wojewódzkiemu oceny, które w zaskarżonym wyroku nie zostały wyrażone. Mianowicie Sąd Wojewódzki stwierdził, że "nie można zgodzić się ze skarżącym, iż z art. 13 Konstytucji RP, który zakazuje istnienia organizacji, które przewidują utajnienie członkostwa należy wywieść, że informacja o członkach jakiegokolwiek stowarzyszenia jest informacja publiczną". Nadużyciem jest zatem ze strony autora skargi kasacyjnej wyprowadzenie z treści uzasadnienia wyroku wniosku, że Sąd przyjął, iż "dopuszczalne jest utajnienie członkostwa w organizacji, tj. Aeroklubu Polskiego" oraz, że "prawo zrzeszania się w stowarzyszeniach może być realizowane z pogwałceniem art. 13 Konstytucji RP". Argumentacja przytoczona na uzasadnienie zarzutów kasacyjnych dowodzi niezrozumienia unormowania zawartego w art. 13 Konstytucji RP stanowiącego, że: "Zakazane jest istnienie partii politycznych i innych organizacji odwołujących się w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i komunizmu, a także tych, których program lub działalność zakłada lub dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę państwa albo przewiduje utajnienie struktur lub członkostwa".

Jak wskazuje się w literaturze prawniczej, przepisu art. 13 Konstytucji nie należy interpretować w oderwaniu od podstawowej zasady konstytucyjnej (art. 12, 58) jaką jest wolność zrzeszania się obywateli (P. Winczorek, Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Wydawnictwo LIBER, s. 25). Z przyczyn omówionych wyżej należy dodać, że stosowanie tego przepisu musi odbywać się również z poszanowaniem innych wolności obywatelskich gwarantowanych konstytucyjnie, w tym oczywiście prawa do prywatności.

Jeżeli określone stowarzyszenie w statucie bądź w ramach prowadzonej działalności naruszyłoby zakaz utajnienia struktur lub członkostwa to musiałoby to spowodować odmowę zarejestrowania stowarzyszenia przez sąd rejestrowy, bądź odpowiednie działania organu nadzorującego lub prokuratora, na wniosek których sąd rejestrowy może udzielić upomnienia władzom stowarzyszenia, uchylić niezgodną z prawem lub statutem uchwałę stowarzyszenia, rozwiązać stowarzyszenie (art. 14, 28, 29 ustawy – Prawo o stowarzyszeniach).

Wobec powyższego należy przyjąć, że skoro Stowarzyszenie będące stroną w sprawie zostało zarejestrowane to przysługuje mu domniemanie legalności.

Zgodzić należy się z poglądem wyrażonym w orzecznictwie, iż powoływanie się na niezgodność działania jakiegokolwiek zarejestrowanego stowarzyszenia z przepisem art. 13 Konstytucji nie jest możliwe bez wcześniejszego wzruszenia postanowienia sądu rejestrowego albo wszczęcia procedury określonej w art. 28 i następnych ustawy – Prawo o stowarzyszeniach (por. wyrok WSA w Poznaniu z 20 stycznia 2005 r., IV SA/Po 1517/04). Niezależnie od powyższego należy zauważyć, że w rozpatrywanej sprawie skarżący błędnie utożsamiał fakt odmowy udostępnienia mu listy imiennej członków Stowarzyszenia z "utajnieniem członkostwa" w rozumieniu art. 13 Konstytucji.

Mylnie też autor skargi kasacyjnej upatrywał obowiązek udzielenia żądanej przez skarżącego informacji w tym, że członkowie Stowarzyszenia mają wpływ na stanowienie prawa w związku z tym, że Stowarzyszenie konsultuje projekty aktów prawa oraz biorą udział w Walnym Zgromadzeniu Delegatów, które podejmuje uchwały w przedmiocie majątku Stowarzyszenia obejmującego m.in. nieruchomości przekazane nieodpłatnie przez Skarb Państwa. Niezależnie od tego jaki jest charakter działalności Stowarzyszenia, to obowiązek udzielenia informacji, jako informacji publicznej należy wiązać z wykonywanymi przez Stowarzyszenie zadaniami publicznymi lub z faktem dysponowania majątkiem publicznym. Jeżeli zdaniem skarżącego ta sfera działalności Stowarzyszenia wymaga kontroli to służą do tego stosowne środki prawne.

Jak zostało wyżej wskazane Sąd Wojewódzki rozpoznając niniejszą sprawę nie naruszył żadnego z przepisów prawa materialnego objętych zarzutami, jak też nie doszło do naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a., art. 145 § 1 pkt 1 lit. c/ oraz art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a. Niezasadność skargi warunkowała podjęcie przez Sąd Wojewódzki orzeczenia na podstawie art. 151 p.p.s.a., natomiast uzasadnienie zaskarżonego wyroku odpowiada wymogom prawa.

Z tych wszystkich względów podstawy kasacyjne należało uznać za nieusprawiedliwione, co skutkować musiało oddaleniem skargi kasacyjnej na podstawie art. 184 p.p.s.a.

O kosztach postępowania orzeczono zgodnie z art. 204 pkt 1 p.p.s.a.