Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 20 lutego 2020 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Szymon Widłak (spr.) Sędziowie WSA Walentyna Długaszewska WSA Mirella Ławniczak Protokolant: st. sekr. sąd. Małgorzata Błoszyk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 lutego 2020 roku przy udziale sprawy ze skargi Z. L. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] października 2019 r. nr [...] w przedmiocie zakazu wykonywania działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia ośrodka szkolenia kierowców 1. uchyla zaskarżoną decyzję, 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] na rzecz skarżącego kwotę [...]([...]) złotych tytułem zwrotu kosztów sądowych

Samorządowe Kolegium Odwoławcze (dalej: "SKO") decyzją z [...] października 2019 r., nr [...], po rozpoznaniu odwołania Z. L. (dalej: "strona") od decyzji Starosty [...] z [...] lipca 2018 r., nr [...], w przedmiocie zakazu wykonywania działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia ośrodka szkolenia kierowców, utrzymało w mocy decyzję organu I instancji.

Powyższa decyzja wydana została w następującym stanie faktycznym.

Starosta [...] realizując ustawowy obowiązek nadzoru nad prowadzeniem szkolenia osób ubiegających się o uzyskanie uprawnień do kierowania pojazdami, przeprowadził kontrolę działalności prowadzonego przez stronę Ośrodka Szkolenia Kierowców w [...]. Kontrola obejmowała okres od [...] kwietnia do [...] września 2017 r. W wystąpieniu pokontrolnym z [...] czerwca 2018 r. zawarto ocenę działalności strony, stwierdzając nieprawidłowości, co stało się przyczyną wszczęcia postępowania administracyjnego.

Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły: - wymogów formalnych w zakresie kwalifikacji osób prowadzących szkolenie, co do osoby prowadzącej szkolenie w zakresie udzielania pierwszej pomocy. Zdaniem kontrolującego organu osoba ta nie posiadała odpowiedniego dokumentu potwierdzającego kwalifikacje lub doświadczenie zawodowe wymagane do prowadzenia zajęć w zakresie udzielania pierwszej pomocy, - obowiązków spoczywających na kierowniku ośrodka szkolenia kierowców wynikających z art. 27 ust. 1 ustawy z 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 978 ze zm., dalej: "u.k.p.") w zakresie przedstawienia staroście, najpóźniej w następnym dniu roboczym od dnia rozpoczęcia kursu, listy uczestników kursu oraz informacji o terminie, czasie i miejscu rozpoczęcia pierwszych zajęć teoretycznych w ramach danego kursu, co miało miejsce w przypadku 10-osób.

Organ uznał, że nieprzedstawienie informacji dla 10 kursantów wyczerpuje przesłankę rażącego naruszenia warunków wykonywania działalności gospodarczej i w oparciu o art. 45 ust. 2 pkt 1 lit. a i pkt 2 u.k.p. orzekł o zakazie prowadzenia ośrodka szkolenia kierowców przez stronę.

W odwołaniu strona nie zgadzając się z rozstrzygnięciem powołała się na posiadane przez lekarza uprawnienia wymagane do prowadzenia zajęć w zakresie udzielania pierwszej pomocy. Odnośnie zarzutu niezgłaszania stosownych informacji w wymaganym terminie, strona powołała się na to, że wymienione osoby zostały zgłoszone do Wydziału Komunikacji drogą elektroniczną w tym samym dniu lub dzień po rozpoczęciu kursu i tą samą drogą przekazane zostały informacje o zakończeniu szkolenia. Strona wskazywała, że gdyby było tak, że osoby te nie zostały zgłoszone do Wydziału Komunikacji, to nie mogłyby podchodzić do egzaminu na prawo jazdy. Dziewięć osób z wymienionych przez organ zdało zaś egzamin końcowy, jedna nie zaliczyła egzaminu teoretycznego.

SKO utrzymując w mocy decyzję pierwszoinstancyjną – w decyzji z [...] października 2018 r., nr [...] – uznało, że lekarz prowadzący zajęcia z pierwszej pomocy ma odpowiednie uprawnienia i w tej części podzieliło stanowisko strony. Niemniej SKO utrzymało w mocy rozstrzygnięcie o zakazie prowadzenia ośrodka szkolenia kierowców bowiem strona nie wypełniła obowiązku wynikającego z art. 27 ust. 1 pkt 1 u.k.p. w zakresie podawania określonej tam informacji. Organ wskazał, że drogą elektroniczną nie została zgłoszona informacja o terminie, czasie i miejscu, w którym będą prowadzone zajęcia dla 10 osób – informację tę odwołujący przekazał dopiero [...] grudnia 2017 r.

Na skutek złożonej skargi Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z 21 lutego 2019 r., sygn. akt III SA/Po 743/18, uchylił decyzję SKO.

W uzasadnieniu Sąd stwierdził, że z akt administracyjnych nie wynika skąd organ odwoławczy powziął wiedzę na temat braku przekazania przez stronę stosownych informacji drogą elektroniczną. Organ nie odniósł się do twierdzeń strony mających uprawdopodobnić okoliczność przekazania tych informacji, to jest czy w istocie przy założeniu, że informacje te przekazano dopiero [...] grudnia 2017 r. możliwym było, aby osoby nie zgłoszone wcześniej przystąpiły do egzaminu. Sąd wskazał, że organ odwoławczy ma obowiązek ponownie rozpatrzyć sprawę i ustosunkować się do zarzutów odwołującego. Rozpatrując sprawę ponownie organ dokonać miał ustaleń w powyższym zakresie.

SKO w decyzji z [...] października 2019 r., nr [...], powołując się na art. 50 ust. 2 pkt 5 u.k.p. wskazało, że z przepisu tego nie wynika, aby przystąpienie do egzaminu państwowego uzależnione było od terminowego zgłoszenia listy uczestników kursu i informacji o terminie, czasie i miejscu rozpoczęcia pierwszych zajęć teoretycznych. Wymagane jest zaświadczenie o ukończeniu szkolenia.

Jak wynika z akt sprawy – w szczególności protokołu kontroli – obowiązek z art. 27 ust. 1 pkt 1 u.k.p. został naruszony 10-krotnie. Drogą elektroniczną nie została zgłoszona informacja o terminie, czasie i miejscu, w którym będą prowadzone zajęcia dla 10 osób – informację tę strona przekazała [...] grudnia 2017 r. Mając na uwadze zarzuty odwołania organ zwrócił się do strony (pismo z [...] sierpnia 2019 r.) o przedstawienie dowodu, że zgłosiła te informacje właściwemu organowi. W odpowiedzi przesłano pismo, w którym znajdowała się tabela mająca stanowić dowód zasadności stanowiska strony. Nie przedstawiono jednak żadnych wydruków pism elektronicznych, w których rzekomo przekazano właściwemu organowi wymagane informacje. Strona nie przedstawiła dostatecznie wiarygodnych dowodów na potwierdzenie tezy, która stoi w sprzeczności z ustaleniami organu I instancji.

Zdaniem SKO doszło zatem do wypełnienia przesłanki art. 45 ust. 2 pkt 2 w zw. z ust. 1 u.k.p. SKO podtrzymało przy tym korzystne dla strony stanowisko, co do uprawnień osoby prowadzącej zajęcia z pierwszej pomocy.

W skardze skierowanej do tut. Sądu strona podniosła, że od roku 2013 zaświadczenia o ukończeniu kursu nie mają wpływu na ustalenie egzaminu praktycznego, nie przekazuje się ich ani do WORD-u, ani do Wydziału Komunikacji. Strona wskazała, że 9 z 10 osób, co do których informacje są kwestionowane, w grudniu 2018 roku miało zdany egzamin praktyczny, co byłoby niemożliwe, gdyby nie byli zgłoszeniu w kwietniu, czy lipcu. Najpóźniej jeden dzień po rozpoczęciu szkolenia osoby te zostały zgłoszone do starostwa. Zgłoszenie odbyło się za pośrednictwem Portalu [...], który – ze względów technicznych – nie udostępnia możliwości potwierdzenia zgłoszenia kursanta.

SKO w odpowiedzi na skargę wniosło o jej oddalenie, podtrzymując dotychczas prezentowane stanowisko.

W piśmie procesowym z [...] stycznia 2020 r. skarżący wskazał, że przygotowując skargę chciał zrobić zdjęcie ekranu komputera, potwierdzając prawidłowość przedstawianej tabeli, jednak zablokowanie prowadzonego ośrodka na Portalu [...] spowodowało brak dostępu do jakichkolwiek danych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

Zaskarżona decyzja SKO z [...] października 2019 r., nr [...], wydana została z naruszeniem przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, co zgodnie z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm., dalej: "P.p.s.a.") stanowi podstawę jej wyeliminowania z obrotu prawnego.

W pierwszej kolejności wskazać trzeba, że zaskarżona decyzja wydana została po tym, jak tut. Sąd prawomocnym wyrokiem z 21 lutego 2019 r., sygn. akt III SA/Po 743/18, uchylił uprzednio podjętą przez SKO decyzję z [...] października 2018 r., nr [...] Sąd, stwierdzając braki w zgromadzonym materiale dowodowym, nakazał organowi – przy ponownym rozpoznaniu sprawy – poczynienie ustaleń w zakresie przesłania przez skarżącego spornych informacji dotyczących rozpoczęcia kursu, jak i w zakresie możliwości przeprowadzenia egzaminu państwowego, przez osoby nie zgłoszone w ten sposób wcześniej do wydziału komunikacji. Stosownie do treści art. 153 P.p.s.a. tak wyrażone wskazania co do dalszego postępowania wiązały organ odwoławczy. SKO wskazaniom tym jednak nie sprostało, dopuszczając się ponownego naruszenia art. 7 i art. 77 § 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r., poz. 2096 ze zm., dalej: "K.p.a.").

Zgodnie z art. 7 K.p.a. organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, z urzędu lub na wniosek stron podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Zgodnie zaś z art. 77 § 1 K.p.a. organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy.

W realiach rozpatrywanej sprawy SKO zmierza do wykazania zaistnienia przesłanki z art. 45 ust. 1 pkt 3 u.k.p. – "rażąco naruszył warunki wykonywania działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia ośrodka szkolenia kierowców" – w zw. z ust. 2 pkt 2 tego artykułu – "wielokrotne nieprzedstawienie informacji, o której mowa w art. 27 ust. 1 pkt 1 u.k.p." – wydając decyzję o zakazie wykonywania przez skarżącego działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia ośrodka szkolenia kierowców (art. 45 ust. 1 u.k.p.). Skoro to organ ze wskazanej przesłanki wyciąga niekorzystne dla skarżącego konsekwencje prawne, na nim spoczywa także ciężar udowodnienia istotnych w tym względzie okoliczności faktycznych. Ciążąca na organie powinność zbadania wszystkich okoliczności faktycznych istotnych w sprawie nie może wprawdzie usprawiedliwić bierności zainteresowanej strony i nie zwalnia skarżącego z obowiązku współdziałania z organem w wyjaśnieniu sprawy (art. 7 K.p.a.), jednak jeżeli w sprawie tej pozostają wątpliwości, to nie mogą one być tłumaczone na niekorzyść strony (por. art. 81a § 1 K.p.a.). Wszelkie wątpliwości powinny być przez organ administracji publicznej – stosownie do art. 7 oraz art. 77 § 1 K.p.a. – wyjaśnione, poprzez po pierwsze, wyczerpujące zebranie materiału dowodowego, po drugie, jego wyczerpujące rozpatrzenie.

Pomimo powstania na etapie postępowania odwoławczego – uchwyconej przez tut. Sąd w wyroku z 21 lutego 2019 r., sygn. akt III SA/Po 743/18 – spornej kwestii dotyczącej przekazania przez skarżącego stosownych informacji do Starosty [...] drogą elektroniczną, SKO poprzestało jedynie na wezwaniu skarżącego do przedłożenia w tym względzie stosownego dowodu. SKO zignorowało już odpowiedź, jaką w tym względzie otrzymało od skarżącego, a z której to odpowiedzi wynika, iż przekazanie tych informacji odbyło się za pośrednictwem Portalu [...], lecz portal ten – ze względów technicznych – nie udostępnia możliwości wydrukowania potwierdzenia zgłoszenia kursanta. Pomimo wynikającej z odpowiedzi skarżącego obiektywnej przeszkody do przedstawienia wymaganego przez SKO materiału dowodowego, organ ten nie podjął ani czynności zmierzających do przeprowadzenia weryfikacji, czy przeszkoda ów faktycznie istnieje, ani nie podał skarżącemu, w jaki inny sposób – poza akcentowanym także w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji wydrukiem – mógłby on wykazać się prawdziwością swych twierdzeń. Ponadto, SKO pomimo dostrzeżenia możliwości przystąpienia do egzaminu państwowego także przez osoby, które posiadają zaświadczenie o ukończeniu wymaganego szkolenia (art. 50 ust. 2 pkt 5 u.k.p.), nie odniosło tego stanu prawnego do stanu faktycznego rozpoznawanej sprawy, nie dokonując zwłaszcza weryfikacji, czy w sprawie tej osoby, co do których przekazanie informacji zgodnie z art. 27 ust. 1 pkt 1 u.k.p. jest kwestionowane, rzeczywiście takim zaświadczeniem dysponowały, przedkładając je celem przystąpienia do egzaminu państwowego.

Wobec powyższego – ponownie rozpoznając sprawę – SKO podejmie dalsze ustalenia faktyczne zmierzające do wyjaśnienia wskazanych wątpliwości, przeprowadzając w tym względzie niezbędne postępowanie dowodowe. Organ ten wyjaśni po pierwsze, czy Portal [...] faktycznie uniemożliwia wydrukowanie przez skarżącego potwierdzenia przekazania informacji z art. 27 ust. 1 pkt 1 u.k.p., a jeżeli tak jest, to organ podejmie inne czynności zmierzające do wyjaśnienia tej okoliczności, dokonując, czy to oględzin profilu skarżącego w Portalu [...], czy to wzywając skarżącego do przedstawienia innego niż wydruk materiału dowodowego wykazującego powyższe okoliczności. Podkreślić przy tym trzeba, że skarżący zobowiązany jest do współpracy z SKO i może także z własnej inicjatywy przedstawić stosowny materiał dowodowy, jak zaznaczył to choćby w piśmie procesowym z [...] stycznia 2020 r. Jeżeli powyższe nie doprowadzi do wyjaśnienia wszelkich istotnych wątpliwości w sprawie organ zobligowany będzie do ustalenia, czy osoby – których dotyczyć miały informacje z art. 27 ust. 1 pkt 1 u.k.p. – faktycznie przystąpiły do egzaminu państwowego przedstawiając zaświadczenie o ukończeniu wymaganego szkolenia.

Mając na względzie stwierdzone uchybienia, działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a., orzeczono jak w pkt 1. sentencji wyroku. O kosztach postępowania postanowiono na podstawie art. 200 P.p.s.a. w pkt. 2. sentencji wyroku.