Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia Sędziowie WSA Protokolant po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 listopada 2005 r. sprawy ze skargi A. K. – K. i M. J. K. na decyzję Urzędu Patentowego RP z dnia [...] stycznia 2005 r. Sp.[...] w przedmiocie unieważnienia prawa z rejestracji znaku towarowego oddala skargę

Decyzją Urzędu Patentowego z dnia [...] listopada 1999 r. nr [...] zarejestrowano, z pierwszeństwem od dnia [...] maja 1998 r., na rzecz A. K. – K. i M. J. K., zwanych dalej "skarżącymi", znak towarowy słowny "KOZŁOWSKI" dla oznaczania towarów w klasach 16 i 21, w tym m.in. pędzli i szczotek.

Wniosek o unieważnienie prawa z rejestracji wspomnianego znaku złożył do Urzędu Patentowego R. K., zwany dalej "uczestnikiem postępowania", zarzucając rejestracji naruszenie w szczególności art. 7 i art. 8 pkt 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 17 ze zm.), zwanej u.z.t. Zgodnie z art. 7 tej ustawy jako znak towarowy może być zarejestrowany tylko znak, który ma dostateczne znamiona odróżniające w zwykłych warunkach obrotu gospodarczego (ust. 1). Nie ma dostatecznych znamion odróżniających znak, który stanowi tylko nazwę rodzajową towaru lub informuje jedynie o właściwości, jakości, liczbie, ilości, masie, cenie, przeznaczeniu, sposobie, czasie lub miejscu wytworzenia, składzie, funkcji lub przydatności towaru, bądź inne podobne oznaczenie nie dające wystarczających podstaw odróżniających pochodzenie towaru (ust. 2). W myśl zaś art. 8 pkt 1 u.z.t. niedopuszczalna jest rejestracja znaku, który jest sprzeczny z obowiązującym prawem lub zasadami współżycia społecznego. Według uczestnika postępowania jego rodzina od kilkudziesięciu lat zajmowała się produkcją szczotek i pędzli. Działalność tę rozpoczął jego dziadek L. K., a po jego śmierci kontynuowała jego żona E. K. oraz synowie: skarżący, D. i Z. K. – ojciec uczestnika postępowania. Rejestracja spornego znaku towarowego uniemożliwia uczestnikowi postępowania produkcję pędzli i szczotek oznaczaną jego nazwiskiem.

Skarżący wnieśli o oddalenie wniosku. Wskazali, iż dziadek i ojciec uczestnika postępowania oznaczali swoje wyroby oznaczeniem "BORSUK", zaś drugi syn – oznaczeniem "RYŚ". Jedynie skarżący oznaczali swoje wyroby znakiem "KOZŁOWSKI" i tym samym wypracowali renomę tego znaku.

Decyzją Urzędu Patentowego z dnia [...] listopada 2000 r. Sp. [...]oddalono wniosek o unieważnienie prawa ze spornego znaku towarowego.

Rozpoznając skargę na tę decyzję Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 9 lutego 2004 r., sygn. akt 6 II SA 1174/02, uchylił tę decyzję. Sąd zarzucił zaskarżonej decyzji brak jej uzasadnienia prawnego i faktycznego.

W następstwie ponownego rozpatrzenia sprawy decyzją Urzędu Patentowego z dnia [...] stycznia 2005 r. Sp. [...]unieważniono znak towarowy "KOZŁOWSKI".

Urząd Patentowy wskazał w szczególności na posiadanie przez uczestnika postępowania interesu prawnego dla złożenia wniosku o unieważnienie prawa z rejestracji spornego znaku towarowego (art. 29 u.z.t.). Uczestnik postępowania produkuje bowiem szczotki i pędzle oznaczane swoim nazwiskiem, zaś przeciwko niemu skarżący wystąpili z pozwem o zaprzestanie naruszania ich prawa do wspomnianego znaku towarowego.

Zdaniem Urzędu Patentowego znak słowny KOZŁOWSKI posiada wprawdzie abstrakcyjną zdolność odróżniania w świetle art. 4 u.z.t., jednakże znak ten w dacie zgłoszenia go do rejestracji przez skarżących nie posiadał konkretnej zdolności odróżniającej w rozumieniu art. 7 u.z.t. W dacie decydującej o pierwszeństwie do tego znaku istniały bowiem na rynku podmioty, w tym uczestnik postępowania, które spornym znakiem oznaczały wytwarzane przez siebie towary. Nawet sami skarżący przyznali, że przed dniem dokonania zgłoszenia omawianego znaku pędzle znakiem KOZŁOWSKI oznaczała E. G. Tym samym rejestracja omawianego znaku na rzecz skarżących naruszała przepis art. 7 u.z.t., gdyż znak ten nie pozwalał identyfikować oznaczanych nim towarów, a zatem nie przekazywał informacji dotyczącej źródła pochodzenia towarów.

Ponadto, w ocenie Urzędu Patentowego, sporna rejestracja zapadła również z naruszeniem art. 8 pkt 1 u.z.t. Organ wziął pod uwagę bogate tradycje rodziny K. w produkcji szczotek i pędzli oznaczanych znakiem KOZŁOWSKI. O tym fakcie niewątpliwie wiedzieli skarżący, rejestrując na swoją rzecz omawiany znak towarowy. Rejestracja tego znaku narusza więc zasady współżycia społecznego. Sprzeczność z obowiązującym prawem lub zasadami współżycia społecznego, o której mowa w art. 8 pkt l u.z.t., jak to podkreślił Urząd Patentowy, odnosi się również do sprzecznych z tym zasadami działań zgłaszającego i ich zamierzonym skutkiem. Rejestrując sporny znak towarowy skarżący działali w złej wierze. W złej wierze jest ten, kto powołując się na prawo lub stosunek prawny wie, że owo prawo lub stosunek prawny nie istnieje, albo też wprawdzie tego nie wie, ale jego braku wiedzy nie można w danych okolicznościach uznać za usprawiedliwiony (wyrok NSA z dnia 5 kwietnia 2002 r., sygn. akt II SA 3856/01). Za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, o których mowa w art. 8 pkt 1 u.z.t., należy więc uznać zgłoszenie znaku towarowego do rejestracji w złej wierze. Skarżący, dokonując takiego zgłoszenia, nie uzyskali na to zgody pozostałych członków rodziny K.

W skardze na powyższą decyzję, wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, skarżący zarzucili Urzędowi Patentowemu brak wyczerpującego zebrania i rozważenia materiału dowodowego sprawy. W szczególności, według skarżących, Urząd Patentowy nie wyjaśnił w jakim charakterze używali oznaczenia KOZŁOWSKI inni członkowie rodziny, czy w charakterze znaku, czy też oznaczenia przedsiębiorstwa. Inni członkowie rodziny, jak podnoszą, oznaczali wytwarzane towary m.in. oznaczeniem BORSUK. Tylko zaś używanie oznaczenia KOZŁOWSKI w charakterze znaku towarowego mogłoby stanowić, zdaniem skarżących, przeszkodę dla rejestracji tego znaku. Zarzucili również niewyjaśnienie przez Urząd Patentowy daty, od której inni członkowie rodziny skarżących oznaczali swoje wyroby spornym znakiem. Organ ten nie wyjaśnił również na jakiej podstawie wyroby znakiem KOZŁOWSKI oznaczała E. G. Podnoszą również, iż Urząd Patentowy nie wyjaśnił na jakiej podstawie unieważnił prawo z rejestracji znaku KOZŁOWSKI w odniesieniu do innych towarów niż pędzle i szczotki. Według skarżących zachowanie Urzędu Patentowego, który uprzednio dokonał na ich rzecz rejestracji znaku KOZŁOWSKI, a w końcu unieważnił to prawo, podważa zasadę zaufania obywateli do organów Państwa. Te wszystkie mankamenty Urzędu Patentowego uzasadniają zarzut naruszenia w zaskarżonej decyzji art. 7, art. 8, art. 77 § 1 i art. 107 § 1 i 3 k.p.a.

Skarżący zarzucili również, iż unieważnienie prawa z rejestracji spornego znaku towarowego narusza również art. 7, art. 8 pkt 1 i art. 13 ust. 2 u.z.t.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle paragrafu drugiego powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Innymi słowy, wchodzi tutaj w grę kontrola aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywana pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów słusznościowych. Kontrolując zaskarżoną decyzję pod kątem powyższych kryteriów skarga nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż w zaskarżonej decyzji nie można dopatrzyć się naruszenia prawa, przynajmniej w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy (por. art. 145 § 1 pkt 1 pkt 1 lit. a i c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi; Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., zwanej p.p.s.a.).

W pierwszej kolejności wymaga ustosunkowanie się do zarzutu naruszenia przepisów postępowania administracyjnego. Wbrew stanowisku skarżących Urząd Patentowy wyczerpująco zebrał materiał dowodowy. Organ oparł się na materiale jaki przedłożyły strony. Skarżący nie zarzucają zresztą Urzędowi Patentowemu, aby ten nie dopuścił określonego dowodu przedstawionego przez nich. W postępowaniu spornym, co wymaga podkreślenia, organ związany jest wskazaną przez strony podstawą prawną i zasadniczo nie dopuszcza z urzędu nowych dowodów, gdyż naruszałoby to zasadę kontradyktoryjności, na jakiej oparte jest postępowanie sporne przed Urzędem Patentowym (por. wyrok NSA z 14 grudnia 2001 r., sygn. akt II SA 3446/01, a także art. 255 ust. 4 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej; Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.).

Trudny do zrozumienia jest zarzut skarżących, iż decyzja unieważniająca prawo z rejestracji znaku towarowego podważa zaufanie obywateli do organów Państwa, w rozumieniu art. 9 k.p.a., skoro ustawodawca przewidział odrębny tryb unieważniania prawa z rejestracji znaków towarowych (art. 29 u.z.t.). Wręcz przeciwnie, utrzymywanie rejestracji znaku towarowego, która zapadła z naruszeniem prawa i zasad współżycia społecznego, a to niejednokrotnie w związku ze świadomym działaniem zgłaszającego, podważałoby wspomnianą wyżej ogólną zasadę postępowania administracyjnego.

Ponadto, zważywszy na podstawę unieważnienia prawa z rejestracji spornego znaku, jaką m.in. stanowił przepis art. 8 pkt 1 u.z.t., całkowicie zbędnym było prowadzenie postępowania dowodowego na okoliczność charakteru, zakres i wreszcie konkretnych dat używania oznaczenia KOZŁOWSKI przez innych członków rodziny w dacie zgłoszenia tego znaku do rejestracji. Przy unieważnieniu prawa z rejestracji znaku towarowego na podstawie art. 8 pkt 1 u.z.t. decydujące są bowiem, co wymaga podkreślenia, okoliczności leżące po stronie zgłaszającego, gdyż to jego prawo podlega unieważnieniu. Natomiast nie ma tutaj znaczenia sytuacja faktyczna jego ewentualnych konkurentów. Innymi słowy, unieważnienie prawa z rejestracji znaku towarowego na podstawie art. 8 pkt 1 u.z.t., a więc m.in. z powodu naruszenia przez rejestrację zasad współżycia społecznego, wywiera ten skutek, że od samego początku po stronie zgłaszającego nie istniało prawo dla przypisywania sobie wyłączności na znak zgłoszony do rejestracji. Tej sytuacji, a więc braku podstaw dla rejestracji znaku towarowego, nie może zmienić wzgląd, że pozostali przedsiębiorcy używali spornego znaku w innym zakresie niż zgłaszający lub używali go wyłącznie w charakterze oznaczenia przedsiębiorstwa. Decydujące jest bowiem, że nigdy dane oznaczenie nie mogło być zarejestrowane w charakterze znaku towarowego na rzecz jednego przedsiębiorcy. Toteż również i dalsze rozważania zawarte w skardze, że znak towarowy mógłby być unieważniony w części, są także tutaj bezprzedmiotowe, przynajmniej jeżeli chodzi o unieważnienie prawa z rejestracji znaku towarowego na podstawie art. 8 pkt 1 u.z.t.

Dodać również należy, podzielając stanowisko Urzędu Patentowego, że zarzut sprzeczności z prawem, czy też z zasadami współżycia społecznego, stanowiący przesłankę niedopuszczalności zarejestrowania znaku (art. 8 pkt 1 u.z.t.), nie dotyczy tylko bezpośrednio samego znaku, ale również okoliczności jego rejestracji. Kwestię tę wyjaśniano już w literaturze prawniczej podkreślając, że nie chodzi tu wyłącznie o sprzeczność z prawem lub zasadami współżycia społecznego samego znaku (jego treści), lecz także sprzeczność z prawem używania znaku, czyli określonych działań i zamiarów (celów) zgłaszającego znak do zarejestrowania (R. Skubisz: Prawo znaków towarowych, komentarz, Warszawa 1997, s. 74 –75). Takie stanowisko zajmuje orzecznictwo (zob. m.in. wyrok NSA z dnia 28 marca 2002 r., sygn. akt II SA 2971/01).

Sąd podziela przy tym stanowisko Urzędu Patentowego, iż w sprawie istniały dostateczne podstawy dla unieważnienia prawa z rejestracji spornego znaku na podstawie art. 8 pkt 1 u.z.t., a więc z uwagi na naruszenie przez tę rejestrację zasad współżycia społecznego. Urząd Patentowy w wystarczająco dobrym stopniu wykazał, a co znajduje udokumentowanie w aktach postępowania administracyjnego, iż przed zgłoszeniem do rejestracji spornego znaku uczestnik postępowania prowadził już pod nazwiskiem KOZŁOWSKI działalność gospodarczą. Nie było więc przeszkód dla podjęcia przez niego pod swoim nazwiskiem produkcji pędzli i szczotek, a co uniemożliwiało mu późniejsze zgłoszenie przez skarżących do rejestracji spornego znaku. Dodać również należy, iż na długo przed podjęciem przez skarżących działalności gospodarczej w zakresie pędzli i szczotek, działalność tę pod znakiem KOZŁOWSKI prowadził L. K., a później w latach 1980-82 E. K., a także Z. K. (w latach 1982-1992). Nie jest przy tym prawdą, jak to twierdzą skarżący, iż inni członkowie rodziny K., a w szczególności Z. K., używając na swych towarach oznaczenia Borsuk, zrezygnowali z oznaczenia KOZŁOWSKI. Stanowisku skarżących przeczy choćby przedłożony na rozprawie przed Urzędem Patentowym w dniu [...] listopada 2000 r. folder reklamowy, desygnowany przez Z. K., a także i inne materiały reklamowe. W tej sytuacji sprzeczne z zasadami współżycia społecznego było zawłaszczenie przez skarżących oznaczenia KOZŁOWSKI, uniemożliwiające prowadzenie działalności gospodarczej pod nazwiskiem KOZŁOWSKI uczestnikowi postępowania, jak i pozostałym członkom tej rodziny, m.in. w zakresie pędzli i szczotek.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy uzasadnia również stanowisko Urzędu Patentowego, upatrujące naruszenie przez sporną rejestrację także art. 7 u.z.t. Jak już wskazano, działalność w zakresie pędzli i szczotek, czy to oznaczanych znakiem KOZŁOWSKI, czy też pod firmą KOZŁOWSKI, prowadzili przed skarżącymi L. K. i E. K., a później równolegle ze skarżącymi Z. K.. W tej sytuacji zgłoszony do rejestracji znak KOZŁOWSKI, co trafnie podkreślił Urząd Patentowy w zaskarżonej decyzji, nie pozwalał nabywcom towarów oznaczanych tym znakiem na identyfikowanie źródła pochodzenia towarów, a to jest właśnie istotnym zadaniem znaku towarowego.

W sprawie bezprzedmiotowy jest podniesiony w skardze zarzut naruszenia w zaskarżonej decyzji przepisu art. 13 ust. 2 u.z.t., stosownie do którego używanie znaku towarowego polega w szczególności na umieszczaniu tego znaku na towarach objętych rejestracją lub ich opakowaniu, wprowadzaniu tak oznaczonych towarów do obrotu, umieszczaniu go na dokumentach związanych z wprowadzeniem tych towarów do obrotu albo na posługiwaniu się nimi w polskich środkach masowego przekazywania w celu reklamy. W sprawie istotna jest bowiem postać znaku towarowego zgłoszona do rejestracji (KOZŁOWSKI), nie zaś ta w jakiej znak ten jest niejednokrotnie używany przez skarżących, a mianowicie M. KOZŁOWSKI.

Skoro zatem nie zostało udowodnione przez skarżących naruszenie przepisów wskazanych w skardze, skarga podlega oddaleniu (art. 151 p.p.s.a.).