Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący NSA Piotr Lechowski (spr.) Sędziowie WSA Elżbieta Kremer WSA Halina Jakubiec Protokolant Bernadetta Szczypka po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 grudnia 2007 r. sprawy ze skargi T. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania rozgraniczeniowego I. skargę oddala, II. nakazuje ściągnąć od T. K. nie uiszczoną opłatę od wpisu w kwocie 200,00 zł (dwieście złotych).

Decyzją z dnia [...] [...], po rozpatrzeniu odwołania T. K., Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję Wójta Gminy z dnia [...] Nr [...] orzekającą o umorzeniu postępowania rozgraniczeniowego pomiędzy nieruchomościami obj. KW [...] stanowiącą działkę Nr [...] własności T. K. położoną w obrębie [...], a nieruchomością P. D. stanowiącą działkę Nr [...] objętą KW [...]. W podstawie prawnej decyzji SKO powołano przepisy art. 30 ust. 1, art. 31 ust. 1-4 oraz art. 32 ust. 5 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (tj. Dz.U. z 2005 r. Nr 240, poz. 2027 z późn.zm) oraz art. 138 § 1 pkt 1 kpa.

Uzasadniając swoją decyzję Samorządowe Kolegium Odwoławcze wskazało następujące okoliczności faktyczne i motywy prawne przyjęte za podstawę rozstrzygnięcia.

Z wniosku W. K. wszczęte zostało postępowanie rozgraniczeniowe m.in. nieruchomości stanowiącej działkę Nr [...] w T., z nieruchomościami sąsiednimi, w tym z działką Nr [...] własności P. D.

W następstwie umowy notarialnej darowizny z [...] właścicielem działki Nr [...] stał się T. K., a działkę objęto KW [...].

Wójt Gminy decyzją z dnia [...] umorzył postępowanie rozgraniczeniowe pomiędzy nieruchomością stanowiącą działkę Nr [...] własności T. K. a nieruchomością P. D. stanowiącą działkę Nr [...] jako bezprzedmiotowe. Za podstawę swej decyzji przyjął Wójt ustalenie, że dnia [...] T. K. i P. D. przed upoważnionym geodetą zawarli ugodę ustalając przebieg granicy i położenie punktów granicznych, a akt ugody podpisały strony osobiście. Organ wskazał, że po rozgraniczeniu i zawarciu ugody oraz zastabilizowaniu punktów granicznych dnia [...] geodeta uprawniony sporządził mapę z rozgraniczenia, którą przyjęto do zasobu.

W odwołaniu od tej decyzji T. K. podnosił, że dopiero po rozgraniczeniu ugody stwierdził szereg błędów w rozgraniczeniu między działkami [...] i [...].

Rozpatrując odwołanie Kolegium Odwoławcze wskazało na treść przepisów ustawy Prawo Geodezyjne i Kartograficzne regulujących postępowanie rozgraniczeniowe, a zwłaszcza na treść przepisu art. 31 ust. 4 ustawy, który ugodzie zawartej przed geodetą co do przebiegu linii granicznych nadaje moc ugody sądowej. Podkreślając, iż od skutków ugody zawartej przed geodetą uchylić się można tylko w drodze uchylenia się od cywilnoprawnych skutków oświadczenia woli, Kolegium Odwoławcze uznało, że rozstrzygnięcie Wójta Gminy znajduje oparcie w przepisie art. 105 § 1 kpa. Wskazano że protokół aktu ugody odpowiada wymogom a załącznikiem protokołu według organu jest podpisana także przez strony "mapa" przedstawiająca przebieg granicy przez ugodzone punkty graniczne.

Ustalenie granicy ugodą w sposób wiążący organy administracji, bezprzedmiotowym czyniło dalsze postępowanie administracyjne w przedmiocie rozgraniczenia, co uzasadniało utrzymanie w mocy zaskarżonej decyzji organu I instancji.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na powyższą decyzję złożył T. K. działający przez pełnomocników rodziców – W. K. i Z. K. Nie wskazując naruszonego przepisu prawa, skarżący zarzucił, że czynności geodety nie były zgodne z prawem, co zmusza go do kwestionowania aktu ugody, którego spisanie datuje na [...]. Kwestionując akt ugody pełnomocnicy skarżącego podnoszą, że jako niedawny właściciel działek nie był wystarczająco zorientowany co do stanu posiadania na gruncie.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w odpowiedzi na skargę wniosło o jej oddalenie podtrzymując dotychczasowe ustalenia i stanowisko prawne.

W złożonym do protokołu rozprawy przed Sądem w dniu 3 grudnia 2007 r. załączniku skarżący poszerzył zarzuty skargi i uzupełniających ją pism z 25.06.07 i 20.11.07. Zdaniem skarżącego rozgraniczenie działki [...] zostało przeprowadzone niezgodnie z Rozporządzeniem w sprawie rozgraniczania nieruchomości, podnosząc, że "szkic graniczny" nie zawiera imion i nazwisk właścicieli "rozgraniczonych działek".

Podniesiono, że zachodzą niezgodności z rozporządzeniem na którym opiera się rozgraniczenie, wnosząc o unieważnienie ugody dotyczącej granicy działki [...] i ustalenie granic według stanu posiadania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył:

Skarga jest bezzasadna.

Zgodnie z przepisem art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269) w związku z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz.1270 z późn.zm.) – dalej ustawa ppsa – przedmiotem kognicji Sądu wywołanej skargą jest kontrola zaskarżonej decyzji pod względem jej zgodności z prawem. W sprawowaniu tej kontroli stosownie do przepisu art. 134 § 1 ppsa Sąd rozstrzyga w granicach sprawy, nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Dokonana na powyższych zasadach kontrola zaskarżonej decyzji prowadzi do wniosku, iż jest ona zgodna z prawem.

Rozgraniczanie nieruchomości regulują przepisy Rozdziału 6 (art. 29 in.) ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (tj. Dz.U. z 2005 r. Nr 240, poz. 2027 z późn.zm.) zwanej dalej ustawą.

Celem postępowania rozgraniczeniowego zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy jest ustalenie przebiegu granic nieruchomości przez określenie położenia punktów i linii granicznych, utrwalenie tych punktów znakami granicznymi na gruncie oraz sporządzenie odpowiednich dokumentów. Przesłankę postępowania rozgraniczeniowego stanowi spór co do przebiegu granic a więc spór co do elementów służących ustaleniu tego przebiegu w postaci położenia punktów granicznych, determinujących linie graniczne. Rodzaje rozstrzygnięć jakie zapaść mogą w postępowaniu rozgraniczeniowym wyczerpująco określają przepisy art. 31 ust. 1 pkt 4, 33 ust. 1 i 34 ust. 2 ustawy. Sprawa o rozgraniczenie może zatem w postępowaniu administracyjnym zakończyć się ugodą mającą moc ugody sądowej (art. 31 ust. 1 pkt 4), decyzją organu o rozgraniczeniu, jeżeli mimo nie zawarcia ugody, zebrane w postępowaniu administracyjnym dowody pozwalają na ustalenie przebiegu granicy (art. 33 ust. 1) oraz decyzją o umorzeniu postępowania rozgraniczeniowego i przekazaniu sprawy z urzędu do rozpatrzenia sądowi (art. 34 ust. 2), wówczas gdy nie tylko, że nie doszło do ugody, ale nadto zebrane w postępowaniu administracyjnym dowody nie dają podstaw do ustalenia przebiegu granicy w drodze decyzji.

Zgodnie z art. 31 ust. 1 czynności ustalenia przebiegu granic wykonuje geodeta upoważniony przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Przepis art. 31 ust. 4 ustawy obliguje geodetę – w razie sporu co do przebiegu linii granicznych – do nakłaniania stron do zawarcia ugody, w dalszej części stanowiąc, że ugoda zawarta przed geodetą ma moc ugody sądowej. Stosownie do przepisu art. 32 ust. 5 z czynności ustalenia przebiegu granic sporządza się protokół graniczny lub akt ugody.

Przydanie ugodzie zawartej przed geodetą w przedmiocie ustalenia przebiegu granic, charakteru ugody sądowej powoduje, że jej skutki i istotę ocenia się poprzez przepisy art. 917-918 kodeksu cywilnego. Istotę ugody stanowi uczynienie sobie przez strony wzajemnych ustępstw. Oznacza to, że w ramach ugody właściciele rozgraniczanych nieruchomości mogą dowolnie ale zgodnie kształtować przebieg granicy między ich nieruchomościami, niezależnie od istniejących wcześniej położonych znaków granicznych czy map. Takie skutki ugody granicznej powodują, że ich wzruszenie może nastąpić tylko w trybie i na zasadach uchylenia się od oświadczeń woli z powodu wad określonych przepisami art. 82-88 kodeksu cywilnego, z tym że przesłanki od uchylenia się od skutków prawnych ugody zawartej pod wpływem błędu określa art. 918 kod. cyw. W razie sporu, co do skuteczności uchylenia się od wadliwego oświadczenia woli właściwa jest droga postępowania przed sądem powszechnym.

W wypadku zawarcia ugody granicznej przed upoważnionym geodetą, dalsze postępowanie rozgraniczeniowe – administracyjne – przed Wójtem staje się bezprzedmiotowe. Przebieg granicy wyznacza bowiem akt ugody. Z tych względów orzecznictwo Sądów administracyjnych, akceptuje wydanie na podstawie art. 105 § 1 kpa w związku z art. 31 ust. 4 ustawy prawo geodezyjne i kartograficzne, decyzji umarzającej postępowanie rozgraniczeniowe, o rozgraniczenie nieruchomości, co do których strony zawarły ugodę graniczną (por. np. wyrok NSA z 9.06.1997 Sa/Ka 2492/95 – ONSA 1998/4/118). Podkreśla się zarazem w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (por. wyrok NSA z 2007.01.16 I OSK 376/06 – Lex. Nr 290621), że taka ugoda nie może podlegać kontroli ani w decyzji organu umarzającego postępowanie rozgraniczeniowe wobec jej zawarcia, ani w następstwie zaskarżenia decyzji umarzającej postępowanie rozgraniczeniowe do sądu administracyjnego.

Zgodnie z przepisem art. 30 ust. 1 ustawy rozgraniczenie przeprowadza wójt (burmistrz lub prezydent miasta), a geodeta upoważniony przez wójta wykonuje czynności ustalenia przebiegu granic i sporządza akt ugody. Przesłankę zatem umorzenia postępowania administracyjnego jako bezprzedmiotowego wobec zawarcia ugody, dla organu powołanego do rozgraniczenia stanowi akt ugody jako dokument obejmujący i stwierdzający treść ugody.

Zgodnie z przepisem § 21 ust. 2 Rozporządzenia Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 14 kwietnia 1999 r. w sprawie rozgraniczenia nieruchomości (Dz.U. Nr 45, poz. 453) akt ugody sporządza się według wzoru stanowiącego załącznik Nr 3 do rozporządzenia. Natomiast przepis § 21 ust. 1 określa dane jakie winien zawierać akt ugody.

Wgląd w akta postępowania administracyjnego dowodzi, że akt ugody dotyczącej granicy między działkami [...] i [...] (k. 70-72), sporządzony został według przewidzianego wzoru. Trafne jest spostrzeżenie skargi, iż w rubryce 1-szej nie wskazano imienia i nazwiska właściciela nieruchomości stanowiącej działkę Nr [...]. Jednakże z wpisów dalszych w rubryce 1 i 2 wynika jasno, iż był nim osobiście przystępujący do aktu ugody skarżący T. K. (W aktach ugód innych, w których był zastępowany przez pełnomocników czyniono w tym przedmiocie adnotację). Akt ugody zawiera datę sporządzenia tego dokumentu ([...]), oraz podpisy stron i uprawnionego geodety. Z punktu 5 aktu wynika, opis przebiegu granicy ugodzonej, którą odzwierciedla szkic graniczny podpisany także (zbędnie) przez skarżącego i właściciela działki [...]. Wynika ze szkicu, że nie jest ona tożsama z przebiegiem granicy wskazanym przez właściciela działki [...]. W tej sytuacji nie wpisanie w rubryce 4. 2, kto był wskazującym opisany tam przebieg granicy, przy wpisaniu w rubryce 4.1 przebiegu granicy wskazanego przez właściciela działki Nr [...], jest wadliwością aktu ugody jako dokumentu, ale nie mającą wpływu na samo ustalenie, iż przebieg granicy został ugodzony.

Wbrew zarzutom skargi szkic graniczny jako element aktu ugody zawiera imiona i nazwiska właścicieli rozgraniczanych nieruchomości.

W tej sytuacji za prawidłowe uznać należy stanowisko organów, iż właściciele nieruchomości stanowiących działki [...] i [...] w drodze ugody ustalili przebieg granicy między tymi nieruchomościami a zatem, że postępowanie administracyjne w przedmiocie rozgraniczenia stało się zbędne i zaskarżona decyzja znajdowała oparcie w przepisie art. 105 § 1 kpa.

Wszelkie inne zarzuty skargi zmierzające do wykazania, że ugodzona granica jest błędna i winna przebiegać inaczej, leżą poza granicami sprawy, które wyznacza przedmiot zaskarżonej decyzji.

Żądanie zaś unieważnienia ugody przez Sąd administracyjny, czy też rozgraniczenia według stanu posiadania nie znajduje oparcia w przepisach regulujących postępowanie przed sądem administracyjnym.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 151 powołanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.