Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marek Wroczyński, Sędziowie Sędzia WSA Piotr Borowiecki /sprawozdawca/, Sędzia WSA Sławomir Fularski, Protokolant Michał Sikorski, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 lutego 2009 r. sprawy ze skargi M. S. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] grudnia 2007 r. nr [...] w przedmiocie unieważnienia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego pt "Podstawa słupa" nr Rp-6991 1) uchyla zaskarżoną decyzję; 2) stwierdza, że uchylona decyzja nie podlega wykonaniu w całości do chwili uprawomocnienia się niniejszego wyroku; 3) zasądza od Urzędu Patentowego na rzecz skarżącego M. S. kwotę 1617 (jeden tysiąc sześćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] grudnia 2007 r., nr [...], Urząd Patentowy RP, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu [...] grudnia 2007 r. sprawy o unieważnienie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego pt. "Podstawa słupa" nr Rp-6991, udzielonego na rzecz skarżącego M.S., na skutek sprzeciwu wniesionego przez L.G., prowadzącą działalność gospodarczą pod firmą [...] z siedzibą w O., uznanego przez uprawnionego za bezzasadny - na podstawie art. 246 ust. 1 oraz art. 102 i art. 104 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm., dalej także p.w.p.) oraz art. 98 k.p.c. w zw. z art. 256 ust. 2 p.w.p. - unieważnił prawo z rejestracji w/w wzoru przemysłowego oraz zasądził od skarżącego na rzecz L.G. – [...] kwotę [...] złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania w sprawie.

Z akt sprawy wynika, iż w dniu [...] sierpnia 2005 r. do Urzędu Patentowego RP wpłynął sprzeciw złożony przez L.G. – [...], wobec prawomocnej decyzji Urzędu Patentowego RP z dnia [...] września 2004 r., opublikowanej w [...], o udzieleniu prawa z rejestracji wzoru przemysłowego pt.: "Podstawa słupa" nr Rp-6991 na rzecz skarżącego M.S., z pierwszeństwem od dnia [...] września 2003 r.

Wobec uznania sprzeciwu przez uprawnionego za bezzasadny sprawa unieważnienia przedmiotowego prawa z rejestracji została przekazana do rozstrzygnięcia w postępowaniu spornym.

Za podstawę swojego żądania wnoszący sprzeciw podał przepisy art. 102, art. 103 i art. 104 ustawy - Prawo własności przemysłowej. Wnioskodawca podniósł, że sporny wzór przemysłowy nie spełniał w dacie zgłoszenia do rejestracji wymogów nowości i indywidualnego charakteru, gdyż jego odmiany przedstawione na figurach 1, 2, 5 i 6 rysunku zgłoszeniowego nie różnią się w sposób istotny od wzorcowego odlewu słupa trakcyjnego wykonanego dla firmy [...] i przedstawionego w załączniku 1 do sprzeciwu (k. 3 i 4 akt administracyjnych) oraz w materiale ilustracyjnym złożonym do protokołu rozprawy w dniu 28.09.2007 r. Materiał ten obejmuje kartę z dokumentacji firmy [...] (zał. 1 - k. 96), fragment opracowania wykonanego na zlecenie Konserwatora Zabytków m. st. Warszawy pt: "Zabytkowe latarnie Warszawy" (zał. 2 - k. 79 - 95), dokumentację "Słup Trakcyjny RT8/25" (zał. 3 - k. 72 -78), dokumentację słupa trakcyjno - oświetleniowego typ TRO 13/10 (zał. 4- k. 54-71 akt administracyjnych). Wnioskodawca stwierdził, że także załączone przez niego faktury VAT nr [...] z dnia [...] czerwca 2001 r. oraz nr [...] z dnia [...] sierpnia 2002 r. świadczą, że firma wnioskodawcy wykonała i sprzedała lampy "Krakowskie Przedmieście" przedstawione w załączniku 1 do sprzeciwu (k. 3 i 4). Ponadto, zdaniem wnioskodawcy, odmiany spornego wzoru przemysłowego przedstawione na figurach 3 i 4 rysunku zgłoszeniowego są identyczne z podstawami słupów widocznymi w dokumentacji firmy [...] "ul. Marszałkowska. Przekroje i sylwetki słupów trakcyjno – oświetleniowych" (zał. 5 -k. 42- 53).

Dodatkowo, w uzupełnieniu materiału, wnioskodawca złożył do protokołu rozprawy w dniu [...] grudnia 2007 r. materiał ilustracyjny w postaci stron 161, 162 i 248 (oraz stron tytułowych) okazanej na tej rozprawie publikacji książkowej Jarosława Zielińskiego "Latarnie Warszawskie", wyd. "Jeden Świat", Warszawa 2007 r., w którym przedstawiono archiwalne zdjęcia latarni warszawskich z lat 1907 i 1923 (k. 112 – 118 akt administracyjnych) oraz powiększone zdjęcie podstawy słupa z napisem "..." (k. 111).

Uprawniony z rejestracji wniósł o oddalenie sprzeciwu podnosząc, że podstawy słupa przeciwstawione przez wnioskodawcę różnią się zasadniczo od podstaw słupów według przedmiotowego wzoru przemysłowego z uwagi na bogatą ornamentację górnej części słupa i pozostałe cechy ukształtowania, przy czym, zdaniem uprawnionego, podstawa słupa przedstawiona na załączniku nr 3 do sprzeciwu (k. 3) została wykonana po zgłoszeniu spornego wzoru przemysłowego do ochrony, tj. po dacie [...] września 2003 r., zaś załączone faktury VAT nie dotyczą przedmiotu spornego wzoru przemysłowego.

W wyniku rozpatrzenia sprawy Urząd Patentowy RP – działając na podstawie art. 246 ust. 1 p.w.p. oraz art. 102 i art. 104 p.w.p. oraz art. 98 k.p.a. w zw. z art. 256 ust. 2 p.w.p. - decyzją z dnia [...] grudnia 2007 r., nr [...] – unieważnił prawo z rejestracji w/w wzoru przemysłowego (pkt 1 decyzji) oraz zasądził od skarżącego na rzecz L.G. – [...] kwotę 2.000,00 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania w sprawie (pkt 2 decyzji).

W uzasadnieniu decyzji organ stwierdził, iż sporny wzór przemysłowy został przedstawiony na Fig. 1-6 rysunku zgłoszeniowego, przy czym kolejne figury parzyste są identyczne z poprzedzającymi je figurami nieparzystymi, a Fig. 1 i 2 różnią się od Fig. 3 i 4 jedynie mniejszą smukłością tj. większym stosunkiem podstawy dolnej do podstawy górnej, a Fig. 5 i 6 wyróżniają się dzwonowym kształtem części górnej oraz dodatkowym cokołem cylindrycznym. Organ wskazał, iż zgodnie ze wskazanymi w dokumentacji zgłoszeniowej cechami istotnymi, przedmiotowy wzór charakteryzuje się tym, że w dolnej części rozszerzonej dzwonu, znajduje się pierścień o zarysie wypukłym, zaś w górnej części zwężonej dzwonu znajduje się drugi pierścień o zarysie wypukłym, a nad nim wycinek pierścienia o ściankach równoległych do osi podstawy (w odmianie przedstawionej na Fig. 5 i 6 o ściankach dzwonu), nad którym umieszczony jest trzeci pierścień o zarysie wypukłym o średnicy mniejszej od średnicy drugiego pierścienia, natomiast na długości dzwonu rozmieszczone są symetryczne podłużne wybrania oraz umieszczone jest owalne gniazdo tabliczki bezpiecznikowej z przykrywką, przy czym w odmianie przedstawionej na Fig. 5 i 6 występuje dodatkowy cokół cylindryczny oddzielony od podstawy części dzwonowej pierścieniem wklęsłym. Kolegium Orzekające Urzędu Patentowego RP ostatecznie uznało, że materiał ilustracyjny w postaci stron 161, 162 i 248 (oraz stron tytułowych) okazanej na rozprawie publikacji książkowej Jarosław Zieliński "Latarnie Warszawskie", wyd. "Jeden Świat", Warszawa 2007 r., w którym przedstawiono archiwalne zdjęcia latarni warszawskich z lat 1907 i 1923 (k. 112 – 118 akt postępowania) świadczy o tym, że sporny wzór przemysłowy nie odznacza się indywidualnym charakterem, gdyż ogólne wrażenie, jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku, nie różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez wzór publicznie udostępniony przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo. Zdaniem organu w szczególności ogólne wrażenie, jakie wywołują na zorientowanym użytkowniku odmiany spornego wzoru przedstawione na Fig. 5 i 6 rysunku zgłoszeniowego, nie różnią się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez słup rurowy latarni z 1907 r. ukazany na stronie 161 w/w publikacji książkowej. Organ wskazał, iż ukazuje ona podstawę słupa, w której w dolnej części rozszerzonej dzwonu, znajduje się pierścień o zarysie wypukłym, zaś w górnej części zwężonej dzwonu znajduje się drugi pierścień o zarysie wypukłym, a nad nim wycinek pierścienia o ściankach dzwonu, nad którym umieszczony jest trzeci pierścień o zarysie wypukłym o średnicy mniejszej od średnicy drugiego pierścienia, natomiast na długości dzwonu rozmieszczone są symetryczne podłużne wybrania oraz umieszczone jest owalne gniazdo tabliczki bezpiecznikowej z przykrywką, przy czym poniżej części dzwonowej występuje dodatkowy cokół cylindryczny oddzielony od pierścienia wypukłego podstawy części dzwonowej pierścieniem wklęsłym. Ponadto, zdaniem Urzędu Patentowego RP. ogólne wrażenie, jakie wywołują na zorientowanym użytkowniku odmiany spornego wzoru przedstawione na Fig. 1, 2, 3 i 4 rysunku zgłoszeniowego, nie różnią się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez podstawy słupów latarni z 1907 r. i 1923 r. ukazane na stronach 162 i 248 wspomnianej publikacji Jarosława Zielińskiego. Zdaniem organu ukazują one podstawy słupów, w których w dolnej części rozszerzonej dzwonu, znajduje się pierścień o zarysie wypukłym, zaś w górnej części zwężonej dzwonu znajduje się drugi pierścień o zarysie wypukłym, a nad nim wycinek pierścienia, nad którym umieszczony jest trzeci pierścień o zarysie wypukłym o średnicy mniejszej od średnicy drugiego pierścienia, natomiast na długości dzwonu rozmieszczone są symetryczne podłużne wybrania oraz umieszczone jest owalne gniazdo tabliczki bezpiecznikowej z przykrywką. Zdaniem Kolegium Orzekającego Urzędu Patentowego RP wyżej stwierdzona tożsamość praktycznie wszystkich wskazanych cech istotnych spornego wzoru i wzorów przeciwstawionych przesądza o braku indywidualnego charakteru spornego rozwiązania. Ustosunkowując się natomiast do pozostałego materiału dowodowego przedłożonego w toku postępowania przez wnioskodawcę L.G., Urząd Patentowy RP uznał, że materiały te nie stanowią skutecznych dowodów w sprawie. W szczególności organ uznał, że zdjęcia załączone do sprzeciwu oraz powiększone zdjęcie podstawy słupa z napisem "..." (k. 111) nie są oznaczone żadnymi datami ani innymi danym pozwalającymi na identyfikację daty ich wykonania i źródła ich pochodzenia. Z kolei załączone faktury VAT nr [...] z dnia [...] czerwca 2001 r. oraz nr [...] z [...] sierpnia 2002 r., same w sobie, nie pozwalają na identyfikację kształtu postaci wyrobów określonych jako lampy "Krakowskie Przedmieście". Jeśli chodzi o przedłożony fragment opracowania wykonanego na zlecenie Konserwatora Zabytków m.st. Warszawy pt: "Zabytkowe latarnie Warszawy", to organ uznał, iż niezależnie od stopnia jego poufności, posiada on tak złą jakość kopii, że nie pozwala na identyfikację przedstawionych w nim i wskazanych wzorów. Jeśli chodzi o kartę z dokumentacji firmy J&R (zał. 1 - k. 96), dokumentację "Słup Trakcyjny RT8/25" (zał. 3 - k. 72 -78), dokumentację słupa trakcyjno - oświetleniowego typ TRO 13/10 (zał. 4 - k. 54-71) oraz dokumentację firmy [...] "ul. Marszałkowska. Przekroje i sylwetki słupów trakcyjno – oświetleniowych" (zał. 5 -k.42 - 53), Urząd Patentowy RP uznał, iż stanowią one wewnętrzne dokumenty ich właścicieli, a więc mają charakter dokumentów poufnych i nie mogą świadczyć o podaniu ich zawartości do wiadomości powszechnej. Ponadto organ uzasadnił rozstrzygnięcie w przedmiocie zwrotu kosztów postępowania, podnosząc, iż orzekł stosownie do obowiązujących przepisów, stanowiących, iż strona, której żądanie zostało uwzględnione ma prawo do zwrotu niezbędnych kosztów postępowania. W konsekwencji rozstrzygając o wysokości zwrotu niezbędnych kosztów postępowania organ oparł się na przepisie § 8 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 grudnia 2003 r. w sprawie opłat za czynności rzeczników patentowych (Dz. U. Nr 212, poz. 2076).

Od powyższej decyzji Urzędu Patentowego RP z dnia [...] grudnia 2007 r. skarżący M.S., reprezentowany przez rzecznika patentowego, wniósł w dniu [...] kwietnia 2008 r. skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji, strona zarzuciła organowi:

- naruszenie przepisu art. 104 ust. 1 p.w.p. – polegające na nieprawidłowej ocenie indywidualnego charakteru spornego wzoru przemysłowego;

- naruszenie przepisu art. 104 ust. 1 p.w.p, wskutek pominięcia ust. 2 tego przepisu, a w konsekwencji pominięcia przy ocenie indywidualnego charakteru wzoru przemysłowego zakresu swobody twórczej przy jego opracowywaniu; zdaniem skarżącego jest to zastrzeżenie niezbędne i wynikające ze specyfiki wzornictwa przemysłowego, niekiedy bowiem przestrzeń pozostawiona projektantowi do zapełnienia przez wzór jest niewielka, ze względu na funkcje użytkowe produktu. Dlatego – jak stwierdził skarżący - ocena indywidualnego charakteru wzoru zostaje z konieczności zawężona właśnie do tej przestrzeni;

- niedokonanie właściwej oceny przedmiotu wzoru uprawnionego, a jedynie oparcie się na podstawie fragmentów, przedstawionych na zdjęciach książkowych, bez widoku przestrzennego przeciwstawionych wzorów na str. 161,162 i 248 powołanej przez organ publikacji książkowej.

W uzasadnieniu skarżący stwierdził, iż z uwagi na fakt, że art.104 p.w.p. został podniesiony dopiero w dniu [...] grudnia 2007 r. i dowody stanowiące zdjęcia z książki Jarosława Zielińskiego "Latarnie Warszawskie", dopiero co wydanej i niebędącej w obiegu, nie mógł się zapoznać z tymi materiałami wcześniej. W związku z tym wskazał, iż w dniu [...] kwietnia 2008 r. dokonał oględzin podstawy słupa przedstawionego na str. 161 i jak podaje autor wystawionego w Al. Andersa i wykonał zdjęcia z innych stron tej podstawy, którą przedstawia w zał. nr 1 i la, 1b, oraz dla lepszego zobrazowania dokonano zdjęcia podstawy pokazanej na fig.5 dok. wzoru uprawnionego R- 6991 jako załącznik 2. Skarżący stwierdził, iż analizując przedstawione zdjęcia zał. l, 1a, 1b podstawy przeciwstawionej, pokazanej na str. 161 i porównując ze zdjęciem zał.2 podstaw uprawniony nie może zgodzić się z twierdzeniem Urzędu Patentowego RP zawartym w decyzji, że materiał ilustracyjny w postaci stron 161, 162 i 248 oraz stron tytułowych okazanej na rozprawie publikacji książkowej Jarosława Zielińskiego "Latarnie Warszawskie", w którym przedstawiono archiwalne zdjęcia latarni warszawskich z lat 1907 i 1923 świadczy o tym, że sporny wzór przemysłowy nie odznacza się indywidualnym charakterem. Skarżący wskazując na różnice pomiędzy podstawami z zał. 1, 1a, 1b a podstawą z zał. 2, stwierdził, iż świadczą one o tym, jak niewielka była przestrzeń pozostawiona projektantowi spornego wzoru podstawy słupa, ze względu na funkcje użytkowe produktu, jakim jest podstawa z zał. 2 fotografii. Skarżący dodał ponadto, iż słupy przedstawione na stronie 162 w/w książki są bardzo nieczytelne, ale z tego co można zauważyć to są tam użyte podstawy słupa z Al. Andersa i w takim samym widoku jak na str. 161. Odnośnie strony 248 ww. książki skarżący stwierdził, iż przedstawiona tam podstawa została już pokazana wcześniej w materiale wnioskodawcy, usiłującego podważyć nowość przedmiotowego wzoru. Zdaniem skarżącego porównując podstawę słupa pokazaną w górnym lewym rogu latarni ze str. 248 w/w książki, z podstawą uprawnionego pokazaną na fig. 5 i 6 spornego wzoru, uznać należy, iż dla każdego przeciętnego odbiorcy pokazane tam różnice są wyraźne w takim stopniu, że sporny wzór przemysłowy odznacza się indywidualnym charakterem, gdyż ogólne wrażenie, jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku, różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez wzór publicznie udostępniony przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo. Również i w tym przypadku – zdaniem skarżącego - ogólne wrażenie jakie wywołuje przeciwstawiona podstawa ze str.248 w/w książki, która poprzez bogatą ornamentację i układ linii wywołuje wrażenie, że jest inna od podstawy pokazanej na fig. 5 i 6 spornego wzoru przemysłowego. W konsekwencji skarżący stwierdził, iż jego wzory mają cechy indywidualności, bowiem ogólne wrażenie, jakie wywołują, różni się od takiego wrażenia wywoływanego przez wzory przeciwstawione przez organ. Skarżący dodał ponadto, iż jego zastrzeżenia budzi również wysokość kosztów postępowania zasądzonych od uprawnionego na rzecz zgłaszającego sprzeciw.

W odpowiedzi na skargę Urząd Patentowy RP wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Ustosunkowując się do zarzutów podniesionych przez skarżącego, Urząd Patentowy stwierdził, iż zarzut naruszenia przepisu art. 104 ust. 1 p.w.p. jest bezpodstawny, gdyż uznanie braku indywidualnego charakteru spornego rozwiązania wynika z przeprowadzonej analizy cech istotnych spornego rozwiązania w świetle wzorów ujawnionych w materiale przeciwstawionym. Ponadto organ stwierdził, iż załączone do skargi cztery zdjęcia warszawskich latarni są jako materiał dowodowy nieskuteczne ze względu na brak daty i ze względu na to, iż nie były przedmiotem postępowania ujętym w zaskarżonej decyzji. Nie wiadomo również jakich okoliczności miałyby one dowodzić. Za bezzasadny organ uznał także zarzut naruszenia przez zaskarżoną decyzję przepisu art. 104 ust. 2 p.w.p., poprzez nieuwzględnienie zakresu swobody twórczej przy opracowaniu spornego wzoru przemysłowego. W kontekście tego zarzutu organ, powołując się na przepis art. 255 ust. 4 p.w.p. - wskazał, iż działając w trybie postępowania spornego zobowiązany był rozstrzygać sprawę w granicach wniosku. Zdaniem organu zarówno wnoszący sprzeciw, jak i skarżący, odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 104 ust. 1 p.w.p., nie poruszali kwestii zakresu swobody twórczej i nie wskazywali na przepis art. 104 ust. 2 p.w.p., a więc organ nie mógł się do tej kwestii odnieść w zaskarżonej decyzji. Ponadto – zdaniem organu - skarżący ani w trakcie postępowania, ani też w skardze, nie podniósł żadnych konkretnych okoliczności świadczących o tym, że określone cechy istotne spornego wzoru były narzucone wymogami funkcjonalnymi, a więc stanowiły o ograniczeniu swobody twórczej w tym zakresie. Urząd Patentowy RP stwierdził jednakże, iż niezależnie od powyższego uwzględnił w swoich rozważaniach kwestię swobody twórczej przy opracowywaniu spornego wzoru, lecz ze względu na brak podniesienia tej kwestii przez strony w trakcie postępowania, nie odniósł się do niej w decyzji w sposób bezpośredni. Organ nie zgodził się również z zarzutem, iż art. 104 p.w.p. został podniesiony dopiero w dniu [...] grudnia 2007 r., albowiem z akt sprawy wynika jednoznacznie, iż został on podniesiony na rozprawie w dniu [...] września 2007 r., a skarżący odniósł się do tej podstawy prawnej na piśmie. Organ dodał, iż z materiałem ilustracyjnym w postaci stron 161, 162 i 248 (oraz stron tytułowych) okazanej na rozprawie w dniu [...] grudnia 2007 r. publikacji książkowej Jarosława Zielińskiego "Latarnie Warszawskie", skarżący zapoznał się na rozprawie w sposób dostateczny, gdyż nie zgłaszał potrzeby dodatkowego czasu (a tym bardziej odroczenia rozprawy) celem zapoznania się z tym materiałem i odniósł się do tego materiału do protokołu z rozprawy. Tak więc – zdaniem organu - zarzut, iż skarżący nie mógł się zapoznać z tym materiałem jest również sprzeczny ze stanem faktycznym. Za bezzasadny uznał organ również zarzut naruszenia przez zaskarżoną decyzję przepisów postępowania poprzez nadmierną wysokość kwoty przyznanej tytułem zwrotu kosztów postępowania w sprawie. Zdaniem organu w zaskarżonej decyzji wyjaśniono szczegółowo, że na przyznany zwrot kosztów składała się ustawowa stawka minimalna [...]- złotych powiększona o zwrot opłaty za sprzeciw w wysokości [...]- złotych.

W piśmie procesowym z dnia [...] stycznia 2009 r. L.G., jako uczestnik postępowania, reprezentowana przez rzecznika patentowego, wnosząc o oddalenie skargi, stwierdziła, iż w pełni podziela stanowisko Urzędu Patentowego RP w kwestii naruszenia art. 104 ust. 1 p.w.p., albowiem sporny wzór przemysłowy nie odznacza się indywidualnym charakterem. Zdaniem uczestnika postępowania ogólne wrażenie, jakie odmiany przedmiotowego wzoru przemysłowego wywołują na zorientowanym użytkowniku, nie różni się od ogólnego wrażenia, jakie wywierają na nim podstawa słupa latarni z 1907 r. i 1923 r. uwidoczniona na stronie 161, 162 i 248 książki Jarosława Zielińskiego "Latarnie Warszawskie", wyd. "Jeden Świat", Warszawa 2007 r. Zdaniem uczestnika postępowania niesłuszny jest również zarzut skarżącego, że Urząd Patentowy RP przy ocenie indywidualnego charakteru wzoru nie wziął pod uwagę zakresu swobody twórczej, którą dysponował twórca przy jego opracowywaniu. Uczestnik wskazał, iż w przypadku spornego wzoru przemysłowego, aby zdefiniować granice swobody twórczej, należy określić cechy zdeterminowane funkcją użytkową podstawy słupa. Zdaniem uczestnika funkcją użytkową podstawy słupa jest przytwierdzenie słupa do podłoża. Podstawa słupa musi być więc – jak wskazał uczestnik – dostatecznie solidna, by pełnić tę funkcję. Według uczestnika żadne elementy ozdobne w postaci np. wgłębień, pierścieni, czy wybrań nie są niezbędne, by podstawa słupa pełniła swoją funkcję użytkową. Uczestnik wskazał, iż zdobienia podstawy słupa pełnią funkcję typowo estetyczną. Podstaw słupa w kształcie prostego walca będzie pełniła swoją funkcję użytkową równie dobrze co opisana w spornym wzorze ozdobna podstawa słupa zawierająca wiele elementów geometrycznych. W związku z powyższym uczestnik postępowania wskazał, że twierdzenie skarżącego, iż przedstawione różnice pomiędzy podstawami przeciwstawionych sobie wzorów wskazują jak niewielka była przestrzeń pozostawiona projektantowi wzoru uprawnionego ze względu na funkcje użytkowe produktu, jakim jest podstawa słupa – uznać należy za sprzeczne zarówno ze stanem faktycznym jak i zasadami poprawnej logiki. W załączeniu do pisma uczestnik przedstawił szereg innych wzorów przemysłowych, zgłoszonych do Urzędu Patentowego RP, zawierających podstawę słupa. Uczestnik wskazał, iż wzory te ukazują, jak różnorodne kształty mogą przybierać podstawy słupa. Zdaniem uczestnika z załączonych materiałów jasno wynika, że możliwe jest skontruowanie podstawy słupa, która nie zawiera żadnych cech wymienionych w opisie spornego wzoru nr Rp-6991 (wgłębień, rozszerzeń, pierścieni, czy też wybrań), ani nawet żadnych cech ozdobnych. Ponadto uczestnik nie zgodził się z pozostałymi zarzutami skarżącego dotyczącymi zarówno zbyt późnego zgłoszenia zarzutu wynikającego z art. 104 p.w.p., kwestii uniemożliwienia zapoznania się z materiałem dowodowym zawartym w książce Jarosława Zielińskiego "Latarnie Warszawskie", a także w kwestii zasądzenia zbyt wysokich kosztów postępowania. Uczestnik postępowania zarzucił z kolei Urzędowi Patentowemu RP, iż błędnie stwierdził, że załączniki nr 1, 2, 3, 4 i 5 do stanowiska uczestnika złożonego do protokołu na rozprawie w dniu [...] września 2007 r. przed Urzędem Patentowym RP, nie mogą stanowić skutecznych dowodów w sprawie. Zdaniem uczestnika postępowania ocena organu, iż dokumenty zawarte w w/w załącznikach stanowią wewnętrzne dokumenty ich właścicieli o charakterze poufnym i nieświadczącym o podaniu ich zawartości do wiadomości powszechnej, jest sprzeczna z przepisem art. 103 ust. 2 p.w.p. Uczestnik wskazał, iż wzór udostępniony publicznie to taki wzór, który mógł dotrzeć do osób zajmujących się zawodowo dziedziną, której wzór dotyczy. Zdaniem uczestnika dokumenty zamieszczone w załącznikach 1-5 złożone do protokołu na rozprawie przed Urzędem Patentowym RP w dniu [...] września 2007 r. mogły bez problemu dotrzeć do osób zajmujących się zawodowo dziedziną, której wzór dotyczy. W ocenie uczestnika postępowania dotyczy to w szczególności dokumentacji technicznej będącej własnością Tramwajów Warszawskich, albowiem – wbrew twierdzeniom organu - nie jest to dokumentacja poufna, lecz część specyfikacji istotnych warunków zamówienia, która w świetle ustawy z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych (Dz. U. z 1994 r. Nr 76, poz. 344 ze zm.) jest dokumentem jawnym, udostępnianym każdemu podmiotowi, w szczególności podmiotowi gospodarczemu zainteresowanemu wzięciem udziału w przetargu, którego dana specyfikacja dotyczy. W tej sytuacji – zdaniem uczestnika – uznać należy, iż powyższa dokumentacja jest dowodem na okoliczność, że podmioty zajmujące się zawodowo dziedziną, której sporny wzór dotyczy, mogły się z łatwością zapoznać w 1999 r. ze wzorami zilustrowanymi w tej dokumentacji. Ponadto uczestnik dodał, iż słupy wykonane według w/w specyfikacji istotnych warunków zamówienia zostały rozmieszczone w miejscach publicznych na ulicach Warszawy i każdy przebywający w Warszawie mógł się z nimi zapoznać.

Na rozprawie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie w dniu 4 lutego 2009 r. pełnomocnik skarżącego poparł skargę i wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji. Obecny na rozprawie skarżący M.S. stwierdził, iż brał udział przy redagowaniu książki Jarosława Zielińskiego "Latarnie Warszawskie".

Obecny na rozprawie pełnomocnik uczestnika postępowania – L.G. wniósł o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

W świetle powołanego przepisu ustawy Wojewódzki Sąd Administracyjny w zakresie swojej właściwości ocenia zaskarżoną decyzję administracyjną z punktu widzenia jej zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego, według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tej decyzji.

Należy przy tym wyraźnie zaznaczyć, iż od dnia wejścia w życie Traktatu Akcesyjnego z dnia 16 kwietnia 2003 r., na mocy którego Polska stała się państwem członkowskim Unii Europejskiej, kontrola sądu administracyjnego obejmuje również zgodność rozstrzygnięć organów administracji publicznej z prawem wspólnotowym, rozumianym jako całokształt dorobku prawnego Wspólnoty Europejskiej (acquis communautaire), w tym zasad ogólnych prawa wspólnotowego, interpretowanym oraz stosowanym w sposób jednolity na całym obszarze Unii Europejskiej.

Ponadto, co wymaga podkreślenia, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (vide: art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz.U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270 ze zm. – dalej także p.p.s.a.).

W ocenie Sądu analizowana pod tym kątem skarga M.S. zasługuje na uwzględnienie, albowiem zaskarżona decyzja Urzędu Patentowego RP z dnia [...] grudnia 2007 r., nr [...] - narusza prawo.

Zdaniem Sądu unieważniając prawo z rejestracji spornego wzoru przemysłowego pt. "Podstawa słupa" nr Rp-6991, udzielonego na rzecz skarżącego M.S., Urząd Patentowy RP dopuścił się - mogącego mieć zasadniczy wpływ na wynik sprawy - naruszenia przepisów postępowania, a w szczególności art. 7 k.p.a., art. 77 § 1 k.p.a., a także art. 107 § 3 k.p.a. – poprzez niewyjaśnienie wszystkich okoliczności istotnych dla prawidłowego i pełnego rozstrzygnięcia sprawy, a w szczególności poprzez:

- niedokonanie pełnej oceny istnienia indywidualnego charakteru spornego wzoru przemysłowego nr Rp-6991 z uwagi na nieuwzględnienie przez organ w swojej ocenie zakresu swobody twórczej (art. 104 ust. 2 p.w.p.), jaką dysponuje twórca wzoru, ze względu na dziedzinę, do której przynależy sporny wzór, a w szczególności niewskazanie w uzasadnieniu decyzji, na czym polegają ograniczenia możliwości projektowania nowych i oryginalnych rozwiązań w postaci podstaw słupów, a także niedokonanie jakiejkolwiek analizy oceny oddziaływania ogólnego wrażenia z punktu widzenia tzw. zorientowanego użytkownika, co w dalszej konsekwencji doprowadziło - według Sądu - do niewykazania w sposób jednoznaczny i precyzyjny, że sporny wzór przemysłowy nie spełnia przesłanki indywidualnego charakteru, w rozumieniu przepisu art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej, a także

- niedokonanie szczegółowej analizy sposobu ujawnienia (publicznego udostępnienia), w rozumieniu art. 103 ust. 2 p.w.p., wszystkich materiałów dowodowych przedłożonych w toku postępowania przez uczestnika postępowania – L.G., co w konsekwencji doprowadziło do pominięcia przez organ tych dowodów jako nieskutecznych.

Tym samym przyjąć należy, iż Urząd Patentowy RP dopuścił się naruszenia przepisu art. 8 k.p.a. i wyrażonej w nim zasady pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa.

Naruszenie wspomnianych przepisów procedury administracyjnej mogło mieć – w ocenie Sądu - istotny wpływ na ostateczny wynik sprawy, a więc stanowi dostateczną podstawę prawną do uchylenia przez sąd administracyjny zaskarżonej decyzji Urzędu Patentowego RP.

Zdaniem Sądu należy na wstępie stanowczo podkreślić, iż Urząd Patentowy RP wydając zaskarżoną decyzję z dnia [...] grudnia 2007 r. w przedmiocie unieważnienia prawa z rejestracji spornego wzoru przemysłowego nr Rp-6991 był związany rygorami procedury administracyjnej, określającej jego obowiązki w zakresie sposobu przeprowadzenia postępowania, a następnie końcowego rozstrzygnięcia sprawy (vide: art. 256 ust. 1 p.w.p.).

Związanie rygorami procedury administracyjnej oznacza, że Urząd Patentowy RP jest obowiązany m.in. do przestrzegania zasady pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa (art. 8 k.p.a.). Z zasady wyrażonej w tym przepisie wynika przede wszystkim wymóg praworządnego i sprawiedliwego prowadzenia postępowania i rozstrzygnięcia sprawy przez organ administracji publicznej, co jest zasadniczą treścią zasady praworządności. Tylko postępowanie odpowiadające takim wymogom i decyzje wydane w wyniku postępowania tak ukształtowanego mogą wzbudzać zaufanie obywateli do organów administracji publicznej, nawet wtedy, gdy decyzje administracyjne nie uwzględniają ich żądań. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 7 grudnia 1984 r., sygn. akt III SA 729/84, ONSA 1984, nr 2, poz. 117, podkreślił, że w celu realizacji tej zasady konieczne jest przede wszystkim ścisłe przestrzeganie prawa, zwłaszcza w zakresie dokładnego wyjaśnienia okoliczności sprawy, konkretnego ustosunkowania się do żądań i twierdzeń stron oraz uwzględnienia w decyzji zarówno interesu społecznego, jak i słusznego interesu obywateli, przy założeniu, że wszyscy obywatele są równi wobec prawa. Organ administracji jest ponadto obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i ocenić cały materiał dowodowy (art. 7, art.77 § 1 i art. 80 k.p.a.) oraz uzasadnić swoje rozstrzygnięcie według wymagań określonych w przepisie art. 107 § 3 k.p.a.

Według przepisu art. 102 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej, wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację.

Zgodnie z przepisem art. 103 ust. 1 p.w.p. wzór przemysłowy uważa się za nowy, jeżeli przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania prawa z rejestracji, identyczny wzór nie został udostępniony publicznie przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób, z zastrzeżeniem ust. 2. Wzór uważa się za identyczny z udostępnionym publicznie także wówczas, gdy różni się od niego jedynie nieistotnymi szczegółami. Zgodnie z art. 103 ust. 2 cyt. ustawy wzoru nie uważa się za udostępniony publicznie, w rozumieniu ust. 1, jeżeli nie mógł dotrzeć do wiadomości osób zajmujących się zawodowo dziedziną, której wzór dotyczy.

Z kolei zgodnie z definicją zawartą w art. 104 ust. 1 ustawy - Prawo własności przemysłowej, wzór przemysłowy odznacza się indywidualnym charakterem, jeżeli ogólne wrażenie, jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku, różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez wzór publicznie udostępniony przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo.

Ustawodawca wskazał również, iż przy ocenie indywidualnego charakteru wzoru przemysłowego bierze się pod uwagę zakres swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru (art. 104 ust. 2 p.w.p.).

W niniejszej sprawie przyjąć należy, że jeśli chodzi o zarzut braku indywidualnego charakteru Urząd Patentowy RP nie dokonał pełnej oceny istnienia indywidualnego charakteru spornego wzoru przemysłowego.

Wprawdzie organ wskazał w uzasadnieniu decyzji, dlaczego uważa, że ogólne wrażenie spornego rozwiązania nie różni się od wzorów przeciwstawionych, niemniej jednak - wbrew wyraźnemu obowiązkowi nałożonemu przez ustawodawcę - nie uwzględnił w swojej ocenie zakresu swobody twórczej, jaką dysponuje twórca wzoru, ze względu na dziedzinę, do której przynależy sporny wzór. W szczególności organ nie wskazał w uzasadnieniu decyzji, na czym polegają ograniczenia możliwości projektowania nowych i oryginalnych rozwiązań w postaci tego typu podstaw słupa przeznaczonych do przytwierdzania latarni ulicznych do podłoża. Urząd nie dokonał również jakiejkolwiek analizy oceny oddziaływania ogólnego wrażenia z punktu widzenia tzw. zorientowanego użytkownika.

W tej sytuacji - zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie - brak jakiegokolwiek odniesienia się przez Urząd Patentowy RP do powyższej kwestii, istotnej dla oceny zdolności rejestrowej spornego wzoru przemysłowego, nie dało stronie skarżącej możliwości właściwego ustosunkowania się do zarzutów (stanowiska) organu. W tej sytuacji uchybienie to nie pozwala sądowi administracyjnemu na pełne skontrolowanie legalności zaskarżonej decyzji pod względem spełniania przesłanki indywidualnego charakteru, w rozumieniu przepisu art. 104 ust. 1 p.w.p.

Zdaniem Sądu niezależnie od wskazanego wyżej uchybienia organ dopuścił się ponadto naruszenia polegającego na niedokładnym przeanalizowaniu wszystkich materiałów dowodowych przedłożonych w toku postępowania spornego przez uczestnika postępowania – L.G.

Organ winien dokonać jednoznacznej oceny sposobu ujawnienia (publicznego udostępnienia), w rozumieniu art. 103 ust. 2 p.w.p., wszystkich materiałów złożonych przez uczestnika do protokołu na rozprawie w dniu [...] września 2007 r. przed Urzędem Patentowym RP i ustalić w konsekwencji, czy rzeczywiście wszystkie dokumenty zawarte w załącznikach stanowią tylko i wyłącznie wewnętrzne dokumenty ich właścicieli o charakterze poufnym i nie świadczącym o podaniu ich zawartości do wiadomości publicznej, w rozumieniu przepisu art. 103 ust. 2 p.w.p.

Należy zauważyć, iż zgodnie z tym przepisem ustawy, wzór udostępniony publicznie to taki wzór, który mógł dotrzeć do osób zajmujących się zawodowo dziedziną, której wzór dotyczy.

Zdaniem Sądu organ zobowiązany będzie ponownie przeanalizować, czy faktycznie dokumenty złożone do w/w protokołu rozprawy przed Urzędem Patentowym RP mogły bez problemu dotrzeć do osób zajmujących się zawodowo dziedziną, której wzór dotyczy. W ocenie Sądu dotyczy to w szczególności dokumentacji technicznej będącej własnością Tramwajów Warszawskich. Organ zbadać winien, czy materiał ten – jak twierdzi uczestnik – stanowił dokumentację stanowiącą część specyfikacji istotnych warunków zamówienia, która w 1999 r. była jawnym materiałem udostępnionym podmiotom gospodarczym zainteresowanym wzięciem udziału w przetargu na podstawy słupów do latarni warszawskich.

Z tej przyczyny należy uznać, iż uchybienia formalne poczynione w toku postępowania spornego przez organ, uniemożliwiły Sądowi prawidłowe ustosunkowanie się do wszystkich zarzutów skargi i wypowiedzenie się co do zasadności podjętego rozstrzygnięcia pod względem materialnoprawnym.

Nieprawidłowości te mogły mieć istotny wpływ na ostateczny wynik sprawy, albowiem w przypadku przyjęcia zasadności tezy strony skarżącej o istnieniu oryginalności (indywidualnego charakteru) spornego rozwiązania, Urząd Patentowy RP zmuszony byłby do nieuwzględnienia zarzutu naruszenia dyspozycji przepisu art. 104 p.w.p. i oddalenia wniosku o unieważnienie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego nr Rp-6991.

W ocenie Sądu, aby rozstrzygnięcie to ocenić w sposób prawidłowy, trzeba dysponować stanowiskiem organu zawierającym precyzyjne odniesienie do wszystkich istotnych elementów (przesłanek) dotyczących oceny zarówno indywidualnego charakteru wzoru, jak i kwestii wiarygodności materiałów dowodowych przedłożonych w toku postępowania przez uczestnika postępowania.

Należy zauważyć bowiem, iż sąd administracyjny nie czyni własnych ustaleń w sprawie, a jedynie ocenia zaskarżony akt administracyjny pod względem jego zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi. Taka kontrola jest jednak możliwa tylko w warunkach wyczerpujących istotę zagadnień ustaleń faktycznych i prawnych dokonanych przez organ administracyjny rozstrzygający sprawę.

Wojewódzki Sad Administracyjny w Warszawie doszedł do przekonania, że uzasadnienie zaskarżonej decyzji nie spełnia wymogów stawianych przez normę zawartą w przepisie art. 107 § 3 k.p.a., albowiem uzasadnienie rozstrzygnięcia organu nie zawiera pełnych wyjaśnień okoliczności branych przez organ pod uwagę przy wydawaniu decyzji o unieważnieniu prawa z rejestracji wzoru przemysłowego nr Rp-66991.

W tym miejscu należy wskazać, iż – zdaniem Sądu - zupełnie niezrozumiałe są argumenty organu użyte w odpowiedzi na skargę z powołaniem się na normę prawną wyrażoną w przepisie art. 255 ust. 4 p.w.p. Otóż okoliczność, iż działając w trybie postępowania spornego Urząd Patentowy RP zobowiązany jest rozstrzygać sprawę w granicach wniosku, nie zwalnia organu z dokonania całościowej oceny wskazanej przez wnoszącego sprzeciw przesłanki braku oryginalności (indywidualnego charakteru) spornego wzoru przemysłowego. Jeśli więc pomimo, że zarówno wnoszący sprzeciw, jak i skarżący, odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 104 ust. 1 p.w.p., nie poruszali kwestii zakresu swobody twórczej i nie wskazywali expressis verbis na przepis art. 104 ust. 2 p.w.p., organ zobowiązany był ex officio dokonać analizy zakresu swobody twórczej, jako istotnej przesłanki wskazanej przez ustawodawcę w art. 104 ust. 2 cyt. ustawy.

Mając powyższe na uwadze należy uznać, iż w toku ponownego postępowania Urząd Patentowy RP w ramach oceny istnienia oryginalności (indywidualnego charakteru) spornego wzoru zobowiązany będzie ponownie dokonać porównania ogólnego wrażenia przeciwstawionych rozwiązań przy uwzględnieniu zakresu swobody twórczej, jaką dysponuje twórca wzoru, ze względu na dziedzinę, do której przynależy sporny wzór przemysłowy.

Pamiętać jednakże należy, iż dokonując szczegółowej analizy kwestii ograniczeń możliwości projektowania nowych i oryginalnych rozwiązań w zakresie tego typu podstaw słupów, organ zobowiązany będzie uwzględnić fakt, iż w przypadku wzorów, których ukształtowanie jest jedynie efektem założeń estetycznych, swoboda twórcza jest większa, niż w przypadku wzorów które realizują również wymogi natury funkcjonalnej, czy ergonomicznej. Urząd Patentowy RP zmuszony będzie pamiętać również o tym, że tam, gdzie zakres swobody twórczej jest większy, dokonywana ocena oryginalności może pozwalać na przyjęcie tezy, iż różnice powinny mieć łatwo zauważalny charakter. Z kolei, w przypadku wzorów o małym zakresie swobody twórczej pamiętać warto, iż doktryna przyjmuje, że nawet stosunkowo małe różnice nie pozostaną niezauważone przez poinformowanego użytkownika (vide: K. Szczepanowska-Kozłowska /w:/ Zdolność rejestracyjna wzoru w prawie Unii Europejskiej, PPH, marzec 2005 r., s. 48; podobnie: J. Kępiński, Definicja wzoru przemysłowego oraz warunki jego ochrony, PUG nr 9 z 2007 r., s. 28-29).

Ponadto należy – zdaniem Sądu – zobowiązać organ, aby przy ponownym dokonywaniu oceny oryginalności (indywidualnego charakteru) spornego wzoru, uwzględnił punkt widzenia tzw. zorientowanego użytkownika, któremu przypisać można zdecydowanie wyższy, niż u przeciętnego konsumenta, poziom zdolności spostrzegania istniejących różnic.

Z kolei przeprowadzając ponowną szczegółową analizy sposobu ujawnienia (publicznego udostępnienia), w rozumieniu art. 103 ust. 2 p.w.p., materiałów przedłożonych w toku postępowania przez uczestnika postępowania, w szczególności materiałów stanowiących własność Tramwajów Warszawskich, organ zobowiązany będzie uwzględnić fakt, iż nie każdy sposób ujawnienia wzoru przemysłowego jest relewantny, a więc stwarza możliwość zapoznania się osobom działającym w sposób profesjonalny w tym samym sektorze. Należy bowiem pamiętać, iż zgodnie z poglądami doktryny możliwość ta musi mieć charakter rzeczywisty, materialnie istotny, a więc nastąpić w okolicznościach, które pozwalają zakładać rzeczywistą jego znajomość, będącą efektem prowadzenia normalnej działalności zawodowej, wyspecjalizowanym w danym sektorze (tak m.in. K. Szczepanowska-Kozłowska /w:/ Zdolność rejestracyjna wzoru ..., s. 49). Nie chodzi zatem o sam fakt ujawnienia wzoru, lecz o to, czy faktycznie wskazane osoby miały możność zapoznania się z nim (vide: E. Nowińska, Prawo własności przemysłowej. Przepisy i omówienie, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2003, s. 93).

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd orzekł, jak w sentencji wyroku, działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

W oparciu o przepis art. 152 p.p.s.a. Sąd orzekł, iż uchylona decyzja Urzędu Patentowego RP nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku.

Jednocześnie Sąd - działając w oparciu o przepis art. 200 p.p.s.a. - zasądził zwrot kosztów postępowania sądowego, w tym zwrot uiszczonego wpisu sądowego w wysokości 1.000,- złotych, a także postanowił o zwrocie kosztów zastępstwa procesowego (w tym kosztów poniesionej opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa) w kwocie 615,- złotych, na podstawie przepisu art. 205 § 2, 3 i 4 p.p.s.a. w zw. z § 12 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 grudnia 2003 r. w sprawie opłat za czynności rzeczników patentowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 212, poz. 2076 ze zm.).