Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Barbara Pasternak Sędziowie WSA Tadeusz Wołek WSA Janusz Kasprzycki (spr.) Protokolant Renata Nowak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 stycznia 2013 r. sprawy ze skargi J. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 27 stycznia 2012r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia opłaty za zajęcie pasa drogowego I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji, II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz skarżącego kwotę 627zł ( sześćset dwadzieścia siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Zaskarżoną decyzją z dnia 27 stycznia 2012 r. nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję wydaną przez Dyrektora Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu działającego z upoważnienia Prezydenta Miasta z dnia [...] 2011 r. nr [...] w sprawie odmowy umorzenia J. W. opłaty

w wysokości 9.235,10 zł za zajęcie pasa drogowego ulicy K w K, w celu wykonania: "wygrodzenie placu budowy dla remontu budynku nr [...]".

Jako podstawę prawną zaskarżonej decyzji podano art. 64 ust.1 i 67 ustawy

z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r. nr 157, poz. 1240 ze zm., zwanej dalej ustawą o finansach publicznych), art. 67 a § 1 pkt 3 ustawy

z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60

ze zm., zwanej dalej Ordynacja podatkowa) w zw. z art. 40a ustawy z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. nr 19, poz. 115 ze zm.), oraz art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. nr 98, poz.1071 ze zm., zwanej dalej w skrócie

– k.p.a.).

Powyższa decyzja zapadła w następujących okolicznościach faktycznych

i prawnych.

W dniu 17 lutego 2010 r. do Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu wpłynął wniosek J. W. o umorzenie należności z tytułu zajęcia pasa drogowego wynikającej z decyzji Dyrektora Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu z dnia [...] 2010 r. nr [...] za zajęcie pasa drogowego w ulicy K w kwocie 9.235,10 zł.

Wniosek o umorzenie opłaty za zajęcie pasa drogowego wnioskodawca uzasadnił tym, że inwestycja stanowi ważny interes publiczny. Wskazał, że remont zabytkowej kamienicy przy ul. K przeprowadził wyłącznie ze środków pochodzących z jego oszczędności. Kamienica, w momencie jej nabycia ,była w bardzo złym stanie technicznym, a prace związane z zabezpieczeniem elewacji i remontem tej kamienicy wiązały się z dużymi kosztami. Wykonany remont uchronił budynek przed zniszczeniem, zaś samo zabezpieczenie elewacji zabytkowej kamienicy stanowi niewątpliwie ważny interes publiczny.

Po rozpatrzeniu wniosku J. W. Dyrektor Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu decyzją z dnia [...] 2011 r. znak: [...], odmówił umorzenia opłaty za zajęcie pasa drogowego.

Na skutek rozpoznania odwołania wniesionego przez J. W. Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] 2011 r. nr [...] uchyliło zaskarżoną decyzję organu I instancji. Kolegium orzekło, że organ I instancji nie podjął wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy.

Po ponownym rozpoznaniu Dyrektor Zarządu Infrastruktury Komunalnej

i Transportu decyzją z dnia [...] 2011 r. nr [...] odmówił umorzenia J. W. opłaty za zajęcie pasa drogowego ulicy K w K, w celu wykonania: "wygrodzenie placu budowy dla remontu budynku nr [...]". W jej uzasadnieniu przytoczył treść przepisów stanowiących podstawę prawną decyzji. Następnie wskazał, że wysłał do strony pismo z dnia 8 sierpnia 2011 r. z prośbą o uzupełnienie złożonego wniosku dotyczącego umorzenia należności, w związku z koniecznością uwzględnienia ważnego interesu dłużnika lub ważnego interesu publicznego. W piśmie z dnia 18 sierpnia 2011 r. skierowanym do ZIKiT, wnioskodawca przedstawił ponownie swoje argumenty i wyjaśnienia oraz dołączył kserokopie dokumentów, m.in. ksero wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, kserokopię Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, cztery fotografie przedmiotowego budynku, kserokopię trzech pierwszych stron umowy z dnia 16 stycznia 2010 r. o roboty budowlane zawartej z nim na wykonanie budynku mieszkalnego przy ul. F w K.

Organ I instancji wskazał, że przedmiotowa kamienica położona jest

na terenie układu urbanistycznego [...], wpisanego do rejestru zabytków oraz na obszarze uznanym za pomnik historii "[...]", rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 8 września1994 r. Jednocześnie organ podkreślił, że opłata za zajęcie pasa drogowego nie jest ściśle związana z kamienicami zabytkowymi i z remontami konserwatorskimi tychże obiektów. Jest to opłata, wynikająca z ustawy o drogach publicznych, którą zobowiązany jest uiścić każdy podmiot zajmujący pas drogowy niezależnie od charakteru zajęcia (rodzaju inwestycji). Podkreślono, że udzielanie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych dotyczących opłat za zajęcie pasa drogowego nie jest co do zasady instrumentem materialnego wsparcia Państwa dla osób, które remontują kamienice zabytkowe, ponieważ rolę tę pełnią specjalistyczne instytucje np. Społeczny Komitet Odnowy Zabytków. Organ zaznaczył przy tym, że ustalił, iż J. W. prowadzi działalność gospodarczą sklasyfikowaną pod numerem [...] jako: "Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych".

W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego organ ponownie uznał, że wnioskodawca skutecznie nie wykazał, by w jego przypadku zaistniały szczególne i wyjątkowe okoliczności, które uzasadniałyby udzielenie ulgi. Ponoszenie dużych kosztów na odnowę zabytku jest następstwem określonych decyzji gospodarczych, co w ocenie organu ma charakter przejściowy i nie może obligować do udzielenia ulgi. Organ zaznaczył również, że ważny interes podatnika występuje w sytuacjach wyjątkowych, gdy niemożność uregulowania zaległości spowodowana jest przypadkami losowymi, takimi jak klęska żywiołowa powodująca utratę majątku, trwała niezdolność zarobkowania itp. W tej sytuacji należy uznać,

że uwzględnienie wniosku o umorzenie opłaty z tytułu zajęcia pasa drogowego sprzeczne byłoby z ważnym interesem publicznym, gdyż uszczupliłoby i tak niewystarczające na realizację zdań ustawowych dochody podatkowe gminy (zadania wynikające z pełnienia funkcji zarządu drogami publicznymi), a właśnie

-w interesie publicznym leży zapewnienie systematycznych i terminowych wpływów budżetowych pozwalających na zaspokojenie materialnych i niematerialnych potrzeb mieszkańców Gminy.

W odwołaniu wniesionym od tej decyzji J. W. zarzucił błędne ustalenie stanu faktycznego sprawy oraz naruszenie przepisów prawa materialnego. Odwołujący nie zgodził się z twierdzeniem organu, iż przedmiotowa kamienica została wyremontowana przez niego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Podniósł, że kamienica została przez niego zakupiona ze środków własnych i stanowi jego majątek odrębny, a nie majątek firmy. Podkreślił, że w chwili zakupu kamienicy, jak również prowadzenia prac remontowych nie prowadził działalności gospodarczej, co potwierdza zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej w styczniu 2010 r. Prowadzenie działalności gospodarczej rozpoczął wyłącznie z powodu zawarcia w dniu 16 stycznia 2010 r. umowy na roboty budowlane budynku mieszkalnego w K przy ul. F. Ponadto odwołujący zarzucił naruszenie przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami poprzez odmowę uznania za ważny cel publiczny renowacji i kosztownej odnowy zabytkowej elewacji frontowej kamienicy przeprowadzonej w całości ze środków pochodzących z oszczędności odwołującego.

Mając na uwadze powyższe wniósł o zmianę decyzji w zakresie ustalenia,

że renowacja i odnowa zabytkowej elewacji kamienicy jest ważnym interesem publicznym w rozumieniu ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, umorzenie w całości naliczonej opłaty, ewentualnie uchylenie decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu zaskarżonego rozstrzygnięcia utrzymującego w mocy decyzję organu I instancji Samorządowe Kolegium Odwoławcze wskazało na regulację art. 67 ustawy o finansach publicznych i podkreśliło, że przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego oraz Ordynacji podatkowej mające zastosowanie w sprawie umorzenia opłaty za zajęcie pasa drogowego nie przewidują obligatoryjnego umorzenia opłaty w przypadku zajęcia pasa drogowego dla realizacji prac polegających na remoncie zabytkowego budynku. Jest to uznaniowa decyzja organu, właściwego do rozpatrzenia wniosku o zastosowanie ulgi.

W ocenie Kolegium, z akt przedmiotowej sprawy wynika, że stan majątkowy odwołującego nie wskazuje na wyjątkowo trudną sytuację materialną uniemożliwiającą uregulowanie zobowiązania. Odnosząc się do zarzutu błędnych ustaleń faktycznych w zaskarżonej decyzji, a mianowicie prowadzenia działalności gospodarczej przez odwołującego dopiero od stycznia 2010 r., podczas

gdy kamienicę kupił z własnego majątku we wrześniu 2008 r., Kolegium stwierdziło, że okoliczności te nie wpływają na meritum sprawy, wskazują jedynie, że skarżący ma możliwość uiszczenia opłaty.

Organ podkreślił, że decydując się na remont kamienicy przy ul. K, strona musi uwzględniać również konsekwencje prawne, które z tego wynikają, między innymi obowiązek zapłaty niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publicznoprawnym pobieranych przez samorządowe jednostki budżetowe. Umorzenie zaległości podatkowych i niepodatkowych traktowane musi być jako instytucja nadzwyczajna. Ważny interes podatnika występuje w sytuacjach wyjątkowych, gdy niemożność uregulowania zaległości spowodowana jest przypadkami losowymi.

Podsumowując Kolegium stwierdziło, że J. W. nie wykazał, by w jego przypadku zaistniały szczególne i wyjątkowe okoliczności, które uzasadniałyby udzielenie ulgi.

W skardze wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie J. W. zarzucił organom naruszenie art. 67a i 67b Ordynacji podatkowej przez ich nieprawidłową wykładnię i ograniczenie znaczenia terminu "ważny interes podatnika" do sytuacji, w której podatnik nie ma pieniędzy na spełnienie zobowiązania i terminu "ważny interes publiczny" do sytuacji, w której dalsze pogarszanie sytuacji podatnika nie leży w interesie państwa, w sytuacji gdy Wytyczne Wspólnotowe 2004/C 244/02 pkt 9-11 oraz Rozporządzenie Komisji (WE) NR 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis artykuł 1 ust. 1 lit. h określają szeroko rozumiane problemy z wypłacalnością jako przesłankę negatywną udzielenia wnioskowanej ulgi, którego to zagadnienia organ w ogóle nie porusza. W przedmiotowej sprawie organ ograniczył się jedynie do stwierdzenia, że podatnik nie pozostaje w trudnej sytuacji materialnej i uiszczenie podatku nie spowoduje zagrożenia jego egzystencji. Takie ustalenia w ocenie skarżącego należy uznać za nieprawidłowe w świetle przepisów prawa wspólnotowego, które uznaje złą sytuację finansową podatnika za jedną z przeszkód do udzielenia pomocy de minimis. Ponadto organ nie dokonał analizy pojęcia"ważnego interesu publicznego". W ocenie skarżącego renowacja zabytkowej starówki K, która w przeciwnym razie będzie popadała w dalszą dewastację z całą pewnością realizuje interes publiczny. Interes ten cechuje się również przymiotem ważności.

Dalej skarżący zarzucił naruszenie art. 210 § 4 in fine Ordynacji podatkowej względnie art. 107 § 3 k.p.a. przez podanie niespełniającego wymogów tychże przepisów uzasadnienia prawnego decyzji oraz powołanie jako podstawy przepisu art. 40a ustawy o drogach publicznych (Dz.U. 2007 nr 19 poz. 115), w sytuacji

gdy przepis ten traktuje o ustanowieniu, przedmiotowych opłat, przychodem jednostek samorządu terytorialnego i nie może być podstawą do nałożenia obciążeń fiskalnych na podatnika. Zdaniem skarżącego organ powinien był powołać przepis art. 40 ust. 3 tej ustawy. Ograniczenie się do wyliczenia przepisów w miejsce wymaganego uzasadnienia prawnego uniemożliwia kontrolę decyzji, bowiem nie jest możliwe odtworzenie toku rozumowania organu, powołując się na regulację art. 64 ust. 1 i art. 67 ustawy o finansach publicznych. Organ nie określił dlaczego

uznał, że przedmiotowa sprawa nie mieści się w otwartym katalogu spraw

zawartych w art. 64 ust. 2 ustawy o finansach publicznych i zrezygnował z jej

dalszego stosowania w konsekwencji stosując przepisy ustawy o finansach

publicznych, ordynacji podatkowej i k.p.a., w sytuacji gdy łączne stosowanie k.p.a.

i Ordynacji podatkowej ma absolutnie wyjątkowy charakter i ogranicza się do działów IV i VIII k.p.a. o czym wprost stanowi art. 3 § 1 pkt 2 k.p.a. Ponadto skarżący zarzucił, że organ wydał decyzję w oparciu art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. w postępowaniu

o umorzenie zobowiązań podatkowych, które regulowane jest wyłącznie przez przepisy ordynacji, gdy tymczasem organ powinien był się oprzeć o przepisy ordynacji podatkowej co dodatkowo stanowi naruszenie art. 233 Ordynacji podatkowej przez jego niezastosowanie. Tym samym podanie jako podstawy prawnej wydanie decyzji art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. stanowi naruszenie prawa.

Mając na uwadze powyższe skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji

i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji oraz o zasądzenie kosztów postępowania.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Kolegium podkreśliło, że aktualnie obowiązująca ustawa o finansach publicznych (ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych; Dz. U.

z 2009 nr 157 poz. 1240 ze zm.), weszła w życie z dniem 1 stycznia 2010 r.

Przepis art. 67 ww. ustawy odsyła w sprawach dotyczących niepodatkowych należności budżetowych do stosowania wprost przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego oraz odpowiednio działu III Ordynacji podatkowej min.art.67 a § 1 pkt 3, przy czym przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego oraz Ordynacji podatkowej mające zastosowanie w sprawie umorzenia opłaty za zajęcie pasa drogowego nie przewidują obligatoryjnego umorzenia opłaty w przypadku zajęcia pasa drogowego dla realizacji prac polegających na remoncie zabytkowego budynku. Jest to uznaniowa decyzja organu, właściwego do rozpatrzenia wniosku

o zastosowanie ulgi. Z uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, że organ l instancji wyjaśnił szczegółowo podstawę prawną decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje.

Stosownie do treści art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 z późn. zm.) w zw. z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity, Dz. U. z 2012 r., poz. 270, zwanej dalej

w skrócie P.p.s.a.), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej, stosując środki określone w ustawie. Kontrola sądu polega na zbadaniu, czy przy wydawaniu zaskarżonego aktu nie doszło do rażącego naruszenia prawa dającego podstawę do stwierdzenia nieważności, naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania, naruszenia prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy oraz naruszenia przepisów postępowania administracyjnego w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sąd nie jest przy tym związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, zgodnie z dyspozycją art. 134 § 1 P.p.s.a. Sąd administracyjny

nie rozstrzyga, więc merytorycznie, lecz ocenia zgodność decyzji z przepisami prawa.

Skarga zasługiwała na uwzględnienie, gdyż .wydane w niniejszej sprawie decyzje naruszają prawo w stopniu uzasadniającym ich uchylenie.

Za decyzję prawidłową można uznać taki władczy objaw woli organu,

który jest zgodny zarówno z prawem materialnym jak i procesowym. Nie może się bowiem urzeczywistnić prawo materialne bez powiązania go z prawidłowo zastosowaną procedurą.

Słusznie więc stwierdza J. Zimmermann, że uzyskany na wstępie materiał faktyczny, zestawiony ze znaną na razie abstrakcyjnie regulacją prawną, podlegać musi wstępnej selekcji i wstępnej analizie przez organ orzekający. Na podstawie bowiem kryteriów wyznaczonych przez prawo organ administracyjny powinien najpierw – analizując materiał faktyczny – przesądzić o tym, czy daje on podstawy

do wyboru drogi jurysdykcji administracyjnej i czy daje właśnie temu organowi kompetencje do jej zrealizowania (por. J. Zimmermann w: Polska jurysdykcja administracyjna, Warszawa 1996, s.90 i następne).

Przede wszystkim jednak organ najpierw musi ustalić, które przepisy (wysłowione w nich normy prawne), mają zastosowanie w danej sprawie.

W rozpatrywanym przypadku organy nie poddały analizie przepisów intertemporalnych, co ma decydujące znaczenie dla kwestii, czy winny mieć zastosowanie w tego rodzaju sprawach – czy przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. – o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1240 ze zm., zwanej dalej ustawą o finansach publicznych), czy też przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm., zwanej dalej Ordynacją podatkową).

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1241 ze zm.), ustawa o finansach publicznych weszła w życie z dniem 1 stycznia 2010 r., z wyjątkiem przepisów wymienionych w pkt 1 i 2 tego artykułu.

W myśl art. 115 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1241 ze zm.)"Do spraw dotyczących niepodatkowych należności budżetowych, o których mowa w art. 60 ustawy wymienionej w art. 1, wszczętych i niezakończonych decyzją ostateczną przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe".

Mając na uwadze powyższe stwierdzić zatem należy, że ustawodawca przesądził w sposób generalny, jaki tryb postępowania należy przyjmować

w odniesieniu do środków publicznych, stanowiących nieopodatkowane należności budżetowe stanowiących dochody pobierane przez samorządowe jednostki budżetowe na podstawie odrębnych ustaw, do których w ocenie Sądu należy zaliczyć opłaty za zajęcia pasa drogowego (art. 60 ust. 7 ustawy o finansach publicznych).

Przyjęto zasadę bezpośredniego stosowania ustawy nowej,

co w rozpatrywanej sprawie sprowadza się do przyjęcia nowego trybu rozpatrywania wniosku, jako złożonego po dniu 1 stycznia 2010 r. (bo w dniu 17 lutego 2010 r.),

tj. po dniu wejścia w życie ustawy o finansach publicznych (por. wyrok WSA

w Poznaniu z 19 kwietnia 2012 r., sygn.. akt III SA/Po 121/12; LEX nr 1146058).

W sprawach dotyczących umorzenia środków publicznych, będących niepodatkowymi należnościami budżetowymi, stanowiącymi dochody pobierane

przez samorządowe jednostki budżetowe na podstawie odrębnych ustaw, wszczętych i niezakończonych decyzją ostateczną przed dniem 1 stycznia 2010 r. zastosowanie mają zatem przepisy ustawy o finansach publicznych,

a nie odpowiednio przepisy Ordynacji podatkowej.

W świetle bowiem art. 67 ustawy o finansach publicznych do spraw należności, o których mowa w art. 60, nieuregulowanych niniejszą ustawą stosuje się k.p.a. i odpowiednio Dział III Ordynacji podatkowej.

Przepisy Działu III Ordynacji podatkowej, odpowiednio stosowane, wbrew stanowisku Samorządowego Kolegium Odwoławczego nie będą miały zastosowania, skoro kwestie dotyczące spraw należności wymienionych w art. 60 ustawy o finansach publicznych zostały w tej ustawie uregulowane – w tym kwestie dotyczące udzielania ulg w spłacie zobowiązań.

W świetle art. 64 ust. 1 ustawy o finansach publicznych organ

na wniosek zobowiązanego może udzielać ulg określonych w art. 55 ww. ustawy

w spłacie zobowiązań określonych w art. 60 tej ustawy.

Z kolei ust. 2 art. 64 stanowi, że właściwy organ na wniosek zobowiązanego prowadzącego działalność gospodarczą może udzielać ulg określonych w art. 55

w spłacie zobowiązań z tytułu należności, o których mowa w art. 60 pkt 1 – 6 ustawy o finansach publicznych.

W pełni zgodzić się więc należy z poglądem, że regulacja art. 64 ustawy

o finansach publicznych jest przepisem szczególnym całościowo odnoszącym się

do ulg (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 20 lutego 2012 r., sygn.. akt V SA/Wa 2443/11).

Argumentem za stosowaniem przepisów ustawy o finansach publicznych jest również to, że zgodnie z art. 2 § 1 Ordynacji podatkowej, określającym zakres zastosowania przepisów Ordynacji podatkowej, przepisy tej ustawy (czy to wprost, czy odpowiednio) stosuje się do między innymi niepodatkowych należności budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego, do których ustalania

lub określania uprawnione są organy podatkowe (pkt 1), a także do spraw z zakresu prawa podatkowego innych niż wymienione w pkt 1, należących do właściwości,

co istotne, organów podatkowych, którymi w żaden sposób nie są, bo być nie mogą, w tej sprawie jednostki samorządu terytorialnego ani ich jednostki budżetowe (pkt 4).

W niniejszej sprawie organy nie wyjaśniły z jakich więc powodów uważają,

że to przepisy Ordynacji podatkowej mają być odpowiednio stosowane,

jak domniemywać należy z racji przywołania art. 67a tej ustawy w podstawie prawnej decyzji i odwołanie się do art. 67 przez Kolegium w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Z tych już względów kwestionowane skargą decyzje są nieprawidłowe

i nie poddawały się kontroli.

Należności wskazane w art. 60 ustawy o finansach publicznych mogą być,

jak stanowi art. 55, umarzane jeżeli zachodzi m. in. ważny interes dłużnika

lub interes publiczny.

Decyzja, o której mowa w art. 64 ust. 1 ustawy o finansach publicznych,

jako finalne zwieńczenie postepowania zainicjowanego wnioskiem dłużnika,

ma charakter tzw. decyzji uznaniowej, o czym świadczy użyte przez ustawodawcę wyrażenie: "mogą być umarzane".

Uznanie administracyjne charakteryzuje się tym, że organ administracji publicznej ma możność wyboru pozytywnego lub negatywnego dla strony rozstrzygnięcia. Rozstrzygnięcie to nie może mieć jednak charakteru dowolnego,

lecz musi być wynikiem wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy (art. 7 k.p.a.), wszechstronnego zebrania oraz rozpatrzenia w sposób wyczerpujący materiału dowodowego (art. 77 § 1 k.p.a.), zaś decyzja winna spełniać wymogi wskazane w art. 107 § 1 i § 3 k.p.a.

Zgodzić się należy z twierdzeniem, że działanie w ramach uznania administracyjnego nakłada na organ obowiązek wyważenia interesu społecznego

z indywidualnym interesem strony.

Dla podjęcia decyzji o umorzeniu zobowiązań z tytułu należności wymienionych w art. 60 ustawy o finansach publicznych istotne jest natomiast zaistnienie dwóch przesłanek: 1) ważnego interesu dłużnika lub 2) interesu publicznego.

Zwrócić jednak należy uwagę na użyty w przepisie 55 ustawy o finansach publicznych spójnik "lub", który wyraża możliwą wymienność lub wzajemne wyłączenie zdań równorzędnych albo części zdania. Orzekając o umorzeniu organ za podstawę rozstrzygnięcia może mieć więc albo przesłankę "ważnego interesu dłużnika" albo przesłankę "interesu publicznego".

Nie można zatem ich sobie przeciwstawiać, bo za umorzeniem może przemawiać zarówno interes dłużnika, ale może też przemawiać jako wystarczający interes publiczny. Każda więc z tych przesłanek zaistniała samodzielnie może już uzasadniać podjęcie decyzji w tym zakresie.

Z uwagi na to, że obie wskazane przesłanki mają równorzędne znaczenie organ w trakcie postępowania zobowiązany jest ustalić, która z nich przeważa i na tej podstawie zdecydować o zastosowaniu dla dłużnika ulgi (tak WSA w Lublinie

w wyroku z dnia 18 stycznia 2012 r., sygn.. akt I SA/Lu 712/11; LEX nr 1110138).

Tymczasem w rozpatrywanej sprawie wskutek nieprawidłowej wykładni wskazanych przepisów organy nie tylko, że w ogóle nie zajęły stanowiska w kwestii jak należy rozumieć "ważny interes dłużnika" oraz "interes publiczny",

ale pojęcia "ważnego interesu wnioskodawcy" i "interesu publicznego" sobie przeciwstawiły. Dodać przy tym należy, że zupełnie nie jest wiadomym,

czy organy uważają, że "ważny interes dłużnika" jest tożsamy z "ważnym interesem wnioskodawcy". Przede wszystkim jednak nie wypowiedziały się w sposób pełny

co do rozumienia pojęcia "interesu publicznego".

Sąd w składzie orzekającym w niniejszej sprawie nie zgadza się

z ograniczaniem pojmowania "interesu publicznego", jak to uczynił organ odwoławczy, tylko do zakresu związanego z koniecznością zapewnienia systematycznych i terminowych wpływów budżetowych gminy z racji pełnienia funkcji zarządu drogami publicznymi. Takie zawężenie rozumienia tego pojęcia na gruncie ustawy o finansach publicznych jest nieuprawnione (zob. Ordynacja podatkowa. Komentarz Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexsis, Stefan Babiarz, Bogusław Dauter, Roman Hauser, Andrzej Kabat, Małgorzata Niezgódka - Medyk, str. 319).

Sąd podziela stanowisko, że przesłanka "ważnego interesu dłużnika" wymaga ustalenia sytuacji majątkowej dłużnika oraz skutków ekonomicznych, jakie wystąpią w wyniku realizacji zobowiązania dla niego i rodziny. Jednak organ musi mieć także na uwadze i to, że między innymi względy społeczne wymagają również,

żeby zobowiązanie było realizowane, a zobowiązany nie był pochopnie z nich zwalniany.

Pojęcie "interesu publicznego" nie ma stałego zakresu treści, lecz jest to zespół ogólnie zarysowanych celów, które należy wziąć pod uwagę w procesie stosowania prawa i zawsze odnieść go do indywidualnej sytuacji podmiotu występującego z wnioskiem o umorzenie opłaty za zajęcie pasa drogowego.

Nie ma podstaw do przeciwstawiania go indywidualnemu interesowi obywatela, mimo, że w interesie publicznym leży, by wszyscy zobowiązani wywiązywali się należycie ze spłaty należności stanowiących dochody państwa. Interes publiczny nie może być rozumiany tylko jako potrzeba zapewnienia maksymalnych środków po stronie budżetu państwa, ale także jako ograniczenie jego ewentualnych wydatków, np. na zasiłki dla bezrobotnych czy pomoc społeczna (por. wyrok NSA z dnia 30 maja 2001 r., sygn.. akt III SA 830/00; orzeczenia.nsa.gov.pl). Nie może powstać taka sytuacja, w której zapłata zaległych należności spowoduje konieczność uciekania się do środków pomocy społecznych przez zobowiązanego pozbawionego wskutek tego środków do zaspokojenia potrzeb materialnych (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 8 marca 2011 r., sygn.. akt V SA/Wa 2273/10,orzeczenia.nsa.gov.pl).

Wprawdzie w rozpatrywanej sprawie organy odwoływały się do sytuacji materialnej skarżącego, ale zupełnie nie ustaliły jakimi kryteriami należy się kierować w ustaleniu prawnie wiążących konsekwencji, do czego zobowiązuje je działanie

w ramach uznania administracyjnego. Działanie to, by nie przekształciło się

w dowolne doznaje ograniczenia postanowieniami właśnie naczelnych zasad postępowania – w tym w szczególności prawdy obiektywnej.

Ponadto zupełnie nie została zweryfikowana prawdziwość twierdzeń skarżącego, zawartych w odwołaniu od decyzji organu I instancji, że nie prowadził on działalności gospodarczej w chwili składania wniosku i remontu kamienicy

na potrzeby którego zajęty został pas drogowy, zaś rozpoczęcie działalności gospodarczej wiązało się z realizacją celu inwestycyjnego, zgodnie z umową z dnia 16 stycznia 2010 r. na roboty budowlane budynku wielorodzinnego w Krakowie

w zupełnie innym miejscu. Stanowi to naruszenie przepisów postępowania – art. 7

i 77 § 1 oraz 80 k.p.a. w stopniu, który mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Zwrócić należy też uwagę, że co do tej kwestii organy muszą ustalić,

która chwila jest miarodajna, i czy prowadzenie działalności gospodarczej w ogóle jest prawnie relewantne, czy też chodzi tutaj tylko o prowadzenie działalności gospodarczej, na poczet której nastąpiło zajęcie pasa drogowego.

Nie może umknąć z pola widzenia, że w świetle ust. 2 art. 64 ustawy

o finansach publicznych właściwy organ na wniosek zobowiązanego prowadzącego działalność gospodarczą może udzielać ulg określonych w art. 55 tylko w spłacie zobowiązań z tytułu należności, o których mowa w art. 60 pkt 1 – 6 ustawy

o finansach publicznych. Ta kwestia zupełnie nie znalazła się w sferze rozważań organów obu instancji.

Wobec zatem stwierdzenia naruszenia przepisów prawa materialnego,

w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy poprzez ich błędną wykładnię

i nieprawidłowe zastosowanie, a także naruszenia przepisów postępowania

w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na jej wynik, należało uchylić kontrolowane decyzje, które wydane zostały z przekroczeniem ram uznania administracyjnego.

Ponownie rozstrzygając sprawę organy zobowiązane będą więc do wzięcia pod uwagę powyższych rozważań i dokonać ustaleń w zakresie ważnego interesu skarżącego jako dłużnika lub interesu publicznego przemawiających za ewentualnym udzieleniem ulgi skarżącemu w postaci umorzenia opłaty za zajęcie psa drogowego.

W tym stanie rzeczy, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie,

na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo

o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270), orzekł, jak w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie orzekł,

na podstawie art. 200 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo

o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270),

jak w punkcie II sentencji wyroku.