Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Anna Lech (spr.) Sędziowie: sędzia NSA Małgorzata Borowiec sędzia del. WSA Iwona Kosińska Protokolant Monika Myślak - Kordjak po rozpoznaniu w dniu 6 sierpnia 2010 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Stowarzyszenia "(...)" od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 20 listopada 2009 r. sygn. akt IV SA/Po 888/09 w sprawie ze skargi Stowarzyszenia "(...)" na decyzję Wojewody W. z dnia (...) listopada 2009 r. nr (...) w przedmiocie zakazu zgromadzeń oddala skargę kasacyjną.

Wyrokiem z dnia 20 listopada 2009 r., sygn. akt IV SA/Po 888/09 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalił skargę Stowarzyszenia "[...]" na decyzję Wojewody W. z dnia [...] listopada 2009 r. nr [...] w przedmiocie zakazu zgromadzeń.

W uzasadnieniu wyroku Sąd pierwszej instancji wskazał na następujący stan faktyczny sprawy: Prezydent Miasta P. decyzją z dnia [...] października 2009 r. nr [...], po rozpatrzeniu zawiadomienia złożonego w Urzędzie Miasta P. w dniu 27 października 2009 r. przez Stowarzyszenie "[...]", reprezentowanego przez K. S. o zamiarze przeprowadzenia zgromadzenia, na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 5 lipca 1990 r. Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. z 1990 r. nr 51, poz. 297 z późn. zm.), zakazał przeprowadzenia zgromadzenia, w dniu 30 października 2009 r. w godzinach od 18:00 do 21:00 na Starym Rynku w P., skąd planowany był przejazd uczestników zgromadzenia rowerami ulicami miasta P.

Organ wskazał, że przepisy ustawy Prawo o zgromadzeniach jednoznacznie nie określają formy przemieszczenia się uczestników zgromadzenia publicznego, natomiast posiłkując się definicją zawartą w art. 2 pkt 18 i 19 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, z późn. zm.) organ doszedł do wniosku, iż zawarte w ustawie Prawo o zgromadzeniach słowo "przejście " dotyczy pieszego lub kolumny pieszych. W niniejszej natomiast sprawie najistotniejszym elementem zgłoszenia ma być przejazd ulicami miasta P., co wskazuje, iż w trakcie zgromadzenia nie będzie przejścia jak brzmi przepis lecz przejazd uczestników w dużej grupie.

Organ uznał, że planowany przejazd rowerowy nie spełnia przesłanek określonych przez ustawodawcę dla zgromadzenia i przybiera formę innej społecznej aktywności jak na przykład rajd, w związku z czym stwierdził, że zawiadomienie o mającym się odbyć zgromadzeniu w dniu 30 października 2009 r. w godzinach od 18:00 do 21:00 na Starym Rynku, skąd planowany był przejazd rowerowy ulicami miasta P., stoi w sprzeczności z art. 7 ust. 2 pkt 3 ustawy Prawo o zgromadzeniach, w zakresie "trasy przejścia", co w oparciu o art. 8 ust. 1 daje podstawę do zakazania jego odbycia.

Wojewoda W. decyzją z dnia 5 listopada 2009 r. nr [...] uchylił zaskarżoną decyzję w całości i umorzył postępowanie przed organem pierwszej instancji.

Wojewoda W. stwierdził, że wadliwym jest twierdzenie organu pierwszej instancji, z którego wynika, że wskazanie trasy przejazdu rowerowego jest czymś innym, niż wskazanie projektowanej trasy przejścia. Zdaniem Wojewody W. określenie trasy przejazdu rowerowego jest tożsame z określeniem trasy przejścia, w związku z czym obowiązek wyznaczenia trasy przejścia, który wynika z art. 7 ust. 2 pkt 3 został przez organizatora dopełniony. Wojewoda podkreślił, że wolność zgromadzeń gwarantują przepisy art. 57 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 21 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych ratyfikowanego przez Polskę w 1977 r., art. 11 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 1950 r.

Wojewoda W. zakwestionował również pogląd Prezydenta Miasta P., iż przejazd rowerowy winien zostać zakwalifikowany jako korzystanie z drogi w sposób szczególny i powinien podlegać przepisom ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r., Nr 108, poz. 908 z późn. zm.), w szczególności art. 65, który zobowiązuje organizatorów takiej imprezy do uzyskania zezwolenia na jej przeprowadzenie. W tym zakresie wskazał, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 18 stycznia 2005 r. (K 21/05) orzekł, iż przedmiotowy artykuł w części obejmującej wyraz "zgromadzenia" jest niezgodny z art. 57 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Od tej decyzji Stowarzyszenie "[...]" złożyło skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, zarzucając naruszenie art. 57 oraz 78 ust. 1 Konstytucji RP poprzez wydanie decyzji po dacie planowanego zgromadzenia oraz naruszenie art. 107 § 1 K.p.a., poprzez brak uzasadnienia prawnego, jak i faktycznego zaskarżonej decyzji w zakresie umorzenia postępowania.

Stowarzyszenie "[...]" wniosła również o zwrócenie się przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu z pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego w zakresie zgodności art. 7 ust. 1, art. 9 ust. 1 oraz art. 9 ust. 4 Prawa o zgromadzeniach z art. 2, 57 oraz 78 ust. 1 Konstytucji RP.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda W. wniósł o jej oddalenie podnosząc, że skarga została wniesiona z uchybieniem terminu, o którym mowa w art. 13 ustawy - Prawo o zgromadzeniach. Nie zgodził się także z zarzutem, iż kwestionowana decyzja została wydana po dacie planowanego zgromadzenia wskazując, że odwołanie wpłynęło do organu w dniu 2 listopada 2009 r., zaś zgromadzenie zostało zaplanowane na dzień 30 października 2009 r. Poza tym organ zaznaczył, że jego decyzja została doręczna przedstawicielowi Stowarzyszenia w dniu 5 listopada 2009 r., a więc z zachowaniem terminu określonego we art. 9 ust. 4 ustawy Prawo o zgromadzeniach. Wskazano ponadto, że Wojewoda W. nie miał możliwości wydać przedmiotowej decyzji przed terminem planowanego zgromadzenia, w związku z czym postępowanie należało umorzyć.

Wyrokiem z dnia 20 listopada 2009 r., sygn. akt IV SA/Po 888/09 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalając skargę Stowarzyszenia "[...]" na decyzję Wojewody W. z dnia 5 listopada 2009 r., na wstępie odniósł się do stwierdzenia organu, że skarga Stowarzyszenia została wniesiona z uchybieniem terminu, o którym mowa w art. 13 ustawy z dnia 5 lipca 1990 r. Prawo o zgromadzeniach i wskazał, że zgodnie z brzmieniem tego przepisu. "skargi na decyzje w sprawach zgromadzeń wnosi się bezpośrednio do sądu administracyjnego w terminie 3 dni od dnia doręczenia". Sąd wskazał, że jak wynika z akt administracyjnych, decyzję wydaną przez organ drugiej instancji osoba upoważniona w imieniu Stowarzyszenia odebrała w dniu 5 listopada 2009 r., w związku z czym, trzydniowy okres do wniesienia skargi upływał dnia 8 listopada 2009 r. Jednak dzień 8 listopada 2009 r. przypadał w niedzielę, zatem stosując art. 83 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), Sąd uznał, że nadanie skargi w dniu 9 listopada 2009 r. nastąpiło w terminie.

Odnosząc się do zaskarżonej decyzji, Sąd pierwszej instancji podzielił wywody Wojewody W., że zakaz przeprowadzenia zgromadzenia przez Stowarzyszenie "[...]" w dniu 30 października 2009 r. nie znajduje uzasadnienia w przepisach ustawy Prawo o zgromadzeniach.

Sąd uznał, że postawiony Wojewodzie W. zarzut naruszenia art. 57 i 78 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, poprzez wydanie decyzji po dacie planowanego zgromadzenia jest chybiony.

Sąd wskazał, że w artykule 7 ust. 1 ustawy Prawo o zgromadzeniach mowa jest o terminie w jakim organizator zawiadamia organ gminy o planowanym zgromadzeniu. Ma to być najwcześniej 30 dni przed datą zgromadzenia i nie później niż 3 dni, przy czym terminy te dotyczą wiadomości (zawiadomienia), które ma dotrzeć do organu. Jednocześnie art. 7 ust. 2 pkt 1 – 4 wskazuje elementy, które powinno zawierać zawiadomienie, w tym określenie planowanych przez organizatora środków służących zapewnieniu pokojowego przebiegu zgromadzenia oraz środków, o których dostarczenie zwraca się do organu gminy. Zdaniem Sądu przedział czasowy zawiadomienia od 30 dni do 3 dni przed planowanym zgromadzeniem wymaga od organizatora rozważenia, kiedy należy złożyć zgłoszenie, aby zgromadzenie takie doszło do skutku.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że w przedmiotowej sprawie zgłoszenie złożono w dniu 27 października 2009 r., a organ pierwszej instancji decyzją z dnia 29 października 2009 r. zakazał przeprowadzenia zgromadzenia. Zatem decyzja ta została wydana zgodnie z art. 9 ust. 1 i doręczona nie później niż na 24 godziny przed planowanym terminem rozpoczęcia zgromadzenia.

Stowarzyszenie wniosło odwołanie w dniu 30 października 2009 r.

Sąd zwrócił uwagę, że dzień 31 października 2009 r. przypadał w sobotę, a dzień 1 listopada 2009 r. w niedzielę, zatem przedmiotowe odwołanie przekazano Wojewodzie W. w dniu 2 listopada 2009 r. Natomiast decyzję organ odwoławczy wydał w dniu 5 listopada 2009 r. i tego też dnia doręczył ją organizatorowi.

W związku z tym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uznał, iż nie można zarzucić Wojewodzie W., że uchybił przepisom art. 57 i 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Odnosząc się do zarzutu skargi dotyczącego naruszenia art. 107 § 1 K.p.a. poprzez brak uzasadnienia prawnego jak i faktycznego decyzji w zakresie umorzenia postępowania, Sąd pierwszej instancji uznał, że zarzut ten jest uzasadniony, gdyż organ w istocie nie wyjaśnił powodów umorzenia postępowania. Jednakże, w ocenie Sądu pierwszej instancji, uchybienie to nie miało wpływu na istotę sprawy, zatem brak było podstaw do uchylenia zaskarżonej decyzji. Sąd wskazał bowiem, że w rozpoznawanej sprawie zgłoszenie dotyczy zgromadzenia, które miało się odbyć w dniu 30 października 2009 r., natomiast zaskarżoną decyzję organ odwoławczy wydał w dniu 5 listopada 2009 r., zatem – zdaniem Sądu – zasadnie uznał, że nie mógł w tej sytuacji wydać decyzji kasacyjnej i przekazać organowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, a tym bardziej orzec merytorycznie co do istoty sprawy.

Sąd stwierdził, że nie znalazł również podstaw do wystąpienia z pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego w zakresie zgodności przepisów art. 7 ust. 1, 9 ust. 1 i 9 ust. 4 ustawy Prawo o zgromadzeniach z art. 2, 57 i 78 Konstytucji RP.

Od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu skargę kasacyjną złożyło Stowarzyszenie "[...]", wnosząc o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie przepisów postępowania, to jest:

1) art. 141 § 4 ustawy z Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, poprzez dokonanie błędnych ustaleń faktycznych w zakresie postępowania organów administracji publicznej występujących w niniejszej sprawie, które to postępowanie doprowadziło do naruszenia art. 57 i art. 78 Konstytucji RP,

2) art. 141 § 4 powołanej ustawy poprzez zaniechanie wyjaśnienia podstawy faktycznej i prawnej rozstrzygnięcia wyroku, to jest wyjaśnienia, dlaczego brak uzasadnienia decyzji Wojewody W. o umorzeniu postępowania nie miał istotnego wpływu na wynik sprawy,

3) art. 145 § 1 pkt 1 lit. c wskazanej ustawy, poprzez oddalenie skargi w sytuacji, gdy z zarzutów skargi i materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie w sposób jednoznaczny wynikało, że skarga jest uzasadniona, a zaskarżona decyzja powinna ulec uchyleniu.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podniesiono, że organizator zgromadzenia odwołanie od decyzji organu pierwszej instancji złożył w dniu 30 października 2009 r. we wczesnych godzinach porannych, a zatem nic nie stało na przeszkodzie, aby jeszcze tego samego dnia nadać sprawie bieg i przekazać je Wojewodzie W. Zdaniem skarżącego kasacyjnie Stowarzyszenia w wyniku zwlekania przez Prezydenta Miasta P. z przekazaniem odwołania do dnia 2 listopada 2009 r., organizator zgromadzenia mógł zasadnie obawiać się, czy zgromadzenie, do którego w ostateczności doszło w dniu 30 października 2009 r., było zorganizowane w sposób legalny. Podniesiono także, iż doręczenie skarżącemu decyzji przez Wojewodę W. nie nastąpiłoby w dniu 5 listopada 2009 r., gdyby skarżący osobiście nie odebrał przedmiotowej decyzji w Urzędzie Wojewódzkim.

Zdaniem autora skargi kasacyjnej organy administracyjne orzekające w niniejszej sprawie powinny były dołożyć szczególnej staranności, aby odwołanie zostało rozpatrzone przed datą planowanego zgromadzenia. Uznano, że postawa Prezydenta Miasta P., jak i Wojewody W., jest przejawem braku dobrej woli dla urzeczywistniania wolności gwarantowanej w art. 57 Konstytucji RP. Wskazano, że na skutek działań Wojewody W. doszło również do naruszenia art. 78 Konstytucji RP, który gwarantuje prawo do zaskarżania orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji.

Na koniec swych rozważań skarżące kasacyjnie Stowarzyszenie raz jeszcze podniosło, że warto rozważyć wystąpienie do Trybunału Konstytucyjnego na podstawie art. 193 Konstytucji RP z pytaniem prawnym w zakresie zgodności art. 7 ust. 1 w zw. z art. 9 ust. 1 i art. 9 ust. 4 Prawa o zgromadzeniach z art. 2, 57 oraz 78 Konstytucji RP.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W niniejszej sprawie nie występują przesłanki nieważności określone w art. 183 § 2 powołanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zatem Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.

W niniejszej sprawie zarzucono zaskarżonemu wyrokowi naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Brzmienie tego przepisu nie pozostawia w zasadzie wątpliwości co do tego, że obejmuje on wyłącznie przypadki, w których gdyby nie naruszono przepisów postępowania, to najprawdopodobniej zapadłaby decyzja o innej treści. Można zatem zarzucić Sądowi pierwszej instancji naruszenie wyżej wymienionego przepisu tylko wówczas, gdy Sąd ten stwierdził naruszenie przepisów prawa, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a mimo to Sąd ten nie spełnił dyspozycji tej normy prawnej i nie uchylił zaskarżonej decyzji.

W niniejszej sprawie nie doszło do naruszenia wskazanego wyżej przepisu. Podzielić bowiem należy pogląd Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, że w sytuacji, gdy odwołanie było rozstrzygane już po terminie planowanego zgromadzenia, to wydanie przez organ orzeczenia co do istoty sprawy było bezprzedmiotowe.

Wskazać w tym miejscu należy, że art. 57 konstytucji gwarantuje wolność zgromadzeń politycznych, innych zgromadzeń publicznych, a także zgromadzeń prywatnych, nie związanych ze sferą życia publicznego. Ochrona konstytucyjna rozciąga się zarówno na zgromadzenia w pomieszczeniach zamkniętych jak i na zgromadzenia na otwartej przestrzeni, w tym między innymi na zgromadzenia na drogach publicznych. Stwierdzić zatem należy, że zgromadzenie stanowi szczególny sposób wyrażania poglądów, przekazywania informacji i oddziaływania na postawy innych osób. Jest niezwykle ważnym środkiem komunikacji międzyludzkiej, zarówno w sferze publicznej jak i prywatnej, oraz formą uczestnictwa w debacie publicznej, a w konsekwencji – również w sprawowaniu władzy w demokratycznym społeczeństwie. Celem wolności zgromadzeń jest nie tylko zapewnienie autonomii i samorealizacji jednostki, ale również ochrona procesów komunikacji społecznej niezbędnych dla funkcjonowania demokratycznego społeczeństwa. U jej podstaw znajduje się zatem nie tylko interes poszczególnych jednostek, ale również interes ogólnospołeczny. Wolność zgromadzeń stanowi konieczny element demokracji i warunkuje korzystanie z innych wolności i praw człowieka związanych ze sferą życia publicznego.

W związku z tym uznać należy, że wolność zgromadzeń podlega szczególnie intensywnej ochronie konstytucyjnej. Organy władzy publicznej mają obowiązek poszanowania i zapewnienia tej wolności także wtedy, gdy jest ona wykorzystywana dla krytyki ich działalności. Wolność zgromadzeń nie jest jednak wolnością nieograniczoną. Przepis art. 57 zdanie 2 Konstytucji RP przewiduje bowiem możliwość jej ograniczenia w drodze ustawy. Z przepisu tego nie można jednak wyciągać wniosku, że ustawodawca może w dowolny sposób decydować o treści i zakresie ograniczeń wolności zgromadzeń. Przepis ten nie wyłącza bowiem stosowania art. 31 ust. 3 Konstytucji. Określa on trzy warunki, od których spełnienia zależy dopuszczalność ograniczenia korzystania z konstytucyjnych wolności i praw. Ograniczenia te po pierwsze - mogą być ustanowione tylko w ustawie, po drugie - mogą być ustanowione tylko wtedy gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla ochrony wskazanych wartości, a mianowicie: bezpieczeństwa lub porządku publicznego ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, wolności i praw innych osób, po trzecie - ograniczenia nie mogą naruszać istoty danej wolności lub prawa.

Wskazać także należy, iż art. 11 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności gwarantuje każdemu wolność pokojowego zgromadzania się, a jednocześnie określa warunki, jakie musza zostać spełnione przy ustanawianiu ograniczeń tego prawa. Zgodnie z ustępem drugim tego przepisu wykonywanie tego prawa "nie może podlegać innym ograniczeniom niż te, które są konieczne w społeczeństwie demokratycznym z uwagi na interesy bezpieczeństwa państwowego lub publicznego, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwu, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób." Zbliżone regulacje zawiera art. 21 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, który to przepis uznaje prawo do spokojnego zgromadzania się i stanowi, że "na wykonywanie tego prawa nie mogą być nałożone ograniczenia inne niż ustalone zgodnie z ustawą i konieczne w demokratycznym społeczeństwie w interesie bezpieczeństwa państwowego lub publicznego, porządku publicznego bądź dla ochrony zdrowia lub moralności publicznej albo praw i wolności innych osób."

W Polsce wolność zgromadzeń została uregulowana przede wszystkim w dwóch ustawach. Są to ustawa z dnia 5 lipca 1990 r. - Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. Nr 51, poz. 297; zm.: z 1999 r. Nr 41, poz. 412; z 2000 r., Nr 12, poz. 136).

Ustawodawca dzieli zgromadzenia na zgromadzenia publiczne oraz na zgromadzenia, które nie mają takiego charakteru. Zgromadzenia publiczne są to zgromadzenia organizowane na otwartej przestrzeni dostępnej dla nieokreślonych imiennie osób. Organizator zgromadzenia publicznego ma obowiązek zawiadomić o organizowanym zgromadzeniu organ gminy w taki sposób, aby wiadomość o zgromadzeniu dotarła nie później niż na 3 dni a najwcześniej na 30 dni przed datą zgromadzenia. Organ gminy zakazuje zgromadzenia, jeżeli jego cel lub odbycie sprzeciwiają się ustawie - Prawo o zgromadzeniach lub naruszają przepisy ustaw karnych, a także wtedy, gdy odbycie zgromadzenia może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach. Natomiast zgromadzenia, które nie mają charakteru publicznego mogą być organizowane bez potrzeby zawiadamia jakichkolwiek organów i bez wymogu uzyskiwania zezwoleń.

Zasadnie zatem organ odwoławczy uchylił decyzję organu pierwszej instancji, gdyż nie zachodzi przesłanka do zakazu odbycia zgromadzenia.

Naczelny Sąd Administracyjny pragnie wskazać, że termin w jakim organizator powinien zawiadomić organ gminy o planowanym zgromadzeniu, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy Prawo o zgromadzeniach (najwcześniej 30 dni i nie później niż 3 dni przed datą zgromadzenia), dotyczy zawiadomienia, które ma dotrzeć do organu, nie dotyczy zaś terminu zakreślonego dla wydania decyzji odwoławczej. Nie można zatem skutecznym uczynić zarzutu skargi kasacyjnej, że organy administracyjne nie dołożyły należytej staranności i nie rozpatrzyły odwołania przed datą planowanego zgromadzenia, zwłaszcza w sytuacji, w której odwołanie strona skarżąca złożyła w dacie planowanego zgromadzenia.

Przypomnieć bowiem należy, że w przedmiotowej sprawie zgłoszenie o planowanym na dzień 30 października 2009 r. zgromadzeniu złożono w Urzędzie Miasta P. w dniu 27 października 2009 r. Organ pierwszej instancji dnia 29 października 2009 r. wydał decyzję zakazującą przeprowadzenia tegoż zgromadzenia, a więc w terminie zgodnym z art. 9 ust. 1 ustawy Prawo o zgromadzeniach, która to decyzja została doręczona organizatorowi nie później niż na 24 godziny przed planowanym terminem rozpoczęcia zgromadzenia.

Odwołanie od decyzji organu pierwszej instancji zostało złożone w dniu 30 października 2009 r., a więc w dacie planowanego zgromadzenia, przy czym w aktach sprawy nie ma żadnego dowodu na to, że czynności tej dokonano "we wczesnych godzinach porannych", na co wskazano w skardze kasacyjnej. Jako, że dzień 31 października 2009 r. przypadał w sobotę, a dzień 1 listopada 2009 r. w niedzielę, przedmiotowe odwołanie przekazano Wojewodzie W. w dniu 2 listopada 2009 r. – poniedziałek. Natomiast decyzję organ odwoławczy wydał w dniu 5 listopada 2009 r. i tego też dnia doręczył ją organizatorowi.

Zauważyć w tym miejscu należy, że zgodnie z art. 9 ust. 4 powołanej ustawy Prawo o zgromadzeniach, decyzję wydaną w wyniku rozpatrzenia odwołania doręcza się organizatorowi w terminie 3 dni od dnia otrzymania odwołania. Zatem nawet, gdyby w niniejszej sprawie organ drugiej instancji otrzymał odwołanie w dniu 30 października 2009 r. i wydał decyzję w dniu 2 listopada 2009 r., to i tak należałoby umorzyć postępowanie w tej sprawie, gdyż stało się ono bezprzedmiotowe. Przypomnieć bowiem należy, że zgodnie z art. 105 § 1 k.p.a., gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania. Z bezprzedmiotowością postępowania administracyjnego w rozumieniu tego przepisu mamy natomiast do czynienia wówczas, gdy odpadł jeden z konstytutywnych elementów sprawy administracyjnej, o której mowa w art. 1 pkt 1 K.p.a. Przyczyny, dla których sprawa będąca przedmiotem postępowania administracyjnego utraciła charakter sprawy administracyjnej lub nie miała takiego charakteru jeszcze przed wszczęciem postępowania, mogą być różnorodnej natury. W piśmiennictwie dzieli się te przyczyny na podmiotowe i przedmiotowe, te zaś z kolei na spowodowane "faktami naturalnymi" lub zdarzeniami prawnymi (B. Adamiak, J. Borkowski Komentarz do Kodeksu postępowania administracyjnego 2008 r., s. 498), co jednakże nie ma większego znaczenia dla interpretacji wskazanego wyżej przepisu.

W związku z tym, zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego zasadnie Sąd pierwszej instancji ocenił, że brak szczegółowego uzasadnienia decyzji organu w tym zakresie nie miał istotnego wpływu na wynik sprawy.

Skarga kasacyjna zarzuciła także, że w zaskarżonym wyroku naruszono art. 141 § 4 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Przepis ten obliguje Sąd do przedstawienia w uzasadnieniu wyroku stanu sprawy, zarzutów podniesionych w skardze, stanowisk pozostałych stron, podstawy prawnej rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienia. Uzasadnienie wyroku spełniające określone ustawą warunki stwarza bowiem podstawę do przyjęcia, że będąca powinnością sądu administracyjnego kontrola działalności administracji publicznej pod względem jej zgodności z prawem rzeczywiście miała miejsce i że prowadzone przez ten sąd postępowanie odpowiadało przepisom prawa. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego takie też elementy zawiera uzasadnienie zaskarżonego wyroku, a więc uznać należy, że i ten zarzut skargi kasacyjnej jest nieuzasadniony.

Naczelny Sąd Administracyjny pragnie w tym miejscu zaznaczyć, że pytanie do Trybunału Konstytucyjnego o zgodność z Konstytucją jakiegoś przepisu, czy też aktu prawnego tenże Sąd składa w sytuacji, gdy nasuną mu się poważne wątpliwości co do konstytucyjności takiego aktu prawnego, czy też przepisu, a nie w sytuacji, gdy wątpliwości takie ma strona postępowania. W niniejszej sprawie Naczelny Sąd Administracyjny nie powziął wątpliwości związanych z konstytucyjnością art. 7 ust. 1 w związku z art. 9 ust. 1 i art. 9 ust. 4 ustawy Prawo o zgromadzeniach, a zatem nie miał podstaw do uwzględnienia wniosku skarżącego o wystąpienie do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem prawnym w zakresie zgodności tych przepisów z Konstytucją RP.

Podkreślić w tym miejscu należy, że terminy przewidziane w art. 7 ust. 1 ustawy Prawo o zgromadzeniach, w jakim organizator powinien zawiadomić organ gminy o planowanym zgromadzeniu – najwcześniej 30 dni i nie później niż 3 dni przed datą zgromadzenia – są na tyle krótkie, że ich dotrzymanie może nastręczać trudności zarówno organizatorowi zgromadzenia, jak i organowi gminy, który na wniosek organizatora zgromadzenia w miarę potrzeby i możliwości zapewnia ochronę policyjną, zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy Prawo o zgromadzeniach. Organ badając bowiem realną potrzebę zapewnienia takiej ochrony musi mieć stosowny termin na jej ewentualne przygotowanie, czego w niniejszej sprawie – z uwagi na termin złożenia odwołania i termin mającego się odbyć zgromadzenia – w razie potrzeby nie mógłby zapewnić.

Mając powyższe na uwadze Naczelny Sad Administracyjny, na podstawie art. 184 powołanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł, jak w sentencji.