Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Marek Leszczyński, Sędziowie sędzia WSA Małgorzata Roleder (spr.), sędzia NSA Elżbieta Trykoszko, Protokolant sekretarz sądowy Katarzyna Derewońko, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 17 marca 2022 r. przy udziale Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Prokuratora Regionalnego w Białymstoku sprawy ze skargi A. D. na czynność Komendanta Placówki Straży Granicznej w M. z dnia [...] września 2021 r. w przedmiocie zawrócenia do granicy państwowej p o s t a n a w i a 1) umorzyć postępowanie sądowe; 2) zwrócić skarżącemu A. D. kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem uiszczonego wpisu sądowego. ,

W dniu [...] grudnia 2021 r. do sądu administracyjnego wpłynęła skarga pochodząca od obywatelki Iraku – A. D. na czynność Komendanta Placówki Straży Granicznej w M. (dalej: "Komendant") polegającą na zawróceniu do granicy państwowej. W skardze wskazano, że w dniu [...] września 2021 r. skarżąca wraz z rodziną została zatrzymana przez patrol Straży Granicznej w miejscowości S., a następnie przewieziona na teren strefy objętej stanem wyjątkowym w okolice miejscowości N. i Z., skąd została przekazana na terytorium Białorusi. Wedle informacji udzielonej pełnomocnikowi skarżącej przez Komendanta pismem z dnia [...] października 2021 r., względem skarżącej zostały zastosowane przepisy rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie czasowego zawieszenia lub ograniczenia ruchu granicznego na określonych przejściach granicznych (Dz.U. 2020, poz. 435, ze zm.; dalej: "rozporządzenie"), w brzmieniu zmienionym na mocy rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 sierpnia 2021 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie czasowego zawieszenia lub ograniczenia ruchu granicznego na określonych przejściach granicznych (Dz.U. 2021, poz. 1536). W skardze podniesiono ponadto, że zawrócenie skarżącej do granicy państwowej nastąpiło, mimo uprzedniego zadeklarowania przez nią chęci ubiegania się o udzielenie ochrony międzynarodowej. Wskazano także, że w przypadku stwierdzenia nielegalnego pobytu cudzoziemca, zastosowanie powinna znaleźć regulacja dotycząca wydania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu zawarta w art. 302 i nast. ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz.U. 2020, poz. 35 ze zm.; dalej: "u.o.c."), a w przypadku złożenia przez niego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, powinno dojść do zawieszenia postępowania o zobowiązanie cudzoziemca do powrotu, a cudzoziemiec ma prawo pozostania na terytorium Polski do chwili rozpatrzenia tego wniosku. Z tego względu skarżąca wniosła o uznanie zaskarżonej czynności za niezgodną z prawem.

W odpowiedzi na skargę Komendant wskazał, że zaskarżona czynność została dokonana w trybie § 3 ust. 2b rozporządzenia oraz poinformował, że skarżąca przebywa wraz z rodziną w Strzeżonym Ośrodku dla Cudzoziemców w B., gdzie została umieszczona na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w B. Organ poinformował również, że względem skarżącej i jej rodziny, Komendant Placówki Starszy Granicznej w C. prowadził postępowania w przedmiocie zobowiązania cudzoziemca do powrotu. Do skargi załączono: odpis oświadczenia A. R. (męża skarżącej) z dnia [...] listopada 2021 r. sporządzonego w języku angielskim (k. 15) oraz notatkę służbową funkcjonariusza Straży Granicznej – specjalisty Sekcji Edukacyjnej Strzeżonego Ośrodka dla Cudzoziemców w B. z dnia [...] listopada 2021 r., w której wskazano, że w wyniku rozmowy przeprowadzonej m.in. ze skarżącą, ustalono, że ustanowiony przez nią pełnomocnik miał sporządzić skargę na funkcjonariuszy białoruskiej Straży Granicznej, którzy dopuścili się złego traktowania jej rodziny podczas ich pobytu na terytorium Białorusi oraz, że nie zgłasza ona żadnych pretensji, ani zastrzeżeń względem funkcjonariuszy polskiej Straży Granicznej (k. 16).

W dniu 21 grudnia 2021 r. do sądu administracyjnego wpłynęło pismo procesowe pełnomocnika skarżącej – radcy prawnego J. B., w którym podtrzymał on skargę oraz doprecyzował jej zarzuty, wniósł o stwierdzenie bezskuteczności zaskarżonej czynności, a także o przeprowadzenie dowodów z załączonej do pisma dokumentacji. Pełnomocnik wskazał m.in., że po ponownym przyjeździe do Polski w dniu [...] października 2021 r., skarżąca złożyła wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, który jest procedowany przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców (dalej: "Szef UdSC") pod sygn. akt [...]. W ocenie pełnomocnika świadczy to, że celem przyjazdu skarżącej do Polski była chęć ubiegania się o ochronę międzynarodową, zaś złożona przez nią w dniu [...] września 2021 r. deklaracja w tym zakresie, została bezprawnie zignorowana. Do pisma załączono odpis pełnomocnictwa procesowego datowanego na [...] listopada 2021 r., a także powołane w piśmie dokumenty: wydruk wystąpienia generalnego Rzecznika Praw Obywatelskich (dalej: "RPO") do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] sierpnia 2021 r. w sprawie zmian rozporządzenia, wraz z komunikatem zamieszczonym w BIP RPO oraz wydruki informacji prasowych.

W piśmie procesowym z dnia [...] stycznia 2022 r. Komendant wniósł o odrzucenie skargi, jako wniesionej po terminie, ewentualnie o umorzenie postępowania w całości w związku z jej cofnięciem przez skarżącą, zaś w przypadku nie uwzględnienia żadnego z ww. wniosków, o oddalenie skargi w całości z uwagi na jej bezprzedmiotowość. Komendant wyjaśnił, że zwrócił się do Naczelnika Strzeżonego Ośrodka dla Cudzoziemców w B. z prośbą o poczynienie ustaleń w przedmiocie wystosowania przez skarżącą przedmiotowej skargi. W odpowiedzi uzyskano dwa oświadczenia pochodzące od skarżącej i jego rodziny datowane na [...] i [...] stycznia 2022 r., sporządzone odpowiednio w języku kurdyjskim i angielskim (k. 70 i 71) oraz notatkę służbową sporządzoną dnia [...] stycznia 2022 r. przez funkcjonariusza Straży Granicznej – specjalistę Sekcji Edukacyjnej Strzeżonego Ośrodka dla Cudzoziemców w B. na okoliczność rozmowy przeprowadzonej ze skarżącą i jej rodziną (k. 69). W notatce tej wskazano, że skarżąca nie wie kto jest jej pełnomocnikiem, bowiem po przekroczeniu przez nią granicy białorusko-polskiej, zwróciło się do niej siedem osób z różnych organizacji, które przedłożyły dokumenty do podpisu. Wedle notatki, skarżąca miała również wyrazić chęć cofnięcia skargi dotyczącej polskiej Straży Granicznej.

Pismem z dnia [...] lutego 2022 r. swój udział w postępowaniu zgłosił RPO, podzielający argumentację przedstawioną w skardze oraz w piśmie pełnomocnika skarżącej z dnia [...] grudnia 2021 r. Dodał, że żaden przepis rangi ustawowej nie wyłączał w dniu [...] września 2021 r. stosowania przepisów u.o.c. i ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 2021, poz. 1108 ze zm.; dalej: "u.u.c.o."), na rzecz regulacji o randze rozporządzenia. RPO wniósł o stwierdzenie bezskuteczności zaskarżonej czynności Komendanta, naruszającej powołane w piśmie przepisy prawa materialnego i procesowego.

Kolejnym pismem procesowym z dnia [...] lutego 2022 r. pełnomocnik skarżącej podtrzymał skargę, a także złożył do akt: opinię psychologiczną dotyczącą rodziny skarżącej z dnia [...] grudnia 2021 r., wydruk opracowania sporządzonego przez organizację Human Rights Watch dotyczącego odpowiedzialności Białorusi i Polski za nadużycia na granicy, kserokopię postanowienia Sądu Okręgowego w B. z dnia [...] grudnia 2021 r. sygn. akt [...] w przedmiocie przedłużenia okresu pobytu cudzoziemki (skarżącej) i jej małoletnich dzieci w ośrodku strzeżonym, a także wydruk artykułu ze strony internetowej Rady Europy w języku angielskim; wnosząc o przeprowadzenie dowodu z tych dokumentów na okoliczności powołane w piśmie. Wskazał, że w związku z odebraniem pisemnych oświadczeń skarżącej przez funkcjonariuszy Straży Granicznej, skarżąca nie mogła czuć się swobodnie oraz znajdowała się w trudnej sytuacji motywacyjnej.

W dniu [...] lutego 2022 r. Komendant złożył do akt tłumaczenie przysięgłe na język polski oświadczenia skarżącej i jej rodziny z dnia [...] stycznia 2022 r. sporządzonego w języku angielskim oraz tłumaczenie na język polski ich oświadczenia z dnia [...] stycznia 2022 r. sporządzonego w języku kurdyjskim (k. 134-136).

W piśmie procesowym z dnia [...] lutego 2022 r. pełnomocnik skarżącej wniósł o przeprowadzenie dowodu z dokumentów: oświadczenia Komisarza Praw Człowieka Rady Europy z dnia 19 listopada 2021 r. oraz oświadczenia rzecznika Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka z dnia 21 grudnia 2021 r. – wydane po wizycie na granicy polsko-białoruskiej, które złożył do akt sprawy.

Pismem procesowym z dnia [...] lutego 2022 r. Komendant poinformował, że w dniu [...] stycznia 2022 r. skarżąca i jej rodzina opuścili Ośrodek Recepcyjny w D. oraz, że w dniu [...] stycznia 2022 r. Szef UdSC wydał decyzję nr [...] o umorzeniu postępowania o nadanie statusu uchodźcy skarżącej, jej mężowi A. R. i czwórce ich małoletnich dzieci. Komendant poinformował również, że organ prowadzący postępowanie w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej, wydaje decyzję o umorzeniu postępowania w przypadku gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym, a wnioskodawca w sposób dorozumiany wycofał wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej. Wniosek ten uznaje się zaś za wycofany w sposób dorozumiany w przypadku, gdy wnioskodawca opuścił ośrodek i nie powrócił do niego przez okres dłuższy niż 7 dni bez usprawiedliwionej przyczyny (k.168).

W dniu [...] marca 2022 r. swój udział w postępowaniu zgłosił Prokurator Prokuratury Regionalnej w B. (dalej: "Prokurator PR").

W piśmie procesowym z dnia [...] marca 2022 r. Komendant podtrzymał dotychczasowe stanowisko oraz odniósł się do wniosków pełnomocnika skarżącej, załączając odpisy kwitów depozytowych nr [...] i [...] wystawionych dnia [...] września 2021 r. na dane męża skarżącej A. R., a także pismo Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji stanowiące odpowiedź na wystąpienie RPO z dnia 20 sierpnia 2021 r.

W dniu [...] marca 2022 r. Komendant przesłał na adres poczty elektronicznej sądu, otrzymane od Szefa UdSC pismo z dnia [...] marca 2022 r., informujące, że decyzja Szefa UdSC z dnia [...] stycznia 2022 r. nr [...] kończąca postępowanie o udzielenie ochrony międzynarodowej wszczęte na wniosek męża skarżącej, stała się ostateczna dnia [...] lutego 2022 r. (k. 221). Tego samego dnia Komendant nadesłał na adres poczty elektronicznej sądu, decyzję Szefa UdSC z dnia [...] marca 2022 r. nr [...] o umorzeniu postępowania w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej bratu skarżącej A. D., w związku z samowolnym opuszczeniem przez niego w dniu [...] stycznia 2022 r. Ośrodka dla Cudzoziemców w P., a tym samym skreśleniem go z listy osób przebywających w tym ośrodku (k. 212-213 akt sprawy o sygn. II SA/Bk 894/21).

W piśmie procesowym z dnia [...] marca 2022 r., złożonym na rozprawie, Prokurator PR wniósł o umorzenie postępowania na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. 2022 r., poz. 329; dalej: "p.p.s.a."), ze względu na ujawnione w toku postepowania okoliczności, w następstwie których przestała istnieć sprawa administracyjna, zaś w przypadku nieuwzględnienia ww. wniosku, o zobowiązanie pełnomocnika do przedłożenia oświadczenia skarżącej o woli podtrzymania przedmiotowej skargi, złożonego w języku kurdyjskim z poświadczonym tłumaczeniem na język polski. Argumentując wniosek o umorzenie postępowania Prokurator PR, opierając się na aktach sprawy, poddał w wątpliwość, aby rzeczywistą wolą skarżącej było wniesienie skargi na czynność funkcjonariuszy polskiej Straży Granicznej. Prokurator PR zwrócił uwagę na sporządzenie skargi w języku polskim, którym skarżąca nie włada, co w jego ocenie świadczy o niemożliwości zrozumienia przez skarżącą jej treści przed jej podpisaniem; a także wskazał na ogólny charakter pełnomocnictwa procesowego, z którego nie wynika, aby wolą mocodawczyni było zaskarżenie w trybie art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. czynności funkcjonariuszy polskiej Straży Granicznej. Prokurator PR powołał się ponadto na oświadczenia złożone przez skarżącą w styczniu 2022 r., z których wynika, że nie chce ona skarżyć czynności podjętych przez polską Straż Graniczną i nie ma zastrzeżeń do jej działań, a więc nie można przyjąć, aby jej wolą było wniesienie przedmiotowej skargi. Prokurator PR zwrócił uwagę, że jedno z oświadczeń zostało sporządzone w języku kurdyjskim, będącym językiem ojczystym skarżącej. W konsekwencji Prokurator PR uznał, że ujawniony w toku postępowania brak woli skarżącej do wywiedzenia środka zaskarżenia, powoduje stan, w którym przestała istnieć sprawa administracyjna. Powołując się zaś na orzecznictwo podkreślił, że w przypadku kolizji treści czynności podejmowanych przez pełnomocnika, a woli wyrażonej przez mocodawcę, pierwszeństwo ma wola mocodawcy.

W trakcie rozprawy w dniu 17 marca 2022 r. sąd postanowił połączyć, na podstawie art. 111 § 2 p.p.s.a. sprawy II SA/Bk 892/21, II SA/Bk 893/21 i II SA/Bk 894/21 do wspólnego rozpoznania i odrębnego wyrokowania, z uwagi na fakt, że sprawy te mają wspólne akta administracyjne i oparte są na tym samym stanie faktycznym. Uczestniczący w rozprawie: pełnomocnik skarżącego, Komendant, pełnomocnik RPO oraz Prokurator PR, podtrzymali dotychczasowe stanowiska oraz wnioski.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje:

Postępowanie sądowo-administracyjne prowadzone w sprawie umorzono ze względu na złożenie przez skarżącą, w dniu [...] stycznia 2022 r., pisemnego oświadczenia o cofnięciu skargi.

Zgodnie z art. 161 § 1 pkt 1 p.p.s.a. sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania jeżeli skarżący skutecznie cofnął skargę. Wedle zaś art. 60 p.p.s.a. skarżący może cofnąć skargę; cofnięcie skargi jest dla sądu wiążące, jednakże sąd uzna cofnięcie skargi za niedopuszczalne, jeżeli zmierza ono do obejścia prawa lub spowodowałoby utrzymanie w mocy aktu lub czynności dotkniętych wadą nieważności.

Cofnięcie skargi stanowi przejaw uprawnienia strony do rozporządzania czynnościami procesowymi w postępowaniu oraz całym tokiem postępowania, co oznacza, że skarżący może rozporządzać skargą po jej wniesieniu, a czynność ta, co do zasady, wiąże sąd. Związanie sądu wolą skarżącego jest wynikiem przyjętej zasady, że skarżący może rozporządzać wniesioną przez siebie skargą do czasu jej rozpoznania przez sąd I instancji. Jedynie w przypadku, gdy zdaniem sądu, cofniecie skargi zmierza do obejścia prawa lub spowodowałoby utrzymanie w mocy aktu lub czynności dotkniętych wadą nieważności, sąd obowiązany jest uznać cofnięcie skargi za niedopuszczalne. Stwierdzenie przez sąd którejkolwiek z ww. przesłanek, uzasadniających odstąpienie od zasady związania stanowiskiem skarżącego i w konsekwencji rozpoznanie skargi wbrew jego woli, musi zostać wykazane w sposób wyczerpujący i niebudzący wątpliwości (por. m.in. wyrok NSA z 24 października 2006 r., II OSK 71/06, CBOSA). Przy tym czynnościami mającymi na celu obejście prawa są czynności, które zawierają pozór zgodności z prawem. Ich treść nie zawiera wprawdzie elementów wprost sprzecznych z ustawą, ale skutki, które mają być przez nie wywołane (w zamiarze podmiotów wykonujących te czynności), naruszają zakazy lub nakazy o randze ustawowej (por. M. Jagielska, A. Wiktorowska, P. Wajda, Komentarz do art. 60, teza 5, w: R. Hauser, M. Wierzbowski [red.] Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz; 2021). Sąd uzna ponadto cofnięcie skargi za niedopuszczalne, jeżeli w wyniku wycofania skargi i umorzenia postępowania sądowo-administracyjnego, w obrocie prawnym pozostałaby decyzja administracyjna dotknięta jedną z wad, uzasadniających stwierdzenie jej nieważności (por. teza wyroku NSA z 10 lipca 1987 r., IV SA 337/87,

dostępnego w Centralnej Bazie Orzeczeń i Informacji o Sprawach NSA pod adresem http://orzeczenia.nsa.gov.pl, zwanej dalej: "CBOSA"). Teza ta znajduje odpowiednie zastosowanie w odniesieniu do czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. Jeżeli jednak sąd nie stwierdzi zaistnienia którejkolwiek z ww. przesłanek niedopuszczalności cofnięcia skargi, oświadczenie to powinno być uznane za skuteczne oraz stanowiące podstawę umorzenia postępowania sądowego na zasadzie art. 161 § 1 pkt 1 p.p.s.a. (por. wyrok NSA z 8 października 2007 r., I OSK 3/07, CBOSA).

Oświadczenie o cofnięciu skargi może przybrać formę, zarówno pisemną, jak i ustną. Niezależnie od formy, musi być ono jednoznaczne i skierowane bezpośrednio do sądu, aby możliwe było dokonanie jego oceny w kontekście skuteczności procesowej (tj. czy zawarte w art. 60 p.p.s.a. dyspozycje zostały spełnione - por. postanowienie NSA z 5 sierpnia 2005 r., II OSK 167/05, CBOSA). Składając więc oświadczenie woli o cofnięciu skargi, skarżący musi dokonać tego w sposób niebudzący wątpliwości co do swoich rzeczywistych intencji oraz zamierzonych skutków faktycznych i prawnych. Cofnięcie skargi sprowadza się bowiem do rezygnacji przez skarżącego z kontynuowania postępowania sądowo-administracyjnego, a tym samym z dochodzenia na drodze sądowej, ochrony sfery jego praw i interesów oraz z realizacji uprawnień wynikających z zasady prawa do sądu. Stanowi zatem przeszkodę do merytorycznego rozpoznania sprawy, bowiem wydawane na skutek cofnięcia skargi, postanowienie o umorzeniu postępowania, skutkuje przerwaniem i zakończeniem postępowania sądowo-administracyjnego,

Odnosząc powyższe uwagi do przedmiotowej sprawy, należy stwierdzić, że złożone w toku postępowania sądowego przez skarżącą (oraz jej rodzinę), pisemne oświadczenie woli o cofnięciu skargi, datowane na [...] stycznia 2022 r. (tłumaczenie k. 134), jest dopuszczalne, gdyż nie stwierdzono aby zmierzało ono do obejścia prawa lub doprowadziło do utrzymania w mocy czynności dotkniętej wadą nieważności. Przede wszystkim zostało ono sporządzone odręcznie w języku kurdyjskim - będącym językiem ojczystym skarżącej, podpisane przez nią osobiście oraz skierowane bezpośrednio do sądu. W jego treści powołana została data [...] września 2021 r., kiedy to miała miejsce zaskarżona czynność – co stanowi bezpośrednie nawiązanie do zaistniałych wówczas zdarzeń. Wynikający z przedmiotowego oświadczenia brak woli w prowadzeniu postępowania sądowego przeciwko funkcjonariuszom polskiej Straży Granicznej, zdaniem sądu, wskazuje wprost na faktyczną intencję skarżącej, którą jest zaprzestanie kontynuowania prowadzonego postępowania. Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje natomiast podstaw ku temu, aby stwierdzić, że przedmiotowe oświadczenie skarżąca sporządziła pozostając pod przymusem, tym bardziej, że zostało ono złożone w obecności funkcjonariuszy Straży Granicznej, wykonujących obowiązki służbowe w placówce stanowiącej odrębną komórkę organizacyjną, względem Placówki Staży Granicznej w M.

Powyższe oświadczenie jest zbieżne z treścią oświadczenia skarżącej i jej rodziny, złożonego na piśmie w dniu [...] stycznia 2022 r. w języku angielskim (tłumaczenie k. 134), a także z pisemnym oświadczeniem z dnia 2[...] listopada 2021 r., złożonym przez A. R. w imieniu jego całej rodziny, w tym skarżącej (k. 15). Treść powołanych wyżej oświadczeń pozostaje ponadto w pełnej korelacji z brzmieniem obu notatek służbowych, sporządzonych w toku postępowania przez funkcjonariusza Straży Granicznej - specjalistę Sekcji Edukacyjnej Strzeżonego Ośrodka dla Cudzoziemców w B., na okoliczność rozmów przeprowadzonych ze skarżącą oraz jej rodziną, w sprawie prowadzonego przed sądem postepowania (k. 16 i 69).

Treść złożonego w dniu [...] stycznia 2022 r. oświadczenia nie budzi wątpliwości sądu co do faktycznych intencji skarżącej, sprowadzających się do zakończenia przedmiotowego postępowania sądowego. Co więcej, intencje te pozostają w zbieżności ze zdarzeniami, które zaistniały w trakcie jego dotychczasowego biegu. Jak wynika bowiem z pisma Komendanta z dnia [...] lutego 2022 r., w dniu [...] stycznia 2022 r. skarżąca oraz jej rodzina opuścili Ośrodek Recepcyjny w D., co stanowiło podstawę umorzenia w dniu [...] stycznia 2022 r. przez Szefa UdSC, postepowania o nadanie statusu uchodźcy skarżącej, jej mężowi oraz czwórce ich małoletnich dzieci. Jak stanowi bowiem art. 40 ust. 1 pkt 2 u.u.c.o., organ prowadzący postępowanie w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania, w przypadku gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym, a wnioskodawca w sposób dorozumiany wycofał wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej; przy czym wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej uznaje się za wycofany w sposób dorozumiany, w przypadku gdy wnioskodawca opuścił ośrodek i nie powrócił do niego przez okres dłuższy niż 7 dni, bez usprawiedliwionej przyczyny (art. 40 ust. 2 pkt 3 u.u.c.o.). Na marginesie należy wspomnieć, że ww. przepisy stanowiły podstawę wydania przez Szefa UdSC decyzji z dnia [...] marca 2022 r. nr [...] o umorzeniu postępowania w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej bratu skarżącej – A. D., który tego samego dnia samowolnie opuścił Ośrodek dla Cudzoziemców w D. (k. 212-213 akt sprawy sygn. II SA/Bk 894/21).

Powyższe wskazuje, że skarżąca nie jest zainteresowana uzyskaniem ochrony międzynarodowej na terytorium Polski, co znajduje również potwierdzenie w treści uzasadnienia postanowienia Sądu Okręgowego w B. z dnia [...] grudnia 2021 r. (sygn. akt [...] wydanego względem męża skarżącej (A. R.) w przedmiocie przedłużenia pobytu w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców (k. 115-119 akt sprawy o sygn. II SA/Bk 893/21), w którym Sąd wskazał, że w toku czynności związanych z postępowaniem o zobowiązanie cudzoziemca do powrotu, A. R. podał, że po przekroczeniu granicy białorusko-polskiej, cała rodzina miała być zabrana do Niemiec, gdzie przebywają jego znajomi. Na marginesie zauważyć należy, że okoliczność opuszczenia przez skarżącą ww. ośrodka w dniu [...] stycznia 2022 r., stanowi urzeczywistnienie znacznego prawdopodobieństwa jej ucieczki, o którym mowa w art. 87 ust. 1 pkt 2 u.u.c.o., a na którego istnienie wskazywał w dniu [...] grudnia 2021 r. Sąd Okręgowy w B., uzasadniając postanowienie wydane w sprawie sygn. akt [...], w przedmiocie przedłużenia okresu pobytu skarżącej i jej małoletnich dzieci w ośrodku strzeżonym dla cudzoziemców do dnia [...] stycznia 2022 r. do godz. [...] (k. 115-121).

W tym miejscu odnieść się należy do konsekwentnie podnoszonych przez pełnomocnika skarżącej twierdzeń o woli jego mocodawczyni w kontynuowaniu przedmiotowego postępowania, pozostających w rozbieżności z pisemnym oświadczeniem skarżącej z dnia [...] stycznia 2022 r. oraz z wyżej powołanym materiałem dowodowym. Nie sposób przy tym pominąć, że inicjująca przedmiotowe postępowanie skarga została sporządzona wyłącznie w języku polskim. Trudno zatem uznać, że podpisując ją, skarżąca rozumiała jej treść, skoro językiem polskim nie włada - o czym świadczy fakt, że w toku postepowania składała oświadczenia wyłącznie w języku kurdyjskim lub angielskim. Znamienne jest przy tym, że w chwili wniesienia skargi (tj. [...] listopada 2021 r.) skarżąca nie była reprezentowana przez pełnomocnika spełniającego wymogi z art. 35 § 1 p.p.s.a., a zatem wątpliwe jest, że miała ona wówczas świadomość co do rzeczywistej treści dokonywanej przez nią czynności prawnej. Co więcej, pełnomocnictwo procesowe udzielone przez nią w dniu [...] listopada 2021 r. (a więc po wniesieniu skargi), również nie precyzuje przedmiotu sprawy, będąc pełnomocnictwem o charakterze ogólnym - a wręcz generalnym, bowiem uprawniającym pełnomocnika do reprezentacji "we wszystkich sprawach przed wszystkimi sądami" (k. 26).

Jakkolwiek zasadą, wynikającą z art. 95 § 2 k.c. (stosowanego na mocy art. 40 p.p.s.a.) jest, że czynności pełnomocnika dokonane w granicach umocowania, pociągają za sobą skutki takie same, jak gdyby mocodawca dokonał ich samodzielnie, a więc wywierają skutek bezpośrednio dla mocodawcy, to należy mieć jednak na względzie, że pełnomocnictwo nie jest nieograniczone, bowiem skarżący, będący dysponentem postępowania sądowego, może samodzielnie rozporządzać skargą do czasu jej rozpoznania przez sąd I instancji (art. 60 p.p.s.a.). Mocodawca może więc cofnąć skargę niezależnie od tego, czy wywiódł ją osobiście, czy też działając przez pełnomocnika. W przypadku zaś zaistnienia w tym względzie rozbieżności między oświadczeniem mocodawcy, a oświadczeniem pełnomocnika, podobnie jak ma to miejsce na gruncie art. 41 p.p.s.a., za wiążące należy uznać stanowisko strony. Po pierwsze bowiem, w ocenie sądu, zgodnie z istotą pełnomocnictwa – a więc stosunku prawnego opartego na zaufaniu, pełnomocnik powinien działać zgodnie z domniemaną wolą mocodawcy. Nie powinien zatem podejmować, w imieniu mocodawcy, czynności sprzecznych z jego rzeczywistą lub domniemaną wolą, chociażby formalnie mieściły się one w zakresie udzielonego pełnomocnictwa. Sąd podziela w tym względzie pogląd wyrażony przez SN na gruncie przepisów k.c. dotyczących instytucji pełnomocnictwa, w wyroku z 21 marca 2013 r. sygn. akt II CSK 458/12 (Lex nr 1324268). Po drugie zaś, instytucja cofnięcia skargi jest związana z realizacją na gruncie postępowania sądowo-administracyjnego, elementów zasady dyspozytywności. Ze względu na fakt, że skarga do sądu administracyjnego nie ma charakteru actio popularis, a jej celem jest przeprowadzenie przez sąd kontroli w konkretnej sprawie, w której rozstrzygnięciu skarżący posiada interes prawny (art. 50 § 1 p.p.s.a.), prawo do sądu nie przysługuje każdemu w dowolnej sprawie, lecz wyłącznie w sprawie własnej. Prawo to nie ma zatem charakteru abstrakcyjnego, bowiem dotyczy określonych wolności i praw konkretnej jednostki, która we wniesieniu skargi do sądu administracyjnego, poszukuje ich ochrony. Wyłącznie od woli skarżącego zależy zatem finalna treść żądania, jego zakres, a także ewentualna rezygnacja z poszukiwania ochrony sądowej.

Jeżeli zatem z treści skierowanego bezpośrednio do sądu oświadczenia, pochodzącego od skarżącej, wynika wprost, że nie ma ona woli kontynuowania postępowania toczącego się w jej własnej sprawie, a treść tego oświadczenia koreluje zarówno z pozostałym materiałem dowodowym, jak i ze zdarzeniami faktycznymi zaistniałymi w toku postępowania, dalsze forsowanie skargi przez pełnomocnika, wbrew wyraźnej woli mocodawczyni, uznać należy za nie niezgodne z prawem, a w efekcie jako nie mogące wywrzeć zamierzonego skutku procesowego.

Reasumując, skoro w niniejszej sprawie sąd nie stwierdził podstaw do uznania oświadczenia skarżącej o cofnięciu skargi za niedopuszczalne, należało orzec o umorzeniu postępowania zgodnie z dyspozycją art. 161 § 1 pkt 1 p.p.s.a. Wyjaśnić przy tym należy, że postanowienie o umorzeniu postępowania stanowi rozstrzygnięcie o charakterze procesowym, kończące sprawę bez rozpatrzenia jej istoty, z uwagi na zaistniałe w toku postępowania przeszkody do merytorycznego jej rozpoznania.

Końcowo wyjaśnić należy, że nie zasługiwał na uwzględnienie wniosek organu o odrzucenie skargi na podstawie art. 58 § 1 pkt 2 p.p.s.a., zgłoszony w piśmie procesowym z dnia [...] stycznia 2022 r., bowiem wbrew podniesionemu tam twierdzeniu, skarga została wywiedziona w ustawowym 30-dniowym terminie (art. 53 § 2 p.p.s.a.), który rozpoczął bieg w dniu [...] października 2021 r., kiedy to organ zawiadomił ówczesnego nieprofesjonalnego pełnomocnika skarżącej, o czynności z [...] września 2021 r. Uznać zatem należy, że skarżąca, nie będąca obywatelką Polski, nie władająca polskim językiem i nie znająca polskiego ustawodawstwa, dowiedziała się o podjęciu przedmiotowej czynności dnia [...] października 2021 r., kiedy to o powyższym zawiadomiono jej pełnomocnika, uprawnionego do reprezentowania przed organami administracji. W tym względzie sąd przychyla się do argumentacji zaprezentowanej przez pełnomocnika skarżącego w piśmie z dnia [...] lutego 2022 r.

Mając na uwadze powyższe, tj. wobec cofnięcia przez skarżącą skargi, sąd orzekł o umorzeniu postępowania na podstawie art. 161 § 1 pkt 1 p.p.s.a. (pkt 1 postanowienia). Z uwagi na cofnięcie skargi do dnia rozpoczęcia rozprawy, na mocy art. 232 § 1 pkt 1 p.p.s.a., sąd zwrócił skarżącej uiszczony wpis od skargi w kwocie 200 zł (pkt 2 postanowienia).