Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Halina Jakubiec Sędziowie WSA Tadeusz Wołek (spr.) WSA Barbara Pasternak Protokolant Ewelina Kalita po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 października 2014 r. sprawy ze skargi I. W. na bezczynność [...] Zakładu Opieki Zdrowotnej – Szpital [...] w K w przedmiocie udostępnienia dokumentacji medycznej I. stwierdza bezczynność [...] Zakładu Opieki Zdrowotnej – Szpital [...] w K w udostępnieniu dokumentacji medycznej T. W., II. stwierdza, że bezczynność nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa, III. zobowiązuje [...] Zakład Opieki Zdrowotnej – Szpital [...] w K do wydania I. W. dokumentacji medycznej T. W. w formie kopii w terminie 7 dni od dnia zwrotu akt sprawy wraz z odpisem prawomocnego wyroku IV. zasądza od [...] Zakładu Opieki Zdrowotnej – Szpital [...] w K na rzecz skarżącej kwotę 357,00 zł (słownie: trzysta pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

I. W. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie skargę na bezczynność [...] Zakładu Opieki Zdrowotnej - Szpital [...] w K w sprawie oznaczonej numerem [...]. Skarżąca wniosła o:

1. stwierdzenie bezczynności [...] Zakładu Opieki Zdrowotnej Szpitala [...] w K w udostępnieniu dokumentacji medycznej T. W. PESEL [...];

2. stwierdzenie, że bezczynność, o której mowa w pkt 1 miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa,

3. zobowiązanie [...] Zakładu Opieki Zdrowotnej Szpitala [...] w K do wydania I. W. dokumentacji medycznej T. W. w formie kserokopii w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku.

W uzasadnieniu skargi podniosła, że zgodnie z argumentacja zawartą w wyroku NSA z dnia 15 lipca 2011 r. sygn. I OSK 667/11 – skargi na niepodjęcie czynności w zakresie wydania dokumentacji medycznej jako czynności materialno-technicznej nie musi poprzedzać żaden środek zaskarżenia na drodze administracyjnej. Zgodnie z tym wyrokiem art. 52 § 3 P.p.s.a., wymagający wyprzedzenia skargi wezwanie do usunięcia naruszenia prawa odnosi się do skarg na akty i czynności, a nie bezczynności w zakresie wydawania aktów. Dlatego skarżąca nie poprzedziła skargi takim wezwaniem.

[...] Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital [...] w K pismem z dnia 27 marca 2014 r. oznaczonym numerem [...] odmówił udostępnienia skarżącej dokumentacji medycznej jej matki - pacjentki Szpitala – T. W. z tego powodu, że jak wynika z pisma, które otrzymała 1 kwietnia 2014 r. upoważnienie dla skarżącej udzielone było w innym podmiocie leczniczym, co w ocenie strony przeciwnej, nie jest wystarczające do udostępnienia dokumentacji medycznej. (Dowód: wniosek o udostępnienie dokumentacji medycznej z dnia 19.03.2014 r., wniosek na druku z dnia 23.03.2014 r. kserokopia pisma Szpitala [...] z dnia 27.03.2014 r.).

Pacjentka T. W. została przyjęta do Szpitala [...] w dniu 15 stycznia 2014 r. Trafiła tam nieprzytomna. Żadnych dokumentów nie była w stanie wypełnić. Aktualnie T. W. nie pozostaje w śpiączce, ale nie jest świadoma. Brak z nią kontaktu.

W czerwcu 2013 r. T. W. przebywała w Sanatorium Uzdrowiskowym gdzie 26 czerwca 2013 r. podpisała upoważnienie do otrzymywania przez skarżącą, która jest jej córką, informacji o swoim stanie zdrowia i udzielonych świadczeniach zdrowotnych (łącznie z dokumentacją medyczną). (Dowód: kserokopia Historii Choroby Sanatorium Uzdrowiskowego L.p. ks.gł. [...]).

Wówczas i nadal skarżąca mieszka z matką. Kontynuacja leczenia, a w szczególności rehabilitacja T. W. wymaga dostępu do jej dokumentacji medycznej. Nie ma innej możliwości przygotowania zgodnej ze sztuką medyczną, metody rehabilitacji.

Art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta przewiduje, że podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych udostępnia dokumentację medyczną pacjentowi, jego przedstawicielowi ustawowemu bądź osobie upoważnionej przez pacjenta. Przepis nie wymaga żeby było to szczególne upoważnienie.

Zgodnie z § 8 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania - w dokumentacji indywidualnej wewnętrznej zamieszcza się lub dołącza do niej oświadczenie pacjenta o upoważnieniu osoby bliskiej do uzyskiwania informacji o jego stanie zdrowia i udzielonych świadczeniach zdrowotnych, ze wskazaniem imienia i nazwiska osoby upoważnionej oraz danych umożliwiających kontakt z tą osobą, albo oświadczenie o braku takiego upoważnienia, oświadczenie pacjenta o upoważnieniu osoby bliskiej do uzyskiwania dokumentacji, ze wskazaniem imienia i nazwiska osoby upoważnionej, albo oświadczenie o braku takiego upoważnienia.

Zatem ustawa nie wymaga żeby upoważnienie zamieszczone było w dokumentacji medycznej. Może być udzielone poza Szpitalem i do dokumentacji medycznej dołączone.

Z kolei dla upoważnienia dołączanego do dokumentacji medycznej ustawodawca ani Minister Zdrowia w cytowanym rozporządzeniu nie wskazuje żadnych szczególnych warunków. Skoro tak, to upoważnienie udzielone w innym podmiocie leczniczym bądź przed innym organem, albo w ogóle upoważnienie udzielone w jakikolwiek sposób, jeżeli zawiera tylko upoważnienie wymagane przez ustawę o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, powinno stanowić podstawę dla podmiotu leczniczego do udostępnienia osobie upoważnionej dokumentacji medycznej.

Upoważnienie pozostawione w Sanatorium Uzdrowiskowym zostało udzielone stosunkowo niedawno, bo niecałe 7 miesięcy przed przyjęciem matki do Szpitala [...]. Żadna okoliczność faktyczna nie uległa zmianie. Skarżąca nadal mieszka z matką, nadal prowadzi z nią i tatą wspólne gospodarstwo domowe. Brak dowodów na to, żeby udzielając upoważnienia w czerwcu 2013 r. myślała wyłącznie o korzystaniu z tego upoważnienia w Sanatorium. Brak także dowodów na to, że upoważnienie odwołała.

Zgodnie z informacją skarżącej dla pacjentki było oczywiste, że najbliższa rodzina, a w szczególności córka ma prawo dostępu do dokumentacji medycznej i uzyskiwania informacji o jej stanie zdrowia, w razie choroby.

Z tego powodu, zdaniem skarżącej, nie ma podstaw prawnych do odmowy udostępnienia dokumentacji medycznej na podstawie przedstawionego przez nią upoważnienia.

W odpowiedzi na skargę [...] Zakład Opieki Zdrowotnej - Szpital [...] w K wniósł o odrzucenie skargi, lub ewentualnie o oddalenie skargi.

Szpital wskazał, że wnioskiem z dnia 19 marca 2014 r. skarżąca zwróciła się do Szpitala [...] o udostępnienie dokumentacji medycznej leczenia jej matki T. W. Do wniosku skarżąca dołączyła upoważnienie z dnia 18 czerwca 2013 r. do otrzymywania informacji o stanie zdrowia i do dostępu do dokumentacji medycznej, którego to upoważnienia udzieliła jej matka T. W. w dokumentacji medycznej prowadzonej podczas pobytu w Sanatorium Uzdrowiskowym.

T. W. została przyjęta do Szpitala [...] w trybie nagłym, przywieziona przez zespół ratownictwa medycznego. Przyczyną przyjęcia do leczenia było pęknięcie tętniaka tętnicy mózgu środkowej lewej, krwotok podpajęczynówkowy, który wywiązał się z pęknięcia tętniaka i konieczność przeprowadzenia w związku z tym zabiegu operacyjnego. Stan pacjentki był bardzo ciężki.

T. W. w czasie przyjmowania jej do leczenia w Szpitalu [...] w dniu 15 stycznia 2014 r. była nieprzytomna, wobec czego nie mogła upoważnić swojej córki do uzyskiwania informacji o stanie zdrowia, a także do dostępu do dokumentacji medycznej. Obecnie T. W. jest przytomna, bez kontaktu, nadal jest hospitalizowana z powodu ciężkiego stanu zdrowia w Szpitalu [...] w Oddziale Klinicznym Anestezjologii i Intensywnej Terapii nr [...].

Zgodnie z art. 26 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, podmiot leczniczy udzielający świadczeń zdrowotnych udostępnia dokumentację medyczną pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu, bądź osobie upoważnionej przez pacjenta. Ponieważ skarżąca nie została upoważniona do udostępnienia jej dokumentacji medycznej T. W., Szpital [...] pismem z dnia 27 marca 2014 r. odmówił udostępnienia dokumentacji.

Uzasadniając wniosek o odrzucenie skargi, Szpital [...] podniósł, że zgodnie z przyjętą linią orzecznictwa sądów administracyjnych, w sprawach o udostępnienie dokumentacji medycznej "właściwym jest zastosowanie uregulowań zawartych w Kodeksie cywilnym" (wyrok WSA w Warszawie z dnia 10.11.2006 r. VII SAB/Wa46/06, wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 13.07.2010 r. II SAB/Rz29/10 ).

Sądy w wyrokach cytowanych wyżej podkreślają, że sprawa o udostępnienie dokumentacji medycznej nie jest rozstrzygana w drodze administracyjnej, bo takiej formy nie przewidywała obowiązująca w dniu orzekania ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r o zakładach opieki zdrowotnej. WSA w Rzeszowie, w wyroku stwierdził, że udostępnienie dokumentacji medycznej na podstawie ustawy z dnia 6 listopada 2009r o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, następuje w formie czynności materialno - technicznej i w tym zakresie nie stosuje się przepisów K.p.a.

Z ostrożności procesowej, Szpital [...], w przypadku nieodrzucenia skargi przez Sąd, wniósł o oddalenie skargi.

Zgodnie z art. 23 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, pacjent ma prawo do dostępu do dokumentacji medycznej dotyczącej jego stanu zdrowia i udzielonych mu świadczeniach zdrowotnych. Podmiot leczniczy zobowiązany został (art. 24 ustawy) do prowadzenia, przechowywania i udostępniania pacjentom zgromadzonej dokumentacji medycznej ich leczenia w danym podmiocie leczniczym, a także zobowiązany jest do zapewnienia ochrony danych zawartych w tej dokumentacji.

Art. 25 ustawy wymienia niezbędne elementy składowe dokumentacji medycznej. Oprócz danych osobowych, które muszą znaleźć się w dokumentacji każdego pacjenta, dokumentacja zawiera oznaczenie podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych ze wskazaniem komórki organizacyjnej, w której udzielono świadczeń, opis stanu zdrowia pacjenta lub udzielonych mu świadczeń i datę sporządzenia.

Jak wynika z powyżej przytoczonych przepisów, każdy podmiot leczniczy ma obowiązek sporządzania dokumentacji medycznej w przypadku udzielania świadczeń medycznych. Dokumentacja medyczna musi być sporządzana odrębnie, w każdej jednostce organizacyjnej podmiotu leczniczego, jeżeli pacjentowi udzielano świadczeń medycznych w różnych miejscach tego podmiotu leczniczego. Za każdym razem, w dokumentacji medycznej pacjent dokonuje wpisu, kogo upoważnia do uzyskiwania informacji o swoim stanie zdrowia oraz do udostępnienia dokumentacji medycznej.

Szpital [...] podniósł, że upoważnienie udzielone przez pacjenta w jednym podmiocie leczniczym, nie może mieć zastosowania w innym podmiocie leczniczym. Dotyczy ono przecież innych świadczeń i tylko pacjent może korzystać ze swojego uprawnienia, wskazując lub nie osoby, które zdaniem pacjenta korzystać będą z udzielonego upoważnienia.

Naczelnym obowiązkiem podmiotu leczniczego jest ochrona pacjenta. Nie można przyjąć, że upoważnienie udzielone skarżącej przez jej matkę T. W. wiele miesięcy wcześniej, w innym podmiocie leczniczym (Sanatorium Uzdrowiskowe), gdzie udzielono zupełnie odmiennych rodzajowo świadczeń zdrowotnych, w innym stanie zdrowia, ma skutkować obowiązkiem uznania go za skuteczne w Szpitalu [...]. Prawa pacjenta powinny podlegać szczególnej ochronie. Lekarz zobowiązany jest do zachowania tajemnicy lekarskiej. Tylko pacjent może dysponować prawem do wskazania osoby upoważnionej. Nie jest to ograniczenie praw osób bliskich. Informacje zawarte w dokumentacji medycznej pacjenta, niezbędne, jak twierdzi skarżąca, do dalszego leczenia i rehabilitacji, zgodnie z treścią art. 26 ust. 3 pkt 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych jest zobowiązany udostępnić innym podmiotom udzielającym świadczeń zdrowotnych, jeżeli dokumentacja jest niezbędna do zapewnienia ciągłości świadczeń zdrowotnych.

Szpital [...] podniósł także, że w swoim postępowaniu nie dopuścił się bezczynności.

Wniosek skarżącej o udostępnienie dokumentacji medycznej nosi datę 19 marca 2014 r. Szpital [...] pismem z dnia 27 marca 2014 r. odpowiedział skarżącej, że upoważnienie, które zostało przedstawione, dotyczy innego podmiotu leczniczego, wobec czego na tej podstawie nie można tego upoważnienia uznać za skuteczne w Szpitalu [...]. Zatem zarzut bezczynności jest nieuzasadniony.

Brak także uzasadnienia dla zarzutu o rażącym naruszeniu prawa. Szpital [...] odpowiedział na wniosek skarżącej niezwłocznie, zaledwie kilka dni po wpływie wniosku.

Szpital podniósł także, że jak wynika z wniosku skarżącej z dnia 19 marca 2014 r. skierowanego do Szpitala [...] o udostępnienie dokumentacji medycznej, upoważnienie z Sanatorium Uzdrowiskowego, nie było nawet częścią składową dokumentacji medycznej w Szpitalu [...]. Zostało dołączone przez skarżącą do wniosku. Należy podkreślić, że T. W. nie znalazła się w Szpitalu [...] celem kontynuacji leczenia, jakiemu została poddana w Sanatorium [...]. Została przyjęta w dniu 15 stycznia 2014 r. nieprzytomna, z powodu pęknięcia tętniaka.

W uzasadnieniu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 września 2013 r. sygn. akt II OSK 1539/13, Sąd podkreślił, że przedstawione w uzasadnieniu tezy "mają zastosowanie w tej konkretnej sytuacji, właśnie z uwzględnieniem tego charakterystycznego stanu faktycznego sprawy".

W dokumentacji medycznej w Szpitalu [...] nie znajdowała się dokumentacja medyczna z Sanatorium Uzdrowiskowego, a udostępnienie dokumentacji celem dalszego leczenia po opuszczeniu Szpitala [...] jest możliwe na podstawie art. 26 ust. 3 pkt 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.

W trakcie rozprawy skarżąca zmodyfikowała wnioski zawarte w skardze wnosząc o wydanie kopii dokumentacji medycznej T. W.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dna 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. z 2002 r., nr 153, poz. 1269, ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Oznacza to, że wykonywana kontrola polega na weryfikacji decyzji lub postanowienia organu administracji publicznej z punktu widzenia obowiązującego prawa materialnego i procesowego. Kontrola ta z mocy art. 3 § 2 pkt 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) dalej: "P.p.s.a.", obejmuje również bezczynność organów. Jest to stan, w którym organ, będący właściwym miejscowo i rzeczowo do załatwienia sprawy, nie wydaje decyzji, postanowienia bądź innego aktu administracyjnego lub nie podejmuje czynności z zakresu administracji publicznej, o jakich mowa w art. 3 § 2 pkt 1-4 P.p.s.a. w terminach przewidzianych przepisami.

W myśl art. 149 P.p.s.a. Sąd, uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organy w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 1-4a, zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu lub interpretacji lub dokonania czynności lub stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa. Jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa (ust.1).

Skarga na bezczynność organu ma na celu ochronę strony poprzez doprowadzenie do wydania rozstrzygnięcia w sprawie. Dla stwierdzenia stanu bezczynności organu nie ma znaczenia fakt, z jakich powodów dany akt administracyjny lub czynność nie zostały podjęte. Wystarczy stwierdzenie, iż organ nie zastosował się do przepisu regulującego konieczność działania w określonym czasie.

Sąd administracyjny, rozpoznając skargę na bezczynność organu, obowiązany jest w pierwszej kolejności ustalić, czy sprawa, w której została wniesiona skarga, była sprawą określoną w art. 3 § 2 pkt 1-4a P.p.s.a. Następnie winien rozważyć, czy dopuszczalność skargi uwarunkowana jest zachowaniem określonego trybu przeciwdziałania bezczynności oraz czy taki tryb przed wniesieniem skargi został wyczerpany. W dalszej kolejności, o ile wynik badania dwóch pierwszych kwestii będzie pozytywny, sąd musi ustalić, czy organowi administracji można przypisać bezczynność rozumianą jako niewydanie w terminie decyzji lub postanowienia, względnie aktu lub czynności wskazanych w art. 3 § 2 pkt 4 P.p.s.a.

Analizując w pierwszej kolejności kwestię dopuszczalności skargi w tego typu sprawach należy podnieść, że została ona już co do zasady przesądzona w postanowieniu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 listopada 2012 r., sygn. akt II OZ 958/12. NSA oddalając skargę na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 września 2012 r., sygn. akt VII SO/Wa 53/12 o wymierzeniu Szpitalowi grzywny stwierdził, że zakład opieki zdrowotnej jest zakładem administracyjnym, który z uwagi na unormowania stanowiące podstawę tworzenia i działalności tego rodzaju zakładów, w określonym zakresie wykonuje funkcje z zakresu administracji publicznej. Stosunek prawny pomiędzy takim zakładem a pacjentem, w zakresie udostępniania pacjentowi dotyczącej jego osoby dokumentacji medycznej jest stosunkiem administracyjnoprawnym, udostępnienie zaś tej dokumentacji następuje w drodze działania (czynności) zakładu, które może być przedmiotem skargi do sądu administracyjnego. W obecnym stanie prawnym obowiązek jaki ciąży na podmiocie udzielającym świadczeń zdrowotnych podlega zatem kontroli sprawowanej przez sądy administracyjne. Mając bowiem na uwadze wynikające z art. 51 ust. 3 Konstytucji RP prawo dostępu każdego do dotyczących go urzędowych dokumentów i zbiorów danych, należy przyjąć, iż możliwość szerokiego dysponowania powyższymi informacjami sprawia, że w tym zakresie podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych należy zaliczyć do kategorii władzy publicznej.

Ponadto zdaniem Sądu - jak trafnie podniosła skarżąca - wniesienie skargi na bezczynność w zakresie wydania dokumentacji lekarskiej, jako czynności materialno-technicznej, nie wymaga uprzedniego wezwania do usunięcia naruszenia prawa. W odniesieniu do okoliczności rozpoznawanej skargi na bezczynność podzielić należy argumentację zawartą w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 lipca 2011 r., sygn. akt I OSK 667/11 w którym, zauważono, iż niepodjęcie takiej czynności może świadczyć o bezczynności organu. Możliwość zaś wniesienia w tym zakresie skargi do sądu administracyjnego przewiduje art. 3 § 2 pkt 8 w zw. z pkt 4 P.p.s.a. wobec czego skarga na bezczynność organu nie musi być poprzedzona żadnym środkiem zaskarżenia na drodze administracyjnej.

W odniesieniu do aktów z art. 3 § 2 pkt 4 P.p.s.a. środka zaskarżenia należy poszukiwać w art. 52 § 3 P.p.s.a., przy czym ustawa o prawach pacjenta tego typu środków zaskarżenia nie przewiduje, a w odniesieniu do aktów i czynności z art. 3 § 2 pkt 4 P.p.s.a. nie przewiduje ich również ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j.: Dz.U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.), dalej "K.p.a.". Przepis art. 52 P.p.s.a. uzależnia uruchomienie drogi postępowania sądowoadministracyjnego od wyczerpania środków zaskarżenia, ale tylko wówczas, gdy takie środki przysługują, czy to na podstawie K.p.a. czy to przepisów szczególnych. Jak wyżej wskazano środków takich nie przewiduje zarówno ustawa o prawach pacjenta, jak i w zakresie aktów i czynności K.p.a. Jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w omawianym wyroku wykładnia językowa art. 52 § 3 P.p.s.a. upoważnia do stwierdzenia, że przepis ten odnosi się do skarg na akty i czynności, a nie bezczynności w zakresie wydawania aktów. Uwagi te dotyczą także art. 52 § 4 P.p.s.a.

W tej sytuacji skarga I. W. na bezczynność [...] Zakładu Opieki Zdrowotnej – Szpital [...] w K w udostępnieniu dokumentacji medycznej T. W. jest dopuszczalna i to bez konieczności wezwania właściwego organu do usunięcia naruszenia prawa.

Przechodząc do merytorycznej oceny zasadności skargi należy na wstępie podnieść, że prawo do udostępnienia dokumentacji medycznej dotyczącej pacjenta przez sporządzenie jej kopii skarżąca wywodzi z treści art. 26 i art. 27 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 159 ze zm.), dalej "u.p.p.".

Art. 26 ust. 1 u.p.p. stanowi, że podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych udostępnia dokumentację medyczną pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu, bądź osobie upoważnionej przez pacjenta. Zgodnie zaś z ust. 2, po śmierci pacjenta, prawo wglądu w dokumentację medyczną ma osoba upoważniona przez pacjenta za życia. W ust. 3 i 4 ustawodawca wskazał inne podmioty, jakim udostępnia się dokumentację medyczną.

Sposoby "udostępniania" dokumentacji medycznej wymienione natomiast zostały w art. 27 u.p.p. Są to: 1) wgląd w dokumentację w siedzibie podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych, 2) sporządzenie wyciągów, odpisów lub kopii oraz 3) wydanie oryginału za pokwitowaniem odbioru i z zastrzeżeniem zwrotu po wykorzystaniu, jeżeli uprawniony organ lub podmiot żąda udostępnienia tej dokumentacji.

W treści § 8 obowiązującego obecnie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania (tj. Dz. U. z 2014 r., poz. 177, ze zm.) określono, że w dokumentacji indywidualnej wewnętrznej zamieszcza się lub dołącza do niej:

1) oświadczenie pacjenta o upoważnieniu osoby bliskiej do uzyskiwania informacji o jego stanie zdrowia i udzielonych świadczeniach zdrowotnych, ze wskazaniem imienia i nazwiska osoby upoważnionej oraz danych umożliwiających kontakt z tą osobą, albo oświadczenie o braku takiego upoważnienia;

2) oświadczenie pacjenta o upoważnieniu osoby bliskiej do uzyskiwania dokumentacji, ze wskazaniem imienia i nazwiska osoby upoważnionej, albo oświadczenie o braku takiego upoważnienia;

3) oświadczenie pacjenta o wyrażeniu zgody albo zezwolenie sądu opiekuńczego na przeprowadzenie badania lub udzielenie innego świadczenia zdrowotnego, na zasadach określonych w rozdziale 5 ustawy o prawach pacjenta.

Podkreślić należy, że w przepisach wyżej przywołanych przewidziano możliwość zawarcia takich upoważnień w indywidualnej wewnętrznej dokumentacji lub też dołączenia do tej dokumentacji takiego oświadczenia.

Z § 8 koresponduje treść § 15 ust. 3 tego rozporządzenia, z którego wynika, iż do historii choroby dołącza się oświadczenia pacjenta, o których mowa w § 8, jeżeli nie zostały zamieszczone w historii choroby.

Z wymienionych przepisów wynika zatem, że pacjent może sporządzić takie oświadczenie zarówno w ramach jak i poza dokumentacją medyczną i tylko od jego woli zależało będzie jaką treść i jaki zakres upoważnienia obejmie to oświadczenie. Jeśli oświadczenie to przybiera najszerszą możliwą formę o upoważnieniu określonej osoby do uzyskiwania dokumentacji medycznej pacjenta, i zostanie załączone do historii określonej choroby, to niezależnie od tego który podmiot medyczny będzie świadczeniodawcą wytwarzającym dokumentację medyczną związaną z tą chorobą, ma obowiązek respektowania oświadczenia wskazującego upoważnioną osobę do uzyskiwania dokumentacji, zarówno za życia jak i po śmierci pacjenta.

Racją prawną przepisów dotyczących takiego oświadczenia jest to, że oświadczenie takie wskazujące osobę upoważnioną do zapoznania się z dokumentacją, stanowi z woli pacjenta podstawę uchylającą, wobec takiej osoby, obowiązek zachowania tajemnicy lekarskiej ujawnionej w dokumentacji medycznej, o której mowa w art. 13, art. 24 u.p.p. Należy, bowiem pamiętać, że art. 14 ust. 2 pkt 3 u.p.p. wyłącza obowiązek zachowania tajemnicy w przypadku gdy pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy wyrażą zgodę na ujawnienie tajemnicy.

W sprawie pozostaje poza sporem, że skarżąca wnioskiem z dnia 19 marca 2014 r. zwróciła się do Szpitala [...] o udostępnienie dokumentacji medycznej leczenia jej matki T. W. Do wniosku skarżąca dołączyła upoważnienie z dnia 18 czerwca 2013 r. do otrzymywania informacji o stanie zdrowia i do dostępu do dokumentacji medycznej, którego to upoważnienia udzieliła jej matka T. W. w dokumentacji medycznej prowadzonej podczas pobytu w Sanatorium Uzdrowiskowym, a więc w innym podmiocie leczniczym.

Zdaniem Sądu, nie ma żadnego racjonalnego powodu, aby traktować oświadczenie pacjenta upoważniające osobę bliską do uzyskania jej dokumentacji medycznej, jako sporządzone tylko na użytek świadczeniodawcy, który założył historię choroby, w której oświadczenie takie się znalazło. Zostało ono bowiem sporządzone w związku z określonym zdarzeniem medycznym, które poddawane było leczeniu nie tylko przez świadczeniodawcę sporządzającym tę historię, ale też przez kolejnego świadczeniodawcę, w tym przypadku Szpital [...], który nie pobrał od pacjenta odpowiedniego upoważnienia uniemożliwiając przez to potwierdzenie oświadczenia złożonego wcześniej.

Zresztą odebranie takiego oświadczenia byłoby niemożliwe z uwagi na okoliczności przyjęcia T. W. do Szpitala [...] w dniu 15 stycznia 2014 r. Ze zgodnych w tym zakresie twierdzeń stron wynika, że T. W. została przyjęta do Szpitala [...] w trybie nagłym, przywieziona przez zespół ratownictwa medycznego. Przyczyną przyjęcia do leczenia było pęknięcie tętniaka tętnicy mózgu środkowej lewej, krwotok podpajęczynówkowy, który, wywiązał się z pęknięcia tętniaka i konieczność przeprowadzenia w związku z tym zabiegu operacyjnego. Stan pacjentki był bardzo ciężki. T. W. w czasie przyjmowania jej do leczenia w Szpitalu [...] była nieprzytomna, wobec czego nie mogła upoważnić swojej córki do uzyskiwania informacji o stanie zdrowia, a także do dostępu do dokumentacji medycznej. Obecnie T. W. jest przytomna, bez kontaktu, nadal jest hospitalizowana z powodu ciężkiego stanu zdrowia w Szpitalu [...] w Oddziale Klinicznym Anestezjologii i Intensywnej Terapii nr [...].

Nie można też nie zauważyć, że Szpital [...] nie podnosi faktu odwołania przez T. W. przedmiotowego upoważnienia wskazując, że upoważnienie z Sanatorium Uzdrowiskowego, nie było nawet częścią składową dokumentacji medycznej w Szpitalu [...], a zostało dołączone przez skarżącą do wniosku skarżącej skierowanego do Szpitala [...] o udostępnienie dokumentacji medycznej.

Zdaniem Sądu, wobec braku oświadczenia pacjenta, że nie życzy on sobie, by ktokolwiek miał dostęp do jego dokumentacji medycznej, uprzednio udzielone upoważnienie, choćby zostało złożone w innej placówce medycznej, zachowuje moc i może stanowić podstawę udostępnienia dokumentacji medycznej tej osobie, na rzecz której zostało ustanowione.

Odnosząc się do argumentacji zawartej w odpowiedzi na skargę należy zauważyć, że w żadnym stopniu Sąd nie podważa zasadności stanowiska, iż art. 26 ust. 2 u.p.p. uniemożliwia osobom nieupoważnionym przez pacjenta wgląd w dokumentację medyczną. Nie można się natomiast zgodzić z twierdzeniem Szpitala [...], że upoważnienie udzielone przez pacjenta w jednym podmiocie leczniczym, nie może mieć zastosowania w innym podmiocie leczniczym oraz, że dotyczy ono przecież innych świadczeń i tylko pacjent może korzystać ze swojego uprawnienia, wskazując lub nie osoby, które zdaniem pacjenta korzystać będą z udzielonego upoważnienia. Taki pogląd nie znajduje, bowiem żadnego oparcia w obowiązujących przepisach prawa, powodując dodatkowo trudności w uzyskaniu dokumentacji medycznej najbliższych członków rodziny pacjenta, którego jednoznacznie wyrażoną wolą było umożliwienie takiego dostępu.

Biorąc pod uwagę reguły wykładni systemowej i celowościowej oraz dobro pacjenta i jego najbliższych należy jednoznacznie przyjąć pogląd, że oświadczenie pacjenta o możliwości udostępnienia dokumentacji medycznej osobie najbliższej, złożone również w innej placówce medycznej i nie odwołane w żaden sposób (wyraźny lub dorozumiany) powoduje, że oświadczenie to zachowuje swoją moc również w innych placówkach ochrony zdrowia skoro jest dołączane do karty choroby w ramach indywidualnej dokumentacji pacjenta. Przyjęcie innego rozumowania prowadziłoby do nieakceptowalnych z punktu widzenia wykładni prawa, ale i zasad logicznego rozumowania sytuacji.

Zatem w tej konkretnej sytuacji, skoro pacjentka T. W. została przyjęta do Szpitala [...] w dniu 15 stycznia 2014 r., nieprzytomna, żadnych dokumentów nie była w stanie wypełnić, aktualnie nie pozostaje w śpiączce, ale nie jest świadoma, brak z nią kontaktu, nieakceptowalne jest twierdzenie, że aby wskazane oświadczenie miało moc wiążącą i skarżąca mogła skutecznie domagać się wydania spornej dokumentacji, konieczne było złożenie spornego oświadczenia w czasie przyjmowania jej do leczenia w Szpitalu [...].

Reasumując stwierdzić należało, że w odniesieniu do żądania skarżącej udostępnienia dokumentacji medycznej leczenia jej matki T. W., Szpital [...] pozostawał w bezczynności co najmniej od dnia 19 marca 2014 r. i w bezczynności tej pozostaje do chwili wyrokowania w niniejszej sprawie, pomimo obowiązku wynikającego z art. 26 ust. 2 u.p.p., a także z § 8, § 15 i § 78 rozporządzenia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania.

Zdaniem Sądu, bezczynność ta nie miała charakteru rażącego, ponieważ Szpital [...] pismem z dnia 27 marca 2014 r. odpowiedział skarżącej, że upoważnienie, które zostało przedstawione, dotyczy innego podmiotu leczniczego, wobec czego na tej podstawie nie można tego upoważnienia uznać za skuteczne w Szpitalu [...]. Zatem odpowiedział na wniosek skarżącej niezwłocznie, zaledwie kilka dni po wpływie wniosku, a ponadto sporna w sprawie kwestia wymagała dokonania właściwej wykładni obowiązujących przepisów.

W tym stanie rzeczy, na mocy art. 149 P.p.s.a. należało orzec jak w sentencji wyroku.

Powyższe stanowisko Sądu, jest w pełni zgodne ze stanowiskiem zawartym w uzasadnieniu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 września 2013 r. sygn. akt II OSK 1539/13. NSA podkreślił, że przedstawione w uzasadnieniu tezy "mają zastosowanie w tej konkretnej sytuacji, właśnie z uwzględnieniem tego charakterystycznego stanu faktycznego sprawy", i w sprawie obecnie poddanej kontroli Sądu taki charakterystyczny stan faktyczny sprawy zaistniał, a przedstawione powyżej tezy mają zastosowanie w tej konkretnej sytuacji, właśnie z uwzględnieniem tego charakterystycznego stanu faktycznego sprawy.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 200 P.p.s.a.