Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Łukasz Krzycki, Sędziowie asesor WSA Aneta Opyrchał, asesor WSA Marian Wolanin (spr.), Protokolant A. D., po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 października 2007 r. sprawy ze skargi Spółdzielni M. na decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia (...) maja 2007 r. nr (...) w przedmiocie zameldowania - skargę oddala -

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] maja 2007 r. Nr [...] Wojewoda Mazowiecki utrzymał w mocy decyzję Prezydenta [...] W. z dnia [...] marca 2007 r. o zameldowaniu M. C. na pobyt stały w lokalu nr [...] przy ul. [...] w W.

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji stwierdzono, że w wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego ustalono, iż M. C. zamieszkuje w lokalu nr [...] przy ul. [...] w W., który stanowi własność Spółdzielni M. Potwierdziły to w szczególności oględziny lokalu i przesłuchania stron postępowania. Spółdzielnia M. sprzeciwia się pobytowi skarżącej w przedmiotowym lokalu, wskazując, że pobyt ten nie jest legalny. Dla zameldowania skarżącej w przedmiotowym lokalu nie ma - w ocenie organu -znaczenia fakt, czy lokal ten nadaje się do pobytu ludzi, zwłaszcza iż takiej oceny nie dokonuje się w postępowaniu meldunkowym, lecz w odrębnym postępowaniu, prowadzonym przez organ nadzoru budowlanego. Ewidencja ludności służy rejestracji danych o miejscu rzeczywistego pobytu osób - a więc rejestracji stanu faktycznego, a nie prawnego. Uregulowanie to ma na celu podkreślenie wyłącznie rejestracyjnej funkcji ewidencji ludności. Zameldowanie w lokalu, jako czynność materialno-techniczna, jest bowiem jedynie rejestracją stanu faktycznego (zapisem ewidencyjnym) i nie rodzi prawa do mieszkania, a jedynie ustala istnienie i rodzaj pobytu pod danym adresem.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] maja 2007 r. Spółdzielnia M. zarzuciła naruszenie art. 9 ust. 2a i art. 10 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz.U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993) przez błędną ich wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, wnosząc o uchylenie decyzji organów obu instancji.

W uzasadnieniu skargi wskazano, że skarżąca nie wydała M. C. wymaganych do zameldowania dokumentów potwierdzających jej pobyt w przedmiotowym pomieszczeniu (zgodnie z art. 9 ust. 2a ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych), jak również nie wyraziła zgody na dokonanie zameldowania, ponieważ przedmiotowe pomieszczenie nie jest lokalem mieszkalnym i nie odpowiada wymogom technicznym, jakie powinien spełniać lokal zgodnie z przepisami prawa budowlanego. Nie można bezkrytycznie przyjmować, że każda osoba zajmująca pomieszczenie nie przeznaczone do zamieszkania może skutecznie zwrócić się do organu o zameldowanie na pobyt stały lub czasowy. W rozpatrywanej sprawie właściwy organ nadzoru budowlanego nie wydał przy tym decyzji w zakresie oceny, czy zajmowane przez M. C. pomieszczenie jest lokalem mieszkalnym w rozumieniu prawa budowlanego.

Sygn. akt IV SA/Wa 1418/07

W odpowiedzi na skargę Wojewoda Mazowiecki wniósł o jej oddalenie, powołując motywy zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993, ze zm.), osoba, która przebywa w określonej miejscowości pod tym samym adresem dłużej niż trzy doby, jest obowiązana zameldować się na pobyt stały lub czasowy najpóźniej przed upływem czwartej doby, licząc od dnia przybycia. Stosownie zaś do art. 1 ust. 2 i art. 9 ust. 2b ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, ewidencja ludności służy rejestrowaniu danych o miejscu pobytu osób, zameldowanie zaś służy wyłącznie celom ewidencyjnym i ma na celu potwierdzenie faktu pobytu w danym lokalu.

Z powołanych przepisów nie wynika, aby zameldowanie w danym lokalu, jako rejestracja stanu faktycznego polegającego na pobycie danej osoby w tym lokalu, było uzależnione od przysługiwania tej osobie tytułu prawnego do lokalu. Jedynie w art. 9 ust. 2a ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych wskazano, że przy zameldowaniu na pobyt stały lub czasowy trwający ponad 3 miesiące należy przedstawić potwierdzenie pobytu w lokalu osoby zgłaszającej pobyt stały lub czasowy trwający ponad 3 miesiące, dokonane przez właściciela lub inny podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu, oraz, do wglądu, dokument potwierdzający tytuł prawny do lokalu tego podmiotu. Oznacza to, że w procedurze dokonywania rejestracji miejsca pobytu osoby w danym lokalu w formie zameldowania, ustawodawca wymaga jedynie potwierdzenia przez podmiot mający tytuł prawny do lokalu, istniejącego stanu faktycznego polegającego na pobycie danej osoby w lokalu.

W tym względzie wypowiedział się także Trybunał Konstytucyjny, w wyroku z dnia 27 maja 2002 r. sygn. akt K 20/01 (OTK-A z 2002 r. Nr 3, poz. 34), kwestionującym konstytucyjność art. 9 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, jako regulacji wskazującej na uzależnienie dokonania zameldowania od przysługiwania danej osobie tytułu prawnego do lokalu, w którym przebywa. W powołanym orzeczeniu Trybunał Konstytucyjny wskazał m.in., że ewidencja ludności służy zbieraniu informacji w zakresie danych o miejscu zamieszkania i pobytu osób, a więc rejestracji stanu faktycznego, a nie stanu prawnego. Nie jest ona formą kontroli nad legalnością zamieszkania i pobytu. (...) W świetle obowiązujących przepisów właściciel (zarządca) nieruchomości ma zapewnioną możliwość uzyskania informacji o osobach zamieszkałych i zameldowanych w należącym do niego budynku, jak również może żądać usunięcia z niego osób, które nie są uprawnione do przebywania w tej nieruchomości.

Sygn. akt IV SA/Wa 1418/07

Także w utrwalonym orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się, że wyłączną przesłanką zameldowania określonej osoby w oznaczonym lokalu jest sam fakt przebywania w nim, bez konieczności legitymowania się dokumentem uprawniającym do tego (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 marca 2003 r. sygn. akt V SA 2425/02 - Wspólnota z 2004 r. Nr 9, poz. 58).

Nie jest przy tym rzeczą organu ewidencyjnego dokonywanie oceny, czy pomieszczenie, w którym przebywa dana osoba z zamiarem stałego pobytu, spełnia wymogi lokalu mieszkalnego w rozumieniu przepisów prawa budowlanego. W tym względzie, Skład orzekający w niniejszej sprawie podziela pogląd wyrażony w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 czerwca 2002 r. sygn. akt II SA/Łd 1963/00 (OSP z 2003 r. Nr 5, poz. 69), na który powołały się organy orzekające.

Stosownie do art. 6 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych pobytem stałym jest zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania. Według zaś art. 9b ust. 2 powołanej ustawy, adres określa się przez podanie w gminach, które uzyskały status miasta - nazwy miasta (dzielnicy), ulicy, numeru domu i lokalu, nazwy województwa oraz kodu pocztowego.

W rozpatrywanej sprawie organy orzekające ustaliły, iż M. C. przebywa w przedmiotowym pomieszczeniu od 1987 r., i była w nim zameldowana na pobyt czasowy w latach 1997, 2002, 2003 i 2004 za zgodą Spółdzielni M., jako właściciela budynku. Obecnie nie przysługuje jej jakikolwiek tytuł prawny do tego pomieszczenia. Natomiast fakt stałego pobytu M. C. w przedmiotowym pomieszczeniu potwierdzono w ramach wizji lokalnej oraz w toku przesłuchania strony i świadka M. J. Pobytu tego nie kwestionuje również skarżąca, która nie zgadza się jednak na dokonanie zameldowania. Przedmiotowe pomieszczenie oznaczone jest przy tym adresem zawierającym nazwę ulicy, numer domu i numer lokalu.

Organy orzekające w sprawie prawidłowo zatem uznały, iż M. C. spełnia wszystkie wymogi ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych do zameldowania na pobyt stały w przedmiotowym pomieszczeniu. Stale bowiem przebywa w tym pomieszczeniu od wielu już lat, początkowo nawet za zgodą skarżącej, i nie wynika z akt, aby miała zamiar opuścić je.

Nie ma przy tym znaczenia okoliczność zgłaszana przez skarżącą, iż skarżąca nie dokonała potwierdzenia pobytu M. C. w przedmiotowym pomieszczeniu, w sposób określony w art. 9 ust. 2a ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, ponieważ zameldowanie dokonywane jest w istocie, jako czynność materialno-techniczna, i wtedy wymagane jest zachowanie procedury określonej m.in. w powołanym art. 9 ust. 2a ustawy. W przypadku jednak, gdy dane zgłaszane do zameldowania budzą wątpliwości, zgodnie z art. 47 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i

Sygn. akt IV SA/Wa 1418/07

dowodach osobistych, o dokonaniu zameldowania rozstrzyga właściwy organ gminy. Rozstrzygnięcie to, jako dokonywane przez organ administracji publicznej w sprawie z zakresu administracji publicznej, następuje zaś w formie decyzji administracyjnej, zgodnie z art. 104 kpa.

Skoro więc skarżąca nie potwierdziła w sposób określony w art. 9 ust. 2a ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, pobytu M. C. w przedmiotowym pomieszczeniu, organy orzekające zobowiązane były do rozstrzygnięcia sprawy zameldowania w formie decyzji administracyjnej, poprzedzonej postępowaniem wyjaśniającym, mającym na celu ustalenie m.in. stanu faktycznego w zakresie pobytu M. C. w przedmiotowym pomieszczeniu. Zameldowanie w takim przypadku nie zależy bowiem od tego, czy właściciel pomieszczenia potwierdzi fakt pobytu danej osoby w pomieszczeniu, w sposób sformalizowany - określony w art. 9 ust. 2a ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, lecz od tego, czy taki pobyt rzeczywiście ma miejsce, i rolą organu jest ustalenie tego stanu rzeczy na podstawie zgłoszenia dokonywanego przez właściciela pomieszczenia lub za pomocą innych środków dowodowych, określonych w przepisach kodeksu postępowania administracyjnego.

Należy jednak podkreślić, iż zameldowanie, jako rejestracja stanu faktycznego, nie sankcjonuje tego stanu, jak również nie tworzy jakichkolwiek uprawnień do uzyskania praw do lokalu, skoro dokonanie zameldowania również nie jest uzależnione od przysługiwania tytułu prawnego do lokalu. Jako mające odzwierciedlać aktualny stan faktyczny, zameldowanie w danym lokalu podlega stałej aktualizacji, ilekroć stan faktyczny ulegnie zmianie, np. wskutek dokonania eksmisji osoby zameldowanej, z bezprawnie zajmowanego lokalu.

Mając powyższe na względzie, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.), Wojewódzki Sąd Administracyjny, orzekł, jak w sentencji.