Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA – Stanisław Marek Pietras (spraw.) Sędzia WSA – Adam Lipiński Sędzia WSA – Janusz Walawski Protokolant – starszy sekretarz sądowy Maria Zawada po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 stycznia 2015 r. sprawy ze skargi J. K. na decyzję Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z dnia [...] kwietnia 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wyznaczenia recenzentów w postępowaniu o nadanie tytułu profesora 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzające ją postanowienie z dnia [...] lutego 2014 r. nr [...], 2. zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości, 3. zasądza od Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów na rzecz skarżącego J. K. kwotę 200 zł (dwieście złotych), tytułem zwrotu kosztów postępowania.

[...] J. K. wnioskiem z dnia [...] lipca 2013 r. zwrócił się za pośrednictwem Dziekana Wydziału [...] Politechniki [...] do Rektora Politechniki [...] o wszczęcie postępowania w sprawie nadania mu tytułu profesora w "trybie dotychczas obowiązującej ustawy o stopniach i tytułach naukowych" i powyższe pismo wpłynęło do Prodziekana Wydziału [...] oraz do Rady Wydziału [...] w dniu [...] lipca 2013 r.

Rada Wydziału [...] Politechniki [...] uchwałą z dnia [...] września 2013 r. nr [...], działając na podstawie art. 31 pkt 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595 ze zm.), powołała 5-cio osobową komisję do przeprowadzenia postępowania o nadanie tytułu naukowego profesora dla [...] J. K.

Następnie Rada Wydziału [...] Politechniki [...] uchwałą z dnia [...] listopada 2013 r. nr [...], działając na podstawie art. 27 ust. 1, ust. 2, ust. 3 pkt 1 oraz ust. 5 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595 ze zm.), wszczęła postępowanie o nadanie tytułu profesora dla skarżącego J. K. w dziedzinie nauk technicznych.

Z kolei uchwałą z dnia [...] stycznia 2014 r. nr [...], Rada Wydziału [...] Politechniki [...], działając na podstawie art. 27 ust. 1, ust. 2, ust. 3 pkt 1 oraz ust. 5 ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, wszczęła postępowanie o nadanie tytułu profesora dla skarżącego J. K. w dziedzinie nauk technicznych w trybie "starej ustawy" i uchwałą z tego samego dnia i o tym samym numerze, mając za podstawę art. 27 ust. 1, ust. 3 pkt 2 oraz ust. 4 i 5 wspomnianej wyżej ustawy, powołano dwóch recenzentów do wniosku o nadanie tytułu profesora dla skarżącego.

Pismem z dnia [...] lutego 2014 r. Dziekan Wydziału [...] Politechniki [...] zwrócił się do Przewodniczącego Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów o wyznaczenie kolejnych dwóch recenzentów w trybie procedury przewidzianej ustawą do dnia 30 września 2013 r. oraz poinformował go o podjętych wyżej uchwałach.

Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów "postanowieniem" z dnia [...] lutego 2014 r. nr [...], [...], mając za podstawę art. 123 k.p.a. w zw. z art. 27 ust. 4, art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. z 2003 r. Nr 65, poz. 595 ze zm.) w zw. z art. 33 ust. 2 ustawy z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 84, poz. 455), odmówiła wyznaczenia recenzentów w postępowaniu o nadanie tytułu profesora dla skarżącego J. K., wszczętym uchwałą Rady Wydziału [...] Politechniki [...] z dnia [...] stycznia 2014 r. W uzasadnieniu – powołując się na opisany powyżej stan faktyczny – podała, że stanowisko Rady Wydziału jest sprzeczne wewnętrznie, bowiem wcześniej Rada Wydziału w dniu [...] listopada 2013 r. podjęła negatywną uchwałę w tym zakresie. Ponadto Centralna Komisja pismem z dnia [...] listopada 2013 r. w odpowiedzi na zapytanie wyjaśniła wątpliwości w kwestii trybu procedowania odnośnie awansu naukowego J. K., wskazując na brak podstaw do procedowania w "starym" trybie. Nie można więc podzielić stanowiska (wspartego opinią [...] Z. C.) odnośnie procedowania awansu naukowego – nadania tytułu naukowego profesora w trybie tzw. "starej ustawy" o stopniach naukowych i tytule naukowym w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 września 2013 r. Z tego mianowicie powodu, że opinia ta nie uwzględnia szczególnego trybu postępowania w sprawach awansu naukowego, bowiem na uwadze należy mieć przepisy przejściowe do znowelizowanej ustawy. Z redakcji art. 33 ust. 2 (Przepisy wprowadzające, przejściowe i końcowe) ustawy z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki wynika, że wskazany w tym przepisie dwuletni termin odnosi się nie do daty samego wniosku, lecz do jego skutku prawnego w postaci wszczęcia odpowiedniego przewodu lub postępowania, tj. podjęcia stosownej uchwały w tym zakresie. Zatem o wszczęciu postępowania o nadanie tytułu naukowego profesora decyduje nie data złożenia wniosku, lecz podjęcie stosownej uchwały w tym zakresie przez Radę Wydziału (art. 27 ust. 3 pkt 1 ustawy). Uchwała Rady Wydziału powinna być podjęta nie później niż w dniu 30 września 2013 r. Niezrozumiała jest zatem postawa Rady Wydziału [...], która podjęła sprzeczną uchwałę w stosunku do wcześniejszego rozstrzygnięcia w sprawie przedmiotowego wniosku. Reasumując, brak jest podstaw do dalszego procedowania awansu naukowego w trybie tzw. "starej ustawy" i dla postępowań wszczętych po dniu 30 września 2013 r. ma zastosowanie "nowy tryb" wynikający z art. 27 znowelizowanej ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki. Ze złożonej zaś dokumentacji wynika, że postępowanie zostało wszczęte uchwałą Rady Wydziału [...] Politechniki [...] w dniu [...] stycznia 2014 r., a więc po dniu 30 września 2013 r. W tej sytuacji przytoczone okoliczności obligują Centralną Komisję do wydania postanowienia o odmowie wyznaczenia recenzentów w powyższym postępowaniu o nadanie tytułu profesora. Jednocześnie pouczono, że strona niezadowolona z postanowienia może zwrócić się do Centralnej Komisji z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy w ciągu 14 dni od doręczenia niniejszego postanowienia.

We wniosku z dnia [...] marca 2014 r. do Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów o ponowne rozpatrzenie sprawy, skarżący nie zgodził się z powyższym rozstrzygnięciem i wskazując na dotychczasowy stan faktyczny stwierdził, że jest ono sprzeczne z Kodeksem postępowania administracyjnego, jak również z ustawą o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, bowiem dniem wszczęcia postępowania jest dzień doręczenia żądania organowi, a pierwszą czynnością wszczętego postępowania było powołanie w dniu [...] września 2014 r. zespołu/komisji w celu przygotowania wniosków dotyczących kolejnych czynności postępowania. Zgodnie z treścią art. 27 ust. 3 ustawy, czynności postępowania w sprawach nadania tytułu profesora kończą się uchwałami rady w przedmiocie: wszczęcia postępowania o nadanie tytułu profesora, wyznaczenie recenzentów, poparcia wniosku o nadanie tytułu profesora. Błędnym jest zatem pogląd, że o dacie wszczęcia postępowania decyduje termin głosowania nad wszczęciem postępowania. Ponadto jego wniosek był poparty opiniami 4 profesorów i fakt ten, w myśl art. 27 ust. 2 pkt 2 ustawy, pozwalał na natychmiastowe głosowanie uchwały o wszczęciu postępowania i wyznaczeniu recenzentów.

W uzupełnieniu wniosku pismem z dnia [...] marca 2014 r., skarżący podtrzymał swoje zarzuty.

Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów decyzją z dnia [...] kwietnia 2014 r. nr [...], mając za podstawę art. 138 § 1 pkt 1 i art. 144 k.p.a., utrzymała w mocy swoje poprzednie rozstrzygnięcie z dnia [...] lutego 2014 r. nr [...], [...]. W uzasadnieniu – powołując się na opisany powyżej stan faktyczny – podała, że nie można podzielić stanowiska (wspartego opinią [...] Z. C., byłego Ministra Sprawiedliwości oraz opinią europosła B. S.) odnośnie procedowania awansu naukowego – nadania tytułu naukowego profesora w trybie tzw. "starej ustawy" o stopniach naukowych i tytule naukowym w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 września 2013 r., bowiem opinie te nie uwzględniają szczególnego trybu postępowania w sprawach awansu naukowego. W dalszej części powołano się na przedstawioną już argumentację zawartą w zaskarżonym "postanowieniu", akcentując, że o wszczęciu postępowania o nadanie tytułu naukowego profesora decyduje nie data złożenia wniosku, lecz podjęcie stosownej uchwały w tym zakresie przez Radę Wydziału (art. 27 ust. 3 pkt 1 ustawy) i powinna ona być podjęta nie później niż w dniu 30 września 2013 r. Niezrozumiała jest zatem postawa Rady Wydziału [...], która podjęła uchwałę nieodpowiadającą odpowiedzi Centralnej Komisji na zadane uprzednio pytanie w sprawie przedmiotowego wniosku. Wobec powyższego nie ma podstaw w niniejszej sprawie do procedowania awansu naukowego w trybie tzw. "starej ustawy", lecz w "nowym trybie" wynikającym z art. 27 znowelizowanej ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki. Wskazano również, że stanowisko Centralnej Komisji było powszechnie znane i aprobowane przez całe środowisko akademickie. Na ponad 700 jednostek (Rad Wydziału i Rad Naukowych) posiadających uprawnienia do nadawania stopni naukowych, jedynie w kilku przypadkach zaprezentowano odmienny pogląd. Zaznaczono również, iż wszystkie Wydziały Prawa polskich uczelni wyższych zastosowały wykładnię przepisów zaprezentowaną przez Centralną Komisję.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, skarżący J. K. nie zgodził się z zaskarżoną decyzją i zarzucił jej nieuprawnioną interpretację ustawy o stopniach i tytułach naukowych.

W odpowiedzi na skargę Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów wniosła o jej oddalenie, wskazując na dotychczasowe ustalenia faktyczne i prawne.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z brzmieniem art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości m.in. poprzez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem.

Skarga analizowana pod tym kątem zasługuje na uwzględnienie. Stosownie do treści art. 33 ustawy z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 84, poz. 455 ze zm.), przewody doktorskie i habilitacyjne oraz postępowania o nadanie tytułu profesora, niezakończone do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, są prowadzone na podstawie przepisów dotychczasowych (ust. 1), zaś w okresie dwóch lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, na wniosek osoby ubiegającej się o nadanie stopnia doktora lub doktora habilitowanego albo tytułu profesora, mogą być prowadzone przewody doktorskie i habilitacyjne oraz postępowania o nadanie tytułu profesora na podstawie przepisów dotychczasowych albo przewody doktorskie, postępowania habilitacyjne oraz postępowania o nadanie tytułu profesora na podstawie przepisów ustawy, o której mowa w art. 2, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą (ust. 2). Natomiast w myśl art. 38 ustawy, ustawa wchodzi w życie z dniem 1 października 2011 r.

W tym miejscu wskazać należy, że dokonując wykładni obowiązującego prawa, w pierwszej kolejności odnosimy się do wykładni leksykalnej. Jeśli natomiast przepis prawa jest niejasny bądź nieczytelny, to następnie stosuje się dalej idące wykładnie, takie jak celowościową lub systemową, bowiem stosowanie tych dwóch ostatnich wykładni w odniesieniu do klarownych przepisów, mogłoby doprowadzić do wykładni nadmiernie rozszerzającej lub nawet do wykładni pozostającej wbrew treści danej normy prawnej.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy stwierdzić należy, że wskazany już wyżej przepis art. 33 ust. 2 ustawy o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw nie nastręcza – w ocenie Sądu – wątpliwości co do jego treści i zakresu podmiotowego oraz przedmiotowego. Wobec powyższego nie wymaga stosowania wykładni systemowej lub celowościowej, bowiem odniesienie się przez ustawodawcę do materii prowadzenia omawianego postępowania na wniosek osoby ubiegającej się o nadanie stopnia doktora lub doktora habilitowanego albo tytułu profesora może być skutecznie odczytywane tylko w ten sposób, że zainicjowanie całego postępowania następuje poprzez złożenie stosownego wniosku przez osobę zainteresowaną.

Dodatkowo podkreślenia wymaga fakt, że za przyjęciem powyższej wykładni przemawia norma art. 27 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym (Dz. U. z 2003 r. Nr 65, poz. 595), z której wynika, iż postępowanie w zakresie m.in. nadania tytułu profesora przeprowadzają rady jednostek, na wniosek osoby ubiegającej się o uzyskanie tego tytułu, zaś czynności tego postępowania kończą się m.in. stosowną uchwałą w przedmiocie wszczęcia postępowania o nadanie tytułu profesora.

Przywołana regulacja świadczy więc niezbicie o tym, że – wbrew stanowisku zawartemu w uzasadnieniu zaskarżonego rozstrzygnięcia – to uchwała Rady Wydziału kończy czynności postępowania w sprawie nadania tytułu profesora. Skoro zaś tak, to nie może być więc uznana równocześnie za wszczynającą dane postępowanie.

Za takim stanowiskiem przemawia również dodatkowo wykładnia celowościowa tegoż przepisu. Nie trudno bowiem sobie hipotetycznie wyobrazić i takie procedowanie, że wniosek osoby ubiegającej się o nadanie tytułu profesora zostaje złożony np. już na drugi dzień od dnia obowiązywania ustawy, tj. w dniu 2 października 2011 r. Jednakże, co jest wszak nie do wykluczenia, że z różnych powodów, i co najważniejsze niezależnych od zainteresowanego, wniosek ten nie jest rozpatrywany niezwłocznie, lecz uchwała Rady Wydziału o wszczęciu postępowania zostaje podjęta dopiero po np. dwóch latach, a więc po dniu [...] października 2013 r. Zatem w tej sytuacji, wbrew woli racjonalnego ustawodawcy, swoboda wyboru przez zainteresowanego sposobu procedowania w zakresie nadania tytułu profesora, stałaby się iluzoryczna.

W świetle powyższego, jako logiczna konsekwencja sformułowania zarówno art. 33 ust. 2 ustawy o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule naukowym w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw, jak też art. 27 ust. 1 i 2 ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym, jawi się stanowisko, że za datę wszczęcia postępowania w przedmiocie nadania tytułu profesora, należy uznać dzień skutecznego złożenia wniosku przez osobę zainteresowaną.

W rozpoznawanej zaś sprawie, wniosek [...] J. K. z dnia [...] lipca 2013 r. o wszczęcie postępowania w sprawie nadania mu tytułu profesora w "trybie dotychczas obowiązującej ustawy o stopniach i tytułach naukowych", wpłynął do Prodziekana Wydziału [...] oraz do Rady Wydziału [...] w dniu [...] lipca 2013 r. Zatem w świetle powyższych rozważań, Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów, była zobowiązana do wyznaczenia recenzentów po otrzymaniu pisma Dziekana Wydziału [...] Politechniki [...] z dnia [...] lutego 2014 r. Stąd też w odniesieniu do skarżącego, mają zastosowanie przepisy ustawy o stopniach naukowych w brzmieniu sprzed nowelizacji.

Tytułem uzupełnienia wskazać należy, że powyższa wykładnia pozostaje w zgodzie z regulacjami procedury administracyjnej, której przepisy znajdują odpowiednie zastosowanie w przedmiotowym postępowaniu, bowiem art. 61 § 1 k.p.a. stanowi, iż postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu. W sytuacji więc, gdy niespornym jest, że postępowanie w zakresie nadania skarżącemu tytułu naukowego profesora nie zostało wszczęte z urzędu, a zainicjował je wniosek skarżącego, to tym samym za moment wszczęcia powyższego postępowania nie sposób uznać dnia podjęcia czynności przez organ (czynności zainicjowanych wnioskiem zainteresowanego).

Już tylko tytułem uzupełnienia wskazać należy, że – wbrew stanowisku organu – uchwała Rady Wydziału z dnia [...] listopada 2013 r. nie była negatywna co do woli skarżącego, a zatem nie ma tu mowy o jakiejkolwiek wewnętrznej sprzeczności. Ponadto nie można uznać za skutecznie prawne stanowisko organu wyrażone w piśmie z dnia [...] listopada 2013 r., a co organ przywołał w "postanowieniu" z dnia [...] lutego 2014 r.

Zatem organ ponownie rozpoznając sprawę, będzie zobowiązany do starannego jej zbadania i uwzględnienia uwag poczynionych przez Sąd w niniejszym uzasadnieniu.

W tym stanie rzeczy, na mocy art. 145 § 1 pkt 1 lit. c w zw. z art. 152 i w zw. z art. 132, a w sprawie kosztów na mocy art. 200 w zw. z art. 205 § 1 i w zw. z art. 209 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), należało orzec, jak w sentencji wyroku.