Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Arkadiusz Windak, Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Grzegorczyk-Meder (spr.),, Sędzia NSA Elżbieta Makowska, Protokolant Krzysztof Chudy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 lipca 2008r. sprawy ze skargi J. O. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie zasiłku rodzinnego oraz dodatków do tego zasiłku uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Wójta Gminy z dnia [...] r. Nr [...]

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. decyzją z dnia [...] Nr [...] utrzymało w mocy decyzję Wójta Gminy M.

z dnia [...] Nr [...] w sprawie odmowy przyznania J. O. zasiłku rodzinnego oraz dodatków do tego zasiłku na dzieci K. oraz A.

Zaskarżona decyzja opiera się o następujący stan faktyczny i prawny.

W dniu 8 marca 2008 r. J. O. złożyła w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w M. wniosek o przyznanie zasiłku rodzinnego oraz dodatków do tego zasiłku na dzieci K. O. oraz A. O. Do wniosku załączyła zaświadczenie z Urzędu Skarbowego w K. z dnia 14 lutego 2008 r. o wysokości dochodu uzyskanego w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, z którego wynikało, że wnioskodawczyni w roku 2006 uzyskała dochód w wysokości [...] zł, decyzję o wykreśleniu z ewidencji działalności gospodarczej z dniem 1 listopada 2007 r., kserokopię wyroku Sądu Okręgowego w Koszalinie z dnia 29 marca 2007 r. sygn. akt I 2 C 1612/06 o rozwiązaniu małżeństwa wnioskodawczyni przez rozwód oraz zasądzającego alimenty na dzieci. J. O. załączyła nadto oświadczenie, że w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy nie uzyskała dochodu niepodlegającego opodatkowaniu, w tym zasądzonych alimentów, zaświadczenie o zarobkach

z Agencji Celnej "J. G. T.", w której jest obecnie zatrudniona.

Działający z upoważnienia wójta Gminy M. Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w M. decyzją z dnia [...] odmówił przyznania J. O. zasiłku rodzinnego oraz dodatków do tego zasiłku, albowiem stwierdził, że J. O. przekroczyła 0,60 zł dochód na osobę w rodzinie. Organ wskazał nadto, powołując się na treść art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. Nr 228, poz.2255 ze zm.), że organ nie może przyznać świadczenia na podstawie tego przepisu, albowiem w poprzednim okresie zasiłkowym wnioskodawczyni nie pobierała zasiłku rodzinnego.

W odwołaniu od decyzji organu I instancji J. O. podała, że jej sytuacja finansowa w 2007 r. uległa pogorszeniu w porównaniu z dochodami z roku 2006 r. Podniosła nadto, że samotnie wychowuje dzieci i ponosi koszty ich kształcenia, m.in. związane z dojazdami do szkoły w K.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. po rozpatrzeniu odwołania, decyzją z dnia [...] utrzymało w mocy decyzję organu I instancji.

W uzasadnieniu decyzji Kolegium przeanalizowało sytuację dochodową J. O. oraz przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych dotyczące prawa strony do świadczeń oraz wpływu na to prawo osiąganych przez odwołującą się dochodów. W kontekście tych ustaleń organ odwoławczy stwierdził, że dochody J. O. za 2006 r. nie uprawniają jej do otrzymania zasiłku rodzinnego oraz dodatków do tego zasiłku, które są pochodne od tego świadczenia. Kolegium przeanalizowało sytuację odwołującej się na podstawie przepisów powołanej wyżej ustawy pod kątem dochodu utraconego w 2007 r. i nie znalazło podstaw do zastosowania przepisów dotyczących dochodu utraconego.

J. O. decyzje Samorządowego Kolegium Odwoławczego

w K. zaskarżyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie. W skardze przedstawiła swoja trudną sytuację rodzinną i finansową, powtarzając argumenty zawarte w odwołaniu od decyzji organu I instancji. Podała również, że pracuje w oddalonym o 70 km od miejsca zamieszkania K., a środki jakimi dysponuje nie wystarczają na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych jej rodziny.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. w odpowiedzi na skargę wniosło o jej oddalenie z przyczyn podanych w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie zważył, co następuje:

Skarga zasługiwała na uwzględnienie, aczkolwiek z innych przyczyn niż podniesione przez skarżącą.

Zgodnie z art. 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem. Oznacza to, iż przedmiotem sprawy sądowoadministracyjnej jest ocena przez sąd prawidłowości prowadzenia przez organ administracji publicznej postępowania administracyjnego oraz zapadłego w tym postępowaniu rozstrzygnięcia. Przy czym stosownie do przysługujących sądowi administracyjnemu kompetencji sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

W myśl art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. Nr 228, poz. 2255 ze zm.), zasiłek rodzinny przysługuje osobom,

o których mowa w art. 4 ust. 2 (rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi

prawnemu dziecka, opiekunowi faktycznemu dziecka, osobie uczącej się), jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 504 zł. Z kolei ust. 3 tego przepisu ustawy stanowi, że

w przypadku gdy dochód rodziny lub dochód osoby uczącej się przekracza kwotę uprawniającą daną rodzinę lub osobę uczącą się do zasiłku rodzinnego, o kwotę niższą lub równą kwocie odpowiadającej najniższemu zasiłkowi rodzinnemu przysługującemu w okresie, na który jest ustalany, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przysługiwał w poprzednim okresie zasiłkowym. Dodatki do zasiłków przysługują w razie spełnienia określonych w ustawie przesłanek jedynie, w sytuacji gdy spełnione zostały przesłanki do przyznania zasiłku rodzinnego.

Powyższe przepisy mają charakter bezwzględnie obowiązujący i stąd też argumenty strony odnoszące się do jej trudnej sytuacji finansowej i życiowej, o ile nie znajdą odzwierciedlenia w jasno przez ustawodawcę sprecyzowanych progach dochodowych, pozostają bez wpływu na treść rozstrzygnięć zapadłych

w postępowaniu administracyjnym.

Zasiłek rodzinny oraz pochodne od tego świadczenia dodatki należą do świadczeń o charakterze socjalnym i ze swojej istoty przysługują osobom i rodzinom znajdującym się w najtrudniejszej sytuacji dochodowej. Z tych względów postępowanie dowodowe w tych sprawach powinno być prowadzone szczególnie starannie, z uwzględnieniem zarówno sytuacji dochodowej osób ubiegających się

o te świadczenia, jak zgodnie z literalnym brzmieniem obowiązujących przepisów prawa.

Przechodząc na grunt sprawy będącej przedmiotem rozpoznania Sąd stwierdził, że organy orzekające w sprawie prawidłowo ustaliły dochód skarżącej opierając się na zaświadczeniu Naczelnika Urzędu Skarbowego w K. z dnia 14 lutego 2008 r. jak i kryteria przyznania wnioskowanego świadczenia.

W świetle tych ustaleń miesięczny dochód w przeliczeniu na osobę w rodzinie wyniósł 504,60 zł, a więc przekroczył kwotę określoną w art. 5 ust.1 ustawy

o świadczeniach rodzinnych, tj. 504 zł. Zasadnie zatem przyjęto w decyzji, że nie zostały spełnione przesłanki określone w tym przepisie.

Organy obu instancji nie dokonały jednak analizy sytuacji skarżącej zgodnie

z literalnym brzmieniem art. 5 ust. 3 ww. ustawy. Wprawdzie organ I instancji przytoczył treść tego przepisu, ale nie wyprowadził właściwych wniosków z jego brzmienia w kontekście sytuacji dochodowej skarżącej. Zgodnie z zawartą tam regulacją, w przypadku gdy dochód rodziny lub dochód osoby uczącej się przekracza

kwotę uprawniającą daną rodzinę lub osobę uczącą się do zasiłku rodzinnego

o kwotę niższą lub równą kwocie odpowiadającej najniższemu zasiłkowi rodzinnemu przysługującemu w okresie, na który jest ustalony, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przysługiwał w poprzednim okresie zasiłkowym.

Użyte w tym przepisie pojęcie "dochód rodziny" musi być rozumiane jako przeciętny miesięczny łączny dochód w przeliczeniu na osobę w rodzinie.

Skoro w przedmiotowej sprawie dochód rodziny przekroczył kwotę 504 zł

o 0,60zł, a więc o mniej niż wynosi najniższy zasiek, to tym samym obowiązkiem organów była ocena wniosku J. O. przez pryzmat art. 5 ust. 3 ustawy

o świadczeniach rodzinnych. W świetle tego przepisu zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przysługiwał w poprzednim okresie zasiłkowym, co nie może być utożsamiane z faktycznym pobieraniem w poprzednim okresie zasiłkowym zasiłku rodzinnego. Powołany przepis takiego warunku nie przewiduje. Pobierać świadczenie i mieć do niego prawo to nie są tożsame sytuacje. Świadczenie jest pobierane, jeżeli przysługuje, ale dopuszczalna jest sytuacja, że z przyznanego prawa uprawniony świadczeniobiorca nie korzysta, np. z tego powodu, że nie wie o danym uprawnieniu lub nie złożył wniosku o jego przyznanie, a zgodnie z art. 23 ustawy o świadczeniach rodzinnych prawo do świadczeń jest ustalane na podstawie wniosku osoby uprawnionej ( por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 27 marca 2007 r. Nr I SA/Wa 101/07, Lex 321793).

Organ I instancji w swojej decyzji jednoznacznie stwierdził, że J. O. w poprzednim okresie zasiłkowym "nie pobierała" zasiłku rodzinnego, nie odnosząc się równocześnie do okoliczności, czy zasiłek za ten okres by stronie przysługiwał. Kolegium w swojej decyzji całkowicie ten aspekt sprawy pominęło.

Ponownie rozpatrując sprawę, organy winny uwzględnić powyższe wytyczne

i ustalić w sposób wskazany w wyroku dochód rodziny skarżącej na użytek regulacji zawartej w art. 5 ust. 3 ustawy, a następnie rozstrzygnąć wniosek w zakresie każdego z dochodzonych świadczeń.

Mając na uwadze powołane wyżej okoliczności, Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.-Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), orzekł jak w sentencji wyroku.