Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Joanna Wojciechowska (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Bolesław Stachura, Sędzia WSA Elżbieta Woźniak, , po rozpoznaniu w Wydziale I po posiedzeniu niejawnym w dniu 7 lutego 2018 r. w trybie uproszczonym sprawy ze skargi A. Ch. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] r. nr [....] w przedmiocie zarzutów zgłoszonych w postępowaniu egzekucyjnym oraz odmowy umorzenia postępowania egzekucyjnego 1. uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie z dnia [....] r. Prezydenta Miasta [....] nr [....], 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [....] na rzecz skarżącej A. Ch. kwotę [....] ([....]) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Prezydent Miasta S., będący jednocześnie wierzycielem i organem egzekucyjnym, po uprzednim doręczeniu upomnienia nr [...] z dnia 22 listopada 2013 r. na podstawie ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 260 ze zm.; dalej: u.d.p.) i dwóch uchwał Rady Miasta S.: Nr XV/411/07 z dnia 19 listopada 2007 r. oraz Nr XVI/438/07 z dnia 21 grudnia 2007 r. wystawił wobec A. C., dalej "skarżąca", w dniu

9 maja 2014 r. tytuł wykonawczy na kwotę [...]zł.

Skarżąca wniosła zarzuty nieistnienia obowiązku wynikającego z tytułu wykonawczego oraz niedopuszczalności egzekucji administracyjnej. Podała, że w odpowiedzi na upomnienie wskazała, że obowiązek opłacenia opłaty dodatkowej za nieopłacony postój w miejscu wskazanym w upomnieniu nie istniał. Wniosła

o wykazanie istnienia tego obowiązku, lecz organ takiego dowodu nie przedłożył.

Prezydent Miasta S., działając na podstawie art. 34 § 4 ustawy z dnia

17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2012 r.

poz. 1015 ze zm.), dalej "u.p.e.a.", postanowieniem z dnia 29 sierpnia 2014 r.

nr [...] uznał za nieuzasadnione zarzuty zgłoszone przez skarżącą oraz odmówił umorzenia postępowania egzekucyjnego.

Skarżąca złożyła zażalenie na ww. postanowienie.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze postanowieniem z dnia

28 listopada 2014 r. nr [...], utrzymało zaskarżone postanowienie

w mocy.

Skarżąca złożyła skargę na ww. postanowienie do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie i wniosła o jego uchylenie oraz zasądzenie kosztów postępowania.

Zarzuciła organowi naruszenie:

1. art. 6, art. 7, art. 8 i art. 9 K.p.a. oraz art. 2, art.7 i art. 32 Konstytucji RP poprzez naruszenie zasady równego traktowania, nie podjęcia czynności w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, co miało istotny wpływ na wynik sprawy;

2. art.1 i art. 13b ust. 1 w zw. z art. 13 ust. 1 pkt 1 u.d.p., przez błędne przyjęcie,

że opłata, o której mowa w art. 13b ust.1 u.d.p. obowiązuje za parkowanie pojazdu

w każdym miejscu ustalonego obszaru strefy płatnego parkowania, co miało istotny wpływ na wynik sprawy (np. wyrok WSA z dnia 11 września 2014 r.,

III SA/Wr 389/14);

3. art. 13f ust. 2 u.d.p., przez błędne przyjęcie, że wystawione przez inspektora strefy płatnego parkowania "zawiadomienie" ma umocowanie prawne w przepisach ustawy o drogach publicznych i przepisach uchwały Rady Miasta S. Nr XV/411/07

z dnia 19.11.2007 r., XVI/438/07 z dnia 21.12.2007 r., Nr XX/564/12 z dnia 25.06.2012 r., tj. przepisach określających sposób pobierania opłaty, co miało istotny wpływ na wynik sprawy;

4. art. 13b ust. 1 w zw. z art. 13b ust. 6 pkt 1 u.d.p. oraz w zw. z art. 6 K.p.a. przez niezgodne z prawem działanie Prezydenta polegające na błędnym przyjęciu,

że opłata za parkowanie pojazdu samochodowego obowiązuje w każdym miejscu strefy płatnego parkowania w S., gdy natomiast zgodnie z przepisami ustawy o drogach publicznych opłatę pobiera się za parkowanie pojazdów

w wyznaczonym miejscu strefie płatnego parkowania, które to naruszenie miało istotny wpływ na wynik sprawy;

5. art. 77 § 1 i 2, art. 78 oraz art. 80 K.p.a. przez zaniechanie dostatecznego

i wyczerpującego wyjaśnienia okoliczności oraz zaniechanie dopuszczenia dowodu w sprawie, dotyczących nieistnienia obowiązku po stronie zobowiązanej oraz niedopuszczalności egzekucji administracyjnej w tym zakresie, które to naruszenie miało istotny wpływ na wynik sprawy;

6. art. 33 § 1 pkt 1 i 6 u.p.e.a. w związku z art. 13b ust. 1 oraz art. 13b ust. 6 pkt 1 u.d.p. przez błędne przyjęcie, że obowiązek powstał pomimo, że Prezydent nie udokumentował dostatecznie faktu parkowania pojazdu zobowiązanej

w wyznaczonym miejscu do parkowania w strefie płatnego parkowania, a wyłącznie oparł się w tym zakresie o błędne przyjęcie wskazane w uzasadnieniu postanowienia, że wyznaczone miejsce do parkowania obejmuje cały obszar strefy płatnego parkowania pomiędzy znakami D-44 i D-45, które to twierdzenie jest błędne i pozbawione podstaw prawnych, co miało istotny wpływ na wynik sprawy;

7. art. 18 u.p.e.a. w związku z art. 6, 7 i 8 K.p.a. przez nieuwzględnienie wniosku zobowiązanej o przedstawienie przez Prezydenta dokumentacji fotograficznej pozwalającej jednoznacznie potwierdzić zasadność dochodzonego roszczenia oraz poprzez przyjęcie, że przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie nakładają na organ egzekucyjny, ani też nie konstruują uprawnień do prowadzenia przez organ postępowania dowodowo-wyjaśniającego w celu udowodnienia zarzutu podniesionego przez zobowiązaną, gdy tymczasem zgodnie z orzecznictwem sądowym organ egzekucyjny jest zobowiązany po wniesieniu zarzutu do przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, przy zastosowaniu kodeksu postępowania administracyjnego, albowiem w sytuacji kiedy obowiązek powstaje z mocy prawa, jest to jedyna możliwość obrony swoich praw przez dłużnika (np. wyrok WSA w Gdańsku z 20 maja 2008r. I SA/Gd 55/08), które to naruszenie miało istotny wpływ na wynik sprawy.

W odpowiedzi na skargę, organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie

WSA w Szczecinie wyrokiem z dnia 29 lipca 2015 r., sygn. akt I SA/Sz 137/15 oddalił skargę skarżącej.

Skarżąca złożyła skargę kasacyjną na ww. wyrok do Naczelnego Sądu Administracyjnego i wniosła o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów postępowania.

NSA wydał w dniu 28 września 2017 r. wyrok o sygn. akt II GSK3447/15,

w którym uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę WSA w Szczecinie do ponownego rozpoznania oraz zasądził od Samorządowego Kolegium Odwoławczego

w S. na rzecz skarżącej koszty postępowania kasacyjnego.

NSA wskazał, że w świetle dołączonych do sprawy akt administracyjnych za zasadne należy uznać, że w rozpoznawanej sprawie zostały naruszone przepisy

art. 145 § 1 pkt 1 lit.c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r. poz. 1369), dalej "p.p.s.a.", w zw. z art. 7, 77 § 1 i 80 K.p.a., ze względu na to, że organy egzekucyjne nie wykazały w sposób przekonujący istnienia obowiązku podlegającego egzekucji, a Sąd I instancji nie dokonał w tym zakresie właściwej kontroli postępowania organów. NSA podał,

że kontrolerzy SPP ani nie sporządzili fotografii, ani nie dysponują zapisami

z monitoringu, które potwierdziłyby zajście zdarzenia, jakim był postój pojazdu skarżącej kasacyjnie w Strefie Płatnego Parkowania na wyznaczonym miejscu bez uiszczenia opłat. Ze sporządzonego przez inspektorów Strefy (działających z upoważnienia zarządcy drogi) zawiadomienia o nieopłaconym postoju, którego oryginał umieszczony został za wycieraczką pojazdu, wynika, że w SPP 20 czerwca 2013 r. został zaparkowany pojazd stanowiący własność skarżącej. W sytuacji kiedy skarżąca kwestionuje nade wszystko fakt zaparkowania pojazdu w SSP na wyznaczonym miejscu, należy dużą uwagę zwrócić na treść zawiadomienia, bowiem w oparciu o ten jedyny dowód, potwierdzający fakt nieuiszczenie opłaty, dokonuje się pobrania opłaty dodatkowej. W zawiadomieniu wpisuje się konkretne dane, dotyczące ulicy postoju, godziny sporządzenia zawiadomienia, nr rejestracyjnego i marki pojazdu, datę (dzień, miesiąc, rok) oraz numer służbowy inspektora i jego podpis. Niewątpliwie dane te nie pozostawiają sfery dowolności na ich interpretację. Wynikać z nich powinno, że pojazd należący do zobowiązanego był zaparkowany w strefie płatnego parkowania na wyznaczonym miejscu bez biletu. NSA wskazał, że Sąd I instancji, rozpoznając zarzuty zgłoszone przez skarżącą w pierwszej kolejności powinien poddać analizie powyższe zawiadomienie, czy w sposób jasny, nie budzący wątpliwości – w sytuacji gdy zobowiązany kwestionuje fakt parkowania na wyznaczonym miejscu – wynika,

że ta sporna okoliczność została wykazana przez organ. Dysponując innymi dowodami, np. zdjęciami fotograficznymi, zapisami monitoringu, organ mógłby, działając

w granicach swobodnej oceny dowodów, zgodnie z art. 80 K.p.a., uwzględniając zasady wiedzy i doświadczenia życiowego oraz logicznego rozumowania, uznać, że dowody te w sposób wystarczający dokumentują fakty parkowania pojazdu skarżącej kasacyjnie

w strefie płatnego parkowania na wyznaczonym miejscu bez uiszczenia opłaty parkingowej czasie wskazanym w zawiadomieniu.

Zdaniem NSA, że obowiązek poniesienia opłaty tytułem zaparkowania pojazdu samochodowego w strefie płatnego parkowania pojawia się w momencie pozostawienia pojazdu w wyznaczonym do tego miejscu na terenie tej strefy, co wyklucza jednocześnie pobór tej opłaty za postój pojazdu w każdym innym miejscu strefy poza miejscem do tego przeznaczonym. Nie ma zatem możliwości poboru opłaty za parkowanie pojazdu samochodowego poza miejscem do tego wyznaczonym znajdującym się w obszarze strefy. Odróżnić należy sytuację, w której pojazd został zaparkowany w strefie płatnego parkowania, ale w miejscu niewyznaczonym do parkowania, od sytuacji, w której zaparkowano pojazd w strefie płatnego parkowania

w miejscu w tym celu wyznaczonym. Zatem w świetle wskazanych wyżej okoliczności dokonana przez Sąd I instancji wykładnia art. 13b ust. 1 w związku z art. 13 ust. 1 pkt 1 u.d.p. była wadliwa. W ocenie NSA, nie do zaakceptowania jest stanowisko, że cała strefa płatnego parkowania może być uznana za "miejsce wyznaczone" w rozumieniu przepisu art. 13b ust. 1 u.d.p. Zdaniem NSA, na podstawie art. 33 pkt 1 u.p.e.a. zobowiązany może wnieść zarzut nieistnienia obowiązku, w którym jako podstawę wskazuje, że parkował w strefie płatnego parkowaniu, lecz nie na miejscu wyznaczonym (por. wyrok NSA z dnia 20 grudnia 2012 r., sygn. akt II GSK 1852/11).

Skoro obowiązek uiszczenia opłaty parkingowej powstaje z mocy prawa (brak

w tym zakresie postępowania administracyjnego) przyjąć należy, że możliwość dochodzenia swych racji przez korzystającego z drogi publicznej powstaje dopiero na etapie postępowania egzekucyjnego poprzez postawienie zarzutu. W tym wypadku, pomimo ogólnej zasady wynikającej z treści art. 29 § 1 zd. 2 u.p.e.a., zgodnie z którą organ egzekucyjny nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym przyjąć należy, że wniesienie zarzutu wszczyna postępowanie w sprawie jego rozpoznania i wydania rozstrzygnięcia

w zakresie jego zasadności, zaś organ egzekucyjny jest zobowiązany do przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, przy zastosowaniu odpowiednio przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. W sytuacji bowiem, kiedy obowiązek powstaje z mocy prawa, jest to jedyna możliwość obrony swoich praw przez dłużnika (por. wyrok NSA z dnia 25 sierpnia 2015 r. sygn. akt II GSK 2254/13). Pozostałe zarzuty skargi kasacyjnej NSA uznał za niezasadne.

Sąd, rozpoznając sprawę ponownie po uchyleniu wyroku z dnia 29 lipca 2015 r. przez NSA w s k a z a ł, co następuje:

Zgodnie z art. 190 p.p.s.a., sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny, przez którą należy rozumieć ustalenie jednoznacznej normy na podstawie określonego przepisu prawa materialnego lub procesowego. Oznacza to, że w konkretnej sprawie sąd, któremu sprawa została przez NSA przekazana nie może zająć innego stanowiska niż zaprezentowane przez NSA w danej kwestii.

Tym samym, jako zasadny należało uznać zarzut naruszenia art. 13b ust. 1

w związku z art. 13b ust. 6 pkt 1 u.d.p. przez przyjęcie, że w strefie płatnego parkowania opłaty za parkowanie można pobierać na całym wydzielonym obszarze strefy, a nie w wyznaczonych miejscach. Jak wskazał NSA, utworzenie strefy płatnego parkowania wiąże się z obowiązkiem wyznaczenia w tej strefie miejsc dla parkowania pojazdów, a opłaty pobiera się wyłącznie za postój w wyznaczonym w strefie płatnego parkowania miejscu.

Wobec powyższego, organ winien ponownie rozpoznać sprawę ustosunkowując się do tego zarzutu w kontekście stanowiska zaprezentowanego w wyroku NSA.

Odnośnie pozostałych zarzutów należy je uznać za bezzasadne. Podkreślić należy, że zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 1 u.d.p., korzystający z dróg publicznych obowiązani są do ponoszenia opłat za parkowanie pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania. Strefę taką ustala rada gminy (rada miasta) - art. 13b ust. 3 u.d.p. Opłatę, o której mowa w powołanym przepisie pobiera się, jak to określa art. 13b ust. 1 u.d.p., za parkowanie pojazdów samochodowych

w SPP, w wyznaczonym miejscu, w określone dni robocze, w określonych godzinach lub całodobowo. Ustawodawca w art. 13b ust. 2 u.d.p. wskazał też cel ustalania SPP, stanowiąc, że Strefę ustala się na obszarach charakteryzujących się znacznym deficytem miejsc postojowych, jeżeli uzasadniają to potrzeby organizacji ruchu, w celu zwiększenia rotacji parkujących pojazdów samochodowych lub realizacji lokalnej polityki transportowej, w szczególności w celu ograniczenia dostępności tego obszaru dla pojazdów samochodowych lub wprowadzenia preferencji dla komunikacji zbiorowej.

Jak wynika z przytoczonych wyżej przepisów, obowiązek uiszczenia opłaty za parkowanie pojazdu samochodowego w SPP jest obowiązkiem wynikającym z mocy samego prawa, tj. z ww. przepisów ustawy o drogach publicznych i wydanej z jej upoważnienia uchwały rady miasta, stanowiącej – na podstawie art. 87 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej – akt prawa miejscowego, obowiązujący każdego na obszarze działania organu, który je ustanowił. Obowiązek taki winien być wykonany niezwłocznie po wystąpieniu określonego stanu faktycznego (zaparkowania w SPP,

a w odniesieniu do opłaty dodatkowej – nieuiszczenia opłaty parkingowej),

z wystąpieniem którego ustawa wiąże ten obowiązek. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą, dla realizacji obowiązku poniesienia opłaty parkingowej nie jest zatem konieczna jego konkretyzacja w drodze indywidualnego aktu administracyjnego,

np. decyzji. Ze względu na jej funkcjonalne związanie z opłatą za parkowanie w strefie płatnego parkowania, również w przypadku powstania obowiązku uiszczenia opłaty dodatkowej, wydanie takiego indywidualnego aktu administracyjnego nie jest konieczne. Co więcej, ustawodawca nie upoważnił organów administracji do wydawania takich aktów. Również przepisy ustawy stwierdzające, iż opłaty te są "pobierane", a nie np. wymierzane, ustalane, określane przez organ administracji, dodatkowo potwierdza zasadność tego wniosku. W sprawie obowiązku uiszczenia opłaty parkingowej nie prowadzi się postępowania administracyjnego i nie rozstrzyga w drodze decyzji administracyjnej.

Wobec powyższego, organ rozpoznając sprawę ponownie związany będzie wyżej wymienionymi wskazanymi Sądu na podstawie art. 153 p.p.s.a, ocena prawna

i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą

w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit.a, art. 135 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 200 w zw. z art. 210 § 2 p.p.s.a., przyznając skarżącej kwotę [...]zł tytułem uiszczonego wpisu sadowego.