Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Zofia Flasińska (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Andrzej Jurkiewicz Sędzia del. WSA Jolanta Rudnicka Protokolant: starszy asystent Andrzej Nędzarek po rozpoznaniu w dniu 21 maja 2012 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy z wniosku Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kielcach z dnia 8 września 2011 r. znak:SKO.GN-70/3173/398/2011 o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Kielcach a Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku D. J. o stwierdzenie nieważności decyzji Wojewody Kieleckiego z dnia [...] października 1977 r. nr [...] zatwierdzającej projekt wymiany gruntów Wsi W. w gm. P., w części dotyczącej działki nr [...] postanawia: wskazać Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi jako organ właściwy w sprawie

Wnioskiem z dnia 8 września 2011 r., działając na podstawie art. 4 w zw. z art. 15 § 1 pkt 4 p.p.s.a. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Kielcach zwróciło się do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Kielcach a Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi poprzez wskazanie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi jako organu właściwego do rozpatrzenia wniosku D. J. o stwierdzenie nieważności decyzji Wojewody Kieleckiego z dnia [...] października 1977 r., nr [...] zatwierdzającej projekt wymiany gruntów wsi W. w gm. P., w części dotyczącej działki nr [...].

W odpowiedzi na wniosek, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wniósł o wskazanie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kielcach jako organu właściwego do rozpoznania sprawy.

Na rozprawie w dniu 21 maja 2012 r. pełnomocnik Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi wniosła o wystąpienie przez skład orzekający z pytaniem na skład całej Izby Ogólnoadministracyjnej w trybie art. 269 § 1 p.p.s.a. Sąd nieskorzystał z tej możliwości, ponieważ podziela w całości stanowisko zawarte w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 kwietnia 2012 r., sygn. akt II OPS 1/12.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Wnioskiem z dnia 5 marca 2012 r. Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego działając na podstawie art. 36 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) oraz art. 264 § 2 w związku z art. 15 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., aktualnie Dz.U. z 2012 r. poz. 270) zwanej dalej p.p.s.a., wystąpił o podjęcie przez Naczelny Sąd Administracyjny uchwały wyjaśniającej: "Czy ustalenie organu wyższego stopnia w rozumieniu art. 157 § 1 K.p.a. właściwego do stwierdzenia nieważności decyzji zatwierdzającej projekt scalenia winno nastąpić wyłącznie w oparciu o zasady określone w art. 17 K.p.a. w związku z art. 20 K.p.a. czy też z uwzględnieniem właściwych, aktualnie obowiązujących przepisów prawa materialnego regulujących właściwość rzeczową organów administracji w tego rodzaju sprawach?"

W dniu 17 kwietnia 2012 r., sygn. akt II OPS 1/12 Naczelny Sąd Administracyjny podjął uchwałę następującej treści "Organ wyższego stopnia w rozumieniu art. 157 § 1 K.p.a., właściwy do stwierdzenia nieważności decyzji zatwierdzającej projekt scalenia gruntów wydanej przez organ wymieniony w art. 17 K.p.a., ustala się na podstawie art. 157 § 1 i art. 17 K.p.a. w związku z art. 20 K.p.a."

W powyższej uchwale z dnia 17 kwietnia 2012 r. przyjęto, że wobec tego, iż organem wyższego stopnia w rozumieniu art. 17 pkt 2 K.p.a. w stosunku do wojewody jest Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, to Minister pozostaje właściwy w postępowaniu o stwierdzenie nieważności decyzji wydanej przez wojewodę. Odrzucenie poglądu, że zmiana właściwości rzeczowej organów do rozpoznania sprawy w toku instancji wpływa automatycznie na zmianę właściwości ustalanej na podstawie art. 157 § 1 K.p.a. potwierdza, zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, wykładnia językowa przepisu w części, w której odnosi się on do decyzji ministra lub samorządowego kolegium odwoławczego, skoro wydanie decyzji przez te organy uzasadnia ich właściwość w sprawie stwierdzenia nieważności. Ustawodawca wyraźnie zatem powiązał właściwość tych organów w sprawie stwierdzenie nieważności z wydaniem przez nie decyzji. Bez względu zatem na zmiany we właściwości polegające na przekazaniu do rozpoznania określonych spraw do innego organu niż minister lub samorządowe kolegium odwoławcze, to zawsze pozostaną one właściwe do stwierdzenia nieważności wydanych przez siebie decyzji.

W podsumowaniu niniejszej uchwały wskazano zatem, że wywiedziona z art. 20 K.p.a. reguła, iż właściwość rzeczową organu administracji publicznej ustala się według przepisów o zakresie jego działania, w postępowaniu w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji ma zastosowanie wówczas, gdy art. 157 § 1 w zw. z art. 17 K.p.a. są niewystarczające dla ustalenia organu właściwego z uwagi na zmianę we właściwości organów. Przy czym nie chodzi o każdą zmianę właściwości organów, lecz o zmianę związaną z przemianami strukturalnymi, za którymi idzie likwidacja jednych organów i tworzenie innych. Dopóki organ, który wydał decyzję kontrolowaną w postępowaniu w sprawie stwierdzenia nieważności, jest wymieniony w art. 157 § 1 i art. 17 K.p.a., dopóty organ właściwy do stwierdzenia jej nieważności musi być określany wyłącznie na podstawie wskazanych przepisów. Zasadnie bowiem zauważono w uzasadnieniu przedmiotowej uchwały, że jedynie w sytuacji zniesienia takiego organu, niezbędne jest ustalenie organu, do którego właściwości sprawy te zostały przekazane i określenie organu wyższego stopnia według nowych przepisów.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że skoro przedmiotem wniosku o stwierdzenie nieważności, którego dotyczy wniosek o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego, jest decyzja Wojewody wydana w przedmiocie wymiany gruntów, to organem właściwym w sprawie stwierdzenia nieważności tego typu decyzji będzie Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, albowiem w myśl art. 17 pkt 2 k.p.a. organem wyższego stopnia w stosunku do wojewody jest właściwy w sprawie minister.

Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji na podstawie art. 15 § 1 pkt 4 i § 2 oraz art. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270).