Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Beata Łomnicka (spr.) Sędziowie: WSA Mirosław Bator WSA Jacek Bursa Protokolant: starszy sekretarz sądowy Katarzyna Zbylut po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 grudnia 2017 r. sprawy ze skargi D. T. na decyzję Dyrektora Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Szpitala Uniwersyteckiego w K. z dnia [...] lipca 2017 r., nr [...] w przedmiocie odmowy udostępnienia informacji publicznej I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją własną decyzję organu z dnia 21 czerwca 2017 r., nr [...] w części dotyczącej pytań zawartych we wniosku z dnia 19 kwietnia 2017 r. o udostępnienie informacji publicznej oznaczonych nr: 1,2,3 podpunkt a) do f), 8, 9,10 oraz 11; II. oddala skargę w pozostałej części; III. zasądza od Dyrektora Szpitala na rzecz skarżącego D. T. kwotę [...]zł (dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

II SA/Kr 1206/17

Uzasadnienie

D. T. Instytut [...], we wniosku z dnia 19.04.2017 r., skierowanym do Szpitala [...] w K. domagał się udostępnieni informacji publicznej dotyczącej faktu przeprowadzania "aborcji, indukcji poronienia, poronień samoistnych i niesamoistnych oraz zabiegów łyżeczkowania macicy" w Szpitalu [...] w K. w latach od 1993 do 2016 roku. W dniu 8.05. 2017 r. Szpital [...] w K. wyjaśnił, iż nie dysponuje gotową całościową informacją w takim zakresie. Ponadto Szpital wskazał, iż samo ustalenie, czy w danych latach była dokonywana aborcja oraz ustalenie dokładnej liczby zabiegów napotyka na trudność ze względu na brak jednolitego rejestru czy sprawozdań za okres od 1993 do 2016 roku, a więc konieczność analizy przez lekarzy dokumentacji medycznej pacjentek (w szczególności [...] Ginekologii i Onkologii), przy czym taka dokumentacja jest przechowywana co do zasady 20 lat (częściowo może być zarchiwizowana, a częściowo zbrakowana). Nadto podkreślił, że spełnienie żądania wnioskodawcy zagraża prawidłowej realizacji podstawowej funkcji, jaką pełni Szpital - udzielania świadczeń opieki zdrowotnej. Wezwał także wnioskodawcę do wykazania szczególnego interesu publicznego w terminie 30 dni od otrzymania wezwania. W dniu 18.05.2017 r. wnioskodawca wskazał, że interesem publicznym jest ochrona zdrowia publicznego i moralności publicznej, a także wolności i prawa innych osób oraz jawność życia publicznego. Według wnioskodawcy informacje mają znaczenie z punktu widzenia funkcjonowania państwa, gdyż obrazują sposób funkcjonowania instytucji publicznych i sposób realizowania przez nie prawa, zwłaszcza w zakresie ochrony zdrowia publicznego. Decyzją z dnia [...].06.2017 r. [...] Dyrektor Szpitala, wydaną na podstawie art. 16 ust.1 oraz 17 ust.1 w zw. z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6.09.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.2016.1764 t.j.) – dalej w skrócie u.d.i.p., odmówił udostępnienia żądanej informacji publicznej.

W uzasadnieniu organ przede wszystkim wskazał, że żądana informacja nie jest informacją publiczną, a - niezależnie od tego - jej uzyskanie wymagałoby przetworzenia ogromnej ilości danych. W toku postępowania oparto się na stanowisku -"informacji przekazanej przez Oddziały [...] przez p. B. M. - dotyczącym liczby poronień sztucznych (51 w roku 2016)", szacując, że po wyselekcjonowaniu ok. 690 dokumentacji medycznych spośród wszystkich dokumentacji medycznych wskazanych w zaskarżonej decyzji Oddziałów [...] Szpitala [...] w K., należałoby je poddać analizie przez biegłych lekarzy. Ponadto Dyrektor Szpitala wskazał, że nie istnieje szczególnie istotny interes publiczny, jaki uzasadniałby udostępnienie informacji. Po rozpatrzeniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy Dyrektor Szpitala decyzją z dnia [...]07.2017 r. [...] utrzymał w mocy własną decyzję z dnia [...].06.2017 r. Uzasadniając powyższe rozstrzygnięcie organ podtrzymał stanowisko, że w jego ocenie wnioskowana informacja dotyczy indywidualnych metod leczenia i indywidualnej diagnozy lub innych okoliczności ustalonych w ramach procesu diagnostycznego w przypadku indywidualnych pacjentów - a w konsekwencji nie stanowi informacji publicznej w rozumieniu ustawy o dostępie do informacji publicznej. Zbiorcze podsumowanie takich informacji nie zmienia jej istoty oraz jej charakteru, co sprawia, iż w mniejszej sprawie nie mamy do czynienia z informacją publiczną w rozumieniu ustawy z dnia 6.09.2001 r. o dostępie do informacji publicznych. Niezależnie od powyższego organ wskazał, że oszacował ile dokumentacji medycznych należałoby przeanalizować, celem podjęcia próby udzielenia odpowiedzi na pytania wynikające z wniosku, natomiast wbrew twierdzeniom wnioskodawcy nie przyznał, iż jest w posiadaniu tej dokumentacji. Wynika to z podnoszonych już argumentów o brakowaniu i archiwizacji dokumentacji medycznej, a także może to wynikać z innych okoliczności (przekazania dokumentacji np. w ramach toczącego się sporu sądowego czy postępowania kontrolnego, na co Szpital nie ma wpływu). Jednocześnie podkreślił, że samo wyselekcjonowanie ok. 690 dokumentacji medycznych, które należałoby przeanalizować, jest przedsięwzięciem daleko wykraczającym poza prostą selekcję dokumentów, jak chciałby wnioskodawca, i może skutkować koniecznością sięgnięcia do dokumentacji medycznej wszystkich pacjentek z konkretnych oddziałów, co również było wskazywane w decyzji z dnia [...].06.2017 r. Indywidualna dokumentacja medyczna pacjentki jest z natury rzeczy zbiorem dokumentów, a nie pojedynczym dokumentem, stąd de facto analiza dotyczyłaby ok. 690 zbiorów dokumentów. Dalej organ podniósł, że argumentacja wnioskującego jest wewnętrznie sprzeczna - z jednej strony mówi o tym, że żąda zbiorczego podsumowania wybranych aspektów realizacji prawa do ochrony życia, z drugiej zaś kreuje fałszywy obraz, jakoby czynności, jakie miałby wykonać Szpital [...] w K. celem realizacji wniosku, byłyby wyłącznie banalnymi czynnościami technicznymi, podczas gdy w razie realizacji wniosku doszłoby do wytworzenia nowej jakościowo informacji w oparciu o dane wyłuskane z indywidualnych dokumentacji medycznych w skali kilkudziesięciu lat. Nie zasługuje w związku z tym na aprobatę stanowisko, że w przypadku rozpatrywanego wniosku można mówić o zwykłych czynnościach czy minimalnym przetworzeniu, także dlatego, że wymagają one udziału biegłego lekarza. Szacując, iż odnalezienie, selekcja, zanalizowanie etc. jednej dokumentacji medycznej trwałoby średnio 3 godziny - oddelegowany wyłącznie do tych czynności biegły lekarz musiałby pracować przez 276 dni roboczych. Jeśli "czynności techniczne" miałyby być wykonane w ciągu 14 dni (10 dni roboczych) Szpital musiałby oddelegować do tych czynności 27 pracowników - biegłych lekarzy, którzy wiedzą, jak należy taką dokumentację analizować. Podany czas nie uwzględnia czynności niezbędnych do połączenia i opracowania zbiorczego podsumowania odpowiedzi na pytania wynikające z wniosku. W konsekwencji należy wskazać, iż udostępnienie informacji zgodnie z wnioskiem zagraża podstawowej działalności Szpitala [...]. Szpital nie jest organem władzy publicznej tylko podmiotem leczniczym, który przede wszystkim ma za zadanie udzielać świadczeń zdrowotnych - ratując życie i zdrowie pacjentów. Wnioskodawca, wskazując na spełnienie przesłanki szczególnej istotności udostępnienia dla interesu publicznego, odwołuje się m.i. do treści interpelacji poselskiej nr 5.624. W tym względzie organ wskazał, że z treści tej interpelacji wynikają dane zbiorcze NFZ dotyczące przyczyn przeprowadzenia aborcji w latach 1993 - 2016. Zatem wnioskodawca już ma w swoim posiadaniu informację zbiorczą dotyczącą przyczyn przeprowadzenia aborcji w latach 1993-2016, w takim zakresie, w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego. Uzyskane w ten sposób informacje w ocenie Szpitala [...] w K. są wystarczające do podejmowania działań ustawodawczych (na co powołał się wnioskodawca) i brak jest szczególnie istotnego interesu publicznego, który uzasadniałby żądanie skierowane do konkretnego Szpitala z takimi samymi pytaniami.

Działając imieniem własnym D. T. zaskarżył powyższą decyzję w całości wnosząc w dniu 25.08.2017 r. skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie. Zaskarżonej decyzji zarzucił: 1. naruszenie przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik postępowania, tj.: 1) naruszenie art. 3 ust. l pkt 1) u.d.i.p. poprzez jego błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że wnioskowana przez Skarżącego informacja ma charakter informacji przetworzonej, a jej udzielenie wymaga wykazania interesu publicznego i w konsekwencji odmowa udostępnienia informacji publicznej, podczas gdy informacja ta nie jest informacją przetworzoną w rozumieniu przepisów u.d.i.p., a zatem nie można wymagać od Skarżącego wykazania istnienia interesu publicznego; 2) naruszenie art. 5 ust. l, 2 i 3 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do

informacji publicznej (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r., póz. 1764; dalej jako u.d.i.p.)

poprzez jego niezastosowanie - polegające na wydaniu decyzji odmawiającej

dostępu do informacji publicznej bez powołania się na przesłanki dopuszczalnych

ograniczeń w dostępie do informacji publicznej oraz bez próby wykazania, że

przedmiotowa informacja mieściłaby się w hipotezie art. 5 ust. l lub 2 u.d.i.p.,

podczas gdy brak spełnienia tych przesłanek przemawia za udzieleniem informacji

publicznej; 3) ewentualnie, na wypadek nieuwzględnienia przez tut. Sąd zarzutu objętego punktem A podpunkt 2) - zarzucam naruszenie art. 3 ust. l pkt 1) u.d.i.p. poprzez jego

niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, iż Skarżący nie wykazał istnienia

szczególnej istotności informacji dla interesu publicznego o jakim mowa w treści

wskazanego przepisu, podczas gdy Skarżący wykazał, że takowa istnieje oraz polega na udostępnieniu opinii publicznej danych dotyczących istniejącego realnie - a nie jedynie nominalnie - standardu ochrony praw człowieka na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, w tym w szczególności prawa do życia oraz ochrony zdrowia.

2. naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

naruszenie art. 16 ust. l w związku z art. 17 ust. l u.d.i.p. poprzez ich zastosowanie w sytuacji, gdy nie było podstaw do wydania decyzji odmawiającej udzielenia informacji publicznej - co miało istotny wpływ na wynik sprawy, polegający na odmowie dostępu do informacji objętej wnioskiem Skarżącego;

naruszenie art. 17 ust. 2 u.d.i.p. w zw. z art. 138 § l pkt 1) ustawy z dnia 14.06. 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn: Dz.U. z 2017 r., póz. 1257; dalej jako k.p.a.) poprzez utrzymanie w mocy wadliwej decyzji - co miało istotny wpływ na wynik sprawy, polegający na odmowie dostępu do informacji

objętej wnioskiem Skarżącego.

W oparciu o powyższe zarzuty Skarżący wniósł uchylenie zaskarżonej decyzji w całości - na podstawie art. 145 § l pkt 1) p.p.s.a.; uchylenie decyzji utrzymanej w mocy przez Organ, tj. Dyrektora Szpitala

[...] w K. po ponownym rozpatrzeniu sprawy - na podstawie

art. 135 p.p.s.a.; zobowiązanie Organu, tj. Dyrektora Szpitala [...] w K., do udzielenia informacji publicznej o treści odpowiadającej petitum wniosku z dnia 19.04.2017 r., oraz

uzupełnionego na wezwanie Szpitala [...] w K. w dniu 18 maja

2017 r. - na podstawie art. 145a § l p.p.s.a.; rozpoznanie sprawy w trybie uproszczonym - na podstawie art. 119 pkt 2 p.p.s.a.; zasądzenie kosztów postępowania na rzecz Skarżącego od Dyrektora Szpitala

[...] w K. - na podstawie art. 200 p.p.s.a.

W uzasadnieniu skargi w pierwszej kolejności Skarżący odniósł się do dwu kwestii, które w jego opinii mają znaczenie kluczowe, tj. do tego czy przedmiotowa informacja ma charakter informacji publicznej, a także do tego czy jest ona szczególnie istotna dla interesu publicznego. Skarżący stoi bowiem na stanowisku, że bez względu na charakter samej informacji (prosty czy przetworzony) istnieje szczególny interes publiczny w jej uzyskaniu. Wbrew stanowisku Organu przedmiot pytania zadanego przez Skarżącego, jakim było wykonywanie przez Szpital aborcji, indukcji poronienia, poronień samoistnych i niesamoistnych oraz zabiegów łyżeczkowania macicy w latach 1993-2016 nie dotyczy ani metod leczenia, ani też świadczeń opieki zdrowotnej. Zgodnie z ustawą z dn. 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz.U. 2016, póz. 1793; dalej jako: u.ś.o.z.) świadczenia opieki zdrowotnej to świadczenia zdrowotne, świadczenia zdrowotne rzeczowe oraz świadczenia towarzyszące (art. 5 pkt 34) u.ś.o.z.) Przy tym świadczenia zdrowotne to działania służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działanie medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich udzielania (art. 5 pkt 40) u.ś.o.z.), świadczenia zdrowotne rzeczowe to związane z procesem leczenia leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyroby medyczne (art. 5 pkt 37) u.ś.o.z.), świadczenia towarzyszące zakwaterowanie i adekwatne do stanu zdrowia wyżywienie w szpitalu lub w innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, usługi transportu oraz transportu sanitarnego, a także zakwaterowanie poza zakładem leczniczym podmiotu leczniczego, jeżeli konieczność jego zapewnienia wynika z warunków określonych dla danego świadczenia gwarantowanego (art. 5 pkt 38 u.ś.o.z.). Wniosek Skarżącego nie dotyczył wskazanych kwestii jako takich, a statystyk z nimi związanych. Zadane pytania nie dotyczyły indywidualnych metod leczenia, lecz tylko zbiorczego podsumowania wybranych aspektów realizacji prawa do ochrony życia gwarantowanego przez art. 38 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. l ustawy z dnia 7.01.1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, prawa do ochrony zdrowia gwarantowanego przez art. 68 Konstytucji RP oraz wykonywania art. 4a wyżej wymienionej ustawy. Problematyka będąca związana z zadanymi pytaniami odnosi się bowiem do fundamentalnych praw człowieka o uniwersalnym charakterze, których respektowanie jest obowiązkiem nie tylko organów władzy publicznej, ale także innych podmiotów, w tym w szczególności podmiotów korzystających ze środków publicznych. Wynikają one wprost z Konstytucji RP, jak również z licznych aktów prawa międzynarodowego [por. przykładowo art. 3 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka z dn. 10 grudnia 1948 r.; art. 6 Międzynarodowego Paktu Praw Politycznych i Obywatelskich z dn. 19 grudnia 1966 r.; art. 2 ust. l Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dn. 4 listopada 1950 r.; art. 2 ust. l Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej z dn. 7 grudnia 2000 r.], zaś ich stosowanie odnośnie do osób pozostających w prenatalnej fazie życia nie podlega żadnym wątpliwościom. Istota zadanych przez Skarżącego pytań znosi się zatem do uzyskania informacji dotyczącej rzeczywistej realizacji postanowień normatywnych. Pytanie nie dotyczy zatem ani świadczeń opieki zdrowotnej, jako takich, ani też metod leczenia, co zarzuca Skarżącemu Organ, a faktycznych przyczyn wykonywania zabiegów, na które zezwalają przepisy ustawowe, nie mogące być interpretowane rozszerzające w polskim porządku konstytucyjnym [por. art. 2, 30, 31 ust. 3, 38 ora 72 Konstytucji RP; obszernie na temat regulacji konstytucyjnych dotyczących ochrony życia ludzkiego, zob. M. Różański, Prawo do życia w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 1997 r., "Polski Rocznik Praw Człowieka i Prawa Humanitarnego" 6/2015, s. 257 i n.]. Innymi słowy, chodzi o weryfikację, czy uprawnienie do wykonywania określonych zabiegów nie jest nadużywane. Organ błędnie przyjął ponadto, iż przedmiotowa informacja ma charakter informacji przetworzonej. Niezależnie od wykazania interesu publicznego Skarżący wskazuje, że w jego ocenie informacja, objęta wnioskiem adresowanym do Szpitala nie powinna być zakwalifikowana jako informacja przetworzenia. Sama u.d.i.p. nie posiada w swojej treści definicji informacji przetworzonej. W tym zakresie Skarżący powołał się na poglądy judykatury wyrażone w wyroku WSA w Krakowie z dnia 21.02. 2011 r., sygn. akt 1456/10, WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 14.11.2011 r., sygn. akt IV SA/GI 1058/11, w wyroku WSA w Warszawie z dnia 18.05.2017 r., sygn. akt II SA/Wa 1717/16. W świetle przytoczonego orzecznictwa zatem sam fakt potrzeby odszukania i analizy treści dokumentów nie stanowi przesłanki do uznania danej informacji publicznej, za informację przetworzoną. W związku z tym przyjąć trzeba, że Organ w sposób błędny zastosował przepis art. 3 ust. l pkt 1) u.d.i.p., bowiem zastosował go do nieadekwatnego stanu faktycznego. Niezależnie od powyższego Skarżący wskazał na niekonsekwencję w argumentacji Organu. W zaskarżonej decyzji Organ podtrzymał swoje stanowisko wyrażone w decyzji z dnia [...].06.2017 r., stanowiące że treść objęta wnioskiem Skarżącego z dnia 19.04.1 2017 r. nie mieści się w ramach definicji informacji publicznej. Trzeba jednakże zauważyć, że gdyby uznać stanowisko organu za prawidłowe, wówczas wydanie decyzji w przedmiocie odmowy udzielenia dostępu do informacji publicznej na podstawie art. 16 ust. 1 u.d.i.p. nie byłoby dopuszczalne, że względu na fakt, że nie znajdowałyby zastosowania przepisy u.d.i.p. Brak jest bowiem normatywnej podstawy dla wydania decyzji administracyjnej w przedmiocie odmowy dostępu do informacji, która nie jest informacją publiczną. Wydaje się zatem, że Organ - wydając zaskarżona decyzję - sam potwierdził fakt, że przedmiotowa informacja ma charakter informacji publicznej w rozumieniu przepisów u.d.i.p. Na co wskazują cytowane dalej w uzasadnieniu skargi poglądy wyrażane w orzecznictwie, jak i literaturze. Natomiast odnosząc się do pozostałych argumentów podnoszonych przez Organ, Skarżący wskazał, że pracochłonność w postaci przygotowania odpowiednich materiałów nie stanowi podstawy do odmowy udzielenia informacji publicznej. Jak stwierdził NSA w wyroku z 13.06.2005 r. (sygn. akt l OSK 69/05), w przypadkach otrzymania przez organ wyjątkowo pracochłonnego żądania, którego wykonanie możliwe będzie jedynie po godzinach pracy, możliwe jest pobieranie opłaty za dodatkową pracę pracownika. Nie wskazał zaś na możliwość odmowy udzielenia informacji publicznej. Te natomiast ustawodawca ściśle selekcjonuje, tworząc ich katalog zamknięty w ramach u.d.i.p. Podkreślić trzeba, że Organ nie wskazał jako podstawy wydanej decyzji, jak również nie podjął próby wykazania, że przedmiotowa informacja mieściłaby się w hipotezie art. 5 ust. l lub 2 u.d.i.p. Wskazanie zaś przez Organ art. 16 ust. l oraz art. 17 ust. l u.d.i.p. jest zupełnie niewystarczające, ponieważ nie stanowią one normatywnej podstawy wydania decyzji odmawiającej wydania decyzji ipso se, mają bowiem w istocie charakter proceduralny i wskazują jedynie w jakiej formie powinna być rozstrzygnięta sprawa, o ile zaktualizują się przesłanki z art. 5 ust. l lub 2 u.d.i.p. Z punktu widzenia kryterium legalności działań Organu należy zatem dokonać oceny negatywnej i możliwie szybko usunąć wadliwą decyzję z obrotu prawnego. Dotyczy to zarówno decyzji z dnia [...].07.2017 r., jak i utrzymanej w mocy decyzji z dnia [...].06.2017 r. Na marginesie wcześniejszych wywodów i w kontekście uwag poczynionych przez Organ w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji Skarżący podniósł, że zwracając się z wnioskiem o udzielenie informacji publicznej w postaci danych zbiorczych, wskazywał na podsumowanie wskazanych danych dla konkretnego szpitala, nie zaś danych zawartych w interpelacji poselskiej nr 5624. Co więcej dane zawarte w interpelacji poselskiej nr 5624 nie wyczerpują zakresu informacji, jakie objęte są wnioskiem Skarżącego.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Szpitala wniósł o jej oddalenie. W ocenie Dyrektora Szpitala nie ma bowiem wątpliwości, że informacja, której żądał wnioskodawca, stanowi zbiorcze opracowanie różnorodnych aspektów indywidualnie udzielonych świadczeń opieki zdrowotnej - gdyż Szpital [...] w K., o czym zapomina wnioskodawca, przede wszystkim udziela świadczeń zdrowotnych, ratując życie i zdrowie pacjentów. Wniosek obejmował pytania dotyczące ilości aborcji (przy czym nie precyzuje, co rozumiane jest przez aborcję - pytanie nr l i 2), wprost powodów udzielenia świadczenia opieki zdrowotnej, co stanowi element wywiadu medycznego i jest kwestią indywidualną pacjenta (pytanie nr 3), jednostek chorobowych (stanów zagrażających życiu matki - pytania 4 i 5, pytanie nr 7), diagnozy poszczególnych przypadków (pytanie nr 6), stosowanych metod leczenia (pytanie nr 8), klasyfikacji udzielonych indywidualnie świadczeń opieki zdrowotnej (pytanie 9-11) - a więc właściwie w każdym pytaniu dotyczył indywidualnych aspektów szeroko pojętego leczenia pacjentów. Twierdzenie skarżącego, że wniosek nie dotyczy w/w kwestii jako takich, a jedynie statystyk z nimi związanych, jest absurdalne. Skarżący podnosi, że chodzi mu o weryfikację, czy uprawnienie do wykonywania określonych zabiegów nie jest nadużywane. W ocenie Organu - dane, których żąda wnioskodawca, w żaden sposób nie będą miarodajne i nie mogą służyć takiej weryfikacji, gdyż każde udzielone w Szpitalu świadczenie jest udzielane w związku z indywidualnym stanem pacjenta, który wynika z dokumentacji medycznej, a nie ze statystyki. Ponadto sama sugestia, iż personel medyczny Szpitala nadużywa prawa do wykonywania jakichkolwiek zabiegów, jest zwyczajnie obraźliwa względem lekarzy i pielęgniarek, którzy wykonują swoją pracę z pełnym zaangażowaniem, stawiając na pierwszym miejscu dobro pacjenta, a także dbając o wysoki standard udzielanych świadczeń. Pamiętać należy, iż Dyrektor Szpitala nie jest organem władzy publicznej, stąd stosowanie przez niego przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz Kodeksu postępowania administracyjnego jest sytuacją wyjątkową. Organ więc stanowczo zaprzecza zbyt daleko idącej konstatacji Skarżącego, jakoby sam potwierdził fakt, że przedmiotowa informacja ma charakter informacji publicznej. Wręcz przeciwnie - Organ, wydając obie decyzje, takiemu stanowisku zaprzeczył. Nawet jeśli przyjąć, iż zaskarżone decyzje są nieważne, jako wydane są bez podstawy prawnej - gdyż w niniejszej sprawie nie mają zastosowania przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej - to nie zachodzi skutek w postaci obowiązku Dyrektora Szpitala udostępnienia informacji zgodnie z wnioskiem. Mając na uwadze powyższe w pierwszej kolejności należy podnieść, iż charakter żądanych wnioskiem z dnia 27 kwietnia 2017 r. informacji wskazuje, iż nie jest to informacja publiczna.

Z daleko posuniętej ostrożności Organ podkreślił nadto, że twierdzenia wnioskodawcy dotyczące prostego charakteru żądanej informacji są wręcz kuriozalne. Jeśli bowiem do samego stwierdzenia, czy Organ w ogóle jest w posiadaniu danej informacji jest konieczna analiza tysięcy dokumentacji medycznych z kilku Oddziałów [...] Szpitala, odszukiwanie ich w archiwum lub ustalenie, czy zostały zbrakowane, a następnie celem udzielenia odpowiedzi na poszczególne pytania jest konieczna analiza każdej indywidualnej dokumentacji medycznej będącej przecież zbiorem dokumentów przez biegłego lekarza - to nie ma absolutnie żadnych wątpliwości, iż o ile Organ w ogóle jest w stanie wytworzyć taką informację, to jest to informacja wysoce przetworzona. W konsekwencji należy podtrzymać stanowisko, iż udostępnienie informacji zgodnie z wnioskiem zagraża podstawowej działalności Szpitala [...] w K.. Szpital nie jest organem władzy publicznej tylko podmiotem leczniczym, który przede wszystkim ma za zadanie udzielać świadczeń zdrowotnych, zaś wniosek należy w ogóle rozpatrywać w kategorii nadużycia prawa. Kończąc ostatni akapit odpowiedzi organu wskazał również, że wniosek nie został złożony przez organizację rządową, ale przez osobę fizyczną (choć wg oświadczenia będącą pracownikiem takiej organizacji, z tym że okoliczność pozostawania w zatrudnieniu w takim a nie innym podmiocie zdaniem Organu nie ma żadnego znaczenia dla oceny, kto jest wnioskodawcą), stąd nie wiadomo dlaczego skarżący uzasadnia swój wniosek zadaniami odrębnego od niej bytu prawnego - co stanowi niedopuszczalną w ocenie Organu próbę uzasadnienia żądania informacji okolicznościami niedotyczącymi wnioskującego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 1066) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę zgodności z prawem działalności administracji publicznej, która w myśl art. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.) dalej "P.p.s.a.", odbywa się na zasadach określonych w przepisach tej ustawy. Z kolei zgodnie z brzmieniem art. 3 § 2 pkt 1 P.p.s.a. w zw. z art. 21 u.d.i.p., kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach ze skarg na decyzje w przedmiocie odmowy udostępnienia informacji publicznej.

W ramach kontroli działalności administracji publicznej przewidzianej w art. 3 P.p.s.a. sąd uprawniony jest do badania, czy przy wydaniu zaskarżonego aktu nie doszło do naruszenia przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania, nie będąc przy tym związanym zarzutami i wnioskami skargi oraz powołana podstawą prawną (art. 134 § 1 P.p.s.a.). Kontroli sprawowanej przez sąd administracyjny ustawodawca wyznaczył tylko jedno kryterium – legalności, czyli zgodności z prawem. Oznacza to, że w postępowaniu sądowym nie mogą być brane pod uwagę argumenty natury słusznościowej, czy celowościowej. Badana jest wyłącznie legalność aktu administracyjnego, czyli prawidłowość zastosowania przepisów prawa do zaistniałego stanu faktycznego, jak również trafność wykładni tych przepisów oraz prawidłowość zastosowania przyjętej procedury.

Ponadto kontrola sprawowana przez sąd administracyjny, w tym możliwość wzruszenia zaskarżonej decyzji, nie może pozostawać w oderwaniu od specyfiki postępowania, w której decyzja jest wydawana i specyfiki przedmiotu tej decyzji. Należy wskazać, że zgodnie z art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa, tzn. nie tylko są zobligowane stosować obowiązujące w dacie orzekania przepisy (zasada legalności, sformułowana również w art. 6 K.p.a.), ale też powinny uwzględniać cel, z jakim ustawodawca wprowadza do porządku prawnego określone regulacje (zasada praworządności). Powyższe wywołuje określone konsekwencje w przypadku kontrolowania przez sąd administracyjny decyzji w przedmiocie odmowy udzielenia informacji publicznej.

Skarga zasługiwała na uwzględnienie jedynie częściowo albowiem nie wszystkie podniesione w nie zarzuty można uznać za trafne.

Podkreślić należy, że poza sporem w niniejszej sprawie pozostaje, że Dyrektor Szpitala [...] w K. jest adresatem obowiązku udostępniania informacji publicznej. W rozumieniu bowiem przepisu art. 4 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p. podmiotami zobowiązanymi do udostępnienia informacji publicznej są również publiczne zakłady opieki zdrowotnej. Wobec tego reprezentujący taki zakład Dyrektor jest zobowiązany do udzielenia informacji publicznej w zakresie dotyczącym tej sfery działalności.

Sporna natomiast od początku między stronami jest podstawowa kwestia, a to czy w niniejszej sprawie wniosek w ogóle dotyczy informacji publicznej.

Ustawa z dnia 6.09.2001 r. o dostępie do informacji publicznej reguluje zasady i tryb dostępu do informacji, mających walor informacji publicznych. Pojęcie to ustawodawca określił w art. 1 ust. 1, w świetle którego informacją publiczną jest każda informacja o sprawach publicznych. Definicja informacji publicznej zawarta w tym przepisie odsyła zatem do pojęcia "sprawy publicznej". W przepisach prawa brak jest legalnej definicji "sprawy publicznej". Z pewnością jest to sprawa, która, jak wynika z potocznego rozumienia pojęcia "publiczny", odnosi się w jakimś stopniu do kwestii dotyczących ogółu, służących ogółowi ludzi, dostępnych dla wszystkich, ogólnych, społecznych i nieprywatnych ((Uniwersalny Słownik Języka Polskiego. Tom D-Ś, red. S. Dubisz, Warszawa 2008, s. 843) mogących interesować ogół obywateli. Przepis art. 6 ustawy zawiera przykładowy katalog informacji oraz danych które podlegają reżimowi ustawy. W świetle tego przepisu przesłanką kwalifikującą konkretną informację do kategorii informacji publicznej jest spełnianie przez nią kryterium przedmiotowego. Decydującym jest zatem wyłącznie treść i charakter konkretnej informacji. Dziedziny aktywności, które dotyczą spraw publicznych wymienione w art. 6 ustawy obejmują zatem: politykę zewnętrzną i wewnętrzną państwa (ust. 1), sposób organizacji i zasady funkcjonowania podmiotów publicznych (ust. 2-3), dokumenty wytworzone w ramach działalności podmiotów publicznych (ust. 4) i majątek publiczny (ust.5). Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku z 25 marca 2003 r. (II SA 4059/02) stwierdził, że informacją publiczną w rozumieniu ustawy będzie każda wiadomość wytworzona lub odnoszona do władz publicznych, a także wytworzona lub odnoszona do innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań władzy publicznej i gospodarowania mieniem komunalnym lub mieniem Skarbu Państwa. Przeciwieństwem "sprawy publicznej" jest więc "sprawa prywatna" czyli niepubliczna, osobista, indywidualna, dotycząca sfery prywatnej człowieka. Pomimo szerokiego rozumienia pojęcia informacji publicznej należy podkreślić, że ustawa o dostępie do informacji publicznej nie może być i nie jest środkiem do wykorzystywania w celu uzyskania każdej informacji. Jej zakres przedmiotowy obejmuje dostęp do informacji wyłącznie publicznej. Ustawa ta nie może być zatem rozumiana jako ustawa, która gwarantuje publiczny dostęp do każdej informacji.

Odnosząc powyższe do realiów badanej sprawy w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na treść wniosku i zakres żądanych informacji, które odnoszą się do wykonanych przez Szpital w latach 1993 - 2016 zabiegów przerywania ciąży – aborcji, względnie przypadków poronień. Sposób sformułowania i przedmiot poszczególnych pytań zawartych we wniosku wpłynął ostatecznie na przyjętą przez Sąd ocenę charakteru żądanej informacji. Oto treść zawartych we wniosku pytań:

1. "Czy w szpitalu przeprowadzono aborcje w latach 1993-2016 ?

2. Ile aborcji zostało przeprowadzonych w szpitalu w poszczególnych latach w okresie 1993-2016 na podstawie art. 4a ustawy z dn. 7.01.1993 r o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (...)?

3. W ilu przypadkach, o których mowa w pytaniu 2, w poszczególnych latach w okresie 1993-2016 przerwano ciażę:

a) z powodu uzasadnionego podejrzenia, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego (...)?

b) z powodu zagrożenia życia matki (...)?

c) z powodu zagrożenia zdrowia matki (...)?

d) z powodu dużego prawdopodobieństwa ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu (...)?

e) z powodu nieuleczalnej choroby zagrażającej życiu płodu (...)?

f) z powodu ciężkich warunków życiowych lub trudnej sytuacji osobistej w okresie przypadającym od wejścia w życie ustawy z dnia 30.08.1996 r. o zmianie ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży oraz o zmianie niektórych innych ustaw (...) do 18.12.1997 r.?

4. Jakie stany zagrażały życiu matki w przypadkach, o których mowa w pytaniu 3 lit.b?

a) w jakiej liczbie każdy z tych stanów został wykorzystany jako przesłanka przeprowadzenia aborcji ?

5. Jakie stany zagrażały zdrowiu matki w przypadkach, o których mowa w pytaniu 3 lit.c ?

b) w jakiej liczbie każdy z tych stanów został wykorzystany jako przesłanka przeprowadzenia aborcji ?

6. Jakie upośledzenie zdiagnozowano w przypadkach , o których mowa w pkt. 3 lit. d ?

a) w ilu przypadkach zdiagnozowano zespół Downa ?

b) w ilu przypadkach zdiagnozowano zespół Turnera ?

c) w ilu przypadkach zdiagnozowano zespół Patau ?

d) w ilu przypadkach zdiagnozowano zespół Edwardsa ?

e) w ilu przypadkach zdiagnozowano zespół wad wrodzonych ?

f) w ilu przypadkach zdiagnozowano wady rozwojowe ośrodkowego układu nerwowego ?

g) jakie zdiagnozowano inne upośledzenia, które nie zagrażają życiu dziecka ?

7. Jaką chorobę zdiagnozowano w przypadkach, o których mowa w pkt 3 lit.c?

8. W ilu przypadkach dokonano w szpitalu farmakologicznej indukcji poronienia w poszczególnych latach w okresie 1993-2016 ?

9. Ile było przypadków poronień niesamoistnych w szpitalu w poszczególnych latach w okresie 1993-2016 ?

10. Ile było przypadków poronień samoistnych w szpitalu w poszczególnych latach w okresie 1993-2016 ?

11. Ile zabiegów łyżeczkowania macicy (abrazji macicy) przeprowadzono w szpitalu w latach 1993-2016 ?

W pierwszej więc kolejności należy wskazać, że z uwagi na różnorodność poruszanych w pytaniach kwestii organ powinien był odnieść się w miarę możliwości do każdego z pytań osobno. I każde z nich ocenić indywidualnie. Lektura poszczególnych pytań stwarza bowiem możliwość rozróżnienia, które z tych pytań dotyczą tak naprawdę danych statystycznych w zakresie wykonywanych w szpitalu określonych zabiegów medycznych, w tym wypadku aborcji. Jest to punkt wyjścia albowiem jeśli zapytanie dotyczy w istocie informacji z zakresu statystyki medycznej to stanowisko organu, że nie jest to informacja publiczna nie może być akceptowane. Podobnie Sąd ocenił twierdzenie organu, że brak jest jednolitego rejestru czy sprawozdań za okres 1993-2016 i dlatego nie dysponuje on "gotową całościową informacją" czy w danych latach była dokonywana aborcja oraz ustalenia dokładnej liczby wykonanych zabiegów. Niezwykle pomocne dla Sądu, który nie posiada z oczywistych względów specjalistycznej wiedzy medycznej oraz wiedzy co do sposobu gromadzenia danych w tym przedmiocie, było stanowisko Ministra Zdrowia, dostępne na stronach internetowych, wyrażone w dniu 19.09.2017 r., a wynikające z odpowiedzi ministra na interpelację poselską nr 5624, o której wspomina we wniosku z dnia 19.04.2017 skarżący. Otóż ze stanowiska tego wynika, że dane statystyczne dotyczące liczby corocznie przeprowadzonych zabiegów przerywania ciąży gromadzone są na podstawie art. 10 i 54 ustawy z dnia 29.06.1995 r. o statystyce publicznej (Dz.U. z 2012 r. poz. 591, z późn.zm.) w oparciu o sprawozdawczość prowadzoną w związku z realizacją "Programu badań statystycznych statystyki publicznej" na dany rok. Sprawozdania te są zatem źródłem danych o wykonanych zabiegach. Z odpowiedzi tej wynika dalej, że "zgodnie z określanymi corocznie, mocą rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów, wzorami formularzy sprawozdawczych, objaśnień co do sposobu ich wypełniania oraz wzorami kwestionariuszy i ankiet statystycznych stosowanych w badaniach statystycznych ustalonych w programie badań statystycznych statystyki publicznej na dany rok, w formularzach MZ-24 oraz MZ-29 prezentowane są dane obejmujące zabiegi przerywania ciąży w podziale na przedział wiekowy kobiet oraz przyczynę dokonania zabiegu (tj. z powodu zagrożenia życia lub zdrowia matki, w wyniku badań prenatalnych, w wyniku czynu zabronionego). Formularz MZ-24 obejmuje roczne sprawozdania o przerywaniu ciąży wykonywanych w placówkach ambulatoryjnej opieki zdrowotnej, natomiast formularz MZ-29 stanowi sprawozdanie z działalności szpitala ogólnego". Powyższe wskazuje, że dane statystyczne co do wykonanych zabiegów przerywania ciąży są gromadzone w każdym szpitalu na podstawie ustawy z dnia 29.06.1995 r. o statystyce publicznej, a wcześniej więc, czego wykluczyć się nie da, na podstawie ustawy z dnia 26.02.1982 r. o statystyce państwowej, która dopiero po wejściu w życie ustawy z dnia 29.06.1995 r. utraciła moc obowiązującą. Z wyżej naprowadzonych względów Sąd uznał, że w zakresie pytania 1,2,3 ppkt a do f decyzja odmowna organu była wadliwa, a na pewno przedwczesna.

Podobnie ocenił Sąd stanowisko organu w zakresie pytania 8,9,10 oraz 11, albowiem i w tym wypadku nie jest wykluczone, że dane te podlegają badaniom w ramach publicznej statystyki. W tym względzie organ misi się wypowiedzieć jednoznacznie. Mało tego nie może ujść uwadze także fakt powszechnie znany, wykonywania i rozliczania określonych procedur medycznych, wykonywanych w ramach kontraktów podpisanych z Narodowym Funduszem Zdrowia, które również mogą być źródłem stosownych informacji publicznych w ramach wyżej wskazanych pytań. Wszak wiedza o wykonanych procedurach, w ramach kontraktów przyznanych przez NFZ poszczególnym jednostkom leczniczym, lub wykonanych poza limitami przyznanych kontraktów, to wiedza dotycząca także sposobu rozdziału i wydatkowania środków publicznych na ochronę zdrowia. To także aspekt wymagający zajęcia stanowiska przez organ. Wreszcie zauważyć należy, że wszystkie pytania zawarte we wniosku z dnia 19.04.2017 r. odnoszą się do przedziału 23 lat, na przestrzeni którego statystyki medyczne były prowadzone bez wątpienia różny sposób, tudzież dane z Narodowego Funduszu Zdrowia, z uwagi na czas jego powstania, nie będą obejmowały całego czasokresu objętego wnioskiem, co niewątpliwie będzie miało wpływ na posiadane i gromadzone przez organ dane.

Rozważenia wymaga wątpliwość, bo Sąd z oczywistych względów nie posiada i w tym względzie wiadomości specjalnych, czy pytania te nie dotyczą wskazania metod leczenia podjętych przez szpital w indywidulanych przypadkach, które w ocenie Sądu nie należą wówczas do kategorii informacji publicznej. Ta kwestia wiąże się z kolei z tą częścią wyroku Sądu, w której skardze odmówiono zasadności.

Otóż podkreślić należy, że Sąd w pełni podziela stanowisko organów, w którym stwierdziły, że pytania odnoszące się do oceny stanu zagrażającego życiu i zdrowiu matki oraz rodzaju zdiagnozowanych upośledzeń płodów w poszczególnych przypadkach (pytanie 4, 5, 6) nie są informacją publiczną. Pytania tak postawione zmierzają bowiem w ocenie Sądu w istocie do analizy dokumentacji medycznej poszczególnych przypadków, w których doszło do wykonania zabiegu przerwania ciąży. Dokumentacja ta, w tym historia choroby pacjenta, objęta jest z kolei tajemnicą lekarską, i z racji zawartych w niej informacji o stanie zdrowia pacjenta, nie jest dostępna nieograniczonemu kręgowi podmiotów.

Tajemnica lekarska jako termin prawniczy wprowadzony został w art. 40 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 277, poz. 1634 z późn. zm.). W świetle art. 40 ust. 1 powołanej ustawy tajemnica lekarska jest ujmowana jako obowiązek lekarza do zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem, a uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu. W piśmiennictwie wyróżnia się zakres podmiotowy i przedmiotowy tajemnicy lekarskiej. Na podstawie kryterium podmiotowego, zakres tajemnicy lekarskiej możemy podzielić na: fakty ustalone przez lekarza lub przekazane mu przez innego lekarza oraz fakty ujawnione przez pacjenta i inne osoby na jego żądanie. Tajemnicą lekarską objęte są zarówno wyniki przeprowadzanych badań jak i również diagnoza postawiona na ich podstawie, historia choroby i uprzednie postępowanie terapeutyczne, metody i postępy w leczeniu, wcześniejsze lub współistniejące schorzenia, hospitalizacje, przyjmowane leki. Rozciąga się to również na wszelkie materiały związane z postawieniem diagnozy lub leczeniem, a więc na zaświadczenia, notatki, kartoteki (por. M. Kapko, Komentarz do art. 40 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, w: E. Zielińska, Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Komentarz, LEX, 2008). Kwestia tajemnicy lekarskiej została, również uregulowana w art. 13 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 159 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem pacjent ma prawo do zachowania w tajemnicy przez osoby wykonujące zawód medyczny, w tym udzielające mu świadczeń zdrowotnych, informacji z nim związanych, a uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu medycznego.

Z uwagi na powyższe regulacje prawne ponownie podkreślić należy, że stwierdzenie przyczyny dla której ciąża zagraża życiu lub zdrowiu kobiety ciężarnej, jak również wyniki badań prenatalnych lub opis przesłanek medycznych wskazujących na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu wymaga sięgnięcia do dokumentacji medycznej objętej tajemnicą lekarską. W związku z tym uzasadnione jest przyjęcie, że pytania dotyczące de facto diagnoz dotyczących poszczególnych przypadków medycznych lub ich weryfikacji - nie jest informacją publiczną. Diagnoza medyczna nie odnosi się bowiem w żadnym stopniu do kwestii dotyczących ogółu, służących ogółowi ludzi i nie jest z natury rzeczy dostępna dla wszystkich. Trudno więc nadać jej cech charakterystycznych dla "sprawy publicznej" . Zatem bez wątpienia, w ocenie Sądu, nie podlega udostępnieniu na podstawie przepisów ustawy z dnia 6.09.2001 r.

Z wyżej naprowadzonych powodów odnoszenie się do zarzutów skargi naruszenia art. 3 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p. Sąd uznał za zbędne. Pojęcie informacji przetworzonej odnosi się bowiem jedynie do informacji posiadającej walor publicznej.

Z powyższych względów Sąd orzekł jak w sentencji na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c oraz art. 151 p.p.s.a. O kosztach postepowania orzeczono natomiast na podstawie art. 200 p.p.s.a.