Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Michał Ruszyński Sędziowie Sędzia WSA Adam Jutrzenka-Trzebiatowski (spr.) Asesor WSA Jarosław Piątek Protokolant referent stażysta Katarzyna Grycuk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 października 2018 r. sprawy ze skargi W.S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r., nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego I. oddala skargę, II. przyznaje od Skarbu Państwa – Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. na rzecz adwokata J.M. wynagrodzenie w kwocie 240 (dwieście czterdzieści) złotych powiększone o należną stawkę podatku od towarów i usług tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu.

Pismem z dnia [...] listopada 2017 r. W.S. zwrócił się do Ośrodka Pomocy Społecznej z wnioskiem m.in. o przyznanie pomocy na zakup żywności, środków higieny i czystości, ubrania, obuwia, prądu, gazu, opału, łączności (telefonu i internetu).

Decyzją z dnia [...] grudnia 2017 r. nr [...] Zastępca Dyrektora Ośrodka Pomocy Społecznej, działający z upoważnienia Burmistrza, powołując się na art. 104, art. 108 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz. U. z 2017 r. poz. 1257 - określanej dalej jako k.p.a.), art. 106 ust. 1 zgodnie z art. 36 pkt 1 lit. c, art. 106 ust. 3 i 3a, art. 107, art. 109 w zw. z art. 7 pkt 1, 4, art. 8 ust. pkt 1, art. 39 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tj. Dz. U. z 2017 r., poz. 1769 ze zm. - określanej dalej jako u.p.s.), rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 lipca 2015 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 1058 - określane dalej jako rozporządzenie RM), orzekł o przyznaniu W.S. świadczenia pieniężnego w formie zasiłku celowego w miesiącu listopadzie 2017 r. w wysokości 140 zł.

W uzasadnieniu organ wskazał, iż na podstawie rodzinnego wywiadu środowiskowego przeprowadzonego w dniu [...] listopada 2017 r. oraz zebranej dokumentacji ustalono, że strona spełnia przesłanki kwalifikujące ją do przyznania powyższego świadczenia pieniężnego. Organ wskazał, iż wnioskodawca prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe, jego dochód wynosi 0 zł miesięcznie, nie przekracza tym samym kryterium dochodowego ustalonego zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 1 u.p.s., tj. kwoty 634 zł. Jednocześnie organ ustalił, że najpilniejszą potrzebą strony jest częściowe pokrycie kosztów zakupu żywności oraz środków higieny i czystości.

Następnie organ wskazał na treść art. 39 ust. 1 u.p.s., zgodnie z którym zasiłek celowy przyznaje się w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej i art. 39 ust. 2 u.p.s., w myśl którego zasiłek celowy może być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu.

Organ podał, iż sytuacja życiowa (bytowa, zawodowa, ekonomiczna) strony nie uległa zmianie od czasu przeprowadzenia ostatniego wywiadu środowiskowego. Strona nadal jest osobą samotną, zajmuje jednopokojowy lokal mieszkalny pozbawiony wygód z przynależną do lokalu kuchnią i toaletą, z których może korzystać wspólnie z pozostałymi lokatorami. Ponadto organ zauważył, że strona pomimo wielokrotnie przedstawianych przez pracownika socjalnego wydruków ofert pracy proponowanych przez Powiatowy Urząd Pracy nie wykazywała zainteresowania powyższymi ofertami pracy i nadal nie podejmuje zatrudnienia, nie korzysta również z pośrednictwa PUP (informację uzyskano na podstawie wydruku raportu PUP z dnia [...] listopada 2017 r.). Zdaniem organu wnioskodawca wykazuje całkowicie bierną postawę oraz brak współpracy z pracownikiem socjalnym, dodając, że nie podejmuje on żadnych działań zmierzających do poprawy swojej sytuacji materialno-bytowej. Organ zauważył, iż W.S. kategorycznie odmawia proponowanej wielokrotnie przez pracownika socjalnego pomocy żywnościowej. Ponadto pomimo, iż pracownik socjalny wskazywał inne możliwości odnośnie przygotowywania posiłków przez W.S., tj. przy użyciu westfalki znajdującej się we wspólnej kuchni, do której użytkowania W.S. jest uprawniony, bądź też kuchenki elektrycznej, strona w dalszym ciągu użytkuje kuchenkę na gaz butlowy znajdującą się w zajmowanym pomieszczeniu, na której użytkowanie - jak wielokrotnie oświadczał - nie posiada zezwolenia. Organ dodał, iż W.S. od lat nie reguluje opłat mieszkaniowych, nie opłaca też rachunków za wodę. Natomiast w wywiadzie środowiskowym oświadczył, że koszty zakupywanej przez niego energii elektrycznej i gazu butlowego pokrywają znajomi, dodając, iż od wielu lat systematycznie korzysta z dobrowolnie świadczonej pomocy przez znajomych.

Biorąc powyższe pod uwagę oraz utrudnioną współpracę, organ przyznał świadczenie pieniężne w formie zasiłku celowego w miesiącu listopadzie 2017 r. w wysokości 140 zł. Organ wyjaśnił, iż ustalając wysokość świadczenia wziął pod uwagę zarówno sytuację życiową świadczeniobiorcy, jak również możliwości finansowe organu oraz potrzeby innych osób ubiegających się o tę formę pomocy, dodając, iż wysokość miesięcznej transzy na zasiłki celowe wynosi 21.667 zł, a średnio o zasiłek celowy w miesiącu ubiegają się 83 osoby. Jednocześnie organ zauważył, iż zasiłek celowy jest formą pomocy uznaniową w przypadku, której organ ma obowiązek ocenić sytuację życiową, każdej osoby czy rodziny odrębnie uwzględniając szereg czynników, które mają wpływ na sytuację wnioskodawcy, również starania samego zainteresowanego o poprawę swojej sytuacji bytowej, z czego następnie wynika wysokość przyznanego zasiłku celowego. Ustosunkowując się do pozostałych kwestii zawartych we wniosku strony dotyczących przyznania środków finansowych na pokrycie kosztów związanych z opłacaniem internetu, telefonu, organ stwierdził, iż fakt korzystania z internetu oraz telefonu w sytuacji kiedy strona deklaruje dochód "0" jest sprawą drugorzędną. Ustosunkowując się do kwestii zawartych we wniosku strony dotyczących przyznania środków finansowych na ubranie, obuwie, opał organ poinformował, iż decyzją [...], z dnia [...] listopada 2017 r. przyznano stronie świadczenie pieniężne w formie zasiłku celowego na zakup posiłku lub żywności w miesiącu październiku 2017 r. w wysokości 120 zł, a decyzją [...] z dnia [...] listopada 2017 r. przyznano stronie zasiłek celowy w miesiącu październiku 2017 r. w wysokości 300 zł na częściowe pokrycie kosztów zakupu opału do pieca kaflowego i westfalki oraz decyzją [...] z dnia [...] listopada 2017 r. przyznano stronie świadczenie niepieniężne w formie niezbędnego ubrania w miesiącu październiku 2017 r.

Od powyższej decyzji W.S. złożył odwołanie, wnosząc o jej uchylenie jako stojącej w rażącej sprzeczności z obowiązkiem wydania decyzji zgodnie w szczególności z art. 3 u.p.s. w celu zapobieżenia systematycznego pogarszania się jego sytuacji życiowej. W odwołaniu strona m.in. opisała swoją sytuację mieszkaniową wynikającą z braku samodzielnego lokalu mieszkalnego, który powinien zostać mu przyznany, wskazując ponadto, iż pozostaje bez pracy bez swojej woli i winy. Odwołujący zarzucił organowi brak respektowania obiektywnie słusznego, prawnie ważnego i uzasadnionego interesu w skorzystaniu z nabytego przez stronę prawa do świadczeń pomocy społecznej we właściwym rodzaju i formie oraz rozmiarze w celu przezwyciężenia przyczyn trudności strony.

Decyzją z dnia [...] stycznia 2018r., nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze, działając na podstawie art. 7, art. 8 ust. 1 pkt 1, art. 39 ust. 1 i 2 u.p.s. oraz art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

Na wstępie organ odwoławczy wyjaśnił, iż zasiłek celowy jest świadczeniem przyznawanym w ramach uznania administracyjnego, dodając, iż nie oznacza to dowolności w zakresie jego przyznawania. Kolegium wskazało, iż rodzaj, forma i rozmiar świadczenia powinny być odpowiednie do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy, zaś potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej. W przypadku zasiłku celowego organ ocenia całokształt sytuacji strony, mającej wpływ na zakres zaspokojenia zgłoszonych przez nią potrzeb, w tym wiek, stan zdrowia, możliwości zarobkowania, wysokość uzyskiwanych dochodów itp., uwzględniając przy tym sytuację ogólną, czyli wysokość posiadanych środków. Następnie organ odwoławczy przytoczył treść art. 2 i 3 u.p.s. wskazując na zasady jakimi kieruje się pomoc społeczna i zadania jakie spełnia.

Odnosząc się do rozpoznawanej sprawy Kolegium opisało ustalenia co do sytuacji życiowej i materialnej odwołującego, które stanowią powtórzenie ustaleń zawartych w decyzji organu I instancji. Następnie organ odwoławczy stwierdziło, iż organ pierwszej instancji dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych dotyczących sytuacji strony, które mogły stanowić podstawę do podjęcia zaskarżonej decyzji i nie można postawić mu zarzutu dowolności w kwestii podjętego w zaskarżonej decyzji rozstrzygnięcia. W ocenie Kolegium organ pierwszej instancji nie uchybił powyżej wskazanym zasadom, a wydana przez niego decyzja nie narusza zarówno prawa materialnego w zakresie przyznania zasiłku celowego w wysokości 140 zł, jak również przepisów procedury administracyjnej. Ponadto według Kolegium organ prawidłowo ustalił stan faktyczny w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia kontrolowanej sprawy, uznając, iż zakres tych ustaleń był wystarczający do wydania kwestionowanej w sprawie decyzji. Odnosząc się do zarzutów podniesionych w odwołaniu SKO uznało je za nieuzasadnione w przywoływanym stanie prawnym i faktycznym sprawy.

W piśmie z dnia [...] lutego 2018 r. W.S. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. skargę m.in. na powyższą decyzję, domagając się jej uchylenia jako wydanej z naruszeniem prawa. Dodatkowo w skardze strona wniosła o przyznanie prawa pomocy przez ustanowienie pełnomocnika z urzędu. Ponadto skarżący wniósł o uwzględnienie przesłanego Ośrodkowi Pomocy Społecznej w załączeniu do pisma z dnia [...] września 2017 r.: pisma Starostwa Powiatowego z dnia [...] listopada 2017r., znak: [...] w sprawie wykonania art. 17 u.p.s., pisma Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 stycznia 2018r. - znak: DPS.I.053.934.2017.AS w sprawie sposobu wykonania art. 17 u.p.s., przez dopełnienie obowiązków z art. 119 u.p.s., pisma Burmistrza z dnia [...] lutego 2018 r., znak: [...] wskazującego OPS jako właściwy w dopełnieniu art. 3 u.p.s. w sprawie udzielenia pomocy informacyjnej i finansowej w usunięciu niedopełnienia obowiązku przyznania mu samodzielnego lokalu mieszkalnego z dodatkową izbą mieszkalną stanowiącego przyczynę jego trudnej sytuacji życiowej.

Skarżący w treści skargi wniósł o uchylenie bezprawnie wydawanych decyzji uznaniowych w miejsce ustawowego, wynikającego z art. 119 i art. 3 oraz art. 2 u.p.s., obowiązku udzielenia pomocy informacyjnej i finansowej umożliwiającej przezwyciężenie: niedopełnienia przez Gminę obowiązku ustalenia i wykonania nabytego od dnia [...] września 1984r. prawa do samodzielnego lokalu mieszkalnego z dodatkową izbą mieszkalną i przekroczenia uprawnień przez wydanie bez podstawy prawnej i niewykonalnej oraz zagrożonej karą wprowadzającej w błąd decyzji z dnia [...] maja 1985 r. o przydziale samodzielnego lokalu mieszkalnego do czasu otrzymania mieszkania spółdzielczego, stanowiącego przyczynę trudnej sytuacji majątkowej i dochodowej oraz rodzinnej skarżącego.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł w pierwszej kolejności o jej odrzucenie jako złożonej po terminie, a w przypadku nieuwzględnienie tego wniosku o jej oddalenie w całości, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji wraz z zawartą w niej argumentacją.

Postanowieniem z dnia 28 czerwca 2018 r. referendarz sądowy ustanowił na rzecz skarżącego adwokata, którym wyznaczony został przez Dziekana Okręgowej Rady Adwokackiej adwokat J.M..

W piśmie procesowym z dnia [...] sierpnia 2018r. pełnomocnik skarżącego podtrzymał skargę w całości wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji oraz o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi I instancji i o zasądzenie na rzecz pełnomocnika z urzędu kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu, które nie zostały uiszczone w całości ani w części.

Zdaniem pełnomocnika organ I instancji błędnie ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy, a z kolei organ odwoławczy nie poczynił własnych ustaleń stanu faktycznego sprawy, lecz oparł się wyłącznie na ustaleniach organu I instancji. Pełnomocnik zwrócił uwagę, że skarżący jest osobą niepracującą, nie uzyskującą jakiegokolwiek dochodu, nieposiadającą w zasadzie żadnego majątku. Tymczasem na zgłoszone we wniosku przez skarżącego potrzeby organ przyznał stronie jedynie 140 zł na zakup żywności, środków higieny i czystości, podnosząc w uzasadnieniu, iż skarżący wielokrotnie nie reagował na przedstawiane mu oferty pracy i nie współpracuje z pracownikami socjalnymi oraz wskazując na ograniczone środki finansowe przeznaczone na zasiłki celowe.

Mając na uwadze, iż zasiłek celowy jest przyznawany w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej, tj. przykładowo na zakup żywności, leków, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, a nawet drobnych remontów i napraw w mieszkaniu oraz kosztów pogrzebu, pełnomocnik skarżącego za nieuzasadnione uznał nieuwzględnienie przez organy obu instancji wniosku w zakresie pomocy w zakupie ubrania, obuwia, prądu, gazu i opału. Ponadto zdaniem pełnomocnika ewentualny brak współpracy skarżącego z pracownikami socjalnymi nie powinien wpływać na ograniczanie przyznanego mu świadczenia, bowiem ustawa posługuje się jedynie przesłanką niezaspokojonej niezbędnej potrzeby bytowej, co zdaje się być kategorią obiektywną i niezależną od postaw świadczeniobiorcy, dodając, iż skarżący, jako osoba bez żadnego dochodu, nie może w najmniejszym stopniu zaspokoić niezbędnych potrzeb bytowych, a przyznana kwota świadczenia (140 zł) nie jest w stanie ich zaspokoić.

Również argument sprowadzający się do wskazania ograniczeń w związku z limitem kwoty, jaką dysponuje organ z przeznaczeniem na zasiłek celowy, nie zmienia tego zapatrywania, bowiem z danych podanych przez organy obu instancji wynika, że średnia wysokość przyznanego świadczenia wynosi 261,05 zł (21.667 zł : 83 osoby korzystające z zasiłków celowych). Niezrozumiałe jest zatem przyznanie skarżącemu świadczenia odbiegającego aż w takim stopniu od wysokości statystycznie wypłacanego świadczenia innym uprawnionym.

W odpowiedzi na powyższe organ w piśmie z dnia [...] sierpnia 2018 r. podtrzymał dotychczasowe stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji i odpowiedzi na skargę.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności należało odnieść do zarzutu organu, iż skarga powinna zostać odrzucana z uwagi na złożenie jej po terminie.

Zaskarżona decyzja doręczona została W.S. w dniu 6 lutego 2018 r. Wskazać należy, iż skargę do Sądu administracyjnego wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie (art. 53 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2001r. Prawo o postepowaniu przed sądami administracyjnymi, t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1302 - określanej dalej jako p.p.s.a.), przy czym strona dokonuje tego za pośrednictwem organu, którego działanie (...) jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Zaznaczyć jednak należy, iż w myśl art. 53 § 4 p.p.s.a. termin do wniesienia skargi uważa się za zachowany także wtedy, gdy przed jego upływem strona wniosła skargę wprost do sądu administracyjnego, w takim przypadku sąd ten niezwłocznie przesyła skargę odpowiednio do organu, który wydał zaskarżone rozstrzygnięcie (...). Mając na uwadze wskazaną powyżej datę doręczenia stronie decyzji organu II instancji termin do jej zaskarżenia upływał w dniu 8 marca 2018 r.

Z akt sprawy wynika, iż W.S. skargę na przedmiotową decyzję (w jednym piśmie skarżąc także trzy inne decyzje SKO z dnia [...] stycznia 2018 r.) sporządził [...] lutego 2018 r. i w tej dacie skarga złożona została w siedzibie organu I instancji – Ośrodku Pomocy Społecznej (data na pieczęci wpływu – k. 5). Przedmiotowa skarga wpłynęła do tutejszego Sądu w dniu 12 kwietnia 2018 r. (data na pieczęci wpływu – k. 5), jako przesłana przez SKO wraz z plikiem dokumentów (akt administracyjnych) do sprawy o sygn. II SA/Go 1103/17 i na podstawie zarządzenia Przewodniczącego Wydziału z dnia 8 maja 2018 r. została wyłączona z akt powyższej sprawy i zarejestrowana pod sygn. akt II SA/Go 348/18 (pozostałe skargi – z tej samej skargi – zarejestrowane zostały pod sygnaturami II SA/Go 345/18, 346/18 i 347/18).

Nie ulega wątpliwości, iż nie ma zastosowania w okolicznościach sprawy cyt. art. 53 § 4 p.p.s.a., biorąc pod uwagę, iż skarga wpłynęła do Sądu 12 kwietnia 2018 r. Wobec powyższego należało poddać analizie przekazanie przedmiotowej skargi przez OPS do SKO. Zgodnie bowiem ze stanowiskiem prezentowanym w orzecznictwie sądów administracyjnych dla oceny zachowania terminu do wniesienia skargi nie można przyjąć daty nadania (złożenia) skargi do niewłaściwego organu w rozumieniu art. 54 § 1 p.p.s.a. Skarga taka (wniesiona do organu niewłaściwego) powinna być bowiem przez ten organ odesłana organowi właściwemu, a o zachowaniu terminu do wniesienia skargi, określonego w art. 53 § 1 p.p.s.a., decyduje data nadania skargi przez ten organ na adres właściwego organu (por. postanowienie NSA z dnia 19 czerwca 2018 r., sygn. akt II SA/Go 1103/17, postanowienie NSA z dnia 7 października 2010 r., sygn. akt II FSK 1418/10, postanowienie NSA z dnia 26 stycznia 2011 r., sygn. akt II FSK 2405/10).

Analiza akt sprawy nie pozwala ustalić w jakiej dacie skarga W.S. została przekazana przez OPS do SKO, przede wszystkim brak na niej pieczęci wpływu do SKO, koperty w której zostałaby przesłana oraz jakiejkolwiek w tym zakresie urzędowej adnotacji. Okoliczności tej nie potrafił wyjaśnić również organ odwoławczy w odpowiedzi na skargę.

Na marginesie dodać należy, iż w sprawach o sygn. akt II SA/Go 345/17, 346/17 i 347/17 w identycznym stanie faktycznym (decyzje zaskarżone zostały w jednym piśmie) organ w odpowiedzi na skargę wniósł o ich oddalenie, w ogóle nie kwestionując terminowości ich złożenia.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd przyjął, iż przedmiotowa skarga W.S. wniesiona została z zachowaniem ustawowego termin. W ocenie Sądu opisane powyżej wątpliwości co do stanu faktycznego we wskazanym zakresie należy oceniać na korzyść strony, mając na uwadze, że ewentualny błąd w odniesieniu do rozstrzygnięcia negatywnego może skutkować pozbawieniem jej sądowoadministracyjnej kontroli zaskarżonej decyzji i tym samym godzić w konstytucyjno-prawne standardy procesu sądowego (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP). Innymi słowy, w razie trudnych do usunięcia wątpliwości w zakresie ustaleń formalno-procesowych, których rozstrzygnięcie może prowadzić bądź do formalnego zakończenia sprawy poprzez odrzucenie skargi, bądź merytorycznego jej zbadania, należy dać pierwszeństwo tej drugiej możliwości.

Badając merytorycznie zaskarżoną decyzję według kryterium legalności Sąd uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem zaskarżona decyzja nie narusza prawa materialnego i jej wydanie poprzedziło postępowanie, w którym nie uchybiono regułom prawa procesowego w sposób mogący mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Przedmiotem kontroli sądowoadministracyjnej w przedmiotowej sprawie są rozstrzygnięcia organów w zakresie przyznania skarżącemu pomocy finansowej w postaci zasiłku celowego, o którym mowa w art. 39 ust. 1 i 2 u.p.s. Zgodnie z tym przepisem w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej może być przyznany zasiłek celowy, w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. W dacie rozpatrywania sprawy przez organy prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługiwało osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 634 zł (art. 8 ust.1 pkt 1 w zw. z § 1 pkt 1 lit. a rozporządzenia RM).

Decyzja o przyznaniu lub odmowie przyznania zasiłku celowego ma charakter decyzji uznaniowej. Taki jej charakter oznacza, że organ administracji ma pewną swobodę decyzyjną co do ustalenia treści wydawanej decyzji, związaną z realizowaniem określonej (w zakresie przedmiotu decydowania) polityki państwa. Kontrola sądu administracyjnego, prowadzona z punktu widzenia legalności decyzji administracyjnych, jest w stosunku do decyzji uznaniowych ograniczona. Sprowadza się bowiem do zbadania, czy w toku postępowania w sposób wyczerpujący zebrano materiał dowodowy i czy dokładnie zostały wyjaśnione istotne w sprawie okoliczności; a zatem, czy organ prowadzący postępowanie nie uchybił przepisom art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a. oraz czy w sposób wszechstronny i wnikliwy rozważył cały zebrany w sprawie materiał dowodowy i czy po takim rozważeniu owego materiału dokonał prawidłowej oceny istnienia przesłanek warunkujących zastosowanie przepisu przewidującego możliwość przyznania określonego uprawnienia oraz ustalenie zakresu owego uprawnienia. Istotne znaczenie przy tym ma uzasadnienie wydanej przez organ decyzji rozstrzygającej sprawę (por. wyrok NSA z dnia 21 czerwca 2011 r. sygn. akt I OSK 1794/10). Celem pomocy społecznej jest umożliwienie strnom przezwyciężenia trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie same pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. (art. 2 ust. 1 u.p.s.). Wysokość i sam fakt przyznania zasiłku celowego uzależnione są od możliwości finansowych organu przyznającego pomoc oraz ilości innych osób potrzebujących i zamieszkujących na danym terenie, a nadto winny odpowiadać celom pomocy społecznej, co wprost wynika z art. 3 ust. 4 u.p.s. Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są obowiązane do współdziałania w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej (art. 4 u.p.s.)

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy Sąd uznał, iż organy rozpoznające sprawę, nie naruszyły przepisów postępowania w stopniu mającym istotny wpływ na wynik postępowania, nie przekroczyły granic uznania, a wydane decyzje nie mają cech dowolności. Analiza akt sprawy oraz wydanych decyzji wskazuje bowiem, że organy dokonały wszechstronnej oceny sytuacji życiowej skarżącego oraz jego postawy. Co więcej, analiza zaskarżonych decyzji nie pozwala przyjąć tezy o automatyzmie w działaniach z zakresu pomocy społecznej związanych ze skarżącym, wręcz przeciwnie, w niniejszej sprawie można mówić o dochowaniu szczególnej staranności w zakresie rozpoznawania wniosku skarżącego oraz ustalenia, iż udzielenie mu pomocy jest istotnie niezbędne, aczkolwiek nie w takim zakresie w jakim tego oczekuje.

Poza sporem pozostaje, że W.S. jest osobą bezrobotną, samotnie gospodarującą, bez żadnego dochodu. Zasadnie organ uznał za najpilniejsze potrzeby, które wymagają zaspokojenia, a jednocześnie wsparcia ze strony pomocy społecznej, to te związane z zakupem żywności oraz środków higieny i czystości. Przekonywująco również organ wyjaśnił z jakich przyczyn nie przyznał świadczenia na zakup ubrań, obuwia, gazu, prądu i opału wskazując na wcześniej lub równolegle udzieloną już pomoc w tym zakresie, względnie wykazując, iż potrzeby te nie są niezbędne w rozumieniu art. 39 ust. 1 u.p.s. w sytuacji w jakiej się znajduje skarżący (gaz, telefon i internet).

Wysokość przyznanego świadczenia jest adekwatna również z tego powodu, iż skarżący odmawia przyznania pomocy w zakresie wyżywienia w innej formie niż pieniężna oraz nie wykazuje zainteresowania ofertami pracy, nie podejmuje zatrudnienia i nie korzysta również z pośrednictwa PUP. Skarżący musi pamiętać, że pomocy społecznej w formie zasiłku celowego nie można traktować jako stałego źródła dochodów. Zasiłek celowy nie może bowiem stanowić podstawowego źródła utrzymania i służyć zaspokojeniu każdej potrzeby życiowej i to w kwocie wskazanej przez wnioskodawcę, a tego w istocie oczekuję skarżący. Zgodnie z intencją ustawodawcy, celem pomocy społecznej jest jedynie udzielenie wsparcia, a nie zastąpienie indywidualnych wysiłków w dążeniu do poprawy swej sytuacji bytowej. Spełnienie kryteriów przez osobę ubiegającą się o zasiłek celowy nie oznacza, że istnieje po jej stronie roszczenie o przyznanie tego świadczenia w wysokości, którą sama określi ( por. wyrok WSA w Łodzi z dnia z dnia 16 maja 2018 r., II SA/Łd 319/18).

Stąd obowiązki jakie spoczywają na gminie, realizującej zadania pomocy społecznej (art. 17 u.p.s.) oraz obowiązki pracownika socjalnego wynikające z art. 119 u.p.s. nie oznaczają zwolnienia skarżącego z podejmowania skutecznych działań mających na celu przezwyciężenie jego trudnej sytuacji. Powyżej określone podmioty mają jedynie – stosownie do art. 3 ust. 1 i 2 u.p.s. - wspierać skarżącego w podejmowaniu działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia. Niezbędne jest przy tym zaangażowanie osoby zainteresowanej, wykazanie inicjatywy i odpowiedzialności, w przeciwnym wypadku administracja zamiast wspierać w wysiłkach będzie te wysiłki zastępować. Takie ujęcie obowiązków administracji koresponduje wyraźnie z zasadą pomocniczości oraz z nakazem uprzedniego wykorzystania własnych uprawnień zasobów i możliwości. To same osoby oraz same rodziny powinny czynić wszystko, co mieści się w ich możliwościach, aby podołać życiowym zadaniom. Wysiłek, o którym mowa w art. 3 ust. 1 u.p.s. nie jest wysiłkiem organów pomocy społecznej, ale wysiłkiem osób potencjalnie zainteresowanych uzyskaniem takiej pomocy. Brak własnego wkładu i wykazania się zapobiegliwością uzasadnia twierdzenie, że o wysiłku nie może być mowy, a zatem nie jest prawnie dopuszczalne udzielenie świadczenia z pomocy społecznej. Jak można zauważyć, podejmowanie wysiłków przez osoby i rodziny zainteresowane uzyskaniem świadczeń z pomocy społecznej (art. 3 ust. 1 u.p.s.) jest następstwem nakazu wykorzystywania przez te podmioty w pierwszej kolejności, przed wystąpieniem o pomoc publiczną, własnych uprawnień, zasobów i możliwości (art. 2 ust. 1 u.p.s.). Istotą wspierania realizowanego przez organy pomocy społecznej jest podejmowanie interwencji, jeżeli własne predyspozycje i sposoby zaradności osoby bądź rodziny nie odnoszą obiektywnie oczekiwanych rezultatów, są zbyt słabe, aby przeciwstawić się niekorzystnym okolicznościom życiowym (por. Ł. Borkowski, R. Krajewski, S. Szymański, Komentarz do nowej ustawy o pomocy społecznej, s. 12, I. Sierpowska, Pomoc społeczna. Komentarz, WKP 2018, tezy do art. 3 u.p.s., W. Maciejko [w:] W. Maciejko, P. Zaborniak, U.p.s. Komentarz, LexisNexis 2013, t. 2 do art. 3 u.p.s.). Analizując treść pism skarżącego, sposób ich formułowania wskazuje, iż skarżący wykazuje szereg predyspozycji, które powinien kanalizować w kierunku poszukiwania zatrudnienia, a nie mnożenie jedynie kolejnych żądań wobec organów pomocy społecznej, tym bardziej, iż spełnienie niektórych z nich nie leży w ogóle w ich kompetencji (np. w zakresie przyznawania lokalu mieszkalnego).

Zasadnie również organy odwołały się do ograniczonych środków, którymi dysponują na cele pomocy społecznej stosownie do art. 3 ust. 4 u.p.s. Kiedy środki przekazywane z budżetu nie wystarczają dla wszystkich potrzebujących, rzeczą właściwych organów jest wyważenie przyznawanej pomocy, a więc uwzględnianie sytuacji subiektywnej uprawnionych i sytuacji obiektywnej. Brak wystarczających środków na pokrycie całości zgłoszonych wniosków o świadczenia uprawnia organ do adekwatnego ograniczenia pomocy. Organ zajmujący się dystrybucją świadczeń w ramach pomocy społecznej musi nimi tak dysponować, aby nie dopuścić do rażących dysproporcji w rozmiarze świadczeń przyznawanych osobom uprawnionym (por. wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 24 września 2008 r., II SA/Bd 578/08, LEX nr 535004, I. Sierpowska, op.cit.). Wbrew zarzutom zawartym w piśmie pełnomocnika skarżącego z dnia [...] sierpnia 2018 r. nie sposób tego rodzaju dysproporcji dostrzec, zwłaszcza jeśli się uwzględni fakt, iż skarżący prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe i przyznane świadczenie nie jest jedynym jakie otrzymał w tym samym lub zbliżonym okresie.

W kontekście powyższych uwag nie zasługują również na uwzględnienie zarzuty co do błędnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, jak również co do oparcia się przez organ wyłącznie na ustaleniach organu I instancji, zwłaszcza, iż pełnomocnik skarżącego nie konkretyzują jakie to konkretnie dodatkowe okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia zostały pominięte.

W tym stanie rzeczy, skoro zaskarżone rozstrzygnięcie nie naruszało prawa, Sąd na podstawie art. 151 p.p.s.a. orzekł, jak w pkt I wyroku.

Rozstrzygniecie o przyznanym pełnomocnikowi z urzędu wynagrodzeniu (pkt II wyroku) znajduje uzasadnienie w dyspozycji art. 250 § 1 p.p.s.a. w zw. z § 4 ust. 1 i 3 i § 21 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia MS z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. z 2016 r., poz. 1714 ze zm.).