Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym Przewodniczący Sędzia NSA Anna Lech po rozpoznaniu w dniu 8 maja 2008r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia J. R. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 18 marca 2008r., sygn. akt IV SA/Po 693/06 o odrzuceniu sprzeciwu od postanowienia referendarza sądowego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 19 lutego 2008r., sygn. akt: IV SA/Po 693/06 o odmowie przyznania prawa pomocy w zakresie ustanowienia radcy prawnego w sprawie ze skargi J. R. na decyzję Rektora Uniwersytetu im. [...] w P. z dnia [...], nr [...] w przedmiocie opłaty za studia postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Poznaniu do ponownego rozpoznania

Wyrokiem z dnia 30 maja 2007 r., sygn. akt IV SA/Po 693/06, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalił skargę J. R. na decyzję Rektora Uniwersytetu im. [...] w P. z dnia [...].

Pismem z dnia 27 stycznia 2008 r. skarżący zwrócił się do Okręgowej Rady Adwokackiej w P. o zmianę wyznaczonego już adwokata, podnosząc, że wyznaczony mu pełnomocnik odmówił sporządzenia skargi kasacyjnej.

W odpowiedzi, Dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w P. poinformował, że nie widzi podstaw do zmiany pełnomocnika z urzędu do sporządzenia kasacji, bowiem odmowa wniesienia kasacji przez adwokata A. W. została wnikliwie i szczegółowo uzasadniona.

Pismem z dnia 11 lutego 2008 r. skarżący zwrócił się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu o wyznaczenie nowego pełnomocnika.

Postanowieniem z dnia 19 lutego 2008 r., sygn. akt IV SA/Po 693/06, referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu odmówił J. R. przyznania prawa pomocy w zakresie ustanowienia radcy prawnego w sprawie ze skargi J. F. R. na decyzję Rektora Uniwersytetu im. [...] w P. z dnia [...], nr [...], w przedmiocie opłaty za studia.

Odpis tego postanowienia doręczono: J. R. w dniu 27 lutego 2008 r., zaś jego pełnomocnikowi w dniu 26 lutego 2008 r.

W dniu 5 marca 2008 r. J. R. złożył sprzeciw od postanowienia referendarza sądowego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 19 lutego 2008.

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 18 marca 2008 r., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu odrzucił sprzeciw, wskazując, że jeśli ustanowiono pełnomocnika lub osobę upoważnioną do odbioru pism w postępowaniu sądowym, doręczenia należy dokonać tym osobom, zatem doręczenie dokonane pod adresem strony nie wywiera skutku procesowego. W związku z tym doręczenie odpisu postanowienia z dnia 19 lutego 2008 r. skarżącemu uznać należy za niebyłe, gdyż skutecznym jest doręczenie w stosunku do jego pełnomocnika - w dniu 26 lutego 2007 r. W związku z tym uznać należy, że termin do wniesienia sprzeciwu od postanowienia referendarza z dnia 19 lutego 2008 r., upływał w dniu 4 marca 2008 r., zatem sprzeciw wniesiony w dniu 5 marca 2008r przez skarżącego Sąd uznał za spóźniony.

Sąd wskazał, że - wbrew twierdzeniom skarżącego - opinia o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej nie oznacza odmowy dalszego reprezentowania skarżącego, bowiem pełnomocnictwo, którego udzielił skarżący wyznaczonemu pełnomocnikowi obejmuje z mocy prawa, na podstawie art. 39 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), umocowanie do wszystkich łączących się ze sprawą czynności w postępowaniu.

Ponadto Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wskazał, że nie jest właściwy do rozpoznawania wniosku o zmianę adwokata z urzędu, gdyż wyznaczenie imiennie osoby adwokata należy do właściwej Okręgowej Rady Adwokackiej w P. i to ona wskazała skarżącemu adwokata A. W., a następnie odmówiła zmiany osoby pełnomocnika z urzędu. Sąd wskazał, że nie jest upoważniony do ingerowania w takie decyzje.

Sąd podkreślił, że sporządzenie przez profesjonalnego pełnomocnika opinii o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej skutkowało skonsumowaniem przez skarżącego prawa pomocy.

Na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 18 marca 2008 r., J. R. złożył zażalenie, podnosząc, że ma prawo działać w swojej sprawie niezależnie od pełnomocnika, w związku z czym zarówno on, jak i jego pełnomocnik mieli prawo do zaskarżenia postanowienia, przy czym dla każdego z nich biegł inny termin do jego wniesienia - dla pełnomocnika od dnia 26 lutego 2008 r. a dla skarżącego - od dnia 27 lutego 2008r.

Skarżący podniósł, że okoliczność, iż jego pełnomocnik nie wniósł odwołania, nie wykluczała jego prawa w tym zakresie.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

zgodnie z art. 34 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), strony i ich organy lub przedstawiciele ustawowi mogą działać przed sądem osobiście lub przez pełnomocników.

Z wykładni tego przepisu wynika, że wszelkie czynności dokonane przez pełnomocnika w granicach umocowania, pociągają za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego, co oznacza, że wszelkie czynności procesowe pełnomocnika, jak i wszelkie jego zaniechania mające miejsce w zakresie udzielonego mu pełnomocnictwa, pociągają za sobą skutki bezpośrednio dla mocodawcy.

Wskazać jednak należy, że w myśl art. 42 § 1 wskazanej ustawy, wypowiedzenie pełnomocnictwa przez mocodawcę odnosi skutek prawny w stosunku do sądu od dnia zawiadomienia go o tym, zaś w stosunku do strony przeciwnej i innych uczestników - od dnia doręczenia im tego zawiadomienia przez sąd. Ponadto mocodawca stawający jednocześnie z pełnomocnikiem może niezwłocznie prostować lub odwoływać oświadczenia pełnomocnika, o czym stanowi art. 41 powołanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

W niniejszej sprawie bezsprzecznym pozostaje okoliczność, że wnioskiem z dnia 27 stycznia 2007 r. J. R. złożył do Okręgowej Rady Adwokackiej w P. wniosek o zmianę wyznaczonego już pełnomocnika, którego to wniosku Dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w P. nie uwzględnił, a następnie pismem z dnia 11 lutego 2008 r. zwrócił się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z pismem w którym wskazał, że brak jest współpracy pomiędzy nim a jego pełnomocnikiem.

Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu postanowieniem z dnia 19 lutego 2008 r. odmówił J. R. przyznania prawa pomocy w zakresie ustanowienia radcy prawnego, wskazując, że skarżącemu w niniejszej sprawie przyznano już prawo pomocy w zakresie ustanowienia adwokata, nie jest zatem możliwe ponowne przyznanie prawa pomocy w tym samym zakresie w tej samej sprawie.

Wskazać należy, że w rozpoznawanej sprawie nie nastąpiło co prawda w sensie formalnym wypowiedzenie pełnomocnictwa dotychczasowemu pełnomocnikowi, to jednak z pisma skierowanego do Okręgowej Rady Adwokackiej w P. z dnia 27 stycznia 2008 r. wynika, iż skarżący utracił zaufanie do swego pełnomocnika, a Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uznał za zasadne wysłanie odpisu postanowienia z dnia 19 lutego 2008 r. również do skarżącego. Odpis tego postanowienia zawierał informację, że przysługuje od niego sprzeciw, z czego skarżący skorzystał.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego w zaistniałej sytuacji faktycznej i wobec okoliczności niniejszej sprawy uznać należy, że J. R. mógł we własnym imieniu złożyć środek odwoławczy, o której to możliwości został poinformowany uprzednio przez Sąd.

Podkreślić bowiem trzeba, że należy tak interpretować przepisy obowiązującego prawa, aby nie zamykać stronie możliwości dochodzenia swych praw na drodze sądowej, o czym stanowi art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 roku (Dz. U. z 1993 r., nr 61, poz. 284 ze zm.).

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 powołanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, postanowił, jak w sentencji.