Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Rafał Wolnik, Sędziowie Sędzia WSA Iwona Bogucka, Sędzia WSA Maria Taniewska-Banacka (spr.), Protokolant st. sekretarz sądowy Magdalena Dąbek, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 maja 2013 r. sprawy ze skargi Prokuratora Rejonowego w C. na uchwalę Rady Miejskiej w S. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie stawek opłat za usługi komunalne stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w całości.

W dniu [...] r. Rada Miejska w S. podjęła uchwałę nr [...] w sprawie górnych stawek opłat za usługi w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych, świadczone przez gminne jednostki organizacyjne lub przedsiębiorcę posiadającego zezwolenie na prowadzenie tej działalności.

Uchwała została podjęta na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 i art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j.: Dz. U. 2001, Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) i art. 6 ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j.: Dz. U. 2005, Nr 236, poz. 2008 z późn. zm.). Została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Województwa Śląskiego 2012, poz. 3435.

Pismem z dnia [...] r. Prokurator Prokuratury Rejonowej w C. wniósł skargę na ww. uchwałę wnosząc o stwierdzenie jej nieważności. Zaskarżonej uchwale zarzucił naruszenie art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach (t.j.: Dz. U. 2013, poz. 385) albowiem wbrew przywołanej normie określona w uchwale górna stawka opłaty za usługi w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych oraz transport nieczystości ciekłych nie obejmuje podatku od towarów i usług. Uchwała wskazuje bowiem jedynie, że do ustalonej w niej górnej stawki opłat doliczony będzie podatek od towarów i usług.

W odpowiedzi na skargę pełnomocnik Gminy S. wniósł o jej oddalenie stwierdzając, iż postawiony przez Prokuratora zarzut naruszenia zaskarżoną uchwałą art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o cenach jest "całkowicie bezzasadny i niezrozumiały". Zaskarżona uchwała nie ustaliła bowiem żadnej ceny i nie ma do niej zastosowania ustawa o cenach. Cenę ustalać będą w zawieranej przez nich umowie właściciel nieruchomości i podmiot odbierający nieczystości. Uchwalona przez Radę górna stawka opłaty nie jest zaś ceną lecz opłatą jakiej ustalona w umowie cena nie będzie mogła przekroczyć. Pełnomocnik zwrócił też uwagę na to, że przed wejściem w życie zaskarżonej uchwały obowiązywała analogiczna w zakresie ustalania górnej stawki opłaty i przez 5 lat nie wzbudziła zastrzeżeń.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W myśl art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 z późn. zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego, samorządowymi kolegiami odwoławczymi i między tymi organami a organami administracji rządowej, przy czym zgodnie z § 2 tegoż artykułu kontrola, o której mowa, jest sprawowana pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Zgodnie natomiast z art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. 2012, poz. 270 zwanej dalej: p.p.s.a.) sprawowana przez sądy administracyjne kontrola obejmuje orzekanie w sprawach skarg m.in. na decyzje administracyjne, wyliczone w przywołanym przepisie postanowienia, a także inne akty lub czynności podejmowane przez organy administracji publicznej oraz organy samorządu terytorialnego, w tym akty prawa miejscowego. Stosownie z kolei do art. 147 § 1 p.p.s.a sąd administracyjny uwzględniając skargę na uchwałę lub akt, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 5 i 6 p.p.s.a. stwierdza nieważność tej uchwały lub aktu w całości lub w części albo stwierdza, że zostały wydane z naruszeniem prawa, jeżeli przepis szczególny wyłącza stwierdzenie ich nieważności.

Przeprowadzone w określonych wyżej ramach badanie zgodności z prawem zaskarżonej uchwały wykazało, że jest ona dotknięta uchybieniami uzasadniającymi wyeliminowanie jej z obrotu prawnego w całości.

Wskazać w tym miejscu należy, że zaskarżona uchwała w części merytorycznej składa się jedynie z dwóch zawartych w § 1 ustępów. Ust. 1 przywołanego paragrafu stanowi, iż "Ustala się górną stawkę opłat za usługi w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych w wysokości [...] zł/m3 netto". Stosownie zaś do ust. 2 tegoż paragrafu "Do stawki opłaty określonej w § 1 ust. 1 doliczony będzie podatek od towarów i usług VAT – zgodnie z obowiązującymi w czasie świadczenia usług przepisami".

Zdaniem składu orzekającego w pełni podzielić należy przekonanie Prokuratora Prokuratury Rejonowej w C., iż ustalenie górnej stawki opłat w sposób, w jaki uczyniła to Rada Miejska w S. w § 1 zaskarżonej uchwały, narusza treść art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach. Przywołany przepis stanowi bowiem, że cena to wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę; w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym. W konsekwencji niedopuszczalnym jest, tak jak to uczyniono w zaskarżonej uchwale, wskazanie stawki opłaty bez podatku VAT z jednoczesnym zaznaczeniem, że będzie ona doliczana do "stawki netto" w takiej wysokości jaka będzie w danej dacie obowiązywać.

Zdaniem składu orzekającego zasadnie uznał skarżący Prokurator, iż pojęcie "stawek opłat", do ustalenia których w drodze uchwały rada gminy jest zobligowana odpowiada ustawowej definicji ceny, a zatem wartości wyrażonej w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę. Zdaniem Sądu niefortunnym jest wprawdzie, że poszczególne ustawy posługują się w tej materii odmiennymi określeniami, nie ulega jednak wątpliwości, że górna stawka opłaty, o której mowa w art. 6 ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, to w istocie maksymalna kwota jaką wyznaczyć może w charakterze ceny podmiot wykonujący usługę, a tym samym maksymalna kwota jaką uiścić musi, w razie jej ustalenia w takiej wysokości, jako cenę nabywca usługi. Istota górnej stawki opłaty jest więc tożsama z istotą maksymalnej ceny, służąc ochronie nabywcy usługi przed wygórowanymi kwotami, które w innym przypadku mogłyby zostać od nich przez przedsiębiorcę żądane. Tak rozumiana opłata (cena) musi zatem uwzględniać podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towarów (usług) podlega obciążeniu takimi podatkami. Wskazanie natomiast jedynie konkretnej stawki "netto" z podaniem, że zostanie do niej doliczony podatek w nieznanej wysokości narusza zatem art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o cenach, stanowiąc jednocześnie o niewypełnieniu delegacji ustawowej z art. 6 ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Stosownie do ustawowego upoważnienia rada gminy określa bowiem, w drodze uchwały, górne stawki opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości, nie zaś jedynie część "netto" tychże stawek.

Błędne jest w konsekwencji stanowisko pełnomocnika Gminy sugerujące, że tego rodzaju opłata nie jest ceną w rozumieniu ustawy o cenach. W rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o cenach, ceną jest bowiem ekwiwalent pieniężny za towar lub usługę - w rozpoznawanej sprawie usługą taką jest opróżnianie zbiorników bezodpływowych i transport nieczystości ciekłych. Zgodnie zaś z treścią art. 1 ust. 2 tej ustawy, zawarte w niej regulacje nie mają zastosowania jedynie w odniesieniu do cen w obrocie pomiędzy osobami fizycznymi, z których żadna nie jest przedsiębiorcą oraz do cen ustalanych na podstawie odrębnych ustaw, w zakresie przez te ustawy uregulowanym. Ponieważ żaden przepis ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie reguluje w sposób odrębny kwestii odpłatności za wykonywanie ww. usług, zaś ilekroć w ustawie o cenach mowa jest o cenie, rozumie się przez to również stawkę taryfową (wynika to z treści art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy) stąd wniosek, że do stawek opłat za tego rodzaju usługę stosuje się przepisy ustawy o cenach. W konsekwencji stawki opłat ustalone przez radę gminy powinny zawierać w sobie należny za tego rodzaju usługi podatek od towarów i usług określony co do wysokości. W tym zakresie Sąd podziela argumentację w omawianej materii utrwaloną w orzecznictwie sądów administracyjnych, a zawartą np. w wyroku WSA w Szczecinie z dnia 5 kwietnia 2012 r., sygn. akt II SA/Sz 178/12; WSA w Gliwicach z dnia 9 czerwca 2011 r., sygn. akt II SA/GL 1099/10; WSA w Gorzowie Wlkp. z dnia 21 grudnia 2010 r., sygn. akt II SA/Go 796/10; WSA w Gliwicach z dnia 11 września 2008 r., sygn. akt II SA/GL 623/08; WSA w Gliwicach z dnia 23 listopada 2006 r., sygn. akt II SA/GL 663/06.

W konsekwencji powyższych uwag Sąd uwzględnił skargę i w myśl art. 147 § 1 p.p.s.a stwierdził nieważność zaskarżonej uchwały w całości.