Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Dariusz Dudra po rozpoznaniu w dniu 28 maja 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia K. M. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 5 lutego 2020 r., sygn. akt I SA/Bk 212/19 w zakresie umorzenia postępowania sądowego w sprawie ze skargi K. M. na decyzję Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia [...] marca 2019 r., nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne rolników postanawia: oddalić zażalenie.

Postanowieniem z dnia 5 lutego 2020 r., sygn. akt I SA/Bk 212/19 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku umorzył postępowanie sądowe w sprawie ze skargi K. M. na decyzję Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia [...] marca 2019 r. przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne rolników.

W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że pismem z dnia [...] maja 2019 r. organ wniósł o umorzenie postępowania informując, iż w sprawie tej zaskarżona decyzja została uchylona w trybie autokontroli przewidzianej w art. 54 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.) – dalej: p.p.s.a. Decyzją z dnia [...] maja 2019 r. organ uchylił w całości zaskarżoną decyzję z dnia [...] marca 2019 r. Zdaniem WSA powyższe skutkowało bezprzedmiotowością postępowania sądowoadministracyjnego, bowiem ustał byt prawny przedmiotu zaskarżenia.

W związku z powyższym WSA stosownie do treści art. 161 § 1 pkt 3 p.p.s.a., wydał postanowienie o umorzeniu postępowania, gdy postępowanie z innych przyczyn stało się bezprzedmiotowe.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożyła skarżąca.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 54 § 3 p.p.s.a., organ administracji publicznej, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania zaskarżono, może w zakresie swojej właściwości uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy.

Powszechnie przyjmuje się, że celem autokontroli jest umożliwienie organom administracji publicznej ponownej weryfikacji własnego działania (lub braku działania) bez konieczności angażowania sądu administracyjnego w ocenę jego zgodności z prawem. Autokontrola prowadzi w związku z tym do szybszego załatwienia sprawy i to zgodnie z żądaniem skarżącego, a zatem służy realizacji zasady szybkości postępowania wyrażonej w art. 7 p.p.s.a. (por. postanowienie NSA z dnia 22 stycznia 2020 r., sygn. akt I OZ 1362/19, dostępne w CBOSA).

W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego za utrwalony można uznać pogląd, że warunkiem zastosowania autokontroli przez organ administracji publicznej jest uwzględnienie skargi w całości, co oznacza uznanie za zasadne zarówno zawartych w niej zarzutów, podstawy prawnej, a także wniosków. O ile organ nie podziela niektórych zarzutów strony wnoszącej skargę bądź też nie zamierza uwzględnić w całości wniosków zawartych w skardze, to winien zrezygnować z wydania rozstrzygnięcia w trybie autokontroli i przekazać skargę do rozpoznania sądowi (por. wyroki NSA z: 5 lutego 2008 r., sygn. akt I OSK 581/07; 20 stycznia 2011 r., sygn. akt II OSK 102/10; 11 maja 2011 r., sygn. akt II OSK 811/11).

Z kolei stosownie do art. 161 § 1 pkt 3 p.p.s.a. sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania gdy postępowanie z innych przyczyn stało się bezprzedmiotowe.

Umorzenie postępowania polega na przerwaniu i zakończeniu postępowania sądowoadministracyjnego oraz orzeczeniu o dalszym jego nieprowadzeniu. Przyczyną tego stanu rzeczy jest wystąpienie w toku tego postępowania zdarzeń, które uniemożliwiają jego zakończenie przez rozstrzygnięcie o istocie sprawy stanowiącej przesłankę wniesienia skargi (por. M. Jagielska, J. Jagielski, R. Stankiewicz, w: R. Hauser, M. Wierzbowski (red.), "Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz", Wyd. C.H. Beck 2011, Nb 1 do art. 161, s. 565). Umorzenie postępowania z powodu jego bezprzedmiotowości możliwe jest zatem wtedy, gdy w jego toku wystąpią zdarzenia, w następstwie których przestaje istnieć sprawa sądowoadministracyjna (op. cit., Nb 5, s. 566). Taka sytuacja ma miejsce np. gdy wydana została decyzja w trybie autokontroli (art. 54 § 3 p.p.s.a.), które eliminuje z obrotu prawnego zaskarżony aktu lub czynność, co czyni zbędnym dalsze prowadzenie postępowania w sprawie.

Z taką sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie, bowiem organ w trybie autokontroli uchylił zaskarżoną decyzję. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego rozstrzygnięcie zawarte w decyzji z dnia [...] maja 2019 r. jest niewątpliwie równoznaczne z uwzględnieniem skargi w całości w trybie art. 54 § 3 p.p.s.a.

W konsekwencji uznać należy, że Sąd Iinstancji prawidłowo, na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 p.p.s.a., umorzył postępowanie w niniejszej sprawie.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a orzekł jak w sentencji.