Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Małgorzata Brachel-Ziaja (spr.) Sędziowie AWSA Kazimierz Bandarzewski AWSA Janusz Kasprzycki Protokolant Katarzyna Paszko-Fajfer po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 lipca 2006 r. sprawy ze skargi J.S. na decyzję Wojewody [...] z dnia 19 grudnia 2002 r. nr [...] w przedmiocie odmowy zwrotu nieruchomości I. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję organu l instancji, II. zasądza od Wojewody [...] na rzecz skarżącej J.S. kwotę 30 zł. (trzydzieści złotych), tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Decyzją z dnia 19. 12. 2002 r. , znak: [...], Wojewoda [...] na podstawie art. 9a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r., o gospodarce nieruchomościami /tekst jedn. Dz. U. Nr 46, poz. 543 z 2000 r.) i art. 138 par 1 pkt 1 k.p.a., po rozpatrzeniu odwołania J.S., od decyzji Starosty Powiatu K. z dnia [...].10.2002 r. znak: [...], orzekającej o odmowie zwrotu na jej rzecz części działek nr "1" i nr "2" położonych w M. gm. W. w granicach wywłaszczonej parceli gruntowej l.kat. [...], o pow. 5532 m2, położonej w b. gm. kat. M. – utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję

W uzasadnieniu decyzji Wojewoda [...] stwierdził, co następuje:

Pismem z dnia 11.02.2000 r., J.S. - poprzednia właścicielka wywłaszczonej nieruchomości stanowiącej parcelę 1. kat. "11" b. gm. M. wystąpiła o jej zwrot do Starosty Powiatu K., jako zbędnej na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. W toku postępowania wyjaśniającego Starosta ustalił, iż przedmiotowa parcela przejęta została na rzecz Skarbu Państwa na mocy decyzji Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w K. z dnia [...].10. 1969., Nr [...] w trybie ustawy wywłaszczeniowej z dnia 12. 03. 1958 r., o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, z przeznaczeniem na cele budownictwa zgodnie z decyzją Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w K., o lokalizacji szczegółowej Nr: "1/1" z dnia [...].08. 1965 r.

Biorąc pod uwagę materiał dowodowy pochodzący z okresu wywłaszczenia, Starosta Powiatu K. uznał, iż wywłaszczona parcela wraz z innymi przeznaczona została pod urządzenie placu ćwiczeń zabezpieczającego proces szkolenia wojsk Garnizonu "K.". Obiekt wojskowy - plac ćwiczeń "P." utworzony został przez władze miasta K. w zamian za zlikwidowany obiekt i plac ćwiczeń "B." w związku z realizacją na jego terenie wielorodzinnego budownictwa mieszkaniowego. Z dokonanych przez organ I instancji oględzin nieruchomości wynika, że wnioskowana do zwrotu parcela weszła w skład kompleksu areału stanowiącego działkę nr "1", o łącznej powierzchni 21,56 ha, na którym nie stwierdzono istnienia obiektów budowlanych. Nie mniej jednak był on użytkowany przez Wojsko Polskie zgodnie z treścią decyzji Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w K. z dnia [...].04. 1969 r., Nr "2/2" zmieniającą za zgodą stron powołaną wyżej pierwotną decyzję o lokalizacji szczegółowej, Nr "1/1".

Starosta K. ustalił ponadto, że umową notarialną z dnia [...].04. 2001 r. Nr Rep [...], Agencja Mienia Wojskowego z siedzibą w W. przeniosła własność działki nr "1", na rzecz Giełdy "M." SA z siedzibą w K. na cele komercyjne. Wobec powyższego decyzją nr [...] z dnia [...].05, 2002 r., Starosta Powiatu K. orzekł o odmowie zwrotu parceli gruntowej l.kat. "11" w granicach działki "1" w b. gm. Kat. M., na rzecz jej J.S. - poprzedniej właścicielki podkreślając w uzasadnieniu swojej decyzji, że przedmiotowa nieruchomość nie stanowi aktualnie własności Skarbu Państwa ani jednostki samorządu terytorialnego, a zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego nie można orzec o zwrocie nieruchomości nawet zbędnej na cel wywłaszczenia, jeżeli Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego nie mają jej w swoim władaniu. Skoro nieruchomość została zadysponowana poprzez jej zbycie umową cywilno-prawną na rzecz osób trzecich, to roszczenie poprzedniego właściciela o jej zwrot staje się bezskuteczne, a tym samym wnioskowana do zwrotu parcela nie może być zwrócona. Natomiast część wywłaszczonej nieruchomości 1. kat. "11", znajdująca się granicach działki, nr "2" stanowi nadal własność Skarbu Państwa w zarządzie Ministerstwa Obrony Narodowej. Zgodnie z ustaleniami miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy W. przedmiotowa nieruchomość znajduje się na terenach oznaczonych symbolem "[...]" -tereny specjalne MON. W trakcie oględzin tej nieruchomości stwierdzono, że teren jej jest porośnięty trawą, chwastami, krzewami i drzewami samosiejkami, ponadto znajdują się na niej betonowe słupy elektryczne stanowiące fragment nieczynnej linii elektrycznej, trzy niskie zdewastowane budynki typu strzelnice, oraz stanowisko strzelnicze otoczone wałem ziemnym, co dowodzi, że nieruchomość została wykorzystana zgodnie z celem wywłaszczenia. Znajduje to potwierdzenie w dokumentacji wojskowej z lat 1971-1972 z rozliczeniem wykonania zadania inwestycyjnego pod nazwą obiekty zamienne M. związanego z potrzebami wojskowego placu ćwiczeń.

Od powyższej decyzji odwołanie złożyła J.S. zarzucając naruszenie art. 136 i art. 137 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Odwołująca się podkreśliła, iż obowiązkiem organu orzekającego jest przekonywujące udowodnienie, iż wywłaszczona nieruchomość jest w dalszym ciągu niewątpliwie niezbędna dla realizacji określonych w decyzji wywłaszczeniowej celów publicznych. Skoro w niniejszej sprawie cel ten jest określony nieprecyzyjnie, to nie jest też możliwe jednoznaczne wykazanie przez administracje, że nieruchomość w dalszym ciągu jest wykorzystywana na cel określony w decyzji wywłaszczeniowej. A skoro tak, to pociąga za sobą skutek niemożności udowodnienia, że nieruchomość wywłaszczona jest wykorzystywana na określony w decyzji wywłaszczeniowej cel - co z kolei jest jednoznaczne z tym, iż winna ona zostać zwrócona jej byłym właścicielom. Dalej odwołująca wskazała, iż "cel wywłaszczenia w przedmiotowej sprawie niejako następczo był precyzowany i/.../ zmieniany. Pierwsze bowiem decyzje lokalizacyjne, które precyzowały ten szeroko określony cel zezwalały na zajęcie wywłaszczonych gruntów przez Dyrekcję Inwestycji Miejskich I w K., a więc na "cele cywilne". Tymczasem cel ten został zmieniony, bowiem przedmiotowy teren przekazano Wojskowemu Zarządowi Kwaterunkowo-Budowlanemu w K. Zmieniło się więc w sposób zasadniczy przeznaczenie wywłaszczonego terenu z "celów cywilnych" na "cele wojskowe". Z kolei, w dniu 09. 04. 2001 r. Agencja Mienia Wojskowego przekazała przedmiotowy teren Spółce "M." pod budowę Giełdy tj. na cele komercyjne". Zdaniem odwołującej się narusza to zasadę, zgodnie z którą, jeżeli wywłaszczona nieruchomość ma być wykorzystana na inny cel, niż określony w decyzji wywłaszczeniowej, to "dysponent nieruchomości" winien zawiadomić poprzedniego właściciela lub jego spadkobiercę o możliwości zwrotu mu tej nieruchomości.

Dalej odwołująca się podkreśliła, iż przy założeniu, że przedmiotowa nieruchomość była jednak wykorzystywana na cele określone w decyzji wywłaszczeniowej, to zgodnie z przytoczonym przez nią orzecznictwem /wyrok NSA /dnia 11.02. 1992 r. sygn. akt SA/Ka 1093/917, w sytuacji gdy wywłaszczona nieruchomość przez pewien czas była wykorzystywana na cele określone w decyzji wywłaszczeniowej, ale już w czasie orzekania jest zbędna na ten cel, to podlega zwrotowi.

Rozpatrując wniesione odwołanie oraz materiał dowodowy sprawy Wojewoda [...] stwierdził, iż zwrot nieruchomości w trybie art. 136 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami jest możliwy w wypadku, gdy spełnione zostaną równocześnie dwie przesłanki prawne: po pierwsze - nieruchomość okazała się zbędna na cel określony w decyzji o jej wywłaszczeniu po drugie - aktualny w chwili orzekania stan prawny nieruchomości nie stanowi przeszkody dla jej zwrotu poprzedniemu właścicielowi.

W obecnym stanie prawnym zachowuje nadal aktualność teza zawarta w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 1994 roku, III ARN 22/94 /OSNAP 1994/7/108/ stosownie do której "Organ administracji rządowej orzekając o zwrocie nieruchomości na podstawie art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (jednolity tekst: Dz. U. z 1991 r., Nr 30, póz. 127 ze zm.) powinien zbadać nie tylko przesłanki zwrotu nieruchomości, określone w tym przepisie, ale także aktualny w chwili orzekania stan prawny nieruchomości powstały po wywłaszczeniu i rozważyć, czy nie stanowi przeszkody do zwrotu nieruchomości poprzedniemu właścicielowi". Jeżeli zatem, jak wykazało przeprowadzone postępowanie dowodowe, działka nr "1" położona w M. gm. W., która w części odpowiada wywłaszczonej parceli 1. kat. [...] gm. kat. M. stanowi aktualnie własność Giełdy "M." S. A., to okoliczności tej nie można pominąć rozważając kwestię zwrotu nieruchomości w kontekście art.136 i nast. ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Podkreślenia zdaniem Wojewody wymaga fakt, iż możliwości zwrotu nieruchomości, stanowiących własność osób trzecich, są szczególnie ograniczone. Za trafny i znajdujący oparcie w literaturze należy uznać pogląd w myśl którego, nie można orzec o zwrocie nieruchomości, choćby nawet zbędnej na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu, jeżeli jej właścicielem, aktualnie w czasie rozpatrywania wniosku o zwrot, nie jest Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego . Warunkiem bowiem dokonania zwrotu nieruchomości jest władanie nią przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego, co jest zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 23.09. 1993 r. III AZP 13/93, II S A/Kr 2479/97. Fakt zadysponowania przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego wywłaszczoną nieruchomością poprzez jej zbycie umową cywilno - prawną na rzecz osób trzecich powoduje, że roszczenie o zwrot nie mogło być uwzględnione. Natomiast pozostała część działki, stanowiąca obecnie część działki nr "2", jest wykorzystywana nadal w sposób zgodny z celem określonym przy wywłaszczeniu. Nie zachodzą zatem w stosunku do niej przesłanki zwrotu określone w art. 137 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego J.S. wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji zarzucając, że narusza ona przepisy prawa materialnego przez błędną ich interpretację oraz narusza przepisy postępowania.

Ponadto skarżący podniosła że;

- Przedmiotowa nieruchomość stała się zbędna na cel wywłaszczenia, a zatem /zostały spełnione przesłanki jej zwrotu, gdyż przynajmniej dwa razy zmieniano cel jej przeznaczenia, bez zgody i wiedzy poprzedniego właściciela bez powiadomienia go o tym, wbrew obowiązkowi wynikającemu z ustawy

- Skarb Państwa rozporządził przedmiotową nieruchomością wbrew zakazowi użycia wywłaszczonej nieruchomości na inny cel niż określony w decyzji o jej wywłaszczeniu.

- Rozporządzenie wywłaszczoną nieruchomością, która podległa zwrotowi, nie zwalnia Skarbu Państwa od obowiązków wobec poprzedniego jej właściciela. Rozporządzenie takie jest bezskuteczne w stosunku do poprzedniego właściciela i nie stanowi przeszkody do zwrotu na jego rzecz wywłaszczonej nieruchomości.

- Jeżeli nieruchomość przestaje być potrzebna dla określonego celu publicznego, co w przedmiotowej sprawie jest okolicznością bezsporną - to musi być ona zwrócona poprzedniemu właścicielowi. Wywłaszczenie nieruchomości tylko na cele czasowe jest sprzeczne z obowiązującą Konstytucją RP, a odmowa zwrotu nieruchomości i ciągłe zmienianie jej przeznaczenia jest jawnym łamaniem art. 21 Konstytucji przez organy zobowiązane do należytego przestrzegania zagwarantowanych nią praw.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda [...] wniósł o jej oddalenie podnosząc jedynie, że zarzuty zawarte w skardze nie mają wpływu na zgodność z prawem zaskarżonej decyzji, gdyż nie może zostać zwrócona nieruchomość wywłaszczona, której właścicielem aktualnie, w czasie rozpatrywania wniosku o jej zwrot nie jest Skarb Państwa lub Gmina. Właścicielem części przedmiotowej nieruchomości odpowiadającej w operacie gruntów części działki nr "1", jest Giełda "M." S. A. z siedzibą w K. W takiej sytuacji właściwy organ administracji nie może wydać decyzji o zwrocie nieruchomości poprzedniemu właścicielowi. Natomiast na pozostałej część przedmiotowej działki oznaczonej obecnie nr "2", został zrealizowany cel wywłaszczenia. Nie stała się więc ona zbędna w rozumieniu art. 137 ust. 1 ustawy o gospodarce gruntami a więc nie podlega zwrotowi na rzecz poprzedniego właściciela.

Wojewódzki Sąd Administracyjny rozpoznając skargę zważył, co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 97 par 1 ustawy z dnia 30. 08. 2002 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o ustroju sadów administracyjnych i ustawę - prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz. U. nr 153, poz. 1271/ sprawy , w których skargi zostały wniesione do Naczelnego Sądu Administracyjnego przed dniem 1.01. 2004 r. i postępowanie nie zostało zakończone, podlegają rozpoznaniu przez właściwe sądy administracyjne. Przeto właściwym do rozpoznania niniejszej skargi jest Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie.

Stosownie do treści art. 134 par 1 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związanym zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną

Skarga jest zasadna. Zarzutom skargi nie można odmówić słuszności.

W toku postępowania administracyjnego o zwrot nieruchomości doszło bowiem do naruszenia przepisów postępowania, w szczególności art. art. .6, 7, 8, 9, 12, 77, 97 par 1 pkt 4 k.p.a., które miało wpływ na wynik sprawy gdyż nie zostały wyjaśnione istotne okoliczności dla rozstrzygnięcia w sprawie.

Jak wynika z akt sprawy, Skarb Państwa przejął w trybie ustawy wywłaszczeniowej z dnia 12. 03. 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, decyzją Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w K., z dnia [...].10.1969 r., Nr [...]r., nieruchomość stanowiącą działkę ozn. l.kat "11" o pow. 0,5532 ha położoną w M. gm. W., jako niezbędną na cele budownictwa zgodnie z decyzją o lokalizacji szczegółowej Nr; "1/1", z dnia [...].08. 1865 r., wydaną przez Wydział Budownictwa, Urbanistyki i Architektury PWRN w K.

Wnioskującą wywłaszczenie była Dyrekcja Inwestycji Miejskich I w K., a z treści powołanej w decyzji o wywłaszczeniu, decyzji o lokalizacji szczegółowej Nr [...] określającej bliżej cel wywłaszczenia wynika, iż na wywłaszczonym terenie była planowana budowa magazynów, zaś adresatem tej decyzji (była Dyrekcji Budowy Osiedli [...]./k.98/

Trzeba stwierdzić, że w aktach sprawy brak jest powołanej w uzasadnieniu organu odwoławczego decyzji Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia [...]. 04. 1969 r., Nr "2/2", którą zmieniło swoje własne decyzje; Nr "3/3" z dnia [...].04. 1965 oraz Nr "1/1", z dnia [...]. 08. 1965 r. - wydane w sprawie lokalizacji szczegółowej, w ten sposób, że, całość terenu objętego tymi decyzjami lokalizacyjnymi będzie użytkowana przez Wojsko Polskie.

Bezsporną jest okoliczność, że przedmiotowa wywłaszczona działka nr "11", o pow. 0,5532 ha weszła w skład nowoutworzonych z kompleksu wywłaszczonych terenów działek; nr "1" o łącznej pow. 21 ha, 56 m2 obj. Kw Nr [...] prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla K. w K., oraz nr "2".

Na wywłaszczonej działce nigdy nie został realizowany cel wywłaszczenia w postaci budowy magazynów, pozostała ona niezabudowana.

Poprzednią właścicielką przedmiotowej nieruchomości była M.P., która zmarła w toku postępowania wywłaszczeniowego. Spadek po niej nabyła w całości jej córka J.S. z d. J. na podstawie postanowienia Sądu Powiatowego w K. z dnia [...]. 09. 1968r sygn. akt [...]. W dacie decyzji wywłaszczeniowej małoletnia wówczas J.S. była właścicielką przedmiotowej nieruchomości, a złożyła ona wniosek o jej zwrot 11. 02. 2000 r. .

W toku postępowania zwrotowego, aktem notarialnym z dnia [...].04. 2001 r. Rep. A Nr [...] Skarb Państwa - Agencja Mienia Wojskowego przeniosła m.in. własność niezabudowanej nieruchomości składającej się z działki nr "1" o pow. 21 ha 56a na Giełdę "M." SA. z siedzibą w K.

Przedmiotowa wywłaszczona działka oznaczona w dacie wywłaszczenia 1. kat "11" w części weszła w skład działki "1" i stanowiła już w dacie wydawania decyzji przez organy orzekające własność Giełdy "M." SA w K. Pozostała część wywłaszczonej działki stanowi obecnie cześć działki nr "2", która jest własnością Skarbu Państwa w zarządzie Ministerstwa Obrony Narodowej.

Na tle powyższych bezspornych okoliczności trzeba stwierdzić, że w toku postępowania zwrotowego nie były przestrzegane zasady wynikające z przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami zawarte w dziale III, rozdział 6 tej ustawy. W szczególności organy orzekające nie wykazały w należyty sposób braku przesłanek zwrotu wywłaszczonej nieruchomości. Stosownie do przepisów ustawy dotyczących instytucji zwrotu wywłaszczonej nieruchomości nie można opierać się na dowolnej ich interpretacji. Odmawiając zwrotu nieruchomości bez dokonania niezbędnych ustaleń, co do istnienia (lub nieistnienia) przesłanek zwrotu naruszono przepisy art. 136 ust. 3 w zw. a art. 137 ustawy o gospodarce nieruchomościami w sposób mający wpływ na wynik sprawy.

I/ Przepis art. 136 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, statuuje zasadę zwracania wywłaszczonych nieruchomości, które stały się zbędne do realizacji celu publicznego, ze względu na który zostały wywłaszczone stanowiąc, że: Poprzedni właściciel lub jego spadkobierca mogą żądać zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej czyści, jeżeli stosownie do przepisu art. 137, stała się zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu /..../ Wynikające wprost z ustawy uprawnienie podmiotowe poprzedniego właściciela lub jego spadkobiercy do żądania zwrotu wywłaszczonej nieruchomości powstaje wówczas gdy stosownie do przepisu art. 137, nieruchomość stała się zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu.

Nie ma przy tym żadnych ograniczeń czasowych dla tego roszczenia.

II/ W świetle przytoczonego wyżej przepisu art. 136 ust. 3 u. g. n. zbędność wywłaszczonej nieruchomości (na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu), stanowi materialnoprawną przesłankę do jej zwrotu na rzecz uprawnionego podmiotu. W związku z czym należało przy zastosowaniu ustawowej definicji zbędności zawartej w przepisie w art. 137 ust. 112 ustawy o gospodarce nieruchomościami ustalić w sposób nie budzący wątpliwości, czy przedmiotowa nieruchomość stała się zbędna na cel, dla którego została przejęta przez Skarb Państwa, a tym samym czy istnieje (lub nie) przesłanka jej zwrotu. Przy czym cel wywłaszczenia należy interpretować ściśle, stosownie do przepisu art. 136 ust. 1 ustawy, zakazującego użycia nieruchomości na inny cel niż określony w decyzji o wywłaszczeniu. Późniejsza zmiana celu wywłaszczenia określonego w decyzji o wywłaszczeniu stosownie do art. 119 ust. 1 u. g n. jest niedopuszczalna, jak również jego rozszerzająca interpretacja ze względu na wyjątkowy charakter instytucji wywłaszczenia polegający na przymusowym odjęciu prawa własności. Zaś oceny zbędności należy dokonać jw. wskazano na podstawie ustawowych kryteriów zawartych w przepisie art. 137 par. 1 pkt. 1 i 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Zrealizowanie innego celu, niż zakładany przy wywłaszczeniu nie stoi na przeszkodzie zwrotu nieruchomości na podstawie art. 136 ust. 3 u.g.n. /por. wyrok NSA w Warszawie z dnia 28.1. 2000 r., I SA1650/99 LEX nr 54429A

Trzeba tu zauważyć, że w świetle naprowadzonych wyżej niespornych okoliczności związanych z wywłaszczeniem, konkretny cel wywłaszczenia przedmiotowej nieruchomości jest oczywisty. Wynika on wprost z decyzji o wywłaszczeniu "na cele budownictwa zgodnie z decyzją o lokalizacji szczegółowej Nr "1/1" z dnia [...]. 08. 1965 r. wydanej przez Wydział Budownictwa Urbanistyki i Architektury Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w K."

Decyzja o lokalizacji szczegółowej Nr [...] zawiera więc dookreślenie celu wywłaszczenia; "budowa magazynów". Jest oczywistym, że ten cel określony w decyzji o wywłaszczeniu polegający na budowie magazynów nigdy nie został zrealizowany. W okresie od wywłaszczenia przedmiotowa nieruchomość była faktycznie wykorzystywana jako "plac ćwiczeń – P." przez Wojsko. Zamiana terenów między Wojskiem, a Dyrekcją Inwestycji Miejskich I w K., nastąpiła poza postępowaniem wywłaszczeniowym i chociaż miała miejsce wedle ustaleń organów obu instancji orzekających w sprawie zwrotu w dniu 24.04. 1969 r., - (nie popartych żadnym dokumentem)-, a wiec przed wywłaszczeniem przedmiotowej działki nie znalazła odbicia w przedmiotowej decyzji wywłaszczeniowej z dnia [...].10. 1969 r.), - co jest bezsporne. Trzeba jednak podkreślić, że zgodnie z przytoczonym wyżej w dosłownym brzmieniu przepisem art. 136 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami bierze się pod uwagę cel określony w decyzji o wywłaszczeniu.

Faktyczna zmiana pierwotnego przeznaczenia terenu z budowlanego na "plac ćwiczeń" nastąpiła już po wywłaszczeniu. Prawdopodobnie w latach 1971-1972 r., kiedy zagospodarowano teren pod urządzenie placu ćwiczeń dla "zabezpieczenia procesu szkolenia wojsk Garnizonu K.".

Jak wynika z protokołów oględzin wywłaszczonego terenu 1. kat. "11", z dnia 30.04. 2001 r., jest on niezabudowany, porośnięty w całości wysoką trawą, pojedynczymi drzewami, krzewami samosiejkami. /30 i 29/. W aktach sprawy znajduje się drugi protokół oględzin z dnia 17. 06. 2002 r., działki nr "2" w granicach m.in. cz. działki 1. kat "11" i wymienionych w nim piętnastu innych wywłaszczonych działek, /k. 155/, z którego wynika, na tym terenie znajdują się słupy betonowe, nieczynnej linii elektrycznej i zdewastowane w ruinie budynki betonowe, ćwiczebne dla wojska typu strzelnice.

III/ Wywłaszczona nieruchomość nie może być wykorzystana dla innych celów, niż realizacja celu określonego w decyzji o wywłaszczeniu. Ta podstawowa zasada prawa wywłaszczeniowego zawarta w przepisie art. 136 ust. 1 u. g. n. stanowi gwarancję, że instytucja wywłaszczenia nieruchomości nie będzie wykorzystywana w sposób sprzeczny z jej ratio legis, np. do przebudowy stosunków własnościowych w społeczeństwie lub nadużywana ponad potrzeby wynikające z celów publicznych, które nie mogą być zrealizowane w inny sposób, jak przez odjęcie lub ograniczenie prawa własności do nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa lub na rzecz jednostki samorządu terytorialnego, /por. T. Woś "Wywłaszczanie i zwrot wywłaszczonych nieruchomości" - Warszawa 2004, s. 171 - 174 /

IV/ Istota zakazu przeznaczania wywłaszczonej nieruchomości na inne cele, niż określony w decyzji o jej wywłaszczeniu, zawartego w art. 136 ust. 1 u.g.n. pod rządami której Skarb Państwa przeniósł własność nieruchomości na rzecz Giełdy "M." S.A. w K. - polega na tym, że w razie powzięcia zamiaru użycia wywłaszczonej nieruchomości lub jej części na inny cel niż określony w decyzji o wywłaszczeniu właściwy organ jest obowiązany zawiadomić poprzedniego właściciela tej nieruchomości (wywłaszczonego) lub jego spadkobiercę o tym zamiarze, informując go jednocześnie o możliwości zwrotu wywłaszczonej nieruchomości. Taki obowiązek wynika z art. 136 ust. 2 u. g. n., a nie został zrealizowany w tym postępowaniu. Bezsporną bowiem jest okoliczność, że skarżąca nie została zawiadomiona o zamiarze wykorzystania przedmiotowej nieruchomości na cele komercyjne, nić pozostające w żadnym związku z celem wywłaszczenia. Nie uzyskano stanowiska skarżącej, czy jest ona zainteresowana odzyskaniem nieruchomości na zasadach określonych wart. 139 i 140 i 141 u. g. n., a więc w szczególności z jednoczesnym dokonaniem rozliczeń, o których mowa w ust. 2 tego przepisu. Dopiero wówczas bowiem, jeżeli uprawniony do żądania zwrotu wywłaszczonej nieruchomości nie złożył wniosku o jej zwrot lub jej części w terminie 3 miesięcy od otrzymania zawiadomienia o możliwości zwrotu, uprawnienie do zwrotu nieruchomości poprzedniego właściciela wygasa i wówczas ustaje zakaz użycia nieruchomości na inny cel niż określony w decyzji o wywłaszczeniu stosownie do treści przepisu 136 ust. 5 ustawy z 21. 08. 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, /por. też T. Woś: "Wywłaszczanie i zwrot wywłaszczonych nieruchomości" . Warszawa 2004, s. 171-174/.

Przepis art. 136 ust. 1 u.n.g. jest normą o charakterze imperatywnym w konsekwencji czego czynność prawna dokonana z naruszeniem zakazu wynikającego z tego przepisu jest nieważna, (art. 58 k.c.).

V/ Nie może zostać jednak zwrócona nieruchomość wywłaszczona, której właścicielem aktualnie, w czasie rozpatrywania wniosku o jej zwrot nie jest Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego. Jeżeli te pomioty zbyły wywłaszczoną nieruchomość nie może być ona zwrócona. Jednakże istniejący stan prawny tej nieruchomości nie oznacza, że starosta (prezydent miasta na prawach powiatu) wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, który rozpatruje wniosek o zwrot wywłaszczonej nieruchomości, stwierdzając w toku przeprowadzanego postępowania dowodowego, że istnieją przewidziane w art. 136 ust. 3 i art. 137 ust. 1 u.g.n. przesłanki jej zwrotu, a w szczególności, że nieruchomość stała się zbędna na cel, na jaki została wywłaszczona, nie może wydać decyzji odmawiającej takiego zwrotu, z tym uzasadnieniem, że nieruchomość nie pozostaje we władaniu Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Winien on - stosownie do postanowień art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. - zawiesić postępowanie w sprawie zwrotu nieruchomości do czasu zakończenia sporu dotyczącego zgodności z prawem czynności cywilnoprawnej w wyniku której Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego utraciła władanie wywłaszczoną nieruchomością i podjąć właściwe czynności procesowe celem usunięcia przeszkody powodującej zawieszenie postępowania lub wezwać stronę do ich podjęcia (art. 100 § 1 k. p. a)

Wydanie decyzji w przedmiocie zwrotu nieruchomości z naruszeniem powyższej powinności oznacza naruszenie zarówno powyższych przepisów, przepisu art. 7 k.p.a., jak i postanowień art. 136 ust. 1 i 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Taka jest bowiem konsekwencja zakazu przeznaczania nieruchomości na cele inne, niż określone w decyzji o wywłaszczeniu, zawartego w art. 136 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami. /T. Woś "Wywłaszczanie i zwrot wywłaszczonych nieruchomości" s. 235 /

W związku z powyższym należy stwierdzić, że organy administracyjne orzekające w odniesieniu do przedmiotowej nieruchomości naruszyły powyższe przepisy prawa materialnego oraz przepisy o postępowaniu, które to naruszenia miały wpływ na wynik postępowania w sprawie.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł, jak w sentencji wyroku na podstawie art. 145 par 1 pkt 1 lit. "a" i "c" prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, uchylając decyzje obu instancji wydane w ramach postępowania administracyjnego. Takie rozstrzygnięcie sięgające "w głąb" sprawy jest w tym wypadku niezbędne dla końcowego jej załatwienia w myśl przepisu art. 135 p.p.s.a.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 200 p.p.s a.