Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Elżbieta Kremer po rozpoznaniu w dniu 2 lipca 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia L. L. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 10 lutego 2014 r., sygn. akt IV SA/Gl 1363/13 o odmowie wyłączenia sędziego Teresy Kurcyusz-Furmanik od orzekania w sprawie ze skargi L. L. na bezczynność Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w T. w przedmiocie choroby zawodowej postanawia: oddalić zażalenie.

Skarżący wniósł skargę o wznowienie postępowania zakończonego postanowieniem tut. Sądu z dnia 29 listopada 2013 r. sygn. akt IV SAB/Gl 59/09.

Postanowieniem z dnia 17 grudnia 2013 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach odrzucił wskazaną wyżej skargę.

W związku z wydanym rozstrzygnięciem skarżący zwrócił się o wyłączenie sędziego WSA Teresy Kurcyusz- Furmanik. W motywach uzasadnienia skarżący podniósł, że postanowienie o odrzuceniu skargi wydane zostało w sprawie, w której przedmiotem jest wznowienie postępowania w sprawie zakończonej postanowieniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 29 listopada 2013 r. sygn. akt IV SAB/Gl 59/09 z jego skargi na bezczynność Państwowego Inspektora Sanitarnego w T. w przedmiocie choroby zawodowej, zaś w jego ocenie treść postanowienia powinna brzmieć "na bezczynność Państwowego Inspektora Sanitarnego w T. w przedmiocie sprawy urzędowej Sądu Pracy w T. w sprawie o sygn. akt IV P 275/04 Sądu Rejonowego w T.". Z tego powodu zdaniem skarżącego sędzia działając niesprawiedliwie wydała rozstrzygnięcie we własnej sprawie. Jednocześnie L. L. oświadczył, że nie został wezwany na posiedzenie Sądu w dniu 17 grudnia 2013 r. i z tego powodu nie mógł złożyć osobiście wniosku o wyłączenie składu sędziowskiego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny odmówił wyłączenia sędziego od orzekania w tej sprawie, wskazując m.in.,, że w oświadczeniu złożonym w związku z wnioskiem skarżącego sędzia WSA Teresa Kurcyusz-Furmanik stwierdziła, że brak jest podstaw do wyłączenia od rozpatrywania sprawy na mocy art. 18 i art. 19 p. p. s. a. Wniosek o wyłączenie sędziego nie odpowiada przesłankom wynikającym z odpowiednich przepisów prawa, ponieważ nie wskazał on jakiejkolwiek przyczyny, która uzasadniałaby ten wniosek. Fakt, że w przekonaniu L. L. sędzia działając niesprawiedliwie wydała postanowienie we własnej sprawie, nie stanowi podstawy wyłączenia sędziów i taka sytuacja nie może być oceniana jako okoliczność mogąca wywołać wątpliwość co do bezstronności sędziego w danej sprawie. Nie zachodzą również przyczyny opisane w art. 18 p. p. s. a. powodujące wyłączenie sędziów z mocy ustawy.

Od tego postanowienia skarżący wniósł zażalenie, jako przesłankę wyłączenia sędziego wskazując zmienienie przedmiotu rozpoznawanej sprawy.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Należy przede wszystkim zaznaczyć, że sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli, a ponadto muszą wyróżniać się odpowiednimi cechami osobowymi. W celu pełnej realizacji tej zasady prawo przewiduje szereg gwarancji. Jedną z nich jest instytucja wyłączenia sędziego, mająca zastosowanie w przypadku gdy uregulowane w ustawie okoliczności lub uzasadniona wątpliwość strony stwarzają podstawy do przyjęcia, że mógłby on nie orzekać w danej sprawie sposób bezstronny. Chodzi przy tym o wątpliwości uzasadnione, występujące w stosunku do obiektywnych okoliczności występujących faktycznie, nie zaś będących wynikiem subiektywnego przekonania składającego wniosek o wyłączenie sędziego lub występujących potencjalnie. Należałoby zatem wskazać na motywy ewentualnego stronniczego działania sędziego. Nie jest wystarczająca sama podejrzliwość strony bądź utrata wiary w bezstronność sędziego wynikająca z jednostronnych odczuć wnioskującego. Konieczne jest przy tym wskazanie poważnych powodów wnoszenia żądania. Dodatkowo należy zauważyć, że rozpatrzenie wniosku o wyłączenie sędziego powinno odbywać się każdorazowo w odniesieniu do okoliczności konkretnej sprawy. Niedopuszczalne jest bowiem formułowanie zarzutów o generalnym braku bezstronności danego sędziego w oderwaniu od specyfiki i okoliczności jednostkowej sprawy. Przesłanki będące podstawą wyłączenia sędziego powinny pozostawać w związku przyczynowym między ich wystąpieniem a powstaniem oceny sądu w taki sposób, że prawdopodobne jest, iż w tych okolicznościach sędzia może okazać się nieobiektywny (por. J.P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2012, s. 94). W literaturze podkreśla się, że bezstronność sędziego jest ściśle związana z obiektywizmem w rozstrzyganiu danej sprawy, a więc wolnego od emocji stosunku do sprawy będącej przedmiotem rozstrzygnięcia bądź też emocjonalnego stosunku do strony wynikającego m.in. z więzi rodzinnej, przyjaźni lub koleżeństwa (por. Z. Tabor, T. Pietrzykowski, Bezstronność jako pojęcie prawne [w:] Prawo a wartość, s. 273).

Nie jest również uzasadnioną wątpliwością co do bezstronności przeświadczenie strony co do tego, że sędzia prowadzi proces wadliwie, zwłaszcza nieobiektywnie czy też stronniczo, gdyż merytoryczne kwestionowanie rozstrzygnięć sądu może odbywać się za pomocą przysługujących stronie środków odwoławczych (por. postanowienie NSA z 6 sierpnia 2009 r., II OZ 648/09). W szczególności wniosku o wyłączenie sędziego nie uzasadnia prowadzenie przez niego sprawy z naruszeniem przepisów postępowania oraz wadliwe prowadzenie innej sprawy.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego (wyrażonym w uzasadnieniu wyroku z 13 grudnia 2005 r., SK 53/04, [...] celem wyłączenia sędziego jest wyeliminowanie "wszelkich przyczyn, mogących skutkować w otoczeniu jakimikolwiek wątpliwościami co do bezstronności i obiektywizmu sędziego w rozpoznawaniu określonej sprawy", nie chodzi przy tym o wątpliwości istniejące subiektywnie, gdyż prowadziłoby do negacji spójności i pewności prawa oraz do nieprzewidywalnych skutków w praktyce orzeczniczej (por. postanowienie NSA z 14 czerwca 2012 r., I OZ 420/12).

Wyłączenie sędziego na podstawie art. 19 p.p.s.a. ma ponadto zapewnić obiektywizm sądu i nie może być traktowane jako możliwość eliminowania w postępowaniu sędziów, których strona uznaje za nieodpowiadających subiektywnemu pojmowaniu swoich interesów (por. postanowienie NSA z 22 lutego 2008 r., II FZ 60/08). W konsekwencji, nie może służyć umożliwieniu stronie wybierania składów sędziowskich według jej subiektywnego odczucia (por. postanowienie NSA z 8 maja 2009 r., II FZ 128/09).

Przenosząc te uwagi natury ogólnej na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że sędzia, której wniosek o wyłączenie dotyczy, złożyła oświadczenie, iż nie zachodzą żadne okoliczności określone w art. 19 p.p.s.a. Prawdziwość tego oświadczenia nie budzi żadnych wątpliwości. Wniosek o jej wyłączenie nie zasługuje więc na uwzględnienie (por. postanowienie NSA z 21 grudnia 2011 r., I OZ 1067/11). Autorytet moralny sędziego przemawia za wiarygodnością złożonego wyjaśnienia i jeżeli strona żąda wyłączenia sędziego pomimo złożenia tego oświadczenia, obowiązana jest wskazać i udowodnić okoliczności, które by podważały jego wiarygodność. Skarżący takich okoliczności nie wskazał.

Podnoszone argumenty odnośnie do bezstronności sędzi T. Kurcyusz-Furmanik nie mogą zasługiwać na uwzględnienie, gdyż dotyczą one merytorycznej oceny działalności orzeczniczej tej sędzi w sprawie, w której stroną był skarżący, a ocena ta należy do Naczelnego Sądu Administracyjnego w ramach rozpoznawania poszczególnych środków prawnych od orzeczeń zapadłych z jej udziałem (por. postanowienia NSA o sygn. akt I OZ 617/11, I OZ 489/11, I OZ 291/11), nie może natomiast stanowić podstawy skutecznego żądania wyłączenia sędziego.

Zasadnie zatem sąd odmówił wyłączenia sędzi T. Kurcyusz-Furmanik od orzekania w sprawie.

Wobec powyższych okoliczności Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 1 i 2 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji