drukuj    zapisz    Powrót do listy

6136 Ochrona przyrody, Ochrona środowiska, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Uchylono zaskarżony wyrok oraz decyzję I i II instancji, II OSK 1860/08 - Wyrok NSA z 2009-12-01, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II OSK 1860/08 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2009-12-01 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2008-12-10
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Jerzy Bujko /sprawozdawca/
Małgorzata Stahl /przewodniczący/
Zofia Flasińska
Symbol z opisem
6136 Ochrona przyrody
Hasła tematyczne
Ochrona środowiska
Sygn. powiązane
II SA/Wr 30/08 - Wyrok WSA we Wrocławiu z 2008-07-10
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Uchylono zaskarżony wyrok oraz decyzję I i II instancji
Powołane przepisy
Dz.U. 2004 nr 92 poz 880 art. 86 ust. 1 pkt 7
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody
Tezy

Przeznaczenie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego gruntu na teren eksploatacji kopalni odkrywkowej jest bowiem przeznaczeniem tego gruntu na cele budowlane i zgodnie z art. 86 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 17 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz 880) powoduje zwolnienie od opłat za usunięcie drzew, które zostały posadzone lub wyrosły po takim przeznaczeniu gruntu.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Stahl Sędzia NSA Jerzy Bujko /spr./ Sędzia del. NSA Zofia Flasińska Protokolant Mariusz Szufnara po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2009 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej A. S.A. w B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 10 lipca 2008 r. sygn. akt II SA/Wr 30/08 w sprawie ze skargi A. S.A. w B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Jeleniej Górze z dnia [...] listopada 2007 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia opłaty na rzecz Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej za usunięcie drzew 1. uchyla zaskarżony wyrok; 2. uchyla zaskarżoną decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Jeleniej Górze z dnia [...] listopada 2007 r. nr [...] w części ustalającej opłaty za wycięcie drzew (punkt 1 decyzji) oraz poprzedzającą ją decyzję Burmistrza Miasta i Gminy Bogatynia z dnia [...] września 2007 r.(punkt 2 decyzji); 3. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Jeleniej Górze na rzecz A. S.A. w B. kwotę 32.772,00 (trzydzieści dwa tysiące siedemset siedemdziesiąt dwa) złote tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia z dniu 10 lipca 2008 r. II SA/Wr 30/08 oddalił skargę Kopalni A. S.A. w B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Jeleniej Górze z dnia [...] listopada 2007 r. w przedmiocie ustalenia opłaty na rzecz Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej za usunięcie drzew.

Sąd I instancji ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia [...] września 2007 r. Burmistrz Miasta i Gminy Bogatynia zezwolił Kopalni B. w T. na usunięcie w terminie do dnia 31 lipca 2008 r. 458 drzew, wymienionych w załączniki nr 1 stanowiącym integralną część decyzji, rosnących na terenie działki nr [...] obręb [...] B. stanowiącej własność Skarbu Państwa, a będącej w użytkowaniu wieczystym wnioskodawcy oraz na terenie działki nr [...], obręb [...] O. będącej własnością wnioskodawcy. Jednocześnie Burmistrz Miasta i Gminy Bogatynia w pkt 2 tej decyzji ustalił na rzecz Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej opłaty z usunięcie wskazanych w pkt 1 decyzji drzew w łącznej wysokości 1 338 575,64. Ponadto organ w pkt 5 opisywanej decyzji zezwolił na usunięcie w terminie do dnia 31 lipca 2008 r. czterech drzew z gatunku topola rosnących na terenie działki nr [...], obręb [...] B. postanawiając, że za usunięcie tych drzew nie pobiera się opłat na rzecz Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, pod warunkiem nasadzenia w najbliższym sezonie wegetacyjnym przez wnioskodawcę dziesięciu sztuk drzew z gatunku świerk kłujący na terenie działki [...], obręb [...] T.

Burmistrz Miasta i Gminy Bogatynia wyjaśnił, że Kopalnia B. S.A. występując z wnioskiem o wydanie zezwolenia na usunięcie 462 drzew rosnących na terenie nieruchomości opisanych wyżej wskazała, że jest to konieczne ze względu na wykonanie wyrobiska górniczego i postęp prac eksploatacyjnych. Kopalnia zwróciła się również o nienaliczanie opłat za usunięcie 359 drzew o obwodach nie przekraczających 66 cm, sugerując, że drzewa te wyrosły na nieruchomości po zakwalifikowaniu jej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego zatwierdzonym Uchwałą Rady Narodowej Miasta i Gminy Bogatynia Nr XII/65/87 na cele budowlane t.j. tereny powierzchniowej eksploatacji, oznaczone symbolem PE.

Organ orzekający wskazał, że z analizy opisów dotyczących planu zagospodarowania przestrzennego wynika, że symbolem PE oznaczono tereny eksploatacji górniczej, ale z dopuszczeniem terenów leśnych oraz zieleni nieurządzonej. W tym oznaczeniu – zdaniem organu pierwszej instancji – nie funkcjonuje wyraźne wskazanie na obszar budowlany, tak jak w przypadku oznaczenia MN – tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej o skoncentrowanych układach zabudowy, na którym dopuszczone jest wykonywanie zabudowy mieszkaniowej, przebudowa istniejącej zabudowy itp., a zatem jest to wyraźne określenie celów budowlanych.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła Kopalnia B. domagając się jej uchylenia w części dotyczącej pkt 2, tj. ustalenia opłaty na rzecz Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej za usunięcie 359 drzew. Podniesiono, że oznaczenie gruntów w planie zagospodarowania przestrzennego jako terenu powierzchniowej eksploatacji górniczej, nie przesądza o braku przeznaczenia na cele budowlane, bowiem wyrobisko górnicze jest budowlą ziemną, a wykonanie wyrobiska górniczego jest budową, chociaż nie podlegającą przepisom ustawy – Prawo budowlane. W odwołaniu wskazano również, że nie ma żadnych przesłanek do wnioskowania, iż cele budowlane w rozumieniu art. 86 ust. 1 pkt 7 ustawy o ochronie przyrody to tylko cele budowlane podlegające regulacjom ustawy – Prawo budowlane, bowiem we wskazanym przepisie przyjęto wszelkie możliwe cele budowlane.

Po rozpatrzeniu odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Jeleniej Górze, decyzją z dnia [...] listopada 2007 r., uchyliło zaskarżoną decyzję w części dotyczącej ustalenia opłaty w łącznej wysokości 1 338 575,64 zł i orzekając w tym zakresie ustaliło opłatę w łącznej wysokości 1 338 064,19 zł, a w pozostałej części utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia Kolegium wskazało, że kwestią sporną jest sposób interpretacji przepisu art. 86 ust. 1 pkt 7 ustawy o ochronie przyrody. Odnosząc się do tej kwestii organ odwoławczy wyjaśnił, że w jego ocenie przeznaczenie na cele budowlane, określone w treści art. 86 ust. 1 pkt 7 ustawy o ochronie przyrody winno wprost wynikać z treści konkretnego zapisu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego tzn. że taki zapis musi przeznaczać określony obszar na cele budowlane. Zdaniem Kolegium zapis – teren eksploatacji górniczej – nie przeznacza terenu na cele budowlane.

Skargę na powyższą decyzję wniosła Kopalnia B. S.A. Zarzucono organom naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, polegające na błędnym uznaniu, że przeznaczenie nieruchomości w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na teren powierzchniowej eksploatacji górniczej nie jest zakwalifikowaniem tych nieruchomości na cele budowlane w rozumieniu art. 86 ust. 1 pkt 7 ustawy o ochronie przyrody.

Oddalając skargę wymienionym na wstępie wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny podkreślił, że przepis art. 86 ust. 1 pkt 7 ustawy o ochronie przyrody odnosi się do nieruchomości zakwalifikowanej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na cele budowlane. W ocenie Sądu I instancji zwolnienie z obowiązku pobrania opłat regulowane we wskazanym przepisie może być zastosowane tylko wówczas, gdy kwalifikacja nieruchomości na cele budowlane istnieje również w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego obowiązującym w dacie uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów, które posadzono lub które wyrosły na nieruchomości po pierwotnym przeznaczeniu jej w planie miejscowym na takie cele. Ustawa o ochronie przyrody nie wyjaśnia pojęcia "cele budowlane", jakim posługuje się jej przepis art. 86 ust. 1 pkt 7 tejże ustawy. Definicji legalnej tego określenia nie zawierają również przepisy ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80, poz. 717 ze zm.) ani żaden z pokrewnych aktów normatywnych. Nie można również zinterpretować tego pojęcia wykorzystując wykładnię historyczną, bowiem we wcześniej obowiązujących regulacjach dotyczących zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów ustawodawca przywilej ten wiązał z terenami przeznaczonymi w planach zagospodarowania przestrzennego na cele nie przewidujące zadrzewień lub zakrzewień, a określenie to zarówno w literaturze przedmiotu, jak i w judykaturze traktowane było w sposób bardzo ścisły i rygorystyczny.

Natomiast słownik języka polskiego definiuje określenie "budowlany" jako odnoszący się do budowy, związany z budowaniem. Dla tej sfery działań właściwa jest ustawa z dnia 7 lipca 1994r. – Prawo budowlane. Uwzględniając terminologię stosowaną przez tę ustawę można – zdaniem Sądu I instancji – uznać, że celem budowlanym o jakim mowa w przepisie art. 86 ust. 1 pkt 7 ustawy o ochronie przyrody jest zagwarantowanie – poprzez odpowiednie zakwalifikowanie nieruchomości w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego – prawnej możliwości zrealizowania w efekcie dokonanych robót budowlanych, obiektu budowlanego, którym wg art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane są: budynki wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, budowle stanowiące całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami, obiekty małej architektury.

Sąd I instancji zauważył także, że z treści art. 2 ust. 1 powołanej powyżej ustawy wynika, że nie stosuje się jej do wyrobisk górniczych, a ust. 2 pkt 1 wskazanego artykułu stanowi, że przepisy ustawy nie naruszają przepisów odrębnych, a w szczególności prawa geologicznego i górniczego – w odniesieniu do obiektów budowlanych zakładów górniczych. Postanowienia te w swej treści i istocie są zbieżne z regulacją zawartą w art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 24 października 1974 r. – Prawo budowlane (Dz.U. Nr 38, poz. 229), obwiązującą w dacie zakwalifikowania w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Bogatynia przedmiotowych działek jako terenów przeznaczonych na powierzchniową eksploatację – wyrobisko.

Zdaniem Sądu zasady tworzenia prawa i względy techniki legislacyjnej przemawiają za uznaniem, że gdyby wyrobisko górnicze objęte było kategorią obiektu budowlanego, to skutkowałoby to zastosowaniem w stosunku do niego takiej reguły jaka została sformułowana w przepisie art. 2 ust. 2 pkt 1 – ustawy Prawo budowlane w odniesieniu do obiektów budowlanych zakładów górniczych.

W ocenie Sądu I instancji istotne jest, że w myśl art. 6 pkt 10 ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, wyrobiskiem górniczym jest przestrzeń w nieruchomości gruntowej lub górotworze powstała w wyniku robót górniczych. Wyrobisko jest zatem efektem wykonania robót górniczych, a nie robót budowlanych. Charakter obu rodzajów wymienionych robót i ich istota wykluczają zamienne ich traktowanie. Każdy z nich posiada bowiem odrębne cechy identyfikacyjne, a określenia: roboty budowlane i roboty górnicze funkcjonują samodzielnie w odpowiednich płaszczyznach administracyjnego prawa materialnego.

W treści art. 6 pkt 7 powołanej powyżej ustawy, wyjaśniającego pojęcie "zakład górniczy", wynika, że jest nim wyodrębniony technicznie i organizacyjnie zespół środków służących bezpośrednio do wydobywania kopaliny ze złoża, w tym wyrobiska górnicze, obiekty budowlane oraz technologiczne związane z nimi obiekty i urządzenia przeróbcze. Ustawodawca nie posługuje się w tym przepisie sformułowaniem "inne obiekty budowlane", którego użycie uprawniałoby do stwierdzenia, że wyrobisko górnicze – wymienione wcześniej jako jeden z elementów zakładu górniczego – jest obiektem budowlanym, a użycie przecinka jednoznacznie wskazuje, że jest to klasyczna forma wyliczenia rodzajowo różnych składników. Ponadto ustawa Prawo geologiczne i górnicze w przepisie art. 58 definiuje pojęcie obiektu budowlanego zakładu górniczego stanowiąc, że są to obiekty budowlane w rozumieniu prawa budowlanego zlokalizowane w całości na powierzchni ziemi, służące do bezpośredniego wydobywania kopaliny ze złoża. Wyrobisko górnicze będąc składnikiem zakładu górniczego nie odpowiada tak określonym kryteriom.

Norma ta wymaga kwalifikacji obiektów budowlanych zakładu górniczego zgodnie z zasadami przyjętymi dla tej kategorii przez ustawę Prawo budowlane. Z tych względów nie można podzielić poglądu skargi, że wyrobisko górnicze jest budowlą, a zatem jedną z form obiektu budowlanego w rozumieniu ustawy – Prawo budowlane.

W ocenie Sądu I instancji istotne są również postanowienia Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych PKOB (Dz.U. Nr 112, poz. 1316). Z treści tego aktu wynika, że przez obiekty budowlane rozumie się konstrukcje połączone z gruntem w sposób trwały, wykonane z materiałów budowlanych i elementów składowych, będące wynikiem prac budowlanych, a klasyfikacja przyjęta w zakresie budowli dla górnictwa i kopalnictwa nie obejmuje wyrobisk górniczych.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniosła skarżąca spółka. Zarzuciła naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 86 ust. 1 pkt 7 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. Nr 92, poz. 880 ze zm.) polegającą na uznaniu, że zakwalifikowanie nieruchomości w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na tereny odkrywkowej eksploatacji kopalin nie jest zakwalifikowaniem tej nieruchomości na cele budowlane, podczas gdy prawidłowa wykładnia wskazanego przepisu musi prowadzić do wniosku, że planowe zakwalifikowanie nieruchomości na cele odkrywkowej eksploatacji kopalin jest równoznaczne z zakwalifikowaniem jej na cele budowlane, co sprawia, że za usuwanie drzew wyrosłych na nieruchomości po takim zakwalifikowaniu nie pobiera się opłat. Podnosząc powyższy zarzut wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości, o rozpoznanie skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Jeleniej Górze z [...] listopada 2007 r. i uchylenie jej w części dotyczącej opłat wraz z poprzedzającą ją decyzją Burmistrza Miasta i Gminy Bogatynia z [...] września 2007 r. także w części dotyczącej opłat, a nadto o rozstrzygnięcie o kosztach postępowania wedle norm przepisanych z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.

W ocenie skargi kasacyjnej podstawowym błędem interpretacyjnym, jakiego dopuścił się Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu, jest utożsamienie "obiektu budowlanego" w ogóle z "obiektem budowlanym zakładu górniczego". Tymczasem są to określenia zgoła odmienne. Wyrobisko górnicze jest specyficzną budowlą ziemną, do której wprawdzie nie stosuje się przepisów ustawy – Prawo budowlane, ale to nie zmienia faktu, że jest to budowla. Jeżeli tak, to przeznaczenie terenów pod wyrobisko w górnictwie odkrywkowym, jest przeznaczeniem go "na cele budowlane" w rozumieniu art. 86 ust. 1 pkt 7 ustawy o ochronie przyrody i nie ma żadnego znaczenia czy te cele budowlane podlegają, czy nie podlegają przepisom Prawą budowlanego.

Jeżeli w art. 86 ust. 1 pkt 7 ustawy o ochronie przyrody ustawodawca nie zastrzegł, że chodzi tylko o cele budowlane, do których stosuje się przepisy ustawy – Prawo budowlane, to nie wolno w drodze interpretacji ograniczać tego przepisu do takich celów, lecz trzeba dopuścić i inne cele budowlane, regulowane ustawą inną niż samo Prawo budowlane, a więc także cele budowlane pozostające w zasięgu wyłącznej regulacji ustawy – Prawo geologiczne i górnicze.

W skardze kasacyjnej podkreślono, że istota poglądu wyrażonego przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku IV SA 1094/86 sprowadza się do spostrzeżenia, że jeżeli przystąpienie do wykorzystania zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego wymaga usunięcia drzew kolidujących z takim planem, a drzewa wyrosły po ustaleniu w planie przeznaczenia terenu, to usunięcie takich drzew wymaga zezwolenia, ale jest wolne od opłat.

W ocenie skargi kasacyjnej, żadnego uzasadnienie merytorycznego nie ma kategoryczne rozróżnianie robót górniczych i robót budowlanych. W odniesieniu do wyrobisk górniczych stosuje się kategorie nie tylko projektowania, utrzymania i rozbiórki, ale także właśnie "budowy".

W skardze kasacyjnej wskazano nadto, że rozporządzenie Rady Ministrów z 30 grudnia 1999 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) wprowadza podział obiektów budowlanych na budynki oraz obiekty inżynierii lądowej i wodnej, który nie występuje w żadnej ustawie. Oczywiste jest więc, że nie można interpretować ani Prawa budowlanego, ani Prawa geologicznego i górniczego przez pryzmat rozporządzenia służącego celom statystycznym.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Stan faktyczny rozpoznawanej sprawy został ustalony w sposób bezsporny. Nieruchomości, na których rosną drzewa podlegające wycince, zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Bogatynia, zatwierdzonym uchwałą z dnia 26 lutego 1987 r., znajdują się na terenie oznaczonym symbolem "PE", przeznaczonym na odkrywkową eksploatację górniczą, zwałowanie ziemi i rekultywację. Takie też przeznaczenie teren ten zachował w kolejnym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego zatwierdzonym uchwałą Rady Miasta i Gminy Bogatynia z dnia 5 sierpnia 2002 r. Bezsporne jest też, że drzewa, których dotyczy postępowanie, wyrosły na tym terenie już po przeznaczeniu go na cele odkrywkowej eksploatacji węgla brunatnego. Istotą sporu zaistniałego w sprawie jest prawidłowa wykładnia przepisu art. 86 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. Nr 92, poz. 880 ze zm.), który stanowi, iż nie pobiera się opłat za usuwanie drzew, które posadzono lub wyrosły na nieruchomości po zakwalifikowaniu jej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na cele budowlane. Ustalając opłaty za usuwane drzewa organy uznały, iż zawarty w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego zapis "teren eksploatacji górniczej" nie jest równoznaczny z przeznaczeniem tego terenu na cele budowlane. Stanowiska tego, przyjętego również za trafne w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, Naczelny Sąd Administracyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę nie podziela.

Użyty w art. 86 ust. 1 pkt 7 ustawy o ochronie przyrody termin "cel budowlany" nie został zdefiniowany ustawowo. Jego wykładnia wymaga analizy nie tylko wymienionej ustawy, lecz także stosownych regulacji zawartych ustawach z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 ze zm.) i z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947 ze zm.). Ze względu jednak na wyraźny brak spójności terminologicznej występujący w tych ustawach dla prawidłowego odczytania treści spornego przepisu należy uwzględnić oprócz wykładni językowej również inne jej rodzaje, w tym wykładnię historyczną i celowościową.

Analizując przepisy Prawa budowlanego oraz Prawa geologicznego i górniczego Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że odkrywkowa kopalnia węgla nie jest obiektem budowlanym. Jednakże przepis art. 86 ust. 1 pkt 7 ustawy o ochronie przyrody nie używa terminu "obiekt budowlany", lecz szerokiego pojęcia "cel budowlany". Celem budowlanym będzie więc to wszystko, co wiąże się z budowaniem w powszechnie uznanym znaczeniu tego wyrazu. Przygotowanie wyrobiska kopalni odkrywkowej do eksploatacji wymaga podjęcia szeregu czynności uznawanych za roboty budowlane, jak przygotowanie dróg, usunięcie wierzchniej warstwy gruntu, instalacji urządzeń takich jak taśmociągi itp. Te wolnostojące instalacje przemysłowe i urządzenia techniczne, stanowią, obok budowli ziemnych, budowle w rozumieniu art. 3 pkt 3 prawa budowlanego. Ich montaż i stworzenie całej infrastruktury koniecznej do eksploatacji złoża kopalnianego stanowi konieczne dla podjęcia pracy kopalni czynności budowlane. Dlatego również komentatorzy do ustawy – Prawo geologiczne i górnicze (A. Lipiński, R. Mikosz, Prawo geologiczne i górnicze – komentarz, Warszawa 2003, s. 269) używają pojęcia "budowa wyrobisk górniczych". Nie można więc uznawać, że przeznaczenie terenu na takie wyrobisko nie jest przeznaczeniem na cele budowlane.

Wnioskowi temu nie przeczą analizowane przez Sąd I instancji przepisy. Łączna analiza treści art. 1 i art. 2 ust. 1 ustawy – Prawo budowlane prowadzi do wniosku, iż wyrobisko górnicze jest szczególnym obiektem budowlanym, do którego jednak – ze względu na jego specyfikę – nie mają zastosowania przepisy prawa budowlanego. Skoro bowiem omawiana ustawa reguluje, m.in. budowę obiektów budowlanych (art. 1), lecz nie stosuje się jej do wyrobisk górniczych (art. 2), to wynika z tego, że wyrobisko też jest obiektem budowlanym, chociaż wyłączonym spod działania prawa budowlanego. Takie też znaczenie tym przepisom nadają autorzy Komentarza – Prawo budowlane, pod red. Z. Niewiadomskiego, Warszawa 2006, s. 26.

Konstatacji tej nie przeczy przepis art. 2 ust. 2 pkt 1 prawa budowlanego stanowiący, iż przepisy ustawy nie naruszają przepisów odrębnych, a w szczególności prawa geologicznego i górniczego – w odniesieniu do obiektów budowlanych zakładów górniczych. Obiekty budowlane zakładów górniczych zostały zdefiniowane przepisem art. 58 ustawy – Prawo geologiczne i górnicze jako "obiekty budowlane w rozumieniu prawa budowlanego, zrealizowane w całości na powierzchni ziemi, służące do bezpośredniego wydobywania kopaliny ze złoża". Z definicji tej, wydanej wyłącznie na użytek ustawy, w której jest zawarta, nie wynika jednak, że wyrobisko kopalni odkrywkowej nie jest obiektem budowlanym w rozumieniu prawa budowlanego. Prawo geologiczne górnicze tworzy własne definicje, odmienne od definicji przyjętych w prawie budowlanym.

Przykładowo w art. 6 pkt 7 definiującym zakład górniczy obok "obiektów budowlanych" wymienia technologicznie związane z nimi obiekty budowlane i urządzenia przeróbcze, mimo iż zgodnie z art. 3 pkt 3 prawa budowlanego należałoby je również zaliczyć do budowli, czyli obiektów budowlanych (art. 3 pkt 1 lit. b/ tej ustawy). Z definicji zawartych w ustawie z 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze nie da się więc wyprowadzić przekonywującego wniosku, iż budowa kopalni odkrywkowej nie jest budową w rozumieniu prawa budowlanego (a nie w rozumieniu szczególnych definicji z prawa geologicznego i górniczego), zaś przeznaczenie terenu na taki cel nie jest przeznaczeniem na cel budowlany. Natomiast przepis art. 2 ust. 2 pkt 1 prawa budowlanego oznacza tylko tyle, że prawo to nie narusza przepisów prawa geologicznego i górniczego w odniesieniu do obiektów budowlanych zakładów górniczych, zdefiniowanych w tej ostatniej ustawie. Przepisy ust. 1 i ust. 2 art. 2 prawa budowlanego regulują więc odmienne kwestie i nie są wzajemnie sprzeczne.

Wykładni przedmiotowego przepisu przyjętej w zaskarżonym wyroku nie uzasadniają też argumenty z rozporządzenia Rady Ministrów z 30 grudnia 1999 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (Dz.U. Nr 112, poz. 1316 ze zm.), które służy wyłącznie celom statystycznym i posługuje się terminologią odmienną niż użyta w prawie budowlanym czy geologicznym i górniczym.

Nadając prawidłową treść przepisowi art. 86 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody należy mieć na względzie także, iż – jak to zauważył Sąd I instancji – wcześniejsze, nie obowiązujące już ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska (Dz.U. z 1994 r. Nr 49, poz. 196 ze zm.) i z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2001 r. Nr 99, poz. 1079 ze zm.) odpowiednio w art. 86d ust. 1 pkt 8 i w art. 47g ust. 1 pkt 8 zwalniały z opłat za usunięcie drzew posadzonych na terenach przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego na cele nieprzewidujące zadrzewień lub zakrzewień. Celem takiej regulacji było zwolnienie z opłat osób usuwających zadrzewienie o charakterze tymczasowym, co do którego już w chwili jego zasadzenia czy wysiewu było wiadome, że ze względu na jego charakter i przeznaczenie gruntu musi ono być usunięte. W stosunku do takich drzew przestaje bowiem obowiązywać podstawowy cel ustawy o ochronie przyrody, to jest ochrona i racjonalne gospodarowanie jej zasobami. Mimo zmiany stanu prawnego wprowadzonego ustawą z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody nie zmieniły się podstawowe jej cele. Fakt, iż teren został przeznaczony w planie zagospodarowania przestrzennego na cele budowlane oznacza, że drzewa, które wyrosną na tym terenie w okresie późniejszym również mają charakter tymczasowy i niecelowa jest ich ochrona, w szczególności przez nakładanie wysokich opłat za ich usunięcie. Ratio legis obu regulacji ustawowych jest identyczne. Wykładnia historyczna i celowościowa omawianych przepisów prowadzi więc do wniosku, iż wycinka drzew wyrosłych już po przeznaczeniu terenu w p.z.p. na cele eksploatacji kopalni odkrywkowej nie uzasadnia nałożenia na posiadacza tego terenu opłat przewidzianych w art. 84 i 85 ustawy o ochronie przyrody. Przeznaczenie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego gruntu na teren eksploatacji kopalni odkrywkowej jest bowiem przeznaczeniem tego gruntu na cele budowlane i zgodnie z art. 86 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. Nr 92, poz. 880) powoduje zwolnienie od opłat za usunięcie drzew, które zostały posadzone lub wyrosły po takim przeznaczeniu gruntu.

Wyrażonego wyżej stanowiska nie podważają wywody zawarte w uzasadnieniach orzeczeń powołanych w uzasadnieniu wyroku WSA, które zostały wydane w innym stanie faktycznym (dotyczyły kopalni głębinowych) i których przedmiotem była tematyka podatkowa.

Skarga kasacyjna zasadnie więc zarzuca naruszenie art. 87 ust. 1 pkt 7 ustawy o ochronie przyrody przez błędną wykładnię tego przepisu. Dlatego na mocy art. 188 i art. 203 pkt 1 p.p.s.a. orzeczono jak w sentencji. Uwzględnienie skargi przez uchylenie zaskarżonych części obu decyzji było możliwe wobec stwierdzenia, iż w sprawie miało wyłącznie miejsce naruszenie prawa materialnego. Na zasądzone koszty postępowania za obie instancje składają się wpisy od skargi i skargi kasacyjnej, opłata za uzasadnienie wyroku i wynagrodzenie adwokata za obie instancje.



Powered by SoftProdukt