Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jolanta Królikowska-Przewłoka (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Andrzej Czarnecki Sędzia WSA Małgorzata Grzelak Protokolant Agnieszka Gajewiak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 maja 2010 r. sprawy ze skargi A. P. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] listopada 2009 r. nr [...] w przedmiocie oddalenia sprzeciwu w sprawie o unieważnienie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego pt. "Ramię ozdobne do opraw oświetleniowych" nr [...] 1. uchyla zaskarżoną decyzję; 2. stwierdza, że uchylona decyzja nie podlega wykonaniu; 3. zasądza od Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej na rzecz skarżącego A. P. kwotę 1600 (jeden tysiąc sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Zaskarżoną decyzją Urząd Patentowy RP działając w trybie postępowania spornego oddalił sprzeciw wobec prawomocnej decyzji Urzędu Patentowego RP z dnia [...] września 2007 r. o udzieleniu prawa z rejestracji wzoru przemysłowego pt.: "Ramię ozdobne do opraw oświetleniowych" nr [...].

Decyzja została wydana w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Prawomocną decyzją z dnia [...] września 2007 r. Urząd Patentowy RP udzielił na rzecz M. R. prawa z rejestracji wzoru przemysłowego pt. "Ramię ozdobne do opraw oświetleniowych" z pierwszeństwem od [...] kwietnia 2007 r. Decyzja została opublikowana w "Wiadomościach Urzędu Patentowego" nr [...] z 2008 r.

W dniu [...] sierpnia 2008 r. – A. P. - P.P.H.U. "[...]",[...] złożył do Urzędu Patentowego RP sprzeciw wobec w/w decyzji.

Za podstawę sprzeciwu wnioskodawca podał art. 102 ust. 1 i art. 104 ust.1 ustawy pwp podnosząc, że rejestracja spornego wzoru nastąpiła z naruszeniem powołanych przepisów, gdyż wzór nie posiadał w dniu zgłoszenia cechy indywidualnego charakteru w świetle udzielonego na jego rzecz prawa z rejestracji wzoru przemysłowego pt. "Ramię ozdobne do opraw oświetleniowych" nr [...] z pierwszeństwem od [...] października 2005 r.

Uprawniony uznał sprzeciw za bezzasadny.

Urząd Patentowy RP decyzją z dnia [...] listopada 2009 r. nr [...] wydaną na podstawie art. 246 ust. 1, art. 102 i 104 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (tj. Dz. U 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.) oddalił sprzeciw.

W uzasadnieniu decyzji Urząd Patentowy RP odwołał się do art. 225 ust. 1 pkt 9 i art. 255 ust. 4 pwp i stwierdził ,iż sprawy o unieważnienie prawa z rejestracji na skutek złożonego sprzeciwu uznanego za bezzasadny rozpatruje Urząd Patentowy RP w trybie postępowania spornego (a taką jest sprawa o unieważnienie prawa z rejestracji na skutek złożonego sprzeciwu) orzekając w granicach wniosku i będąc związany podstawą prawną wskazaną przez wnioskodawcę, zaś wobec zgłoszenia spornego wzoru do rejestracji w dniu [...] kwietnia 2007 r. za podstawę prawną oceny ustawowych warunków wymaganych do udzielenia ochrony na ten wzór przemysłowy przyjął przepisy ustawy pwp.

Urząd Patentowy RP podniósł, iż zgodnie z art. 102 ust. 1 tej ustawy przedmiotem porównania rejestracji wzorów przemysłowych są postacie ich wytworów, przy czym zakres przedmiotowy prawa z rejestracji wzoru przemysłowego określają łącznie rysunek wzoru i jego istotne cechy wskazane w opisie (co znalazło wyraz w pierwotnej wersji ustawy pwp - art. 107 ust. 2).

Natomiast oceniając indywidualny charakter postaci wytworu przedmiotowego wzoru przemysłowego należy zwrócić uwagę na przepis art. 104 ust. 1 pwp, zgodnie z którym wzór przemysłowy odznacza się indywidualnym charakterem, jeżeli ogólne wrażenie jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez wzór publicznie udostępniony przed datą, według której oznacza się jego pierwszeństwo przy czym przy ocenie indywidualnego charakteru wzoru przemysłowego należy wziąć pod uwagę zakres swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru.

Organ wskazał, że jako cechy istotne przedmiotowego przemysłowego w jego opisie zgłoszeniowym wymieniono następujące cechy postaciowe: charakter ukształtowania rurki oraz zwieńczenie rurki u jej wolnego końca elementem kryształowym.

Zdaniem Urzędu materiały wskazane przez wnoszącego sprzeciw, obejmujące wzór przemysłowy pt.: "Ramię do lamp oświetleniowych" nr [...] nie posiadają cechy określonej jako "zwieńczenie rurki u jej wolnego końca elementem kryształowym podświetlonym diodą elektroluminescencyjną". Również zakończenie rurki z tzw. kielichem posiada widoczne na rysunku zgłoszeniowym (fig.1) stożkowe zakończenie odróżniające je od wzoru [...].

Odnosząc się do zakresu swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru Urząd Patentowy RP uznał że zakres ten był niewielki. Ramiona lamp oświetleniowych stanowią bowiem wyginane rurki zakończone źródłem światła, a więc swoboda twórcza projektanta takich ramion obejmuje jedynie charakter ukształtowania rurki oraz charakter zwieńczenia rurki. W związku z powyższym, o indywidualnym charakterze postaci wytworu mogą decydować nawet niewielkie różnice postaci ramion.

Organ uznał zatem, że przedmiotowy wzór przemysłowy spełniał wymóg indywidualnego charakteru w rozumieniu powołanych przepisów art. 104, gdyż ogólne wrażenie jakie wywołuje on na zorientowanym użytkowniku (którym jest na przykład handlowiec artykułów oświetleniowych) różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez przeciwstawiony wzór przemysłowy pt.: "Ramię do lamp oświetleniowych" nr [...].

Nadto podniósł, iż wyrok Sądu Okręgowego w [...] z dnia [...] lutego 2009 r., sygn. akt. [...] i wyrok Sądu Apelacyjnego w [...] z [...] kwietnia r. 2008 r., sygn. akt [...] do których odwołano się we wniosku nie stanowią dowodów przemawiających za unieważnieniem spornego wzoru, gdyż w wyrokach tych Sądy nie wypowiedziały się odnośnie zdolności rejestrowej spornego wzoru, a w szczególności odnośnie jego poziomu indywidualnego charakteru. Sporny wzór nie był bowiem przedmiotem postępowań sądowych zakończonych przedłożonymi wyrokami.

W skardze na powyższą decyzję skarżąca zarzuciła naruszenie:

1. art. 102 ust. 1 p.w.p. — przez przyjęcie, iż sporny wzór przemysłowy posiada indywidualny charakter bez przeprowadzenia analizy cech linii, konturów, kształtów, kolorystyki, struktury lub materiału wytworu oraz jego ornamentacji, wskazanych w tym przepisie;

2. art. 104 ust. 1 w zw. z art. 102 ust. 1 p.w.p. - poprzez przyjęcie, że ogólne wrażenie spornych postaci wzoru przemysłowego różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na zorientowanym użytkowniku przez wzory publiczne udostępnione przed datą pierwszeństwa, bez przeprowadzenia analizy cech postaciowych decydujących o ogólnym wrażeniu spornego wzoru przemysłowego;

a nadto naruszenie:

1. art. 7, 77 i 80 k.p.a., przez niewłaściwe ustalenie stanu faktycznego sprawy, przekroczenie swobodnej oceny dowodów oraz naruszenie obowiązku przestrzegania przez organ zasad praworządności i dążenia do dokładnego wyjaśnienia sprawy oraz wydanie rozstrzygnięcia w oparciu o błędne założenia natury faktycznej i prawnej, w tym dotyczące zakresu swobody twórczej, jak również nieodniesienie się do wszystkich aspektów stanowiska wnoszącego sprzeciw;

2. art. 8 k.p.a. przez przeprowadzenie postępowania dowodowego z uwzględnieniem racji przedstawianych wyłącznie przez jedną ze stron, tj. uprawnioną do spornego wzoru.

Podnosząc ww. zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu podniesiono, że Urząd ograniczył się do wskazania, że materiały wskazane przez wnoszącego sprzeciw tj. wzór przemysłowy pt. "Ramię do lamp oświetleniowych" nr [...] nie posiada cechy określonej: zwieńczenie rurki u jej wolnego końca elementem kryształowym podświetlonym diodą elektroluminescencyjną". Również zakończenie rurki z tzw. kielichem posiada widoczne na rysunku zgłoszeniowym (fig. 1) stożkowe zakończenie odróżniające je od wzoru [...]". Twierdzenia te ograniczają się do wskazania różnic i nie zostały poparte żadną analizą porównawczą tych cech w przedmiotowym wzorze i w rozwiązaniu przeciwstawionym. Nie można, zdaniem strony, uznać za porównanie rozwiązań mających wykazać indywidualny charakter rozwiązania, stwierdzeń, że różne jest zakończenie rurki..." lub "materiały nie posiadają cechy określonej jako zwieńczenie rurek u ich wolnego końca elementami kryształowymi albowiem z przeprowadzonej analizy powinno wynikać, które cechy przejawiające się w szczególności w kształcie, liniach, konturze, kolorystyce, strukturze lub materiale indywidualizują wzór i pozwalają odróżnić go od innych. Urząd Patentowy RP nie wyjaśnił również, które niewielkie różnice postaci ramion decydują o ich indywidualnym charakterze. Nie odniósł się również do analizy rozwiązań zawartych w sprzeciwie.

Ponadto organ uznając za istotny element wzoru "zwieńczenie rurki u jej wolnego końca elementem kryształowym podświetlanym diodą LED" będący wynikiem doboru spośród istniejących na rynku handlowym powszechnie dostępnych produktów dla wyposażania lamp, pozostających ponadto chronionymi wzorami wspólnotowymi Nr [...] i [...] rejestracją międzynarodową [...] zarejestrowanymi na rzecz firmy [...], nie wskazał w jakim aspekcie dobór ten wyczerpuje przesłanki indywidualizujące wzór określone w art. 102 ust. 1 pwp. Postępowanie uprawnionego z rejestracji [...] posiadającego monopol na rozwiązanie objęte tym wzorem i wykorzystujące prawa osób trzecich, pozostaje przy tym w sprzeczności z interesem firmy [...] zainteresowanej sprzedażą własnego rozwiązania.

Również ocena zakresu swobody twórczej, uznanego za niewielki, nie wskazuje zdaniem skarżącej z czego wynikają te ograniczenia w branży oświetleniowej.

Ocena zakresu swobody twórczej została dokonana bez dostatecznie wnikliwego rozeznania zagadnienia, ponieważ wykorzystując tylko geometrycznie zdefiniowane kształty lub ich kombinacje dla zastosowania w ramionach lamp - stwarza się nieograniczoną liczbę takich kombinacji. Rozwiązania lamp wykorzystujące metalowe ramiona ukształtowane na trudną do określenia liczbę wariantów, podlegają w wielu wypadkach kumulatywnej ochronie prawa autorskiego i prawa własności przemysłowej. Stanowisko organu co do niewielkiego zakresu swobody w tej dziedzinie, w znaczący sposób odbiega od powszechnej wiedzy w tym zakresie.

Zaskarżona decyzja została zatem podjęta bez wszechstronnego i wyczerpującego rozpoznania sprawy, co mogło mieć wpływ na prawidłowość dokonanej oceny spornego wzoru przemysłowego.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawa zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności organów administracji publicznej, przy czym ta kontrola stosownie do § 2 powołanego artykułu sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Sąd rozstrzyga przy tym w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – dalej p.p.s.a. – Dz. U. Nr 153, poz. 1270).

Badając skargę wg powyższych kryteriów Sąd uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie. Zaskarżona decyzja narusza bowiem prawo w stopniu uzasadniającym w świetle art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. jej uchylenie.

Stosownie do art. 255 ust. 4 pwp Urząd Patentowy rozstrzygając sprawy o unieważnienie prawa z rejestracji na skutek sprzeciwu uznanego za bezzasadny orzeka w graniach wniosku będąc związany podstawą prawną wskazaną w sprzeciwie.

Za podstawę żądania objętego sprzeciwem skarżący wskazał art. 102 ust. 1 i art. 104 ust. 1 cytowanej ustawy pwp. Rzeczą organu było zatem dokonanie oceny z punktu widzenia ustawowych warunków wymaganych do udzielenia odmowy, o których w powołanych przepisach mowa w świetle przeciwstawionego przez skarżącego wzoru "Ramię do lamp oświetleniowych" – nr [...] z wcześniejszym pierwszeństwem. Podkreślenia przy tym wymaga, iż Urząd Patentowy będąc związany w tym postępowaniu rygorami procedury administracyjnej winien dokonać tej oceny w sposób wnikliwy i wszechstronny i wyczerpujący (art. 77 § 1 k.p.a.) i na podstawie tej oceny poczynić stosowne ustalenia i dokonać subsumcji ustalonego stanu faktycznego do obowiązującego prawa przy czym, co w sprawie wymaga podkreślenia, swemu stanowisku w powyższym zakresie dać stosowny wyraz w uzasadnieniu decyzji zgodnie z wymogami określonymi w art. 107 § 3 k.p.a. Zaskarżona decyzja tym wymogom jednak w pełni nie odpowiada. Uzasadnienie powinno zawierać wskazanie faktów i dowodów, na których organ się oparł z uwzględnieniem toku rozumowania organu prowadzącego do przedstawionych ocen i ustaleń. Skoro zatem skarżący stawiając zarzut naruszenia art. 102 ust. 1 i art. 104 ust. 1 odwołał się do wzoru przemysłowego pt "Ramię do lamp oświetleniowych" nr [...], Organ w ramach wymaganej tymi przepisami oceny winien dokonać analizy porównawczej w tym zakresie odnoszącej się do spornego wzoru i przeciwstawionego rozwiązania dając temu pełny wyraz w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji i na tej podstawie poczynić ustalenia co do tego, czy sporny wzór spełnia podstawowe przesłanki z w/powołanych przepisów. W uzasadnieniu brak jednak wskazań co do analizy porównawczej ww. rozwiązań. Jest tylko stwierdzenie, że materiały obejmujące przeciwstawiony wzór przemysłowy nie posiadają cechy określonej jako zwieńczenie rurki u jej wolnego końca elementem kryształowym podświetlonym diodą elektrokomunikacyjną. Z tego względu nie jest możliwa pełna ocena stanowiska organu przez Sąd. Kontrola Sądu nie obejmuje bowiem dokonywania uzupełniających ustaleń. Obowiązkiem organu jest jednak przedstawienie stanowiska w sposób odpowiadający wymogom z art. 107 § 3 k.p.a., bo tylko uzasadnienie sporządzone zgodnie z tymi wymogami umożliwia pełną kontrolę sądową zaskarżonego aktu.

Urząd uznając, że sporny wzór ma indywidualny charakter nie wskazał przy tym, które różnice postaci ramion decydują o indywidualnym charakterze.

Z uzasadnienia nie wynika też w sposób pełny stanowisko organu co do niewielkiego zakresu swobody twórczej. Urząd Patentowy nie wskazał z czego wynikają ograniczenia w branży oświetleniowej.

W tym stanie rzeczy Sąd uznał, iż doszło do naruszenia art. 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a. w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy i na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. orzekł, jak w pkt 1 sentencji, w pkt 2 na zasadzie art. 152 p.p.s.a. zaś o kosztach orzeczono po myśli art. 200 p.p.s.a.