Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Stanisław Nitecki, Sędziowie Sędzia WSA Beata Kalaga-Gajewska, Sędzia WSA Edyta Żarkiewicz (spr.), Protokolant Starszy sekretarz sądowy Joanna Drożdżał, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 maja 2018 r. sprawy ze skargi Z. P. na czynność Burmistrza Miasta S. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie odmowy zwrotu kosztów dojazdu dziecka do szkoły 1. stwierdza bezskuteczność zaskarżonej czynności; 2. zasądza od organu na rzecz strony skarżącej kwotę 200 (słownie: dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Zastępca Burmistrza Miasta S. w piśmie z dnia [...] r. odmówił skarżącej Z. P. zwrotu kosztów dowozu małoletniej W. M. do Szkoły Podstawowej nr [...] z oddziałami integracyjnymi w K. i jednocześnie nie uwzględnił wniosku o zapewnienie wymienionemu dziecku bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do Szkoły Podstawowej nr [...] w K..

W uzasadnieniu wskazał, że na podstawie art. 39 ust. 4 pkt. 1 ustawy z dnia 14.12.2016r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2016r. poz. 59) obowiązkiem gminy jest zapewnienie uczniom niepełnosprawnym, których kształcenie i wychowanie odbywa się na podstawie art. 127, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej, a uczniom z niepełnosprawnością ruchową, z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym - także do najbliższej szkoły ponadpodstawowej, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy 21 rok życia. Organ podniósł, że stoi na stanowisku, iż najbliższą szkołą podstawową w stosunku do miejsca zamieszkania, jaki i pod względem warunków, jakie szkoła zapewnia w celu realizacji potrzeb dziecka jest Szkoła Podstawowa nr [...] w S. u przy ul. [...], do której uczennica uczęszczała od klasy I do klasy III szkoły podstawowej tj. do końca roku szkolnego 2015/2016. Podkreślił, że w tym okresie Szkoła Podstawowa nr [...] w S. u realizowała wszystkie zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego, od momentu złożenia przez opiekuna prawnego dziecka tego orzeczenia w szkole tj. od dnia 19.11.2015 r. Były to; zajęcia rewalidacyjne - 1 godzina tygodniowo, -zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze z języka polskiego - 1 godzina tygodniowo, -zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze z matematyki - 1 godzina tygodniowo. Organ podniósł, że nie prawdą, iż - jak wskazano we wniosku - "dyrektor szkoły nie realizuje zaleceń zawartych w orzeczeniach, np. nie zapewnia nauczyciela wspomagającego w grupach gdzie uczą się dzieci z niepełnosprawnością". Dodał, że zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9.08.2017r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz.U z 2017r. poz.1578) nauczyciel wspomagający jest wymagany przy określonego rodzaju niepełnosprawności, nie jest to jednak zagrożenie niedostosowaniem społecznym, stąd zarzut, iż szkoła nie zapewnia nauczyciela wspomagającego dla W. M. jest bezpodstawny, bowiem w treści przedmiotowego orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dziecka, nie jest wyszczególnione zalecenie zapewnienia nauczyciela wspomagającego w szkole dla uczennicy W. M. . W konsekwencji organ stwierdził, że wybrana przez skarżącą Szkoła Podstawowa nr [...] z oddziałami integracyjnymi w K. przy ul. [...] - nie jest szkołą podstawową najbliższą w stosunku do miejsca zamieszkania dziecka, zarówno pod względem geograficznym, jaki i pod względem warunków, jakie szkoła zapewnia, umożliwiając prawidłowe kształcenie dzieci z konkretnym rodzajem niepełnosprawności. W podsumowaniu podkreślił, że najbliższą szkołą podstawową pod względem geograficznym jak i pod względem wymagań, jakie szkoła spełnia w celu realizacji orzeczenia dla ucznia z zagrożeniem niedostosowaniem społecznym jest Szkoła Podstawowa nr [...] w S. u przy ul. [...] , a więc szkoła w miejscu zamieszkania dziecka, realizująca w pełni zalecenia Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego.

W skardze wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach na powyższą czynność Zastępcy Burmistrza Miasta S. , skarżąca podniosła, że W. M. jest wychowanką prowadzonego przez nią Rodzinnego Domu Dziecka. Jest to dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności i według tego orzeczenia, kształcenie powinno odbywać się w szkole, która zapewnia realizację podstawy programowej z uwzględnieniem zaleceń zawartych w orzeczeniu. Skarżąca podkreśliła, że od kilku lat Dyrektor Szkoły Podstawowej w S. u nie realizuje zaleceń zawartych w orzeczeniach, np. nie zapewnia nauczyciela wspomagającego w grupach, gdzie uczą się dzieci z niepełnosprawnością. Podniosła, że z tego powodu znalazła szkołę podstawową z oddziałami integracyjnymi - najbliższą, która zgodziła się przyjąć dziecko z takimi zaburzeniami. Dodała, że zgodnie z art. 17 ust 3a ustawy o systemie oświaty, gmina ma obowiązek zapewnić dzieciom niepełnosprawnym bezpłatny transport i opiekę w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej lub gimnazjum, przy czym jako najbliższą należy rozumieć szkołę, która spełnia wymogi określone w orzeczeniu. Podniosła, że Szkoła Podstawowa nr [...] w S. u nie spełnia takich zaleceń, natomiast Szkoła Podstawowa nr [...] z Oddziałami Integracyjnymi w K. jest najbliższą, która spełnia wymagania zawarte w orzeczeniu wydanym dla W. M. .

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał dotychczasową argumentację.

Na rozprawie strona skarżąca wnosiła i wywodziła jak w skardze. Dodała, że szkoła podstawowa w S. u nie zapewnia dziecku takich form wsparcia, jakie uzyskuje w szkole integracyjnej w K. .

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Na wstępie wskazać należało, że sądy administracyjne zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2017 r., poz. 2188 ), sprawują wymiar sprawiedliwości w zakresie swojej właściwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym § 2 cytowanego przepisu stanowi, że kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Natomiast na podstawie art. 3 § 2 pkt 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r. poz. 1369), zwanej dalej w skrócie P.p.s.a., kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje między innymi orzekanie w sprawach skarg na inne niż określone w pkt 1 – 3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, z wyłączeniem aktów lub czynności wymienionych w tym przepisie. Według zaś art. 146 § 1 tej ustawy, w razie uwzględnienia skargi na akt lub czynność, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4, sąd uchyla ten akt albo stwierdza bezskuteczność czynności.

W wyniku przeprowadzenia kontroli w zakresie zgodności z prawem zaskarżonej czynności stwierdzić należało, że skarga zasługuje na uwzględnienie, a wobec tego wystąpiły podstawy do stwierdzenia bezskuteczności wymienionej czynności.

W piśmie z dnia [...] r. Zastępca Burmistrza Miasta S. odmówił skarżącej zwrotu kosztów dowozu małoletniej W. M. do Szkoły Podstawowej nr [...] z oddziałami integracyjnymi w K. i jednocześnie nie uwzględnił wniosku o zapewnienie wymienionemu dziecku bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do Szkoły Podstawowej nr [...] w K. .

Jako podstawę prawną zaskarżonej czynności organ wskazał art. 39 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 14.12.2016r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2016r. poz. 59), według którego obowiązkiem gminy jest zapewnienie uczniom niepełnosprawnym, których kształcenie i wychowanie odbywa się na podstawie art. 127, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej, a uczniom z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym - także do najbliższej szkoły ponadpodstawowej, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy 21. rok życia.

W związku z powyższym, podkreślenia wymagało, że według utrwalonej linii orzecznictwa, ukształtowanej na gruncie poprzednio obowiązującej ustawy o systemie oświaty ( tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 1943 ze zm.) – szkołą najbliższą, o której mowa w art. 17 ust. 3a pkt 1 tej ustawy - jest tylko szkoła pozwalająca realizować zalecenia zawarte w orzeczeniu o niepełnosprawności dziecka, a zatem dostosowana do zdolności psychofizycznych ucznia (por. wyrok NSA z dnia 18 grudnia 2014 r., sygn. akt I OSK 1961/14).

Przedstawioną wykładnię należało odnieść do oceny prawnej przeprowadzonej w niniejszej sprawie, z uwagi na to, że cytowany wyżej art. 39 ust. 4 pkt 1 aktualnie obowiązującej ustawy Prawo oświatowe, posługuje się analogicznym pojęciem "szkoły najbliższej", jak art. 17 ust. 3a pkt 1 ustawy o systemie oświaty.

W zaskarżonej czynności organ podniósł, że najbliższą szkołą podstawową w stosunku do miejsca zamieszkania uczennicy, jaki i pod względem warunków, jakie szkoła zapewnia w celu realizacji potrzeb dziecka jest Szkoła Podstawowa nr [...] w S. u, do której uczennica uczęszczała od klasy I do klasy III, tj. do końca roku szkolnego 2015/2016 i w tym okresie szkoła realizowała wszystkie zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie jej kształcenia specjalnego.

Jednakże organ nie wskazał podstaw powyższego stwierdzenia, w sposób ogólny powołał się na "zalecenia Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego", a także na "orzeczenie dla ucznia z zagrożeniem niedostosowaniem społecznym", nie wskazując nawet daty orzeczenia, co uniemożliwia kontrolę, czy to stwierdzenie w ogóle może być odnoszone do aktualnego stanu sprawy. Natomiast istotnym dla organu argumentem – jak wynika z treści zaskarżonej czynności, zdaje się być to, że wskazana przez organ szkoła, do końca roku szkolnego 2015/2016 realizowała zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego wymienionego dziecka. Organ powołał się zatem na okoliczności istniejące w roku szkolnym 2015/2016, nie dostrzegając, że wniosek dotyczy roku szkolnego 2017/2018.

Podkreślenia przy tym wymagało, że akta administracyjne nie zawierają żadnego materiału dokumentacyjnego, a więc ani orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, ani też żadnych dokumentów dotyczących warunków realizacji przez wskazaną przez organ szkołę, zaleceń zawartych w orzeczeniu, takich jak np. oświadczenie dyrektora szkoły, statut szkoły.

W aktach znajdują się tylko wnioski skarżącej o zwrot kosztów dowozu wyżej wymienionego dziecka do Szkoły Podstawowej nr [...] z oddziałami integracyjnymi w K. i o zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do tej szkoły oraz pismo organu zawierające rozstrzygnięcie tych wniosków.

W zaskarżonej czynności organ podniósł, że zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9.08.2017r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz.U z 2017r. poz.1578), nauczyciel wspomagający jest wymagany przy określonego rodzaju niepełnosprawności, nie jest to jednak zagrożenie niedostosowaniem społecznym.

W tym zakresie podkreślenia wymagało, że organ pominął regulację zawartą w przepisie § 5 pkt 2 tego rozporządzenia, zgodnie z którym – wymienione w nim placówki, w tym szkoły zapewniają warunki do nauki odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów.

W kontekście przytoczonego przepisu niezbędne jest zatem przeprowadzenie przez organ oceny, czy wymieniona przez niego szkoła, zapewnia – określone w tym przepisie - warunki do nauki, przy uwzględnieniu zaleceń zwartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego, a także – dołączonego do skargi zaświadczenia lekarskiego wydanego "w związku z kwalifikacją ucznia do kształcenia specjalnego", według którego "prezentowane przez dziecko zaburzenia wymagają wspomagania procesu edukacyjnego – konieczna pomoc nauczyciela wspomagającego".

Z uwagi na całkowite pominięcie przez organ zebrania materiału dokumentacyjnego w sprawie, a w konsekwencji brak ustalenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia wniosku i przeprowadzenia oceny prawnej w zakresie tych okoliczności - na podstawie art. 146 § 1 P.p.s.a., należało stwierdzić bezskuteczność zaskarżonej czynności.

Wskazania co do dalszego postępowania wynikają wprost z powyższych rozważań.

Zgodnie z art. 200 P.p.s.a., Sąd orzekł o obowiązku zwrotu przez organ na rzecz strony skarżącej kosztów postępowania, na które składał się wpis w kwocie 200 zł.