Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Jerzy Bortkiewicz (spr.) Sędziowie sędzia WSA Małgorzata Włodarska sędzia WSA Grzegorz Saniewski Protokolant starszy sekretarz sądowy Katarzyna Kloska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 września 2015 r. sprawy ze skargi C. sp. [...] w W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w T. z dnia [...] kwietnia 2015 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia środowiskowych uwarunkowań dla przedsięwzięcia 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Wójta Gminy R. z [...] listopada 2014 r. znak [...], 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w T. na rzecz skarżącej spółki 200 (dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Wójt Gminy R., decyzją z dnia [...] listopada 2014 r., na podstawie art. 104 i 107 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity w Dz. U. z 2013 r., poz. 267), zwaną dalej: "k.p.a.", art. 71 ust. 2 pkt 2, art. 73, art.75 ust. 1 pkt 4, art. 77 ust. 1, art. 80 ust. 1 , art. 82, art. 85, art. 86 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity w Dz. U. z 2013 r. poz. 1235 z późn.zm.), zwaną dalej: "u.u.i.ś.", § 3 ust. 1 pkt 6 lit. b rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2010 r. Nr 213, poz. 1397 z późn.zm.), zwanym dalej: "rozporządzeniem środowiskowym", po rozpoznaniu wniosku skarżącej, tj. spółki C., odmówił wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia pn. "Budowa farmy wiatrowej R.", planowanego do realizacji w województwie [...], w powiecie g., na terenie gminy R., na działkach o numerach ewidencyjnych [...]/2 i [...]/3 obręb R.

W uzasadnieniu podjętego rozstrzygnięcia organ poczynił następujące ustalenia i rozważania:

W dniu 24 lipca 2013 r. złożony został wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia pn. "Budowa farmy wiatrowej R.", polegającego na budowie dwóch elektrowni wiatrowych o mocy znamionowej wytworzonej energii do 3,5 MW każda, wysokości wieży do 150 m i średnicy śmigła do 130 m (wysokość całkowita do 215 m), wraz z raportem oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, w związku z czym organ obwieszczeniem zawiadomił społeczeństwo, że wpłynął przedmiotowy wniosek, które zostało dostarczone stronom, wywieszone na tablicy ogłoszeń Urzędu Gminy R. oraz zamieszczone na stronie BIP Urzędu Gminy. Organy opiniujące tj.:

a) Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w G. w opinii z dnia 20 sierpnia 2014 r. znak [...] postanowił pozytywnie zaopiniować wnioskowane przedsięwzięcie i określił warunki jego realizacji,

b) Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w B. w postanowieniu z dnia [...] marca 2014 r. znak [...], uzgodnił realizację przedsięwzięcia w wariancie I i określił jego warunki.

Ponieważ do Urzędu Gminy R. wpłynęły pisma mieszkańców wsi R. w sprawie sprzeciwu planowanemu przedsięwzięciu polegającemu na budowie farmy wiatrowej "R." oraz zaniechanie budowy tej inwestycji jako przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko i ludzi ze względu między innymi na zbyt bliskie położenie elektrowni w stosunku do zabudowy mieszkalnej, Wójt Gminy R. Obwieszczeniem z dnia 20 marca 2014 r., powiadomił społeczeństwo o rozprawie administracyjnej otwartej dla społeczeństwa.

Wójt Gminy R. decyzją z dnia [...] maja 2014 r. znak [...], odmówił wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla ww. przedsięwzięcia.

Od ww. decyzji, skarżąca wniosła odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w T., żądając uchylenia zaskarżonej decyzji w całości i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia.

W związku z powyższym Wójt Gminy R. działając na podstawie: art. 49 w związku z art. 10 § 1 i art. 61 § 4 k.p.a., art. 33 ust. 1 w związku z art. 29 u.u.i.ś., obwieszczeniem z dnia 6 października 2014r. zawiadomił o wszczęciu postępowania administracyjnego w celu ponownego rozpatrzenia sprawy o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla ww. przedsięwzięcia.

Wójt Gminy R. po ponownym rozpoznaniu sprawy stwierdził, że:

1. Pomimo, iż energia wiatrowa uznawana jest za czystą może w sposób pośredni i bezpośredni wpływać na zdrowie człowieka, głównie ze względu na uciążliwość wynikającą z emisji energii o niskich stężeniach (w tym hałasu i promieniowania).

2. Inwestor w raporcie analizował trzy warianty inwestycyjne różniące się liczbą i lokalizacją planowanych turbin:

a) wybrany został wariant I, który zakłada budowę do 2 turbin wiatrowych o mocy do 3,5 MW każda, z zachowaniem bezpiecznej odległości od zabudowy mieszkalnej,

b) jednakże, w tym najbardziej optymistycznym wariancie, odległość turbin wiatrowych od budynków mieszkalnych mających charakter zabudowy zagrodowej wynosi tylko około 500 m,

c) przeprowadzona została w raporcie analiza akustyczna, z której wynika, że nie powinny wystąpić przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu, ale są to tylko obliczenia projektowe.

3. W opinii Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w B. wyrażonej w postanowieniu z dnia [...] marca 204 r. znak [...], można uznać, że strefa znacznej uciążliwości hałasu obejmuje teren w promieniu 500-600 m od wieży siłowni wiatrowych, a przy lokalizacji dużych elektrowni wiatrowych winno uwzględniać się co najmniej 1000 m strefę buforową od budynków mieszkalnych jednorodzinnych, budynków mieszkalnych jednorodzinnych w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej oraz budynków mieszkalnych wielorodzinnych, użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego ".

4. Pomimo, iż Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w B. w swoim postanowieniu z dnia [...] marca 2014 r.

a) uzgodnił realizację przedsięwzięcia w wariancie I i określił swoje warunki do uwzględnienia na etapie realizacji i eksploatacji lub użytkowania przedsięwzięcia,

b) określił swoje wymagania dotyczące ochrony środowiska w dokumentacji niezbędnej do wydania decyzji o pozwoleniu na budowę,

c) zobowiązał Inwestora do wykonania analizy porealizacyjnej w zakresie:

ochrony terenów zabudowy chronionej przed hałasem w porze dnia i nocy, monitoringu chiropterologicznego, - monitoringu ornitologicznego, podjęcia odpowiednich decyzji administracyjnych w przypadku wykonywania działalności pogarszającej stan środowiska, to stwierdził jednak, że "uznaje się za słuszną lokalizację elektrowni wiatrowych w większej odległości, w stosunku do zabudowy mieszkaniowej, niż wskazana w niniejszym wniosku, co pozwoli zachować standardy konstytucyjne określone w art. 5 i art. 68 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1997 r. Nr 78,poz. 483 zpóżn.zm.)".

5. Największe wątpliwości budzą zagadnienia związane z wytwarzaniem przez turbinę wiatrową infradźwięków oraz występowania efektów migotania cieni i refleksów światła, które nie zostały jednoznacznie naukowo udowodnione, ani też usankcjonowane. Brak jest w polskim prawie norm i przepisów wykonawczych regulujących niniejsze rodzaje oddziaływań..

6. W przypadku infradźwięków w uwagach zgłoszonych podczas rozprawy administracyjnej otwartej dla społeczeństwa zawarte są informacje potwierdzające potencjalny wpływ infradźwięków na zdrowie człowieka. Z jednej strony Inwestor w raporcie oddziaływania na środowisko planowanej inwestycji wskazuje, że poziomy infradźwięków emitowane przez elektrownię wiatrową mieszczą się poniżej zakresu odbieranego przez człowieka. Jednakże nadmierne i długotrwałe narażanie na infradźwięki i dźwięki o niskiej częstotliwości może negatywnie wpłynąć na zdrowie ludzi. Nie ma zbyt wielu wyników badań wpływu farm wiatrowych na zdrowie ludzi w tym zakresie, ale uzyskane wyniki świadczą, że tego faktu nie można obecnie wykluczyć.

7. W publikacji wydanej przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska pt. "Wytyczne w zakresie prognozowania oddziaływań na środowisko farm wiatrowych" większość naukowców zajmujących się zagadnieniem infradźwięków jest zgodna co do opinii, że w chwili obecnej brak jest przekonywujących dowodów na to, by infradźwięki, których źródłem są elektrownie wiatrowe, wywierały negatywny wpływ na zdrowie człowieka, o ile turbiny nie są zlokalizowane zbyt blisko miejsc stałego przebywania ludzi. W związku z faktem, że nie ma jednoznacznie określonych odległości elektrowni wiatrowych od budynków mieszkalnych, które będą bezpieczne dla zdrowia ludzi, istnieje prawdopodobieństwo narażenia mieszkańców na szkodliwe działanie elektrowni wiatrowej.

8. Ze względu na zlokalizowanie przedsięwzięcia na terenach rolnych, poza obszarami chronionymi na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U.z 2013 r. poz. 627 z późn.zm.) w odległości około 1,3 km od Obszaru Chronionego Kraj obrazu Doliny [...], około 2,1 km od rezerwatu przyrody "[...]" 1 obszary mającego znaczenie dla Wspólnoty Dolina [...], według mieszkańców istnieje realne zagrożenie dla przelotu ptaków oraz przemieszczaniu nietoperzy.

Odmowa wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach na realizację omawianego przedsięwzięcia, zabezpieczy środowisko oraz mieszkańców żyjących w najbliższym sąsiedztwie planowanego przedsięwzięcia przed ewentualnym negatywnym wpływem ze strony elektrowni wiatrowej. Zarówno ochrona zdrowia, jak i prawna ochrona życia człowieka są wartościami chronionymi konstytucyjnie.

W odwołaniu od powyższej decyzji, skarżąca wniosła o jej o uchylenie oraz o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla planowanego przedsięwzięcia.

Zarzuciła naruszenie przez organ I instancji:

1) art. 6 k.p.a., poprzez niedziałanie przez organ na podstawie przepisów prawa,

2) art. 7, 8, 77 § 1, 80 i 107 § 3 k.p.a. poprzez niepodjęcie wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, niewypełnienie obowiązku wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego, ocenienie na podstawie części materiału dowodowego, czy wszystkie okoliczności zostały udowodnione oraz niewskazanie w uzasadnieniu decyzji wskazania faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej,

3) art. 33 u.u.i.ś., poprzez naruszenie zasad udziału społeczeństwa w postępowaniu poprzez błędne zaadresowanie obwieszczenia, które powinno być adresowane do społeczeństwa, do stron postępowania, nie podanie w obwieszczeniu kompletnych danych na temat przedmiotu decyzji, która zostanie wydana w sprawie (zakresu planowanego przedsięwzięcia), a także nie powtórzenie udziału społeczeństwa po uzupełnieniu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, jak również niezastosowanie wszystkich przewidzianych prawem sposobów podawania informacji do publicznej wiadomości.

W uzasadnieniu odwołania podniesiono, że rozstrzygnięcia decyzji nie oparł na przepisach prawa (co wynika bezpośredni z art. 6 k.p.a.), lecz na bliżej niesprecyzowanych przypuszczeniach takich jak to, że pomimo iż energia wiatrowa uznawana jest za czystą, może w sposób pośredni i bezpośredni wpływać na zdrowie człowieka, szczególnie w skali lokalnej, w sytuacji, kiedy Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w B. uzgodnił realizację planowanego przedsięwzięcia.

Stwierdzono, że nie można uznać, iż organ I instancji ograniczył się w uzasadnieniu decyzji negatywnej dla skarżącej do oparcia rozstrzygnięcia na okolicznościach (wskazanych w uzasadnieniu pkt. 1), które nie mogą w świetle obowiązujących przepisów prawa stanowić podstawy do wydania decyzji negatywnej, albowiem nie wskazał istnienia jakichkolwiek przesłanek prawnych obligujących do wydania decyzji tej treści.

Podniesiono, że w podstawie prawnej obwieszczenia z dnia 6 października 2014 r. organ wskazał m.in. art. 33 ustawy u.u.i.ś. i art. 10 § 1, art. 61 § 4 k.p.a., co sugeruje, iż obwieszczenie to jest adresowane do społeczeństwa, jak również do stron postępowania. Na to, że społeczeństwo jest adresatem tego obwieszczenia może wskazywać również treść tego obwieszczenia (jako spełniająca częściowo wymogi wynikające z art. 33 ustawy u.u.i.ś.), jednak przeczy temu wskazanie w podstawie prawnej obwieszczenia art. 10 § 1, art. 61 § 4 k.p.a., które są przepisami odnoszącymi się wyłącznie do stron postępowania i wymienienie w rozdzielniku obwieszczenia stron postępowania jako adresatów. Podkreślono, że nawet gdyby można było przyjąć, iż obwieszczenie to było adresowane do społeczeństwa, to jednak w jego treści organ nie podał kompletnych danych na temat przedmiotu decyzji, która zostanie wydana w sprawie (zakresu planowanego przedsięwzięcia) oraz wszystkich danych określonych w art. 33 ustawy u.u.i.ś. Ponadto ze względu na sposób publikacji obwieszczenia -wyłącznie na stronie BIP Urzędu Gminy R., nie można stwierdzić, czy jest to adresowane do stron postępowania obwieszczenie albo inny zwyczajowo przyjęty w miejscowości sposób publicznego ogłaszania, o którym mowa w art. 49 k.p.a., czy też jeden ze sposobów podawania informacji do publicznej wiadomości społeczeństwu określony w art. 3 ust. 1 pkt 11 u.u.i.ś.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w T., na podstawie art. 59 ust. 1 pkt 1, art. 71 ust. 1 ust. 2 pkt 1, art. 75 ust. 1 pkt 4, art. 77 ust. 1, art. 80 ust. 1, art. 85 ust. 2 pkt 1 u.u.i.ś., § 3 ust. 1 pkt 6b i 7 rozporządzenia środowiskowego oraz art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję. Powyższe rozstrzygnięcie organ odwoławczy oparł o następujące ustalenia i rozważania:

Zgodnie z art. 71 ust. 2 u.u.i.ś., uzyskanie przedmiotowej decyzji jest wymagane dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko bądź przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko.

Przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wymaga m.in., zgodnie z art. 59 ust. 1 u.u.i.ś., realizacja przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko tj. mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko (pkt 1) oraz mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, jeżeli obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko został stwierdzony na podstawie art. 63 ust. 1 u.u.i.ś. (pkt 2). Katalog przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko oraz mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, zgodnie z delegacją zawartą w art. 60 u.u.i.ś., określa rozporządzenie środowiskowe.

Kwestią bezsporną w sprawie jest kwalifikacja przedmiotowej inwestycji, jako przedsięwzięcia wymienionego w § 3 ust. 1 pkt 6 b i 7 rozporządzenia oraz to, że obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko został stwierdzony przez Wójta Gminy R. postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2012 r., wydanym po wcześniejszym zasięgnięciu opinii organów współdziałających - RDOŚ i PPIS, które to organy zgodnie stwierdziły, że w sprawie zachodzi konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. W tym stanie rzeczy wydanie w sprawie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, zgodnie ze wskazanymi powyżej uwagami, musiało być poprzedzone postępowaniem w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, a co za tym idzie opracowaniem raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko stanowisk innych organów co do warunków realizacji przedsięwzięcia, tj. regionalnego dyrektora ochrony środowiska w postaci uzgodnienia i państwowego inspektora sanitarnego w formie opinii.

Przed wydaniem decyzji środowiskowej organ orzekający w sprawie zobligowany był również do zapewnienia możliwości udziału społeczeństwa w przedmiotowym postępowaniu, zgodnie z art. 30 u.u.i.ś. W art. 79 ust. 1 u.u.i.ś., ustawodawca przewidział zaś, że społeczeństwo ma zagwarantowany udział w tych postępowaniach dotyczących określenia uwarunkowań środowiskowych, w których przeprowadzana jest ocena oddziaływania na środowisko, co dotyczy przedmiotowego postępowania.

Decyzja środowiskowa powinna więc spełniać wszystkie wskazane art. 80 ust. 1 u.u.i.ś. wymogi, odpowiadać wszystkim pozostałym przepisom ustawy, a także nie naruszać innych powszechnie obowiązujących źródeł prawa, w tym aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze działania organów które je ustanowiły. Jeżeli plan miejscowy został uchwalony na danym obszarze, właściwy organ, poza wyjątkami określonymi w art. 80 ust. 2 u.u.i.ś., w myśl tego przepisu wydaje decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach po stwierdzeniu zgodności lokalizacji przedsięwzięcia z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Z akt sprawy wynika, że inwestor złożył raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie do dwóch turbin wiatrowych o mocy 3,5 MW każda, na działkach nr nr [...]/2 i [...]/3, w odległości "nie mniejszej niż 500 m od zabudowań mieszkalnych".

Po złożeniu uzupełnień raportu przez inwestora, regionalny dyrektor ochrony środowiska w drodze postanowienia uzgodnił, a powiatowy inspektor sanitarny w formie opinii sanitarnej zaopiniował warunki realizacji przedsięwzięcia.

Kolegium Odwoławcze podziela stanowisko organu I instancji, iż pomimo pozytywnego wyniku uzgodnienia wyspecjalizowanego organu w zakresie ochrony środowiska jakim jest RDOŚ, uzgodnienie to budzi jednak wątpliwości. Z treści uzasadnienia postanowienia wynika mianowicie, że sam organ uzgodnieniowy sugeruje zwiększenie odległości usytuowania turbin wiatrowych od zabudowań mieszkalnych. Choć nie podaje odległości bezpiecznej, to posługuje się opracowanymi ekspertyzami "Energetyka wiatrowa w kontekście krajobrazu przyrodniczego i kulturowego w województwie [...]" opracowanej przez Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk, opracowaną na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego, według której bezpieczna odległość buforowa winna wynosić co najmniej 1000 m od zabudowań mieszkalnych.

W myśl art. 66 ust. 1 pkt 5 ustawy u.u.i.ś., raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać opis analizowanych wariantów, w tym wariantu proponowanego przez wnioskodawcę oraz racjonalnego wariantu alternatywnego (lit.a) oraz wariantu najkorzystniejszego dla środowiska (lit.b) wraz z uzasadnieniem ich wyboru. W rozpatrywanej sprawie, co prawda wnioskodawca określił trzy warianty, jednak ich opis jest na tyle ogólny i nieprecyzyjny, że trudno wywnioskować, który z wariantów jest wariantem alternatywnym, a który najkorzystniejszy dla środowiska (str. 35 raportu). Nie daje też możliwości oceny rzeczywistej alternatywności, brak opisów oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko w każdym z tych wariantów w szczególności na oddziaływanie na tereny zagospodarowania poprzez zabudowę mieszkalną. Preferowanym wariantem przez - inwestora jest wariant I przewidujący budowę dwóch turbin wiatrowych o mocy do 3,5 MW każda, położonych ok. 500 m od zabudowań mieszkalnych.

Wariant drugi - la zakłada budowę do dwóch turbin wiatrowych o mocy do 3,0 MW każda, zaś wariant II - budowę do czterech turbin o mocy do 3,0 MW każda.

Inwestor w wariancie I założył "przesunięcie turbin na zachód, a tym samym odsunięcie ich od miejscowości zabudowy mieszkalnej", jednak nie określił dokładnie zwiększenia odległości. W ocenie Kolegium Odwoławczego przesunięcie owo jest na tyle nieistotne, gdyż zarówno w karcie informacyjnej jak i w raporcie inwestor określa odległość od zabudowań mieszkalnych w skali "500 m".

Taka niewielka odległość jest właśnie przedmiotem sporu i ich obaw z okolicznymi mieszkańcami. Zdaniem organu odwoławczego inwestor w raporcie nie przeanalizował możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem, a tym samym nie wypełnił warunku wynikającego z art. 66 ust. 1 pkt 15 u.u.i.ś.

Kolegium Odwoławcze stwierdza również, że inwestor nie wypełnił obowiązku nałożonego przez organ I instancji w postanowieniu z dnia [...] sierpnia 2012 r. o konieczności przyjęcia wariantu lokalizacyjnego, zwiększającego odległość przedsięwzięcia od najbliższej zabudowy mieszkalnej. Proponowane przedsięwzięcie znajduje się zatem w niewielkiej odległości od zabudowań mieszkalnych, a to z kolei jest niezgodnie ze stanowiskiem RDOŚ w B., zalecającym rozważenie zwiększenia tej odległości (odwołującego się w tym zakresie do opracowania [...] Biura Planowania Przestrzennego i Regionalnego we W. "Województwo [...].."Zasoby i możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii" zalecającego istnienie strefy buforowej 1000 m) jak i w/w postanowieniem organu I instancji.Odnosząc się do zarzutów odwołania, organ II instancji nie dopatrzył się istotnych uchybień prawa procesowego i materialnego, mających wpływ na zaskarżone rozstrzygnięcie.

W skardze złożonej do Sądu, skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji na mocy art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm), dalej: "p.p.s.a." oraz zasądzenie kosztów postępowania, zarzucając naruszenie art. 6 k.p.a. oraz art. 7, 77 § 1, 80 i 107 § 3 k.p.a., z przyczyn wskazanych w odwołaniu.

W uzasadnieniu skargi podniesiono, że organ nie oparł na przepisach prawa, lecz na przypuszczeniach nie znajdujących jakiegokolwiek odzwierciedlenia w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Stwierdzono, że decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach wydaje się po stwierdzeniu zgodności lokalizacji przedsięwzięcia z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeżeli plan ten został uchwalony (art. 80 ust. 1 i 2 ustawy), a przepisy ustawy w art. 81 ust. 1, 2 i 3 przewidują także sytuacje, w których właściwy organ w decyzji środowiskowej odmawia zgody na realizację przedsięwzięcia.

Wywodzono, że w świetle uzasadnienia zaskarżonej decyzji u podstaw negatywnego dla wnioskodawcy rozstrzygnięcia legły podzielane przez członków organu II instancji obawy organu I instancji co do odległości planowanych turbin od zabudowy. Organ II instancji wskazał, iż pomimo uzgodnienia wyspecjalizowanego organu w zakresie ochrony środowiska jakim jest RDOŚ, uzgodnienie to budzi wątpliwości, bo z treści uzasadnienia wynika, iż sam organ uzgodnieniowy sugeruje zwiększenie odległości usytuowania turbin wiatrowych od zabudowań mieszkalnych. jednakże organ pominął to, iż organ uzgadniający jednocześnie wskazał, iż brak jest norm prawnych dotyczących bezpośrednio odległości co do oddziaływania, co przesądza o pozytywnym stanowisku organu uzgadniającego.

Podkreślono, że oparcie rozstrzygnięcia na bardzo ogólnej ekspertyzie, nie sporządzonej na potrzeby przedmiotowego postępowania, zawierającej niepoparte badaniami przypuszczenia i zalecenia, które w żadnym wypadku nie odnoszą się do obowiązujących przepisów prawnych, nie może być uznane za działanie w oparciu o przepisy prawa, a tym samym stanowi naruszenie podstawowej zasady wynikającej z art. 6 k.p.a., które należy kwalifikować jako mające istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy.

Wskazano, że organ I instancji ograniczył się w uzasadnieniu decyzji negatywnej dla skarżącego do oparcia rozstrzygnięcia na okolicznościach (wskazanych w uzasadnieniu pkt. 1), które nie mogą w świetle obowiązujących przepisów prawa stanowić podstawy do wydania decyzji negatywnej, dokonując niezwykle wybiórczej i lakonicznej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w postaci raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.

Nie zgodzono się ze stanowiskiem organu, że dokument ten nie zawiera jednoznacznego wskazania, który z wariantów przedsięwzięcia jest najkorzystniejszy dla środowiska, brak jest w nim opisu oddziaływania wariantów na zabudowę mieszkaniową i brak jest w nim analizy konfliktów społecznych związanych z przedsięwzięciem.

Zauważono, że w sytuacji stwierdzenia przez organ odwoławczy, że materiał dowodowy zawiera braki, powinno nastąpić wezwanie przez organ wnioskodawcy do jego uzupełnienia (złożenia wyjaśnień), ewentualnie uchyleniem decyzji organu pierwszej instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez ten organ celem uzupełnienia materiału dowodowego na podstawie art. 138 § 2 k.p.a., natomiast brak było warunków do wydania negatywnego rozstrzygnięcia. Dodatkowo zauważono, że przedmiotem oceny organu I i II instancji nie powinna być analiza czy też żądanie zmiany lokalizacji planowanych turbin wiatrowych. Wynika to z tego, iż lokalizacja turbin jest wskazana we wniosku o wydanie decyzji (i jego załącznikach), natomiast zakres wniosku wiąże organ w toku postępowania i za niedopuszczalną należy uznać ingerencję przez organ w zakres wniosku o wydanie decyzji w sprawie (ani poprzez jego zawężenie, ani poprzez jego rozszerzenie). Powołano sie na stanowisko, które zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 2 czerwca 2011 r., sygn. akt II SA/Go 196/11, wskazując "Organ administracji nie jest władny do zmiany kwalifikacji żądania strony lub jej arbitralnego przyjmowania." Ponadto przytoczono wyrok z dnia 15 grudnia 2010 r, sygn. akt III SA/Łd 549/10, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, w którym stwierdzono, że "W przypadku wszczęcia postępowania z wniosku strony, wynikające z niego żądanie, wyznacza zakres sprawy podlegającej rozpoznaniu przez organ. Organ nie może zatem działać jednocześnie według zasady oficjalności i skargowości.".

Zarzucono, że organ II instancji nie tylko nie rozpatrzył ponownie sprawy w jakimkolwiek zakresie, lecz poza tym ograniczył się do przywołania podniesionych w odwołaniu zarzutów, jednak w ogóle się do nich nie ustosunkował, gdyż za ustosunkowanie się z pewnością nie można uznać jednozdaniowego stwierdzenia, iż organ nie dopatrzył się istotnych uchybień prawa procesowego i materialnego mających wpływ na zaskarżone rozstrzygnięcie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w B. zważył, co następuje:

Ocena zaskarżonej decyzji przeprowadzona w zakresie wynikającym z art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) i art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.; dalej zwaną: "p.p.s.a.", potwierdza, że w toku postępowania administracyjnego uchybiono prawu materialnemu, jak i procesowemu, w sposób uzasadniający uchylenie decyzji organów obu instancji.

Kwestią bezsporną w sprawie jest kwalifikacja przedmiotowej inwestycji, jako przedsięwzięcia wymienionego w § 3 ust. 1 pkt 6b i 7 rozporządzenia oraz to, że w sprawie zachodzi konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko.

W konsekwencji niekwestionowaną przez strony koniecznością stało się opracowanie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, jak też rozpatrzenie stanowisk innych organów, co do warunków realizacji przedsięwzięcia, tj. regionalnego dyrektora ochrony środowiska i państwowego inspektora sanitarnego w formie opinii.

Powstały spór w sprawie dotyczył zagadnienia oceny ww. dokumentów. Uzgodnienie regionalnego dyrektora ochrony środowiska wzbudziło wątpliwości organów, z uwagi na zawartą w nim sugestię zwiększenia odległości usytuowania turbin wiatrowych od zabudowań mieszkalnych.

Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, zakwestionowały organy z uwagi na zbyt mało precyzyjne wskazanie w nim wariantów inwestycji, jak i brak opisów oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko w każdym z tych wariantów w szczególności na oddziaływanie na tereny zagospodarowania poprzez zabudowę mieszkalną oraz z uwagi na brak analizy możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem, a tym samym nie wypełnienie warunku wynikającego z art. 66 ust. 1 pkt 15 u.u.i.ś.

Dodatkowo, w ocenie organu odwoławczego inwestor nie wypełnił obowiązku nałożonego przez organ I instancji w postanowieniu z dnia [...] sierpnia 2012 r. o konieczności przyjęcia wariantu lokalizacyjnego, zwiększającego odległość przedsięwzięcia od najbliższej zabudowy mieszkalnej.

Ze stanowiska prezentowanego przez skarżącą, wynika, że powyższe wszystkie zarzuty są bezpodstawne, co szczegółowo uzasadniono w skardze złożonej do Sądu.

Odnosząc się do pierwszego zagadnienia spornego, tj. zakwestionowania przez organy prawidłowości uzgodnienia regionalnego dyrektora ochrony środowiska, to należy zauważyć, że jakkolwiek organ ten uznał za słuszną ideę zwiększenia odległości od zabudowań mieszkalnych, to jednak jak stwierdził, z uwagi na brak norm prawnych dotyczących bezpośrednio odległości ww. oddziaływania elektrowni wiatrowych, uzgodnił warunki realizacji przedmiotowej inwestycji Tym samym brak jest wewnętrznej sprzeczności w stanowisku tego organu.

Co się natomiast tyczy sporu wokół treści raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, w zakresie wariantów inwestycji, to należy stwierdzić, że z przepisu art. 66 ust. 1 pkt 5 u.u.i.ś., wynika, że raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać opis analizowanych wariantów, w tym wariantu proponowanego przez wnioskodawcę oraz racjonalnego wariantu alternatywnego, wariantu najkorzystniejszego dla środowiska wraz z uzasadnieniem ich wyboru.

Za nietrafny uznać też należy zarzut, iż raport nie zawiera czytelnego określenia wariantów, a zawarta w nim ich analiza uniemożliwia możliwości oceny rzeczywistej alternatywności, nie zawiera opisów oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko w każdym z tych wariantów w szczególności na oddziaływanie na tereny zagospodarowania poprzez zabudowę mieszkalną.

Ustosunkowując się do ww. zarzutów, należy zauważyć, że od strony 35 raportu, znajduje się opis wyszczególnionych trzech wariantów, tj. wariant I (preferowany przez inwestora), zakładający budowę 2 turbin wiatrowych o mocy do 3,5 MW każda, położonych ok. 500 m od zabudowań mieszkalnych, wariant drugi I a, zakładający budowę do dwóch turbin wiatrowych o mocy do 3,0 MW każda oraz zaś wariant II, zakładający budowę do czterech turbin o mocy do 3,0 MW każda. Warianty te zostały naniesione na rysunku na stronie 35 raportu. Następnie od strony 35 do 60 określono przewidywane oddziaływanie na środowisko analizowanych wariantów, zgodnie z treścią art. 66 ust. 1 pkt 6 u.u.i.ś., a na stronie 60 dokonano porównania analizowanych wariantów wraz z uzasadnieniem wybranego przez skarżącą wariantu, czym uczyniono zadość przepisowi art. 66 ust. 1 pkt 7 u.u.i.ś.

Konfrontując treść raportu z wymogami co do treści tego dowodu określonymi w art. 66 ust. 1 ustawy, nie sposób uznać, że raport w niniejszej sprawie nie zawiera treści obligatoryjnych. Zarzut natomiast, że opis nie jest "wyczerpujący" nie został poparty żadną konkretną dokumentacją, sporządzoną na użytek niniejszej sprawy, ma zatem charakter czysto polemiczny. W orzecznictwie sądów administracyjnych wyrażono akceptowany tu pogląd, że zastrzeżenia wobec przedłożonego raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, aby nie były uznane za gołosłowne powinny zostać poparte na przykład ekspertyzą, która w sposób udokumentowany wskazuje na wady raportu (tak: wyrok NSA z dnia 18 marca 2009 r., sygn. akt II OSK 383/08, Lex nr 526577). Raportowi o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko przysługuje szczególna wartość dowodowa, która wynika z kompleksowego charakteru analizy planowanego do realizacji przedsięwzięcia. Podważenie jego ustaleń mogłoby nastąpić jedynie, co do zasady, poprzez przedstawienie równie kompletnej analizy uwarunkowań przyrodniczych (tzw. kontrraportu), sporządzonej przez specjalistów dysponujących równie fachową wiedzą jak autorzy raportu, której wnioski pozostawałyby w rażącej sprzeczności do tych zawartych w raporcie przedłożonym przez inwestora. Skoro w niniejszej sprawie takiego kontrraportu nie przedłożono, a orzekające organy nie dopuściły z urzędu z niego dowodu, to tym samym należy przyjąć, że uznały, iż przedłożony przez inwestora raport spełnia zarówno wymogi formalne (ustawowe) oraz sporządzony został w sposób rzetelny, a jego wnioski są logiczną konsekwencją wywodów w nim zawartych, co w konsekwencji oznacza, że raport ten musiał zostać przyjęty jako podstawowy dowód w postępowaniu w sprawie o wydanie środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedmiotowego przedsięwzięcia.

Należy dodać, że jakkolwiek słuszna jest ocena organów, iż inwestor w raporcie nie przeanalizował możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem, a tym samym nie wypełnił warunku wynikającego z art. 66 ust. 1 pkt 15 u.u.i.ś., to jednak w orzecznictwie słusznie podkreśla się, że sprzeciw mieszkańców gminy nie może stanowić podstaw do wydania negatywnej decyzji w sprawie środowiskowych uwarunkowań realizacji przedsięwzięcia. Przepisy nakazują jedynie zapewnienie udziału społeczeństwa w postępowaniu i umożliwienie zgłoszenia uwag i wniosków, co zostało w sprawie dopełnione, natomiast nie nakładają obowiązku uzyskania społecznej akceptacji dla przedsięwzięcia (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie dnia 13 marca 2014 r. sygn. akt II SA/Sz 1208/13).

Odnosząc się natomiast do zarzutu stawianego przez organy inwestorowi, że nie wypełnił obowiązku nałożonego przez organ I instancji w postanowieniu z dnia [...] sierpnia 2012 r. o konieczności przyjęcia wariantu lokalizacyjnego, zwiększającego odległość przedsięwzięcia od najbliższej zabudowy mieszkalnej, to należy tu stwierdzić, że nakładane obowiązki muszą mieć oparcie w przepisach prawa, a jak już to stwierdzono brak jest norm prawnych regulujących minimalną odległość elektrowni wiatrowych od terenów zabudowy mieszkalnej.

Trzeba wreszcie podkreślić, że decyzja o odmowie ustalenia środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięcia może być wydana jedynie w przypadkach określonych w ustawie. Przesłanki odmowy zgody polegać przy tym mogą wyłącznie na: niezgodności lokalizacji przedsięwzięcia z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego (art. 80 ust. 2 ustawy), odmowie uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia przez organ współdziałający (art. 80 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 77 ust. 1 u.u.i.ś), braku zgody wnioskodawcy na realizację przedsięwzięcia w innym wariancie proponowanym przez wnioskodawcę, w sytuacji gdy organ skorzysta z możliwości określonej w art. 81 ust. 1 u.u.i.ś, wykazania znaczącego negatywnego oddziaływania na obszar Natura 2000 przy jednoczesnym braku spełnienia przesłanek z art. 34 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (art. 81 ust. 2 u.u.i.ś), wykazania że przedsięwzięcie może spowodować nieosiągnięcie celów środowiskowych zawartych w planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, przy jednoczesnym braku spełnienia przesłanek z art. 38 lit. j ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (art. 81 ust. 3 ustawy). O ile zatem żadna z wymienionych wyżej okoliczności nie zachodzi, organ jest obowiązany do określenia środowiskowych uwarunkowań.

Rozpoznając ponownie sprawę, organy zastosują się do powyższego stanowiska Sądu. Kwestionowanie przez nie stanowiska zawartego w raporcie przy istnieniu pozytywnych opinii organów uzgadniających – bez naruszenia przepisów postępowania – będzie możliwe jedynie w sytuacji powołania się na dowody mające charakter kontrraportu.

Wobec powyższego, Sąd, działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c), w zw. z art. 134 p.p.s.a., uchylił zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję organu I instancji. O kosztach orzeczono na podstawie art. 200 p.p.s.a.