Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Dorota Jadwiszczok Sędziowie: Sędzia WSA Mariola Jaroszewska Asesor WSA Magdalena Dobek-Rak (spr.) Protokolant Asystent sędziego Krzysztof Pobojewski po rozpoznaniu w dniu 25 września 2018 r. w Gdańsku na rozprawie sprawy ze skargi A Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na uchwałę Sejmiku Województwa z dnia 28 maja 2012 r. nr [...] w sprawie podziału województwa pomorskiego na obwody łowieckie 1. stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w zakresie dotyczącym obwodu łowieckiego nr [...], w części obejmującej nieruchomość stanowiącą własność skarżącej A Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. działki o numerze [...], położonej w miejscowości [...], gmina [...], dla której Sąd Rejonowy w Chojnicach V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze [...], 2. zasądza od Sejmiku Województwa na rzecz skarżącej A Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę 780 (siedemset osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

W dniu 28 maja 2012 r. Sejmik Województwa, działając na podstawie art. 18 pkt 1 i 20 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001 r. nr 142, poz. 1590 ze zm.), zwanej dalej u.s.w., w związku z art. 27 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1995 r. - Prawo łowieckie (Dz. U. z 2005 r. nr 127, poz. 1066 ze zm.), zwanej dalej Prawem łowieckim, podjął uchwałę Nr 380/XIX/12 w sprawie podziału województwa na obwody łowieckie (Dz. Urz. Woj. Pom. z 2012 r. poz. 1994) - dalej jako Uchwała nr 380/XIX/12.

A., po uprzednim wezwaniu organu administracji do usunięcia naruszenia prawa pismem, które wpłynęło do organu w dniu 12 lutego 2017 r., zaskarżyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku Uchwałę nr 380/XIX/12 w części dotyczącej obwodu łowieckiego nr [..] określonego w załączniku do tej uchwały i wniosła o stwierdzenie nieważności Uchwały 380/XIX/12 w zakresie tego obwodu oraz zasądzenie na rzecz skarżących kosztów postępowania, ewentualnie o stwierdzenie nieważności uchwały w zakresie obwodu łowieckiego nr [..], w części dotyczącej działki nr [..] położonej w miejscowości P., gmina C., znajdującej się w tym obwodzie łowieckim.

W skardze zarzucono zaskarżonej uchwale sprzeczność z prawem powstałą w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2014 r., sygn. akt

P 19/13 (OTK-A 2014/7/71). W uzasadnieniu podano, że kwestionowaną uchwałą utworzono m.in. obwód łowiecki nr [..], na którego terenie, w miejscowości P. (gmina C.) znajduje się nieruchomość gruntowa, której właścicielem jest skarżąca, obejmująca działkę wpisaną do księgi wieczystej nr [..].

Jak wyjaśnia skarżąca, podstawą prawną podjęcia Uchwały nr 380/XIX/12 był art. 27 ust. 1 Prawa łowieckiego, który w dniu 22 stycznia 2016 r. utracił moc obowiązującą w związku z wejściem w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2014 r. sygn. akt P 19/13. Wyrokiem TK stwierdzono niezgodność art. 27 ust. 1 Prawa łowieckiego z art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, polegającą na upoważnieniu do objęcia reżimem obwodu łowieckiego nieruchomości bez zapewnienia jej właścicielowi odpowiednich środków ochrony praw w sytuacji sprzeciwu wobec wykorzystywania należącej do niego nieruchomości na cele związane z organizacją i prowadzeniem polowań na zwierzęta. W wyroku tym zauważono, że konieczność znoszenia przez właściciela faktu wykonywania polowania na terenie jego nieruchomości jest podstawowym ograniczeniem prawa własności. Uciążliwość tego ograniczenia jest tym większa, że wykonywanie polowania wiąże się z używaniem przez myśliwych broni palnej, co może powodować zagrożenie dla życia i zdrowia wszelkich osób przebywających na terenie, na którym się ono odbywa, wiąże się również z ryzykiem powstania szkód

w mieniu (szkody łowieckie). Zaznaczono, że właścicielom nieruchomości wchodzących w skład obwodu łowieckiego nie przysługują zarazem żadne środki prawne umożliwiające wyrażenie sprzeciwu wobec wykonywania polowania na gruntach będących przedmiotem ich własności.

Zdaniem skarżącej Uchwała nr 380/XIX/12 została podjęta w sposób naruszający jej konstytucyjne prawa i wolności, ponadto nie została zapewniona jej prawnie skuteczna możliwość sprzeciwienia się włączeniu posiadanej nieruchomości do obwodu łowieckiego, jak wymaga tego art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. W ocenie skarżącej pozostawanie w obrocie prawnym tej uchwały - mimo braku istnienia podstawy prawnej - oznacza istnienie stanu rażącego naruszenia prawa. Jak twierdzi skarżąca, uchwała wywierająca bezpośrednie skutki prawne w sferze uprawnień i obowiązków osób trzecich (w tym właściciela nieruchomości) nie może mieć charakteru samoistnego i zachowywać moc obowiązującą mimo tego, że podstawa do jej wydania odpadła, a zgodnie z orzeczeniem TK sposób wyznaczania obwodów łowieckich zastosowany przy jej podejmowaniu naruszał konstytucyjnie chronione uprawnienia właścicieli nieruchomości.

Końcowo podano, że w wyroku z dnia 10 lipca 2007 r. sygn. akt I OSK 1075/06 Naczelny Sąd Administracyjny wskazał na konieczność eliminowania

z obrotu prawnego wydanych przed ogłoszeniem wyroku TK rozstrzygnięć opartych na podstawie przepisów, których niekonstytucyjność stwierdził TK oraz wydanych

w przedmiocie zastosowania tych przepisów wyroków sądowych, względnie użycia innych środków procesowych w celu sanacji stanu niekonstytucyjności, w obszarze stosowania prawa i jego kontroli. Fakt, że art. 27 ust. 1 Prawa łowieckiego nie może być stosowany poczynając od daty jego uchwalenia został utrwalony w orzecznictwie przez prawomocne wyroki sądów administracyjnych w analogicznych sprawach dotyczących obwodów łowieckich ustanowionych na prywatnym gruncie oraz przez kilkanaście kolejnych wyroków czekających jeszcze na uprawomocnienie.

Sejmik Województwa, reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie

w całości. W uzasadnieniu wskazano, że sejmiki województw utraciły kompetencje do rozstrzygania kwestii związanych z ustanawianiem obwodów łowieckich, w tym związanych ze zmianą ich granic, z uwagi na utratę mocy obowiązującej art. 27 ust. 1 Prawa łowieckiego, który wyrokiem TK z dnia 10 lipca 2014 r. sygn. akt P 19/13 został uznany za niezgodny z Konstytucją RP. Tym samym organ nie może podjąć satysfakcjonujących dla skarżących kroków. W ocenie organu, nie ma on również możliwości samodzielnego stwierdzenia nieważności własnej uchwały. W tym zakresie podzielono pogląd części doktryny, że uprawnienia autokontrolne organu w postępowaniu sądowoadministracyjnym są jakościowo różne od uprawnień sądu administracyjnego, gdyż organ stosuje inne reguły postępowania aniżeli sąd. Wymóg uwzględnienia, w trybie autokontroli, skargi w całości nakłada na sąd administracyjny dokonujący kontroli legalności takiego aktu obowiązek analizy wniesionej skargi tak w zakresie zarzutów, wniosków w niej zawartych, jak i podstawy prawnej żądania.

Odwołując się do piśmiennictwa wskazano dalej, że art. 54 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1302), zwanej dalej p.p.s.a., nie jest przepisem o charakterze kompetencyjnym, dającym organowi stanowiącemu gminy uprawnienie autokontrole,

w ramach postępowania sądowoadministracyjnego. Tym samym, możliwość korzystania z instytucji autokontroli jest wyłączona, ponieważ w tym postępowaniu radzie gminy nie przysługuje kompetencja do stwierdzenia nieważności własnego aktu. Jak wynika z dalszych wyjaśnień Sejmik Województwa wystąpił do Ministerstwa Środowiska z wnioskiem o podjęcie prac legislacyjnych mających na celu uregulowanie przedmiotowej sytuacji, w odpowiedzi na który wskazano, że projekt znowelizowanej ustawy jest procedowany. Dodatkowo podniesiono, że od kwestii władztwa nad danym terenem zależą również roszczenia odszkodowawcze za szkody wyrządzone w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny, czy przy wykonywaniu polowania. Zgodnie z art. 46 ust. 1 Prawa łowieckiego odpowiada za nie dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego, w przypadku zaś obszarów poza obwodem - Skarb Państwa.

Wobec braku możliwości podjęcia przez sejmik województwa działań związanych ze zmianą granic przedmiotowej uchwały i wyłączenia działki skarżącej wniesiono o oddalenie skargi w całości.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

Skarga zasługiwała na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (t.j.: Dz.U. z 2017 r. poz. 2188) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem (legalności), jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Sądy administracyjne, kierując się kryterium legalności, dokonują oceny zgodności treści zaskarżonego aktu oraz procesu jego wydania z normami prawnymi ustrojowymi, proceduralnymi i materialnymi. Istotą sądowej kontroli sprawowanej przez sądy administracyjne jest ocena legalności zaskarżonych aktów i czynności według stanu prawnego i faktycznego z daty ich podjęcia.

W świetle art. 3 § 2 pkt 5 p.p.s.a. kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje m.in. orzekanie w sprawach skarg na akty prawa miejscowego jednostek samorządu terytorialnego.

Przystępując do oceny legalności zaskarżonego aktu prawa miejscowego w pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 82 ust. 1 u.s.w. uchwała organu samorządu województwa sprzeczna z prawem jest nieważna. O nieważności uchwały w całości lub w części orzeka organ nadzoru w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia jej doręczenia organowi nadzoru, a po tym terminie sąd administracyjny na skutek skargi wniesionej przez uprawniony podmiot.

Przepis art. 90 ust. 1 u.s.w. określa podmioty uprawnione do skierowania skargi na akt organu samorządu terytorialnego jako "każdego, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone przepisem aktu prawa miejscowego, wydanym w sprawie z zakresu administracji publicznej". Badając tę przesłankę, niezbędną dla dopuszczalności skargi, a także swojej kognicji, sąd uznał jako niebudzący wątpliwości fakt, że zaskarżona uchwała jest uchwałą z zakresu administracji publicznej w rozumieniu art. 90 ust. 1 u.s.w.

W związku z tym, że zaskarżona uchwała została podjęta przed 1 czerwca 2017 r., zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r. poz. 935), wniesienie skargi na tę uchwałę należało poprzedzić wezwaniem do usunięcia naruszania prawa. Dopiero po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa uprawniony podmiot może zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego, przy czym skargę do sądu wnosi się z zachowaniem terminu, o którym mowa w art. 53 § 2 p.p.s.a. (w brzmieniu obowiązującym przed 1 czerwca 2017 r.). Jak wynika z akt sprawy i jest to okoliczność bezsporna, skarga poprzedzona została wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa, które wpłynęło do organu w dniu 27 listopada 2017 r. i wniesiona w terminie określonym w art. 53 § 2 p.p.s.a.

Sąd wojewódzki przyjął więc, że wymogi formalne do wniesienia skargi na podstawie art. 90 ust. 1 u.s.w. zostały w niniejszej sprawie spełnione.

Ustalenia w powyższym zakresie otworzyły drogę do zbadania legitymacji skargowej strony skarżącej. Jest to swoistego rodzaju kwalifikowana legitymacja prawna, wyraźnie określona we wskazanym przepisie u.s.w. i nie mają do niej zastosowania ani przepisy art. 28 i art. 31 k.p.a. ani też art. 50 p.p.s.a. Przepis art. 50 § 1 p.p.s.a ma bowiem charakter lex generalis i znajduje zastosowanie w takim zakresie, w jakim legitymacja skargowa nie została odmiennie ujęta w innej ustawie, a więc stanowiącej lex specialis (tak: T. Woś [w:] T. Woś, H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Postępowanie sądowoadministracyjne, LexisNexis 2013, s. 124).

Interes prawny skarżącego musi wynikać z normy prawa materialnego kształtującej sytuację prawną wnoszącego skargę. W orzecznictwie i doktrynie eksponuje się przede wszystkim bezpośredniość, konkretność i realny charakter interesu prawnego strony kształtowanego aktem stosowania prawa materialnego (por. wyrok NSA z dnia 11 kwietnia 2008 r. sygn. akt II OSK 1749/07, LEX nr 470930; A. Matan [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, pod red. B. Dolnickiego, Wolters Kluwer, 2016).

Skarżący musi zatem wykazać naruszenie interesu prawnego polegające na istnieniu bezpośredniego związku pomiędzy zaskarżoną uchwałą (zarządzeniem)

a własną, indywidualną i prawnie gwarantowaną sytuacją (nie zaś sytuacją faktyczną). Taki związek zaś musiałby istnieć w chwili wprowadzenia w życie danego aktu i powodować następstwo w postaci ograniczenia lub pozbawienia skarżącego konkretnych - mających oparcie w przepisach prawa materialnego - uprawnień.

W ocenie Sądu w rozpatrywanej sprawie związek taki niewątpliwie zachodzi. Zaskarżona uchwała, dotycząca podziału województwa na obwody łowieckie, narusza interes prawny skarżącej, gdyż ingeruje bezpośrednio w przysługujące jej prawo własności do działki objętej reżimem obwodu łowieckiego nr [..]. Skarżąca wykazała, że na terenie tego obwodu posiada własność działki o numerze [..] w miejscowości P., której nie może spokojnie użytkować z powodu zagrożeń związanych z polowaniami i musi znosić ingerencje myśliwych na tym terenie.

Powyższa konstatacja pozwalała Sądowi wojewódzkiemu przejść do zbadania legalności zaskarżonego aktu.

Uchwała nr 380/XIX/12 wydana została na podstawie przepisów art. 27 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1995 r. - Prawo łowieckie (t.j.: Dz.U. z 2005 r. nr 127, poz. 1066 ze zm.), zwanej dalej Prawem łowieckim, które w dacie jej podejmowania stanowiły, że podziału na obwody łowieckie oraz zmiany granic tych obwodów dokonuje w obrębie województwa właściwy sejmik województwa, w drodze uchwały, po zasięgnięciu opinii właściwego dyrektora regionalnej dyrekcji Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe i Polskiego Związku Łowieckiego, a także właściwej izby rolniczej (ust. 1). Jeżeli obwód łowiecki ma się znajdować w obszarze więcej niż jednego województwa, uchwałę, o której mowa w ust. 1, podejmuje sejmik województwa właściwy dla przeważającego obszaru gruntów w uzgodnieniu z sejmikiem województwa właściwym dla pozostałego gruntu (ust. 2).

Przytoczone unormowania niewątpliwie upoważniały sejmik województwa do podjęcia uchwały w przyjętym kształcie. Okoliczność ta nie może jednak skutkować oddaleniem skargi, jak wnioskuje o to pełnomocnik organu, gdyż późniejsza utrata mocy obowiązującej tych przepisów na skutek przywołanego przez obie strony niniejszego sporu wyroku TK z dnia 10 lipca 2014 r. P 19/13, który orzekł o ich niezgodności z ustawą zasadniczą, ma istotne znaczenie dla oceny legalności zaskarżonej uchwały. Skoro TK pozbawił te przepisy domniemania konstytucyjności, to skutek ten należy rozważać od początku ich obowiązywania.

W wyroku z dnia 3 grudnia 2014 r., II OSK 2311/14 (LEX nr 1772460) NSA, uznając wsteczną moc ww. wyroku TK wskazał, że za niestosowaniem przepisu, który utracił domniemanie konstytucyjności, przemawia ochrona praw jednostki oraz ekonomia procesowa. W ocenie NSA pominięcie wzruszenia domniemania konstytucyjności przepisu stanowiącego podstawę prawną działania organu administracji publicznej byłoby sprzeczne z regułami demokratycznego państwa prawnego, urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej z uwagi na konieczność ochrony innych wartości konstytucyjnych (tutaj prawa własności). Dalej NSA argumentował, że realizacja także przez sądy gwarancji konstytucyjnych - na gruncie istniejącego stanu normatywnego zakładającego przez określony czas obowiązywanie niekonstytucyjnego przepisu (art. 190 ust. 3 Konstytucji RP) - stawia zarazem wyzwania i możliwości wyboru przez same sądy takiego środka proceduralnego, który najlepiej pozwoli na osiągnięcie efektu najbliższego nakazowi wykładni i stosowania prawa w zgodzie z Konstytucją (por. wyrok TK z dnia

27 października 2004 r., SK 1/04, OTK-A 2004/9/96).

Z powyższych przyczyn sądy, dokonując wyboru odpowiedniego środka procesowego, zobowiązane są brać pod uwagę przedmiot regulacji objętej niekonstytucyjnym przepisem, przyczyny naruszenia i znaczenie wartości konstytucyjnych nim naruszonych, powody, dla których TK odroczył termin utraty mocy obowiązującej niekonstytucyjnego przepisu, a także okoliczności rozpoznawanej przez sąd sprawy i konsekwencje stosowania lub odmowy zastosowania konstytucyjnego przepisu(zob. również wyroki NSA: z dnia 17 listopada 2010 r., I OSK 483/10, LEX nr 952057; z dnia 29 kwietnia 2011 r., I OSK 1070/10, LEX nr 1080864; z dnia 9 czerwca 2011 r., I OSK 231/11, LEX nr 1082700; czy z dnia 25 czerwca 2012 r., I FPS 4/12, ONSAiWSA 2012/6/97).

W związku z powyższym na uwagę zasługują argumenty TK, które legły u podstaw wyroku z dnia 10 lipca 2014 r. w sprawie o sygn. akt P 19/13. Trybunał podkreślił, że właścicielom nieruchomości objętych granicami obwodu łowieckiego nie przysługują żadne szczególne środki prawne pozwalające na wyłączenie nieruchomości stanowiących przedmiot ich własności spod reżimu obwodu łowieckiego. Właściciel nieruchomości nie może złożyć sprzeciwu wobec włączenia przedmiotu jego własności do obwodu łowieckiego, zarówno na etapie stanowienia uchwały przez sejmik województwa, jak i po jej wejściu w życie. Poza tym właścicielowi nie przysługują żadne instrumenty prawne umożliwiające wyłączenie jedynie niektórych ograniczeń, wprowadzonych w związku z objęciem jego nieruchomości granicami obwodu łowieckiego, w szczególności nie może on stanowczo sprzeciwić się wykonywaniu na swoim gruncie polowania przez uprawnione do tego osoby trzecie. Ponadto stwierdzono, że mechanizm tworzenia obwodów łowieckich, biorąc pod uwagę całokształt ograniczeń będących skutkiem objęcia nieruchomości granicami obwodu łowieckiego, jest ukształtowany w sposób niespełniający przesłanki sensu stricto proporcjonalności. Zauważono, że na wszystkie te ograniczenia nakłada się dodatkowo niedostatecznie uregulowany obowiązek informacyjny wobec właścicieli, których nieruchomość należy do obwodu łowieckiego. Brak jakichkolwiek prawnych form udziału właścicieli nieruchomości w procesie tworzenia obwodów łowieckich obejmujących te nieruchomości oraz brak instrumentów prawnych umożliwiających właścicielom wyłączenie ich nieruchomości spod reżimu obwodu łowieckiego lub wyłączenie poszczególnych ograniczeń, jakie przewiduje Prawo łowieckie, niezależnie od powodu, jakim uzasadniają to żądanie (ekonomiczny, światopoglądowy itp.), nie jest konieczne dla zapewnienia należytego poziomu ochrony środowiska, w szczególności zaś ochrony zwierzyny. Zdaniem TK, swoistego automatyzmu przyjętego unormowania nie uzasadnia również to, że prawidłowe prowadzenie gospodarki łowieckiej wymaga zapewnienia ciągłości powierzchni obwodów łowieckich. Przyznano, że ochrona środowiska stanowi jedną z wartości uzasadniających ograniczenie konstytucyjnych praw i wolności (art. 31 ust. 3 Konstytucji RP), jednakże ograniczenia wprowadzane ze względu na ochronę środowiska powinny mieć charakter proporcjonalny do innych wartości konstytucyjnie chronionych. Taką wartością jest - zgodnie z art. 21 ust. 1 Konstytucji RP - ochrona prawa własności. TK podkreślił, że analiza rozwiązań przyjętych w Prawie łowieckim oraz w innych aktach przewidujących objęcie nieruchomości specjalnym reżimem administracyjno-prawnym dowodzi, że wykonywanie przez uprawnione podmioty zadań publicznych, a także prowadzenie gospodarki łowieckiej, jest możliwe przy zapewnieniu właścicielom nieruchomości bardziej skutecznych środków ochrony. Zaznaczono, że zapewnienie takich środków nie wyklucza także realizacji przewidzianego w Prawie łowieckim celu społecznego w zakresie uprawiania myślistwa, kultywowania tradycji oraz krzewienia etyki i kultury łowieckiej (art. 3 pkt 4 Prawa łowieckiego).

Z kolei NSA w przywołanym wyroku z dnia 3 grudnia 2014 r. zwrócił również uwagę, że ograniczenia prawa własności związane z prowadzeniem gospodarki łowieckiej, w szczególności z wykonywaniem polowania, były też przedmiotem licznych rozważań Europejskiego Trybunału Praw Człowieka - dalej jako "ETPC". I tak, w wyroku z dnia 29 kwietnia 1999 r. w sprawie Chassagnou i inni przeciwko Francji (skargi nr 25088/94, 28331/95 i 28443/95, LEX nr 76997) ETPC wskazał, że wprowadzenie obowiązku tolerowania polowań na terenie prywatnej nieruchomości stanowi ingerencję w prawo własności. Jednocześnie zmuszanie właścicieli do tolerowania na ich gruncie aktywności, która jest sprzeczna z ich przekonaniami stanowi nieproporcjonalne ograniczenie prawa własności chronionego art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz. U. z 1995 r. nr 36, poz. 175/1). W wyroku z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie Schneider przeciwko Luksemburgowi (skarga nr 2113/04, LEX nr 292569) ETPC doszedł do wniosku, że dopuszczenie możliwości wykonywania polowań na prywatnym gruncie bez zgody jego właściciela przez włączenie tego gruntu do obwodu łowieckiego, jakkolwiek nie pozbawia go prawa do używania, wydzierżawienia czy sprzedaży gruntu, jednak uniemożliwia wykonywanie praw wyłącznych przez właściciela zgodnie z jego wolą. W wyroku z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie Hermann przeciwko Niemcom (skarga nr 9300/07, LEX nr 1169117) ETPC orzekł, że obowiązek znoszenia polowań na własnym gruncie nakłada nieproporcjonalny obowiązek na tych właścicieli ziemskich, którzy sprzeciwiają się polowaniom ze względów etycznych. Podkreślono przy tym, że okoliczność, iż niemieckie prawo federalne nie przewiduje możliwości uwzględnienia etycznych przekonań właścicieli ziemskich, uzasadnia wniosek

o naruszeniu przez pozwane państwo art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji.

Sąd wojewódzki w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela prezentowany we wskazanych wyżej orzeczeniach pogląd, że brak jakichkolwiek mechanizmów prawnych umożliwiających właścicielom nieruchomości wyrażenie woli w przedmiocie włączenia ich gruntów do obwodów łowieckich i w konsekwencji nałożenia na nich określonych obowiązków, stanowi nieproporcjonalne naruszenie gwarantowanego konstytucyjnie i konwencyjnie prawa własności.

Mając to na uwadze skład orzekający odmówił zastosowania uznanego za niekonstytucyjny przepisu art. 27 ust. 1 Prawa łowieckiego względem nieruchomości skarżącej położonej w miejscowości P. (gmina C.) stanowiącej działkę ewidencyjną nr [..], wpisaną przez Sąd Rejonowy do księgi wieczystej nr [..].

Jak już wskazano, zaskarżona uchwała naruszyła interes prawny skarżącej Spółki, gdyż ingeruje bezpośrednio w przysługujące jej prawo własności do działki objętej reżimem obwodu łowieckiego nr [..]. Fakt ten pozwalał w świetle normy art. 90 ust. 1 u.s.w., dokonać kontroli legalności zaskarżonej uchwały w zakresie ustaleń dla obszaru stanowiącego własność skarżącej. Sąd zaznacza, że zakres interesu prawnego wynika z prawa własności, jakie przysługuje skarżącym do nieruchomości objętych zaskarżoną uchwałą. Tym samym, strona skarżąca mogła realizować swoje prawo do sądu w tej sprawie w granicach przysługujących jej uprawnień jako właścicielowi działki położonej na obszarze objętym uchwałą. Interpretacja taka została potwierdzona w wyroku TK z dnia 16 września 2008 r. sygn. akt SK 76/06 (OTK-A 2008/7/121) orzekającym o zgodności art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.), zwanej dalej "u.s.g.", z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 i art. 7 oraz art. 77 ust. 2 w związku z art. 2 Konstytucji RP. W motywach przywołanego orzeczenia TK wyraźnie wskazał, że skarga w trybie art. 101 u.s.g. (przepis tożsamy z treścią art. 90 ust. 1 u.s.w.) nie ma charakteru actio popularis - podstawą jest niezgodność uchwały z prawem i równoczesne naruszenie przez nią konkretnie rozumianych interesów lub uprawnień konkretnego obywatela, który jest mieszkańcem danej gminy lub jest z tą gminą związany prawnie (np. właściciel nieruchomości położonej na terenie gminy), a naruszenie to musi wynikać z właściwej regulacji materialnoprawnej. W związku z tym wnoszący skargę może działać tylko w swoim interesie i nie może kwestionować ustaleń co do obszarów, które nie oddziałują na jego interes prawny i co do których innym uprawnionym przysługuje prawo do wniesienia skargi.

Podsumowując, w rozpatrywanej sprawie przedmiotem rozstrzygnięcia mogły być tylko te zapisy zaskarżonej uchwały, które dotyczą części obwodu łowieckiego nr [..], w obrębie którego znajduje się nieruchomość stanowiąca własność skarżącej.

Jednocześnie Sąd ubocznie zaznacza, że nie mogło zmienić przedstawionego stanowiska, zgodnie z oczekiwaniami pełnomocnika organu, wejście w życie ustawy z dnia 22 marca 2018 r. o zmianie ustawy - Prawo łowieckie (Dz. U. z 2018 r., poz. 651), a w szczególności treść jej art. 1 pkt 7 (wprowadzającego do ustawy Prawo łowieckie m.in. przepis art. 27b – ustanawiający dla właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości wchodzącej w skład obwodu łowieckiego prawo do złożenia oświadczenia o zakazie wykonywania polowania na tej nieruchomości) i art. 7 ust. 2 (przewidującego zachowanie ważności dotychczasowych uchwał o podziale województwa na obwody łowieckie do dnia wejścia w życie, o których mowa w art. 27 ust. 1 ustawy Prawo łowieckie w brzmieniu nadanym nowelą, nie dłużej niż do dnia 31 marca 2020 r.).

Kontrola zaskarżonej uchwały odbywa się według stanu prawnego z daty jej podjęcia, a utrata konstytucyjności przepisu art. 27 ust. 1 ustawy Prawo łowieckie w brzmieniu dotychczasowym czyni ją nieważną ex tunc (w granicach legitymacji skargowej z art. 90 ust. 1 u.s.w.). W tej sytuacji wzorcem kontroli legalności zaskarżonej uchwały nie mogą być przepisy noweli z dnia 22 marca 2018 r., a jej przepis przejściowy – art. 7 ust. 2 nie może mieć zastosowania dla uchwały o podziale województwa na obwody łowieckie sprzecznej z prawem.

W związku z powyższym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku stwierdził nieważność zaskarżonej uchwały w części określonej w pkt 1 sentencji wyroku, odnosząc się ściśle do zakresu interesu prawnego skarżącej naruszonego zakwestionowaną uchwałą (art. 147 § 1 p.p.s.a.). W związku z tym, że w pkt V petitum skargi strona ograniczyła swoje żądanie stwierdzenia nieważności Uchwały w części dotyczącej obwodu łowieckiego nr [..] wyłącznie do działki nr [..], brak było podstaw do odrzucenia skargi w pozostałym zakresie, tj. odnoszącym się do stwierdzenia nieważności aktu w części obwodu [..] w zakresie innych nieruchomości wchodzących w jego skład, na mocy art. 58 pkt 5a p.p.s.a.

O kosztach postępowania Sąd orzekł pkt 2 sentencji wyroku na podstawie art. 200 i 205 § 2 p.p.s.a. oraz § 14 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j.: Dz.U. z 2018 r., poz. 265). Na zasądzoną kwotę 780 zł składa się uiszczony wpis sądowy od skargi w wysokości 300 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 480 zł.