Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 20 maja 2016 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział III w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Alberciak, Sędziowie Sędzia NSA Irena Krzemieniewska (spr.), Sędzia NSA Teresa Rutkowska, , Protokolant Referent-stażysta Blanka Kuźniak, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 maja 2016 roku sprawy ze skargi M. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie zatrzymanie prawa jazdy kat. B postanawia: zawiesić postępowanie sądowoadministracyjne.

Decyzją z dnia (...)., nr (...) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. działając w oparciu o treść art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a., art. 102 ust. 1 pkt 4 i art. 102 ust. 1 lit. e ustawy z dnia 5 stycznia 2011r. o kierujących pojazdami (Dz.U. z 2015r. poz. 155 z późn. zm.) w zw. z art. 135 ust. 1 pkt 1a lit. a ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. - Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn. Dz.U. z 2012r. poz. 1137 ze zm), utrzymało w mocy od decyzję Prezydenta Miasta Ł. z dnia (...)., znak: (...) o zatrzymaniu M.S. prawa jazdy kat. B, nr (...) seria B (...) wydanego w dniu 16 sierpnia 2000r. na okres 3 miesięcy w terminie od dnia 1 grudnia 2015r. do dnia 1 marca 2016r.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało wydane w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i prawne.

W dniu 7 grudnia 2015r. Komenda Powiatowa Policji w Z. poinformowała Wydział Praw Jazdy i Rejestracji Pojazdów w Departamencie Obsługi i Administracji Urzędu Miasta Ł. o przekroczeniu w dniu 1 grudnia 2015r. przez M.S. dopuszczalnej prędkości o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym. Wraz z przedmiotową informacją organ kontroli ruchu drogowego przekazał dokument prawa jazdy kategorii B (...) seria B (...) zatrzymany w trakcie kontroli.

Zawiadomieniem z dnia 8 grudnia 2015r. (doręczonym stronie w dniu 15 grudnia 2015r.) Prezydent Miasta Ł. poinformował stronę o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie zatrzymania prawa jazdy w trybie art. 102 ust. 1 pkt 4 ustawy o kierujących pojazdami.

Decyzją z dnia 30 grudnia 2015r. Prezydent Miasta Ł. zatrzymał M.S. prawo jazdy kat. B nr (...) serii B (...) wydane w dniu 16 sierpnia 2000r. na okres 3 miesięcy w terminie od dnia 1 grudnia 2015r. do dnia 1 marca 2016r. i nadał decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.

Od powyższej decyzji M.S. złożył odwołanie, w którym wskazując na naruszenie:

- art. 7, art. 8, art. 12 § 1, art. 77 § 1 oraz art. 80 K.p.a., poprzez błędne uznanie, iż organ dokonał wnikliwej analizy zarówno przepisów prawa materialnego, jak i zgromadzonych w sprawie dokumentów, a co za tym idzie poprzez błędne uznanie, iż w niniejszej sprawie zostały spełnione przesłanki do wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy;

art. 6 K.p.a. poprzez błędne przyjęcie, iż organ był uprawniony do wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy, gdyż działał na podstawie przepisów prawa;

-art. 102 ust. 1 pkt 4 ustawy o kierujących pojazdami poprzez błędne przyjęcie, że skarżący w dniu 1 grudnia 2015r. przekroczył dopuszczalną prędkość o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym oraz poprzez błędne przyjęcie, iż wydanie decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy na podstawie niniejszego przepisu ma charakter obligatoryjny.

wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i wydanie decyzji o braku podstaw do wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymując zaskarżoną decyzję w mocy wskazało, że zgodnie z art. 135 ust. 1 pkt 1a lit. a ustawy- Prawo o ruchu drogowym, policjant zatrzyma prawo jazdy za pokwitowaniem w przypadku ujawnienia czynu polegającego na kierowaniu pojazdem z prędkością przekraczającą dopuszczalną o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym.

W rozpoznawanej sprawie bezspornym jest, że zaskarżona decyzja została wydana na podstawie ustawy z dnia 5 stycznia 2011r. o kierujących pojazdami. Stosownie do treści art. 102 ust. 1 pkt 4 ustawy, starosta wydaje decyzję administracyjną o zatrzymaniu prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem, w przypadku gdy kierujący pojazdem przekroczył dopuszczalną prędkość o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym. Zgodnie z art. 102 ust. 1 lit. c ustawy, starosta wydaje decyzję, o której mowa w ust. 1 pkt 4 lub 5, na okres 3 miesięcy nadając jej rygor natychmiastowej wykonalności oraz zobowiązując kierującego do zwrotu prawa jazdy, jeżeli dokument ten nie został zatrzymany w trybie art. 135 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. - Prawo o ruchu drogowym.

W myśl art. 102 ust. 1e ustawy okres, o którym mowa w ust. 1c i 1d, oblicza się na zasadach określonych w ustawie z dnia 14 czerwca 1960r. - Kodeks postępowania administracyjnego, przy czym dla ustalenia początku okresu jest właściwa data zwrotu dokumentu do organu właściwego w sprawach wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami, a w przypadku zatrzymania prawa jazdy w trybie art. 135 ust. 1 pkt 1a ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. - Prawo o ruchu drogowym - data tej czynności. Jeżeli w chwili wydania decyzji, o której mowa w ust. l pkt 4 lub 5, prawo jazdy było już w posiadaniu starosty z innego tytułu, okres zatrzymania prawa jazdy liczy się od dnia wydania tej decyzji.

W niniejszej sprawie wszystkie wskazane powyżej przesłanki warunkujące zatrzymanie prawa jazdy na okres 3 miesięcy zostały spełnione.

M.S. w dniu 1 grudnia 2015r. przekroczył dopuszczalną prędkość o więcej niż 50 km/h w obszarze zabudowanym, o czym świadczy pismo Komendy Powiatowej Policji w Z. z dnia 7 grudnia 2015r., a jego prawo jazdy kategorii B nr (...) seria B (...) zostało zatrzymane przez organ kontroli ruchu drogowego i przekazane do Prezydenta Miasta Ł..

Odnosząc się do zarzutów postawionych w odwołaniu organ odwoławczy wskazał, że decyzja o zatrzymaniu prawa jazdy podjęta przez organ I instancji na podstawie wyżej przytoczonych norm prawnych, wbrew twierdzeniom strony, nie należy do kategorii decyzji uznaniowych, co oznacza, że organ administracji publicznej, stosując przepisy wyżej przywołanej ustawy o kierujących pojazdami, obowiązany jest do jej wydania. Powołany w podstawie prawnej decyzji art. 102 ust. 1 pkt 4 ustawy o kierujących pojazdami, jak i pozostałe przepisy tejże ustawy nie przewidują prowadzenia przez organ postępowania dowodowego na okoliczność samego faktu, okoliczności i sposobu stwierdzenia przez policję przekroczenia przez kierującego dopuszczalnej prędkości o więcej niż 50 km/h w obszarze zabudowanym. Powiadomienie skierowane do Prezydenta Miasta Ł. z dnia 7 grudnia 2015r. precyzuje wszystkie dane dotyczące osoby i okoliczności zatrzymania prawa jazdy M.S. i nie zawiera braków formalnych, które uniemożliwiałyby wydanie decyzji przez organ. Organ nie ma obowiązku prawnego badania, w jaki sposób dokonywano pomiaru prędkości z jaką poruszał się kierujący pojazdem, przy użyciu jakiego urządzenia tego dokonano i czy skarżący miał, czy też nie miał świadomości, że znajduje się w terenie zabudowanym oraz z jakich powodów do przekroczenia prędkości doszło. Organ administracji orzekając w sprawie zatrzymania prawa jazdy koncentruje się na informacji o zatrzymaniu prawa jazdy na podstawie art. 135 ust. 1 pkt 1a ustawy Prawo o ruchu drogowym, natomiast przedmiotem czynności Policji w postępowaniu mandatowym i ewentualnie - sądu orzekającego w sprawie o wykroczenie są okoliczności zdarzenia drogowego, polegającego na niezastosowaniu się do ograniczenia prędkości (art. 92 a Kodeksu wykroczeń). Ani zatem starosta (prezydent miasta), ani Samorządowe Kolegium Odwoławcze nie posiadają uprawnień do badania okoliczności zdarzenia drogowego i prawidłowości postępowania organów kontroli ruchu drogowego, ponieważ w postępowaniu prowadzonym na podstawie art. 102 ust. 1 pkt 4 ustawy o kierujących pojazdami organy administracyjne nie ustalają winy kierowcy.

W skardze skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi skarżący podtrzymując zarzut naruszenia:

1. art. 7, art. 77 § 1 oraz art. 80 K.p.a. w sposób mogący mieć istotny wpływ na wynik sprawy poprzez wydanie decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy jedynie na podstawie informacji o zatrzymaniu prawa jazdy oraz zaakceptowaniu faktu nieprzeprowadzenia przez organ pierwszej instancji postępowania dowodowego z jednoczesnym brakiem przeprowadzenia dodatkowego postępowania dowodowego;

2. art. 6, 7 ab initio w zw. z art. 8 K.p.a. w sposób mogący mieć istotny wpływ na wynik sprawy poprzez naruszenie zasady praworządności i zaufania uczestników postępowania do władzy publicznej;

3. art. 102 ust. 1 pkt 4 ustawy o kierujących pojazdami, które miało wpływ na wynik sprawy poprzez błędne przyjęcie, że skarżący w dniu 1 grudnia 2015r. przekroczył dopuszczalną prędkość o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym oraz poprzez błędne przyjęcie, iż wydanie decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy na podstawie niniejszego przepisu ma charakter obligatoryjny.

wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości oraz poprzedzającej ją decyzji Prezydenta Miasta Ł. z dnia 30 grudnia 2015r.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, wniosło o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Zgodnie art. 125 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2012r., poz. 270 ze zm.)–dalej p.p.s.a., sąd może zawiesić postępowanie z urzędu, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania administracyjnego, sądowoadministracyjnego, sądowego, przed Trybunałem Konstytucyjnym lub Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Zawieszenie postępowania sądowoadministracyjnego w oparciu o powyższy przepis następuje z urzędu, lecz jego celowość została pozostawiona ocenie sądu (por. postanowienia NSA z dnia 11 marca 2005 r. sygn. akt: I OZ 45/05 oraz z dnia 7 czerwca 2008 r. sygn. akt: I OZ 382/08), zaś generalnie następuje wówczas, gdy rozstrzygnięcie sprawy sądowoadminstracyjnej zależy od wyniku innego postępowania (tj. administracyjnego, sądowoadministracyjnego, sądowego, przed Trybunałem Konstytucyjnym lub Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej).

W orzecznictwie sądów administracyjnych (por. wyrok NSA z dnia 13 czerwca 2008 r., sygn. akt: I FZ 221/08, wyrok WSA z dnia 18 czerwca 2009 r., sygn. akt: III SA/Wa 3321/08), przyjmuje się, że zawieszenie postępowania sądowego powinno być uzasadnione ze względów celowości, sprawiedliwości, jak również ekonomiki procesowej, przy czym celowość zawieszenia postępowania sądowoadministracyjnego na podstawie art. 125 § 1 pkt 1 p.p.s.a. powinna być analizowana z punktu widzenia wystąpienia w przyszłości ewentualnej konieczności uruchomienia nadzwyczajnych środków wzruszania rozstrzygnięć ostatecznych np. przesłanek do wznowienia postępowania administracyjnego lub stwierdzenia nieważności decyzji.

Sądowi rozpoznającemu niniejszą sprawę z urzędu wiadomym jest, że w dniu 17 września 2015r. Rzecznik Praw Obywatelskich działając w oparciu o treść art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji RP oraz art. 16 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 15 lipca 1987r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz. U. z 2001 r. Nr 14, poz. 147 ze zm.) wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o stwierdzenie niezgodności:

1) art. 135 ust. 1 pkt 1a lit. a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r.- Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r., poz. 1137 ze zm.) w zw. z art. 102 ust. 1 pkt 4 i ust. 1c ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2015 r., poz. 155 ze zm.) - w zakresie, w jakim dopuszcza stosowanie wobec tej samej osoby fizycznej, za ten sam czyn, sankcji administracyjnej w postaci zatrzymania prawa jazdy i odpowiedzialności prawnokarnej za wykroczenie - z art. 2 Konstytucji RP i art. 4 Protokołu nr 7 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonego dnia 22 listopada 1984 r. w Strasburgu (Dz. U. z 2003 r. Nr 42, poz. 364) i z art. 14 ust. 7 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, otwartego do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167).

2) art. 102 ust. 1 pkt 4 i ust. 1c ustawy z dnia 5 stycznia 2011r. o kierujących pojazdami w zw. z art. 35 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. Nr 2013, poz. 267 ze zm.) w zw. z art. 53 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 2012, poz. 270 ze zm.)- w zakresie braku adekwatnych gwarancji procesowych w sytuacji wydania decyzji przez starostę o zatrzymaniu prawa jazdy, w przypadku, gdy kierujący pojazdem przekroczył dopuszczalną prędkość o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym - z art. 2, z art. 45 ust. 1 i z art. 78 Konstytucji RP.

Wniosek został zarejestrowany pod sygn. akt K 24/15.

W uzasadnieniu wniosku Rzecznik Praw Obywatelskich stwierdził, że zaskarżone rozwiązanie zobowiązujące starostę do wydania decyzji administracyjnej o zatrzymaniu prawa jazdy, gdy kierujący pojazdem przekroczył dopuszczalną prędkość o więcej niż 50 km/h w obszarze zabudowanym -przy jednoczesnej odpowiedzialności za wykroczenie – budzi wątpliwości związane z naruszeniem zasady ne bis in idem. Zatrzymanie prawa jazdy jawi się bowiem jako sankcja karno- administracyjna, wykazująca podobieństwo do środka karnego, jakim jest zakaz prowadzenia pojazdów, dalece restrykcyjna, ingerująca w prawa i wolności obywatelskie (co szczególnie ujawnia się w przypadku sytuacji kierowców zawodowych, czy innych osób, dla których posiadanie prawa jazdy stanowi niezbędny warunek wykonywania obowiązków pracowniczych).

Ponadto rozwiązanie przyjęte w art. 102 ust. 1 pkt 4 i ust. 1c ustawy o kierujących pojazdami, polegające na tym, że zatrzymanie ma charakter sankcji administracyjnej, oznacza automatyzm w stosowaniu tego środka. W razie bowiem stwierdzenia, że kierujący pojazdem przekroczył dopuszczalną prędkość o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym, starosta jest obowiązany wydać decyzję administracyjną o zatrzymaniu prawa jazdy, bez możliwości uwzględnienia przesłanek materialnoprawnych. W trakcie jej stosowania nie są brane pod uwagę żadne elementy o charakterze subiektywnym. Ma to określone konsekwencje praktyczne. Nie można bowiem wykluczyć sytuacji, w której kierowca obwiniony o popełnienie wykroczenia z art. 92a kodeksu wykroczeń nie przyjmuje mandatu karnego i zostaje następnie uniewinniony od popełnienia wykroczenia przez sąd. Dolegliwość kary całkowicie abstrahuje zatem od kwestii zawinienia.

Jednocześnie wskazać również należy, że w dniu 18 września 2015r. z wnioskiem o stwierdzenie niezgodności art. 102 ust. 1 pkt 4 i art. 102 ust. 1d w związku z art. 102 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 roku o kierujących pojazdami oraz art. 135 ust. 1 pkt 1a lit. a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku – Prawo o ruchu drogowym w związku z art. 102 ust. 1 pkt 4 ustawy o kierujących pojazdami – z art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, jak również z art. 4 ust. 1 Protokołu nr 7 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz z art. 14 ust. 7 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, wystąpił również Prokurator Generalny.

Wnioski zostały zarejestrowane wspólną sygn. akt K 24/15.

Podzielając wątpliwości przedstawione w cyt. powyżej wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich skierowanym do Trybunału Konstytucyjnego, Sąd rozpoznający niniejszą sprawę, po dokonaniu oceny z punktu widzenia celowości, sprawiedliwości, oraz ekonomiki procesowej, a także mając na względzie konieczność rozpoznania sprawy bez zbędnej zwłoki, doszedł do przekonania, że podjęcie rozstrzygnięcia opartego na art. 125 § 1 pkt 1 p.p.s.a. jest w pełni uzasadnione. Orzeczenie, które zapadnie po rozpoznaniu przez Trybunał Konstytucyjny wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich i Prokuratora Generalnego zarejestrowanego pod wspólną sygn. akt K 24/15 jest bowiem kluczowe dla rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie.

Z powyższych względów, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi na podstawie art.125 § 1 pkt 1 p.p.s.a. orzekł, jak w postanowieniu.

EC