Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący S. WSA Małgorzata Niedobylska Sędziowie WSA Piotr Popek / spr./ WSA Jarosław Szaro Protokolant sekr. sąd. Aleksandra Baczyńska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 maja 2017 r. sprawy ze skargi F.D. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] listopada 2016 r. nr [...] w przedmiocie skierowania na badania lekarskie oddala skargę.

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] listopada 2016 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze, po rozpoznaniu odwołania F. D. (dalej: skarżący), utrzymało w mocy decyzję Starosty z dnia [...] sierpnia 2016 r. Nr [...] wydaną na podstawie art. 99 ust. 1 pkt 2 lit.b ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (t.j. Dz.U. z 2016r. poz. 627 ze zm.), kierującą skarżącego na badania lekarskie w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami.

Organ odwoławczy wskazał, że wnioskiem z dnia [...] sierpnia 2016r Prokurator Rejonowy w [...], na podstawie art. 182 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2016r. , poz. 23 z późn. zm., dalej: K.p.a.) oraz art 75 ust. 1 pkt 5 i ust. 2 pkt 2 ustawy o kierujących pojazdami zwrócił się do Starosty o wszczęcie postępowania administracyjnego i skierowanie skarżącego na badania lekarskie w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami. W uzasadnieniu Prokurator podał, że w toku prowadzonego postępowania o wykroczenia przeciwko skarżącemu o sygn. akt [...] Sąd Rejonowy w [...] uzyskał informacje wskazujące na istnienie wątpliwości co do posiadania przez w/w kwalifikacji zdrowotnych do prowadzenia pojazdów mechanicznych. W ramach tego postępowania skarżący poddany został jednorazowemu badaniu psychiatrycznemu. Biegła psychiatra w wydanej opinii stwierdziła, że skarżący w chwili czynów miał całkowicie zniesioną zdolność rozpoznawania ich znaczenia i pokierowania swoim postępowaniem na skutek ujawnionych zaburzeń czynności psychicznych o obrazie klinicznym zespołu otępiennego o złożonej etiologii a także schorzenia współistniejące.

Organ I instancji wydając decyzje o skierowaniu na badania przyjął, że skarżący jest dotknięty następstwami choroby, które mają istotny wpływ na możliwość bezpiecznego poruszania się skarżącego samochodem po drogach publicznych. W tej mierze powołał się na prawomocne Postanowienie Sądu Rejonowego w [...] z dnia [...] lipca 2016r. sygn. Akt [...] o umorzeniu postępowania, z którego wynika, że skarżący nie ponosi odpowiedzialności za swoje zachowanie na drodze. Podkreślił, że uzyskana na potrzeby postępowania sądowego opinia wydana przez biegłego specjalistę psychiatrę lek. med. T. C. z dnia 17 czerwca 2016r. zawiera jednoznaczny przekaz, że proces chorobowy jakim dotknięty jest kierujący ma charakter postępujący, inwalidyzujący biologicznie i społecznie.

W odwołaniu od decyzji Starosty skarżący działający przez pełnomocnika adwokata zarzucił naruszenie art. 99 ust. 1 pkt 2b ustawy o kierujących pojazdami poprzez przyjęcie, iż istnieją uzasadnione zastrzeżenia co do stanu zdrowia kierowcy, jak też niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy. Odwołujący stwierdził, iż podstawą wniosku Prokuratora była treść opinii wydanej w trakcie postępowania sądowego przez biegłego psychiatrę, a powołanie się na ten fakt nie ma uzasadnienia, gdyż opinia została wydana w celu ustalenia zakresu odpowiedzialności w postępowaniu karnym.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymując w mocy zaskarżoną decyzję stwierdziło, iż istnieją uzasadnione zastrzeżenia co do stanu zdrowia skarżącego na co wskazuje przede wszystkim uzyskana opinia sądowo-psychiatryczna wydana na potrzeby postępowania karnego.

Kolegium podkreśliło, iż organy administracji publicznej nie mają podstaw formalnoprawnych do kwestionowania opinii biegłego sądowego z zakresu psychiatrii i uzależnień od alkoholu lekarza specjalisty psychiatry zawartej w opinii sądowo-psychiatrycznej, bowiem nie są upoważnione do oceny stanu zdrowia oraz wyników badań oraz nie posiadają wiedzy medycznej.

Kolegium wyjaśniło też, że dla bezpieczeństwa ruchu niezbędne jest czuwanie nad tym, by osoby posiadające uprawnienia do kierowania pojazdami miały wymaganą sprawność, nie tylko w chwili ubiegania się o uprawnienia, ale także w okresie późniejszym, kiedy już z tych uprawnień korzystają. Zadanie to należy do organu wydającego uprawnienia do kierowania pojazdami. Podstawę wydania decyzji o skierowaniu na badania mogą stanowić te przesłanki, które z dużą dozą prawdopodobieństwa wskazują na istotne zmniejszenie się sprawności kierującego pojazdem. Może to być np. pochodząca z różnych źródeł informacja o pogorszonym stanie zdrowia, objawy chorobowe świadczące o zaistnieniu przeciwwskazań do wydania prawa jazdy itp.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] listopada 2016 roku, za pośrednictwem pełnomocnika, wniósł skarżący F. D. zarzucając naruszenie art. 99 ust. 1 pkt. 2b ustawy o kierujących pojazdami przez przyjęcie , iż istnieją uzasadnione zastrzeżenia odnośnie jego stanu zdrowia.

Wywodząc powyższe wniósł o uchylenie skarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji w całości.

W uzasadnieniu skarżący podniósł, że wbrew ustaleniom obu organów badania, jakie zostały przeprowadzone w związku z postępowaniem sądowym dotyczyły tylko kwestii odpowiedzi na pytania istotne dla tego postępowania. Tym samym brak podstaw do stwierdzenia, że zalegająca w aktach karnych opinia sądowo-psychiatryczna jest miarodajna dla oceny, czy może poruszać się pojazdami. Zaznaczył, że nie spowodował żadnego wypadku ani nawet kolizji, owszem jeździ powoli, ale to z ostrożności właściwej dla osób w jego wieku. Dodał, że z racji wieku i miejsca zamieszkania, wobec odległości dzielącej go choćby od sklepu, musi mieć możliwość poruszania się pojazdem.

W odpowiedzi na skargę wnosząc o jej oddalenie Samorządowe Kolegium Odwoławcze podtrzymało swoje stanowisko i argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie zważył, co następuje:

W myśl art. 3 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718 ze zm., dalej: P.p.s.a.), decyzja administracyjna stanowi jeden z przejawów działalności organów administracji publicznej, podlegający kontroli sądu administracyjnego. Kontrola ta odbywa się przy uwzględnieniu kryterium zgodności z prawem, na co wskazuje brzmienie art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1066). Stwierdzenie nieważności czy też uchylenie objętej skargą decyzji (a z uwagi na brzmienie art. 135 P.p.s.a. również i rozstrzygnięcia ją poprzedzającego) możliwe jest tylko w razie stwierdzenia poważnych uchybień, czy to w zakresie naruszenia prawa materialnego czy procesowego, określonych w art. 145 § 1 pkt 1 i pkt 2 P.p.s.a. Brak zaistnienia takich naruszeń skutkuje z kolei koniecznością oddalenia skargi na podstawie art. 151 P.p.s.a

Przedmiot kontroli w niniejszym postępowaniu stanowiła decyzja SKO z dnia [...] listopada 2016 r. utrzymująca w mocy decyzję Starosty z dnia [...] sierpnia 2016 r. o skierowaniu F. D. na badanie lekarskie w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami. Podstawę materialnoprawną powyższych rozstrzygnięć stanowił art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy o kierujących pojazdami, zgodnie z którym starosta wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu kierowcy na badanie lekarskie, jeżeli istnieją uzasadnione zastrzeżenia co do stanu zdrowia. Regulacja ta pozostaje w ścisłym związku z treścią art. 75 ust. 1 pkt 5 ustawy o kierujących pojazdami, wedle którego badaniu lekarskiemu przeprowadzanemu w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami podlega osoba posiadająca prawo jazdy, jeżeli istnieją uzasadnione i poważne zastrzeżenia co do stanu jej zdrowia.

Z powołanych unormowań prawnych nie wynika wprost, jakie zastrzeżenia co do stanu zdrowia kierowcy są wystarczające, by skierować go na przedmiotowe badanie. Mowa jest w nich bowiem tylko, by były one uzasadnione i poważne. Oznacza to, że właściwy organ administracji po otrzymaniu informacji poddającej w wątpliwość należytą zdolność psychofizyczną kierowcy winien przeprowadzić postępowanie celem oceny, czy w konkretnym badanym przypadku zastrzeżenia są rzeczywiście tego rodzaju, że uzasadniają wydanie decyzji w oparciu o powołany art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy o kierujących pojazdami. Przy interpretacji powyższej przesłanki należy mieć na względzie cel ustawy o kierujących pojazdami, a więc zapobieganie zagrożeniom w ruchu drogowym. Należy więc pamiętać, że dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym niezbędne jest czuwanie nad tym, aby osoby mające uprawnienia do kierowania pojazdami miały wymaganą w tym zakresie sprawność i to nie tylko w chwili ubiegania się o uprawnienia, ale również w okresie późniejszego z nich korzystania. W interesie społecznym jest bowiem, aby wszyscy kierowcy posiadali predyspozycje zdrowotne do prowadzenia pojazdów silnikowych, w sposób który nie będzie zagrażał nie tylko ich zdrowiu i życiu, lecz również wszystkich innych użytkowników dróg. Dlatego też zastrzeżenia co do stanu zdrowia kierowcy powinny dotyczyć tego rodzaju aspektów zdrowia, które mogłyby mieć wpływ na zdolność do bezpiecznego prowadzenia pojazdów. Sformułowanie, że mają być uzasadnione oznacza, że są one oparte na słusznych i usprawiedliwionych podstawach (tak np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 września 2016 r. sygn. akt I OSK 1051/16). Chodzi więc o sytuacje, gdy wątpliwości co do stanu zdrowia kierowcy wynikają z ujawnienia się pewnych obiektywnych okoliczności faktycznych, którym trudno jest z góry zaprzeczyć jako mających wpływ na zdolność prowadzenia pojazdu bez dodatkowej, medycznej weryfikacji stanu zdrowia kierowcy. Przy czym wydanie decyzji kierującej na badanie lekarskie nie musi łączyć się z pewnością co do istnienia przeciwskazań zdrowotnych kierowcy do prowadzenia pojazdami. Organ nie musi zatem udowodnić, że takowe istnieją, a wystarczającym jest prawdopodobieństwo w tym zakresie. Ostateczne rozstrzygnięcie tej kwestii pozostawione zostało uprawnionym lekarzom. Oznacza to równocześnie, że skierowanie na badanie lekarskie nie jest równoznaczne z pozbawieniem kierowcy prawa jazdy. Jego celem jest natomiast wyjaśnienie istniejących w tym przedmiocie wątpliwości. Powyższe może zaś prowadzić bądź do stwierdzenia istnienia przeciwskazań do kierowania pojazdami bądź stwierdzenia, że takie przeciwskazania nie występują. Poddając się takim badaniom kierowca umożliwia zatem wyjaśnienie zaistniałych wątpliwości przez uprawniony personel medyczny.

W niniejszej sprawie okolicznością potwierdzającą istnienie poważnych i uzasadnionych zastrzeżeń co do stanu zdrowia skarżącego jest załączona do wniosku Prokuratora opinia sądowa psychiatryczna, sporządzona w związku z prowadzonym wobec wymienionego postępowaniem w sprawie o wykroczenia drogowe, stwierdzająca, że skarżący w chwili czynów miał całkowicie zniesioną zdolność rozpoznawania ich znaczenia i pokierowania swoim postępowaniem na skutek ujawnionych zaburzeń czynności psychicznych o obrazie klinicznym zespołu otępiennego o złożonej etiologii a także schorzenia współistniejące.

W ocenie Sądu, słusznie rozpoznające sprawę organy uznały, że powyższe schorzenia powodują istotne zastrzeżenia co do stanu zdrowia skarżącego jako kierowcy, bowiem nie jest wykluczone, że mogą mieć one wpływ na samopoczucie psychiczne czy emocjonalne, jak też sprawność ruchową czy intelektualną, co mogłoby mieć z kolei przełożenie na spowodowanie niebezpiecznej sytuacji w ruchu drogowym. Podkreślenia wymaga, że wzmiankowana opinia zdezawuowała poczytalność skarżącego w chwili popełnienia zarzucanych mu czynów w związku z czym nie poniósł on odpowiedzialności za wykroczenie. Niemniej jednak zapadła w postępowaniu karnym decyzja (postanowienie o umorzeniu postępowania) wskazuje na duże prawdopodobieństwo, że skarżący dopuścił się czynów godzących w bezpieczeństwo ruchu drogowego, bo w przeciwnym razie zapadłby wyrok uniewinniający, bez wglądu na to, czy zaistniała negatywna przesłanka procesowa w postaci zdolności do ponoszenia winy.

Poza tym zauważyć wypada, że pochodzenie przedmiotowej informacji od lekarza specjalisty z zakresu psychiatrii oznacza, że źródło wskazanych danych jest jak najbardziej wiarygodne. Trudno się spodziewać, żeby organy nie dysponując wiedzą specjalistyczną z dziedziny psychiatrii, we własnym zakresie, samodzielnie mogły weryfikować taką opinię. Z kolei zasięganie w toku postepowania opinii biegłego celem ustalenia czy istnieją przeciwskazania do kierowania pojazdami czy też nie, czyniłoby zbędnym wydawanie decyzji organu o skierowanie na badania w trybie art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy o kierujących pojazdami. To właśnie taka decyzja, jaka zapadła w niniejszej sprawie służyć ma zweryfikowaniu powstałych wątpliwości co do posiadanych kwalifikacji zdrowotnych skarżącego do kierowania pojazdami.

Skoro więc organy powzięły uzasadnione i poważne (bowiem umotywowane opinią sądową psychiatryczną sporządzoną przez podmiot mający stosowną wiedzę) zastrzeżenia co do stanu zdrowia skarżącego w kontekście jego możliwości bezpiecznego (dla niego i innych) czynnego uczestnictwa w ruchu drogowym, to wydanie decyzji kierującej wymienionego na badanie lekarskie, celem zweryfikowania powyższych, było nie tylko uprawnieniem, ale także obowiązkiem organów. Nie może mieć przy tym żadnego znaczenia podnoszona w skardze okoliczność, iż skarżący nie spowodował nigdy przestępstwa ani wykroczenia drogowego. Pomijając już kwestię toczącego się postępowania o takie właśnie wykroczenia i sposób jego zakończenia, stwierdzić przychodzi, że skarżący jest dotknięty następstwami choroby, które mają istotny wpływ na możliwość bezpiecznego poruszania się samochodem po drogach publicznych, a choroba ma charakter postępujący, co oznacza, że upływ czasu może mieć znaczenie na dysfunkcjonalność skarżącego w ruchu drogowym. Tak więc nawet dotychczasowy brak kolizji z udziałem skarżącego, nie może kategorycznie dowodzić, że nie stanowi zagrożenia dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym. O tym jednak, czy tak jest czy też nie, mogą orzec tylko uprawnione w tym zakresie podmioty.

Reasumując, organy prawidłowo oceniły przesłanki wydania przedmiotowej decyzji o skierowaniu na badanie lekarskie przez pryzmat ewentualnego zagrożenia dla ruchu, opierając się w tym względzie na dostatecznym materiale dowodowym, który – co już wyżej zaznaczono – nie musiał wykazywać jednoznacznie istnienia przeciwskazań do kierowania pojazdami, bo to jest ratio podejmowanych w sprawie decyzji, a jedynie uprawdopodobnić występowanie zastrzeżeń, o których mowa w art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b w zw. z art. 75 ust. 1 pkt 5 ustawy o kierujących.

W świetle powyższego brak jest podstaw do uchylenia zaskarżonej decyzji, bowiem nie zostały podważone przesłanki skierowania skarżącego na badanie lekarskie, w związku z czym na mocy art. 151 P.p.s.a. Sąd skargę oddalił.