Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Rafał Wolnik, Sędziowie Sędzia NSA Łucja Franiczek (spr.), Sędzia WSA Włodzimierz Kubik, Protokolant specjalista Małgorzata Orman, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 czerwca 2012 r. sprawy ze skargi Przedsiębiorstwa [...] z o.o. z siedzibą w S. na uchwałę Rady Gminy w Bobrownikach z dnia 28 lipca 2011 r. nr X/95/11 w przedmiocie korzystania z przystanków komunikacji miejskiej oddala skargę.

Rada Gminy Bobrowniki działając na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 i art. 40 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) oraz art. 16 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 5, poz. 13), podjęła w dniu 28 lipca 2011 r. uchwałę nr X/95/11 w sprawie opłaty za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków komunikacyjnych, których właścicielem lub zarządzającym jest Gmina Bobrowniki, zlokalizowanych na liniach komunikacyjnych na jej obszarze. W § 3 uchwały, postanowiono nadto o utracie mocy uchwały nr VIII/69/11 Rady Gminy Bobrowniki z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie opłat za korzystanie z przystanków autobusowych.

Powyższa uchwała została opublikowana w Dz. Urzęd. Woj. Śl. Nr 212, poz. 3711 z dnia 13 września 2011 r. i zgodnie z § 4, weszła w życie w ciągu 14 dni od daty ogłoszenia.

Pismem z dnia 12 września 2011 r., które wpłynęło do Urzędu Gminy w Bobrownikach w tym dniu Przedsiębiorstwo "A" Sp. z o.o. w S. wezwała Radę Gminy Bobrowniki do usunięcia naruszenia prawa poprzez przyjęcie, że uchwała wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2017 r. bądź uchylenie uchwały jako niezgodnej z art. 22 ust. 1a ustawy z dnia 6 września 2011 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874 ze zm.), który to przepis stanowi, że uzyskane przez przewoźnika potwierdzenie uzgodnienia zasad korzystania z przystanków nie może powodować nakładania na przewoźników żadnych opłat za korzystanie z tych przystanków. Co prawda, powyższy przepis został uchylony przez art. 73 pkt 5 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, jednakże z mocy art. 90 tejże ustawy, uchylenie to następuje dopiero z dniem 1 stycznia 2017 r. Stąd też uchwała nr X/95/2011 narusza interes prawny przedsiębiorstwa, gdyż nakłada wcześniejszy obowiązek uiszczenia opłat za korzystanie z przystanków, niż przewidział to ustawodawca.

W odpowiedzi na wezwanie Rada Gminy Bobrowniki uchwałą nr XII/121/11 z dnia 27 października 2011 r., doręczoną w dniu 7 listopada 2011 r. stwierdziła brak naruszenia prawa, gdyż zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz ustawy o drogach publicznych (Dz. U. Nr 159, poz. 945), przepis art. 22 ust. 1a ustawy o transporcie drogowym, został uchylony z dniem 1 września 2011 r., zaś zaskarżona uchwała obowiązuje od dnia 27 września 2011 r.

W tym stanie rzeczy Przedsiębiorstwo "A" Spółka z o.o. w S. wniosła w dniu 1 grudnia 2011 r. skargę do sądu administracyjnego, domagając się stwierdzenia nieważności uchwały oraz zasądzenia zwrotu kosztów postępowania. Zdaniem skarżącego, zaskarżona uchwała została podjęta w dniu 28 lipca 2011 r., a więc w dacie obowiązywania przepisu art. 22 ust. 1a ustawy o transporcie drogowym, zaś fakt jej publikacji w dniu 13 września 2011 r. jest bez znaczenia. Stąd też przedmiotowa uchwała jako sprzeczna z prawem winna być wyeliminowana z obrotu prawnego, a ponadto, narusza ona interes prawny skarżącego, bowiem powoduje obowiązek uiszczania opłat za korzystanie z przystanków i w konsekwencji naraża go na uszczerbek finansowy.

W odpowiedzi na skargę Gmina Bobrowniki wniosła o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania. W pierwszym rzędzie Gmina wskazała na brak interesu prawnego po stronie skarżącego w rozumieniu art. 50 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, jako że opłaty za korzystanie z przystanków naliczone są od dnia 27 września 2011 r., tj. od wejścia w życie zaskarżonej uchwały, a więc od chwili, w której obowiązywały już przepisy ustawy o transporcie drogowym, dopuszczające pobieranie przez gminy opłat z tego tytułu. W konsekwencji, uchwała nie narusza też prawa.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie jest uzasadniona, aczkolwiek wbrew stanowisku Gminy, skarżące Przedsiębiorstwo jest podmiotem uprawnionym do wniesienia skargi w trybie art. 101 ust. 1 powołanej wyżej ustawy o samorządzie gminnym jako przewoźnik korzystający z przystanków, których właścicielem lub zarządzającym jest Gmina Bobrowniki. Zaskarżona uchwała w § 1 nakłada bowiem obowiązek uiszczenia opłaty z tego tytułu w wysokości 0,05 zł, a zatem narusza interes prawny skarżącego. Dopełniony został formalny wymóg dopuszczalności skargi w postaci wezwania organu Gminy do usunięcia i jej wniesienie nastąpiło w terminie, określonym w art. 53 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270), a mianowicie 30 dni od dnia doręczenia negatywnej odpowiedzi na wezwanie. Stąd też skarga podlegała merytorycznemu rozpoznaniu. W dacie podjęcia spornej uchwały, tj. w dniu 28 lipca 2011 r. obowiązywały przepisy art. 16 ust. 4 i 5 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, powołanej w podstawie prawnej uchwały.

W świetle tej regulacji, właściwy organ danej jednostki samorządu terytorialnego władny jest do podjęcia uchwały o ustaleniu opłat za korzystanie m. in. przez przewoźnika z przystanków komunikacyjnych, których właścicielem lub zarządzającym jest jednostka samorządu terytorialnego (art. 4). Górne granice stawek z tego tytułu określa zaś ust. 5 tego przepisu. Ustawa o publicznym transporcie drogowym weszła w życie z dniem 1 marca 2011 r., z wyjątkiem przepisów enumeratywnie wymienionych w art. 90, co jednak nie dotyczy art. 16 ust. 4 i 5. Oznacza to, że przepisy te weszły w życie z dniem 1 marca 2011 r. Jednakże do dnia 1 września 2011 r. obowiązywał art. 22 ust. 1a ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874 ze zm.), który to przepis stanowił, że uzyskane przez przewoźnika potwierdzenie uzgodnienia zasad korzystania z przystanków nie może powodować nakładania na przewoźników żadnych opłat za korzystanie z tych przystanków. Powyższy przepis został uchylony na mocy art. 1 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz ustawy o drogach publicznych (Dz. U. Nr 159, poz. 945). Równocześnie ustawą tą zmieniono art. 22, dodając ust. 6 w brzmieniu:

"Do warunków i zasad korzystania z przystanków i obiektów dworcowych, o których mowa w ust. 4 pkt 4, stosuje się odpowiednio przepisy działu II rozdziału 3 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 5, poz. 13".

Z mocy normy intertemporalnej, zawartej w art. 4 ustawy zmieniającej, przepisy te weszły w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, czyli w dniu 1 września 2011 r., bowiem ustawę ogłoszono w dniu 1 sierpnia 2011 r. Art. 22 ustawy o transporcie drogowym dotyczy przewozów regularnych w krajowym transporcie drogowym (ust. 1) oraz przewozów regularnych specjalnych (ust. 4).

Jednakże ustawa o publicznym transporcie zbiorowym zawiera własne, odrębne regulacje, definiujące pojęcie publicznego transportu zbiorowego oraz przewoźnika. Stąd też ustawa ta ma ograniczony zakres. Tymczasem w zaskarżonej uchwale jednoznacznie wskazano podstawę prawną ustalenia opłat za korzystanie z przystanków komunikacyjnych, przywołując art. 16 ust. 4 i 5 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, co oznacza, że opłaty te dotyczą tylko operatorów i przewoźników w rozumieniu tej ustawy, obowiązującej od dnia 1 marca 2011 r., a więc w dacie podjęcia zaskarżonej uchwały. Przy tego rodzaju założeniu przedmiotowa uchwała podjęta w dniu 28 lipca 2011 r. nie narusza prawa, bowiem wówczas obowiązywała regulacja art. 16 ust. 4 i 5 ustawy o publicznym transporcie drogowym. W takim stanie rzeczy nieistotna jest data uchylenia art. 22 ust. 1a ustawy o transporcie drogowym i dodania ust. 4 do tego przepisu, co nastąpiło dopiero z dniem 1 września 2011 r. Przyjąć bowiem należy, że inny jest zakres stosowania obydwu ustaw, a dla oceny zgodności z prawem, istotna jest przywołana podstawa prawna uchwały. Wreszcie, gdyby nawet uwzględnić okoliczność, że uchylenie art. 22 ust. 1a ustawy o transporcie drogowym, nastąpiło po podjęciu zaskarżonej uchwały, to z uwagi na fakt, że weszła ona w życie dopiero z dniem 27 września 2011 r. wobec jej opublikowania w Dzienniku Urzędowym Woj. Śl.

Nr 212, poz. 3711 z dnia 13 września 2011 r., tego rodzaju naruszenie prawa ma charakter nieistotny i nie dyskwalifikuje zaskarżonej uchwały. Przesłanki stwierdzenia nieważności uchwały reguluje wszak przepis art. 91 ustawy o samorządzie gminnym, odróżniając przypadek nieistotnego naruszenia prawa, który nie stwarza podstawy do wyeliminowania uchwały z obrotu prawnego (art. 91 ust. 1). Nie sposób zaś przyjąć, aby innego rodzaju kryteria obowiązywały organ nadzoru, a inne dotyczyły sądowej kontroli w trybie skargi z art. 101 ust. 1 ustawy. Stąd też skarga nie mogła odnieść skutku, jako że zaskarżona uchwała nie narusza porządku prawnego, skoro ma umocowanie w prawie materialnym. Zatem naruszenie interesu prawnego skarżącego Przedsiębiorstwa nastąpiło w zgodzie z prawem, bowiem Rada Gminy Bobrowniki władna była ustalić opłaty za korzystanie z przystanków komunikacji miejskiej w wysokości do 0,05 zł za każdorazowe zatrzymanie.

Z tych wszystkich względów, skarga nie mogła odnieść skutku i jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu na podstawie art. 151 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Oddalenie skargi nie stwarza jednak podstawy prawnej do zasądzenia na rzecz Gminy Bobrowniki kosztów zastępstwa procesowego. Zgodnie z art. 200 cyt. ustawy, zwrot kosztów przysługuje jedynie skarżącemu w razie uwzględnienia skargi i wyłącznie wówczas sąd administracyjny orzeka w tym przedmiocie w orzeczeniu kończącym (art. 209 i art. 201 ustawy).

SW