drukuj    zapisz    Powrót do listy

6209 Inne o symbolu podstawowym 620 638 Sprawy egzekucji administracyjnej;  egzekucja obowiązków o charakterze niepieniężnym, Inspekcja sanitarna, Inspektor Sanitarny, Stwierdzono nieważność postanowienia I i II instancji, IV SA/Po 515/13 - Wyrok WSA w Poznaniu z 2013-11-27, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

IV SA/Po 515/13 - Wyrok WSA w Poznaniu

Data orzeczenia
2013-11-27 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2013-05-14
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu
Sędziowie
Ewa Kręcichwost-Durchowska
Jerzy Stankowski /przewodniczący sprawozdawca/
Maciej Busz
Symbol z opisem
6209 Inne o symbolu podstawowym 620
638 Sprawy egzekucji administracyjnej;  egzekucja obowiązków o charakterze niepieniężnym
Hasła tematyczne
Inspekcja sanitarna
Skarżony organ
Inspektor Sanitarny
Treść wyniku
Stwierdzono nieważność postanowienia I i II instancji
Powołane przepisy
Dz.U. 2008 nr 234 poz 1570 art. 5 ust. 1 pkt 2, art. 17 ust. 1, art. 33 ust. 1
Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi
Dz.U. 2011 nr 212 poz 1263 art. 4 ust. 1, art. 5 pkt 4
Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej - tekst jednolity.
Dz.U. 2012 poz 1015 art. 18, art. 20 ust. 1 pkt 1
Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - tekst jednolity
Dz.U. 2000 nr 98 poz 1071 art. 156 par. 1 pkt 1
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r.- Kodeks postępowania administracyjnego - tekst jednolity
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jerzy Stankowski (spr.) Sędziowie WSA Ewa Kręcichwost-Durchowska WSA Maciej Busz Protokolant st. sekr. sąd. Monika Zaporowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 listopada 2013 r. sprawy ze skargi A. W. na postanowienie Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] marca [...] r. nr [...] w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia 1. stwierdza nieważność zaskarżonego postanowienia oraz poprzedzającego go postanowienia Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w O. W. z dnia [...] grudnia [...] r. nr [...]; 2. określa że zaskarżone postanowienie nie może być wykonane; 3. zasądza od Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego na rzecz Skarżącej A. W. kwotę 100 (sto) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w O. W. (dalej PPIS albo organ I instancji) postanowieniem z dnia [...] grudnia 2012 r., nr [...], znak [...] (dalej postanowienie z [...] grudnia 2012 r.), wobec niewykonania obowiązków wymienionych w tytule wykonawczym z dnia [...] października 2012 r., nr [...], działając na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 roku o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz.U. 2011 r., nr 112, poz. 1263 ze zm., dalej uppis) oraz art. 119 i art. 122 §1-2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz. U. 2012 r., poz. 1015, dalej upea), w pkt 1 nałożył na A. W., zam. ul. Z. [...],[...] O. W. (dalej zobowiązana), grzywnę w wysokości 100 złotych, w celu przymuszenia do wykonania obowiązku poddania szczepieniom ochronnym dziecka R. W., ur. [...] kwietnia 2010 r. w zakresie szczepienia przeciwko gruźlicy, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, błonicy, tężcowi, krztuścowi, Haemophilus influenzae typu B, poliomyelitis oraz odrze, śwince i różyczce. W 2 pkt postanowienia na zobowiązaną stosownie do art. 64a §1 pkt 1 upea nałożona została opłata za czynności egzekucyjne w kwocie 10,00 zł. W pkt 3 i 4 organ I instancji orzekł o sposobie i terminie uiszczenia nałożonej grzywny.

W uzasadnieniu PPIS wskazał, że egzekwowany obowiązek wynika wprost z art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b w związku z art. 17 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. 2008 r., nr 234, poz. 1570 ze zm., dalej ustawa z 2008 r.). W rozpatrywanej sprawie organ biorąc pod uwagę powyższe wskazania ocenił, że nałożona grzywna w kwocie 100 złotych zmotywuje zobowiązaną do realizacji obowiązku, czyli jest adekwatna do występującego w niniejszej sprawie stanu faktycznego.

W zażaleniu wniesionym pismem z dnia 4 stycznia 2013 r. zobowiązana wniosła o uchylenie postanowienia z 27 grudnia 2012 r. w całości z powodu jego niedopuszczalności, o wstrzymanie czynności egzekucyjnych, umorzenie postępowania egzekucyjnego w całości oraz zwrot poniesionych kosztów postępowania w wysokości 10 zł.

Zaskarżonemu postanowieniu zobowiązana zarzuciła rażące naruszenie prawa materialnego, tj. przepisów ustawy z 2008 r., art. 20 §2 upea oraz zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego.

Zdaniem zobowiązanej, przymuszanie w drodze administracyjnej do wykonania szczepień ochronnych pozbawione jest podstaw prawnych. Co za tym idzie, niedopuszczalne jest nakładanie kar pieniężnych. Ustawa z 2008 r. wyraźnie stanowi, że przymus można stosować tylko w stosunku do osoby chorej na chorobę zakaźną. Przymus szczepień ochronnych nie obejmuje profilaktyki. Należy przyjąć, że sczepienia ochronne, jako profilaktyczne są jedynie zalecane a nie obowiązkowe.

Ustawa z 2008 r. zawiera delegację ustawową dla określenia wykazu chorób zakaźnych objętych obowiązkiem szczepień ochronnych, do określenia osób lub grup osób obowiązanych do poddania się szczepieniom, wieku i innych okoliczności stanowiących przesłankę do nałożenia obowiązku szczepienia na te osoby. Wydane na mocy delegacji ustawowej rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych z dnia 18 sierpnia 2011 r. (Dz. U. 2011 r., nr 182, poz. 1086 ze zm., dalej rozporządzenie z 2011 r.) precyzuje dokładny termin poddania dziecka poszczególnym rodzajom szczepień ochronnych. Rozporządzenie to reguluje również tryb postępowania w przypadku gdy lekarskie badanie kwalifikacyjne daje podstawy do długotrwałego odroczenia obowiązkowego szczepienia ochronnego. Nie precyzuje ono natomiast trybu postępowania w przypadku niezachowania kalendarza szczepień z powodów innych niż w przypadku wystąpienia podstaw do długotrwałego odroczenia obowiązkowego szczepienia ochronnego. U małoletniego Rafała W. nie stwierdzono przeciwwskazań do długotrwałego odroczenia szczepień, należy więc przyjąć że obowiązek poddania szczepieniom należy wykonać w terminach określonych przez powyższe rozporządzenie. W dniu wydania zaskarżonego postanowienia, tj. 27 grudnia 2012 r. w przypadku małoletniego R. W. nie został naruszony żaden z maksymalnych terminów obowiązkowych szczepień ochronnych wymienionych powyżej i zawartych w rozporządzeniu, zatem brak wykonania tego obowiązku nie stanowi złamania obowiązujących przepisów prawa. Należy przy tym wskazać, że przywołany w rozporządzeniu z 2011 r. Program Szczepień Ochronnych na dany rok, ogłaszany przez Głównego Inspektora Sanitarnego w formie komunikatu, o którym mowa w art. 17 ust. 11 ustawy z 2008 r. nie stanowi źródła prawa.

Postanowieniem z [...] marca 2013 r., nr [...] (dalej postanowienie z [...] marca 2013 r.) Wielkopolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny (dalej WPWIS albo organ II instancji) utrzymał w mocy postanowienie z [...] grudnia 2012 r.

W ocenie WPWIS, obowiązek szczepienia ochronnego wynika wprost z przepisów prawa. W przypadku jego niewykonania, właściwy organ tj. PPIS jest uprawniony, jako wierzyciel obowiązku, do żądania wykonania go w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym. Tryb postępowania wynikający z art. 17 ust. 9 ustawy z 2008 r. wygląda następująco: "lekarz sprawujący opiekę zdrowotną zobowiązany jest powiadomić osobę, której dotyczy obowiązek poddania się szczepieniu ochronnemu (lub osobę sprawującą pieczę nad małoletnim) o tym obowiązku. Tym samym lekarz realizuje obowiązujące w zakresie szczepień ochronnych zasady, w tym również Kalendarz Szczepień Ochronnych na dany rok. Lekarskie badanie kwalifikacyjne dokonywane jest bezpośrednio po stawieniu się osoby zobowiązanej, po czym w przypadku braku przeciwwskazań podawana jest szczepionka". Zgodnie z art. 17 ust. 4 ustawy z 2008 r., po przeprowadzonym lekarskim badaniu kwalifikacyjnym lekarz wydaje zaświadczenie ze wskazaniem daty i godziny przeprowadzonego badania którego wzór określa załącznik nr 1 do rozporządzenia z 2011 r. Wobec powyższego, w celu wykonania powyższych czynności konieczne jest stawienie się rodzica wraz z dzieckiem w ośrodku zdrowia, czego zobowiązana nie zrobiła.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu (dalej WSA) z dnia 21 marca 2013 r. zobowiązana (dalej skarżąca) zarzuciła postanowieniu z [...] marca 2013 r. rażące naruszenie prawa materialnego, a w szczególności ustawy z 2008 r. oraz upea, wnosząc o uchylenie orzeczonej kary grzywny.

Zdaniem skarżącej, szczepienia w ramach programu obowiązkowych szczepień ochronnych zostały określone przez ustawodawcę, jako szczepienia obowiązkowe a nie szczepienia przymusowe. Obowiązek nie oznacza jeszcze przymusu. Przepisy ustawy z 2008 roku nakładają na określone osoby obowiązek poddawania się szczepieniom ochronnym (art. 17 ustawy). Stosownie do art. 10 pkt 2 ustawy z 2008 r., minister właściwy do spraw zdrowia określa w drodze rozporządzenia osoby lub grupy osób obowiązanych do poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym.

Ustawa nie nakłada wprost sankcji karnych na rodziców oraz opiekunów prawnych dzieci za nieprzeprowadzenie obowiązkowych szczepień u dziecka. W obecnym stanie prawnym nie można obywatela przymuszać administracyjnie do poddania się szczepieniu. Skarżąca zwróciła uwagę na negatywne konsekwencje występujące na skutek podania dzieciom substancji, których działanie nie do końca jest naukowo zbadane.

W ocenie skarżącej, ustawa z 2008 r. wyraźnie stanowi, że przymus można stosować tylko w stosunku do osoby chorej na chorobę zakaźną. Przymus szczepień ochronnych nie obejmuje profilaktyki. Należy przyjąć, że szczepienia ochronne, jako profilaktyczne są jedynie zalecane a nie obowiązkowe (k. 4-5 akt sądowych).

W odpowiedzi na skargę z [...] maja 2013 r., nr [...], WPWIS wniósł o jej oddalenie, podtrzymując wszystkie twierdzenia i wnioski zawarte w postanowieniu z [...] marca 2013 r. (k. 7-9 akt sądowych).

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Złożona skarga zasługiwała na uwzględnienie, aczkolwiek z innych powodów aniżeli zostały w niej podniesione.

Przedmiotem kontroli zgodności z prawem w niniejszym postępowaniu było postanowienie WPWIS z dnia [...] marca 2013 r. oraz poprzedzające jego wydanie czynności egzekucyjne, na podstawie których na skarżącą nałożona została grzywna w kwocie 100 zł, celem przymuszenia do wykonania obowiązku polegającego na poddaniu małoletniego R. W. obowiązkowym szczepieniom ochronnym.

Zgodnie z art. 122 §1 upea, grzywna w celu przymuszenia nakładana jest przez organ egzekucyjny, który przystępując do czynności egzekucyjnych doręcza zobowiązanemu odpis tytułu wykonawczego, który wcześniej nie został doręczony. Rozpoznając niniejszą sprawę Sąd w pierwszej kolejności poddał analizie właściwość rzeczową organu egzekucyjnego do prowadzenia postępowania egzekucyjnego.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z 2008 r., osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane na zasadach określonych w ustawie do: poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym w ramach Narodowego Programu Szczepień Ochronnych. Analiza powyższego przepisu wskazuje, że obowiązek poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym wynika z mocy przepisu prawa, nie ma zatem podstawy prawnej do jej konkretyzacji w formie decyzji administracyjnej. Tak też stanowi art. 17 ust. 1 ustawy z 2008 r. wskazując, że osoby, określone na podstawie ust. 10 pkt 2, są obowiązane do poddawania się szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym określonym na podstawie ust. 10 pkt 1, zwanym dalej "obowiązkowymi szczepieniami ochronnymi". Co niezwykle istotne, jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 6 kwietnia 2011 r., II OSK 32/11, wykonanie tego obowiązku z mocy prawa zabezpieczone jest przymusem administracyjnym oraz odpowiedzialnością regulowaną przepisami ustawy z 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz. U. 2010 r., nr 46, poz. 275 ze zm.). Oznacza to, że wynikający z przepisów obowiązek poddania dziecka szczepieniu ochronnemu, jest bezpośrednio wykonalny. Jego niedochowanie aktualizuje obowiązek wszczęcia postępowania egzekucyjnego, którego rezultatem będzie poddanie dziecka szczepieniu ochronnemu.

Twierdzenie, że obowiązek poddania małoletniego dziecka obowiązkowym szczepieniom ochronnym stanowi obowiązek wynikający z mocy prawa pozwala zastanowić się nad organem właściwym do prowadzenia postępowania egzekucyjnego w zakresie jego przymusowego wykonania. Zgodnie z art. 20 ust. 1 upea organem egzekucyjnym w zakresie egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym jest: 1) wojewoda; 2) właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego w zakresie zadań własnych, zadań zleconych i zadań z zakresu administracji rządowej oraz obowiązków wynikających z decyzji i postanowień z zakresu administracji publicznej wydawanych przez samorządowe jednostki organizacyjne; 3) kierownik wojewódzkiej służby, inspekcji lub straży w odniesieniu do obowiązków wynikających z wydawanych w imieniu własnym lub wojewody decyzji i postanowień; 4) kierownik powiatowej służby, inspekcji lub straży w odniesieniu do obowiązków wynikających z wydawanych w zakresie swojej właściwości decyzji i postanowień.

Analiza upea wskazuje więc, że kierownicy wojewódzkich (i powiatowych) służb, inspekcji i straży, do których niewątpliwie należy zaliczyć organy inspekcji sanitarnej, są organami egzekucyjnymi jedynie w odniesieniu do obowiązków wynikających z wydanych przez siebie decyzji i postanowień. Tego rodzaju ograniczenie nie dotyczy jednakże wojewody. W ocenie Sądu należy więc przyjąć, że wojewoda jest organem właściwym do prowadzenia egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym, wynikających zarówno z wydanych przez siebie rozstrzygnięć indywidualnych (decyzji, postanowień), jak i obowiązków niepieniężnych wynikających wprost z mocy przepisów prawa. Podobne stanowisko przyjmuje się w doktrynie, wskazując, że art. 20 upea wprowadza ogólną zasadę właściwości rzeczowej wojewody, co do prowadzenia postępowania egzekucyjnego zarówno w przypadku obowiązków wynikających z aktów indywidualnych, jak i obowiązków wynikających wprost z aktów normatywnych (W. Piątek, A. Skoczylas w: red. R. Hauser, A. Skoczylas, Postępowanie egzekucyjne w administracji. Komentarz, Warszawa 2012 r., str. 142).

Konsekwentnie możliwość prowadzenia postępowania egzekucyjnego obowiązku o charakterze niepieniężnym przez organy inspekcji sanitarnej musi wynikać bezpośrednio z przepisów szczególnych. Rozważenia więc wymagało, czy organy powyższe są wyraźnie umocowane do prowadzenia egzekucji dotyczącej obowiązku poddania małoletniego szczepieniu ochronnemu.

Zgodnie z ustawą z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz.U. 2011 r., nr 212, poz. 1263 ze zm., dalej uppis), organy inspekcji sanitarnej zostały powołane do sprawowania kontroli przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne (art. 4 ust. 1 powołanej powyżej ustawy). W ramach przysługujących im kompetencji są one również uprawnione do wydawania zarządzeń i decyzji lub występowania do innych organów o ich wydanie – w wypadkach określonych w przepisach o zwalczaniu chorób zakaźnych, co wynika wprost z art. 5 pkt. 4 uppis. Zgodnie z powyższą ustawą, powiatowy inspektor sanitarny jest uprawniony do wydania decyzji nakładającej obowiązki na osobę zakażoną lub chorą na chorobę zakaźną albo osobę podejrzaną o zakażenie lub chorobę zakaźną, lub osobę, która miała styczność ze źródłem biologicznego czynnika chorobotwórczego (art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, Dz.U. 2008 r., 234, poz. 1570 ze zm., dalej ustawa o zwalczaniu chorób zakaźnych). Ustawa o zwalczaniu chorób zakaźnych nie przewiduje natomiast możliwości wydania decyzji dotyczących szczepień ochronnych. Wynika to z faktu, że jak powyżej wskazano obowiązek poddania dziecka szczepieniu ochronnemu, jest bezpośrednio wykonalny – wynika wprost z przepisów prawa. Brak jest więc władczego rozstrzygnięcia organu inspekcji sanitarnej (powiatowego inspektora sanitarnego), w formie decyzji administracyjnej, które nakazywałaby poddać małoletnie dziecko szczepieniu ochronnemu. Wobec powyższego brak jest podstaw do uznania, aby organem właściwym do prowadzenia egzekucji powyższego obowiązku niepieniężnego, w rozumieniu art. 20 ust. 1 upea, a tym samym do nakładania grzywny w celu przymuszenia, był powiatowy inspektor sanitarny. Pogląd ten podzielony został również przez NSA, który zauważył, że brak jest podstaw do uznania, aby organem właściwym do prowadzenia egzekucji obowiązku poddania małoletniego szczepieniu ochronnemu, w rozumieniu art. 20 ust. 1 upea, a tym samym do nakładania grzywny w celu przymuszenia, był powiatowy inspektor sanitarny (wyrok NSA z 1 sierpnia 2013 r., II OSK 745/12, baza orzeczeń NSA). Organem mającym ogólną właściwość do prowadzenia postępowania egzekucyjnego w zakresie obowiązków niepieniężnych jest bowiem wojewoda. Stąd też organy inspekcji sanitarnej nie były właściwe co do nałożenia na skarżącą grzywny w celu przymuszenia wykonania obowiązku poddania małoletniego szczepieniu ochronnemu.

W ocenie tutejszego Sądu, z określenia zadań danego organu nie wynika automatycznie dlań upoważnienie (kompetencja) do podejmowania określonych czynności lub aktów. Również samo określenie zakresu działania organu nie może stanowić podstawy do działań władczych organu administracji. Działanie organu administracji publicznej musi mieć bowiem konkretną podstawę prawną (normę kompetencyjną, określającą formy prawne, jakimi może się posługiwać organ administracji). Norma kompetencyjna, upoważniająca organ do podejmowania rozstrzygnięcia, powinna co najmniej określać czynność organu, która jest przedmiotem kompetencji (por.: uchwała 7 sędziów NSA z 29.03.2006 r., II GPS 1/06, CBOSA; wyrok NSA z 19.04.2007 r., II GSK 325/06, CBOSA; M. Matczak [w:] System Prawa Administracyjnego. Tom 1, Instytucje prawa administracyjnego, pod red. R. Hausera, Z. Niewiadomskiego, A. Wróbla, Warszawa 2010, s. 375-376). W braku takiej normy w odniesieniu do organów inspekcji sanitarnej w zakresie egzekucji ustawowego obowiązku szczepień ochronnych, należy stwierdzić, że przedmiotowe postępowanie zostało wszczęte i było prowadzone przez organ niewłaściwy rzeczowo - PPIS, zamiast przez wojewodę, mającego ogólną właściwość do jego prowadzenia, wynikającą z art. 20 § 1 pkt 1 upea.

Zgodnie z art. 18 upea, jeżeli przepisy upea nie stanowią inaczej, w postępowaniu egzekucyjnym odpowiednie zastosowanie znajdują przepisy kpa. Na gruncie postępowania egzekucyjnego ustawodawca dozwala na wykorzystanie instytucji stwierdzenia nieważności decyzji, przy czym zamiast decyzji na gruncie egzekucyjnym stwierdzeniu nieważności mogą podlegać wydawane w toku postępowania postanowienia (tak zob. K. Sobieralski, Stosowanie procedury administracyjnej w postępowaniu egzekucyjnym w administracji w orzecznictwie sądów administracyjnych, w: red. A. Skoczylas, J. Stankowski, Aktualne problemy postępowania egzekucyjnego w administracji, Wrocław 2013 r., str. 46-47). Z tego względu, kontrolowane w niniejszym postępowaniu sądowym postanowienie WPWIS oraz poprzedzające je postanowienie PPIS, jako wydane z naruszeniem przepisów o właściwości rzeczowej, podlegały stwierdzeniu nieważności na podstawie art. 156 §1 pkt 1 kpa w zw. z art. 18 upea.

Niezależnie od powyższej wadliwości prowadzonego postępowania, całkowicie dyskwalifikującej podjęte w postępowaniu rozstrzygnięcia wskazać należy, że w przedmiotowej sprawie organy sanitarne uznały, że stroną postępowania jest wyłącznie skarżąca, kierując do niej postanowienie o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia. Organy nie wyjaśniły przy tym, czy małoletni pozostaje pod władzą rodzicielską obydwóch rodziców. Niewątpliwie postępowanie egzekucyjne ma charakter represyjny, więc wydaje się oczywiste, że jego prowadzenie w stosunku tylko do jednego z rodziców jest oczywiście niesprawiedliwe. Skierowanie upomnienia w stosunku tylko do jednego z rodziców, ogranicza działanie lub może ograniczyć działanie drugiego z rodziców w zakresie realizacji obowiązku sprawowania władzy rodzicielskiej. Wyjaśnienia dodatkowo wymaga, że prowadząc postępowanie egzekucyjne wyłącznie w stosunku do matki, organy naruszyły przepisy prawa materialnego określone w art. 93 § 1 i art. 97 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Z istoty władzy rodzicielskiej wynika zasada jej wspólnego, dwuosobowego wykonywania przez równouprawnionych rodziców. Mają oni obowiązek i kompetencje do wspólnego rozstrzygania wszystkich istotnych spraw dziecka, w tym niewątpliwie o nie stosowaniu się do obowiązkowego szczepienia własnych dzieci. W tym zakresie decyzja rodziców jako istotna dla dziecka powinna być wspólna, podobnie jak wspólna jest odpowiedzialność za tą decyzję (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 25 października 2012 r., sygn. akt III Sa/Kr 1532/11, baza orzeczeń NSA). Oczywiście jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka. Także w istotnych sprawach dziecka każdy z przedstawicieli ustawowych jest umocowany do złożenia oświadczenia woli odnośnie małoletniego. Czym innym jest bowiem prawo działania w charakterze przedstawiciela ustawowego w relacjach z osobami, urzędami, a czym innym podejmowanie merytorycznego stanowiska w istotnej sprawie dziecka. W tym zakresie musi być uzgodniona wola rodziców, którą oczywiście władny jest skutecznie przedstawić każdy z rodziców. Jednak zawsze odpowiedzialność z uzgodnionej decyzji będą ponosić wspólnie. W związku z tym postępowanie wywołane taką wspólną decyzją musi się toczyć w stosunku do obojga rodziców. Niewątpliwie w niniejszej sprawie osobami odpowiedzialnymi za poddanie dzieci obowiązkowym szczepieniom ochronnym są ich rodzice.

Sąd podkreśla dodatkowo, że art. 5 ust. 2 ustawy o zwalczaniu chorób zakaźnych, wskazuje, że w przypadku osoby nieposiadającej pełnej zdolności do czynności prawnych odpowiedzialność za wypełnienie obowiązków, o których mowa w ust. 1 (m.in. poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym w ramach Narodowego Programu Szczepień Ochronnych), ponosi osoba, która sprawuje prawną pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną, albo opiekun faktyczny w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 06 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2009 r. Nr 52, poz. 417). W przedmiotowej sprawie nie wyjaśniono jednakże, czy małoletni pozostaje pod prawną opieką obojga rodziców. Z treści wniesionej do tutejszego Sądu skargi można wyprowadzić wniosek, że decyzja o niepodawaniu małoletniego dziecka szczepieniu ochronnemu została podjęta przez oboje rodziców. Jednakże brak wyjaśnienia powyższej okoliczności nie tylko stanowi naruszenie podstawowych zasad postępowania administracyjnego określonych w art. 7 oraz art. 77 § 1 kpa, ale uniemożliwia również dokonanie oceny prawidłowości upomnienia oraz wystawionego tytułu wykonawczego.

Rozpoznając niniejszą sprawę Sąd miał również na uwadze, że WSA w Poznaniu wyrokiem z 1 października 2013 r., sygn. akt III SA/Po 318/13, uchylił postanowienie WPWIS z [...] grudnia 2012 r., nr [...] oraz poprzedzające je postanowienie PPIS z dnia [...] listopada 2012 r., nr [...], zapadłe na skutek zgłoszonego przez skarżącą zarzutu w sprawie prowadzonego postępowania egzekucyjnego ze względu na to, że toczące się przed organami inspekcji sanitarnej postępowanie w przedmiocie przymusowego wykonania obowiązku poddania małoletniego szczepieniu ochronnemu toczyło się przed organem niewłaściwym. Uznanie zgłoszonego zarzutu za uzasadniony stanowi dodatkowy argument na rzecz tezy o niedopuszczalności egzekucji prowadzonej przez organy inspekcji sanitarnej, w tym o niezgodności z prawem wymierzenia skarżącej grzywny w celu przymuszenia.

Marginalnie należy jednak zauważyć, że twierdzenie skarżącej o potencjalnym zagrożeniu dla życia lub zdrowia małoletniej, powstałym w związku z obowiązkiem poddania szczepieniom ochronnym, z punktu widzenia wyraźnych obowiązków ustawowych nie może stanowić podstawy do zaniechania jego wykonania.

Podsumowując dotychczasowe rozważania wskazać należy, że przedmiotowe postępowanie egzekucyjne było prowadzone przez organ niewłaściwy – powiatowego inspektora sanitarnego, a nie wojewodę, mającego ogólną właściwość do jego prowadzenia. Mając powyższe na względzie Sąd, w pkt 1na podstawie art. 145 § 1 pkt 2 ppsa w zw. z art. 156 §1 pkt 1 kpa w zw. z art. 18 upea stwierdził nieważność postanowienia z dnia 15 marca 2013 r. oraz poprzedzającego je postanowienia z dnia 27 grudnia 2012 r.

PPIS jest zobowiązany do przekazania sprawy do organu właściwego. Dodatkowo wyjaśnienia wymaga, czy małoletni pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, a w konsekwencji właściwe zakreślenie podmiotów zobowiązanych.

W pkt 2 wyroku Sąd działając na podstawie art. 152 ppsa orzekł, że zaskarżone postanowienie nie może zostać wykonane.

W pkt 3 Sąd działając na podstawie art. 200 ppsa zasądził od WPWIS na rzecz skarżącej kwotę 100 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.



Powered by SoftProdukt