Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA – Joanna Kube Sędzia WSA – Piotr Borowiecki Sędzia WSA – Stanisław Marek Pietras (spraw.) po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 30 maja 2017 r. sprawy ze skargi M.H. na bezczynność Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego w przedmiocie rozpoznania wniosku o udostępnienie informacji publicznej 1. zobowiązuje Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego do rozpatrzenia wniosku skarżącego M.H. z dnia [...] września 2016 r. o udostępnienie informacji publicznej za wyjątkiem udostępnionej umowy załączonej do pisma z dnia [...] października 2016 r. nr [...], w terminie 14 dni od daty doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami administracyjnymi sprawy, 2. stwierdza, że bezczynność organu nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa, 3. zasądza od Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego na rzecz skarżącego M.H. kwotę 100 zł (sto złotych), tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Skarżący M. H. wystąpił drogą elektroniczną z adresu [...] do Referatu do Spraw Dostępu do Informacji Publicznej SN z wnioskiem z dnia [...] września 2016 r. o przesłanie na adres [...] danych w zakresie kopii wszystkich umów zawartych przez Sąd Najwyższy w sierpniu 2016 roku po dokonaniu "zasłonięcia" w zakresie adresu zamieszkania oraz numeru PESEL, lecz z zachowaniem imion i nazwisk wykonawców oraz nazw przedsiębiorców.

Dyrektor Biura Studiów i Analiz Sądu Najwyższego pismem z dnia [...] września 2016 r. nr [...] przesłanym skarżącemu drogą elektroniczną pod wskazany przez niego adres, wezwał wymienionego pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania, do sprecyzowania, w trybie art. 64 § 2 k.p.a., w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania pisma poprzez: 1. określenia konkretnego rodzaju umów, które są przedmiotem żądania, 2. jednoznacznego określenia sposobu udostępnienia żądane informacji, a w szczególności wskazanie, czy domaga się przesłania na adres elektroniczny skanów tych umów z usuniętymi niektórymi danymi, czy też przesłania skompilowanej treści umów, a jeżeli tak, to w jakiej konkretnie formie i w jakim zakresie. Jednocześnie dodano, że umowy lub umowy prawa pracy, których stroną jest Skarb Państwa – Sąd Najwyższy bądź Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego albo – w wypadku umów w zakresie prawa pracy – Sąd Najwyższy jako pracodawca,

1. nie dotyczą Sądu Najwyższego ani Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego w znaczeniu, w którym o takiej działalności mowa jest w art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

2. nie są dokumentami, o których mowa w art. 62 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

3. nie dotyczą spraw publicznych w znaczeniu, w którym jest mowa w art. 1 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej,

4. nie są również dokumentami, o których mowa w art. 6 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Wskazano ponadto, że od reguły niezastosowania ustawy o dostępie do informacji publicznej do umów prawa pracy oraz umów prawa cywilnego, istnieje wyjątek co do umów zawieranych z zastosowaniem przepisów o zamówieniach publicznych, o czym mowa w art. 139 ust. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 907 ze zm.) i Sąd Najwyższy w sierpniu 2016 r, zawarł jedną taką umowę, która może zostać udostępniona po sprecyzowaniu wniosku w sposób wskazany wyżej.

Pismem z dnia [...] września 2016 r. przesłanym do organu pocztą elektroniczną skarżący wskazał, że skierowane do niego wezwanie w trybie art. 64 § 2 k.p.a. należy uznać za pozbawione podstaw prawnych, bowiem przedmiotem jego wniosku były "wszystkie" umowy zawarte przez Sąd Najwyższy w miesiącu sierpniu 2016 r., zatem nie jest konieczne określenie konkretnego rodzaju umów i przedmiotem wniosku są w szczególności umowy zawierane poza trybem zamówień publicznych, jak również umowy zawierane z zastosowaniem przepisów o zamówieniach publicznych, zaś przedmiot jego wniosku jest dostatecznie precyzyjny podkreślając raz jeszcze, że oczekuje skanów tych umów z usuniętymi niektórymi danymi określonymi we wniosku.

Dyrektor Biura Studiów i Analiz Sądu Najwyższego pismem z dnia [...] października 2016 r. nr [...] przesłanym skarżącemu drogą elektroniczną, powtórzył argumentację zawartą w piśmie z dnia [...] września 2016 r. i załączył do niego skan umowy [...] zawartej w dniu [...] sierpnia 2016 r. przez Sąd Najwyższy z Pocztą Polską S. A. w trybie określonym przepisami ustawy – Prawo zamówień publicznych.

W skardze z dnia [...] października 2016 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, skarżący M. H. zarzucił Pierwszemu Prezesowi Sądu Najwyższego bezczynność w rozpoznaniu jego wniosku z dnia [...] września 2016 r., naruszającemu tym samym przepisy art. 61 ust. 1 i 2 Konstytucji RP oraz art. 1 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 i art. 13 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz art. 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, wnosząc o zobowiązanie organu do dokonanie czynności w zakresie udostępnienia informacji publicznej zgodnie z jego wnioskiem oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazał, że do dnia wniesienia skargi nie został należycie wykonany jego wniosek, zaś odpowiedź udzielona pismem z dnia [...] października 2016 r. nie wyczerpuje prawnych obowiązków organu.

W odpowiedzi na skargę Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego wniósł o:

1) o wezwanie skarżącego, stosownie do art. 49 § 1, art. 47 § 1 i art. 58 § 1 pkt 3 p.p.s.a. do uzupełnienia braków formalnych przedmiotowej skargi na bezczynność przejawiających się w:

a) braku oznaczenia bezczynności organu, którą Skarżący czyni przedmiotem swej skargi, w sposób nawiązujący do treści albo:

• art. 3 § 2 pkt 8 p.p.s.a. oraz unormowań, do których w tym przepisie się odsyła, albo

• art. 3 § 2 pkt 9 p.p.s.a. oraz unormowań, do których w tym przepisie się odsyła, albo

• art. 3 § 3 p.p.s.a. oraz unormowań szczególnych, do których w tym przepisie się odsyła,

b) braku oznaczenia przedmiotu sprawy, to jest określenia kwestii, których rozpoznania przez WSA w Warszawie skarżący oczekuje od tego Sądu,

c) braku określenia naruszenia prawa lub interesu prawnego, w domyśle prawa lub interesu prawnego konkretnego skarżącego, które on sam wiąże z brakiem "należytego wykonania" ww. wniosku z [...] września 2016 r.,

d) braku oznaczenia miejsca zamieszkania skarżącego lub złożenia przez niego zapewnienia, że takowego miejsca nie posiada i dlatego wskazuje adres innego miejsca jako właściwy dla doręczeń pism kierowanych do niego w tej sprawie,

e) braku przedstawienia oryginału skargi (ograniczenia się do przedstawienia jedynie jej odpisu), w terminie siedmiu dni pod rygorem odrzucenia tej skargi,

2) o wezwanie skarżącego do poprawienia skargi, stosownie do art. 49 § 1 p.p.s.a., w sposób pozwalający na wyjaśnienie, czy wniesiona przez niego skarga dotyczy braku rozpoznania jego wniosku z [...] września 2016 r. w całości, czy jedynie w części, a jeżeli w części, to jakiej, a, w szczególności przez wyjaśnienie, czy skarżący zarzuca Sądowi Najwyższemu brak udostępnienia umów zawartych z zastosowaniem przepisów o zamówieniach publicznych, czy innych umów, jak również na wyjaśnienie, jakiego rodzaju, ewentualne, zaniechania organu skarżący miał na uwadze, wskazując na brak "należytego wykonania" jego wniosku, a ponadto czy, wskazując jako adres właściwy dla doręczeń pism kierowanych do niego w tej sprawie adres K. B., czyni go swoim pełnomocnikiem do doręczeń w tej sprawie, a jeżeli tak, czy K. B. wyraża zgodę na występowanie w takiej roli, w terminie siedmiu dni pod rygorem pozostawienia tej skargi bez rozpoznania,

3) o odrzucenie przedmiotowej skargi na podstawie art. 58 § 1 pkt 1 p.p.s.a. w części, w której może ona wskazywać na bezczynność Sądu Najwyższego - Pierwszego Prezesa SN przejawiającą się w braku "należytego wykonania" wniosku z [...] września 2016 r. w zakresie obejmującym żądanie udostępnienia umów zawartych przez Sąd Najwyższy w sierpniu 2016 r. także poza trybem zamówień publicznych ze względu na brak drogi postępowania sądowoadministracyjnego dla oceny sposobu odniesienia się do tej części tego wniosku, która nie podlegała rozpoznaniu z zastosowaniem przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2015 r., poz. 2058 ze zm., lecz – ewentualnie – z uwzględnieniem innych unormowań prawnych, w tym wypadku w trybie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tj. Dz. U. z 2013 r., poz. 885 ze zm.) oraz w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.), albo w przypadku nieuwzględnienia tego wniosku

4) o odniesienie się do ww. wniosków oznaczonych numerami od 1) do 3) przez wydanie stosownego zarządzenia lub postanowienia, a, zwłaszcza w wypadku braku uwzględnienia tych wniosków, przez wydanie postanowienia o oddaleniu tych wniosków wymaganego treścią art. 160 p.p.s.a., a w przypadku przyjęcia w całości lub w części przedmiotowej skargi do merytorycznego rozpoznania:

5) o oddalenie tej skargi w całości lub co najmniej w tej części, która – być może – zawiera zarzut braku właściwego rozpoznania wniosku z [...] września 2016 r. także w części, w której ten wniosek dotyczył także umów zawartych przez Sąd Najwyższy w sierpniu 2016 r. z zastosowaniem unormowań o zamówieniach publicznych, w sytuacji, gdy w sierpniu 2016 r. doszło do zawarcia tylko jednej umowy tego rodzaju, a skan tej umowy został udostępniony zainteresowanemu przy odpowiedzi z [...] października 2016 r., a zatem o uznanie tej skargi za nie zasługującą na uwzględnienie,

6) o uwzględnienie z urzędu, że sprawa niniejsza jest podobna – w swej istocie – (jeżeli chodzi o żądania udostępnienia umów zawartych poza trybem zamówień publicznych) do spraw:

• ze skargi K. B., korzystającego wcześniej z adresu: ul. [...], [...], a obecnie: u. [...], [...] która została zarejestrowana w WSA w Warszawie pod sygn. akt II SAB/Wa 228/16 (dotyczy dostępu do umów zawartych przez SN w grudniu 2015 r., i częściowa uwzględniona nieprawomocnym wyrokiem tego Sądu z dnia 25 października 2016 r.

• ze skargi K. K., korzystającej pierwotnie z ww. adresu K. B. w W., a obecnie z jego adresu w S., to jest ze skargi, która została zarejestrowana w WSA w Warszawie pod sygn. akt II SAB/Wa 282/16 (dotyczy dostępu do umów zawartych przez SN w styczniu 2016 r.) i oddalona nieprawomocnym wyrokiem tego Sądu z dnia 19 października 2016 r.

• ze skargi K.K., korzystającej z ww. adresu K. B. która została zarejestrowana w WSA w Warszawie pod sygn. akt II SAB/Wa 423/16 (dotyczy dostępu do umów zawartych przez SN w lutym 2016 r.), i uwzględniona nieprawomocnym wyrokiem tego Sądu z dnia 23 listopada 2016 r.

• ze skargi A. C., korzystającej z ww. adresu K. B., która została zarejestrowana w WSA w Warszawie pod sygn. akt II SAB/Wa 422/16 (dotyczy dostępu do umów zawartych przez SN w kwietniu 2016 r.),

• ze skargi K. I., korzystającego z ww. adresu K. B., która została zarejestrowana w WSA w Warszawie pod sygn. II SAB/Wa 551/16 (dotyczy dostępu do umów zawartych przez SN w maju 2016 r.),

• ze skargi K. K., korzystającej z ww. adresu K. B., która została zarejestrowana w WSA w Warszawie pod sygn. akt II SAB/Wa 638/16 (dotyczy dostępu do umów zawartych przez SN w czerwcu 2016 r.), i prawomocnie odrzucona postanowieniem z 26 października 2016 r.

• z ponownej skargi K. K., korzystającej z ww. adresu K. B., która jest równolegle przekazywana do WSA w Warszawie (dotyczy dostępu do umów zawartych przez SN w czerwcu 2016 r.),

7) o przyjęcie zapewnienia, że do Biura Studiów i Analiz Sądu Najwyższego wpłynął drogą elektroniczną [...] maja 2016 r. także tożsamy w swej treści co wniosek M. H. wniosek o udostępnienie umów zawartych przez SN w marcu 2016 r. ze strony K. Wy. z adresu: [...] na który zainteresowana otrzymała odpowiedź 2 czerwca 2016 r. pod numerem [...],

8) o przyjęcie zapewnienia, że do Biura Studiów i Analiz Sądu Najwyższego wpłynęły drogą elektroniczną tożsame w swej treści co wniosek M. H. wnioski:

a) [...] września 2016 r. o przesłanie kopii wszystkich umów zawartych przez SN we wrześniu 2016 r. ze strony G. K. z adresu: [...] na który zainteresowany otrzymał odpowiedź [...] października 2016 r. pod numerem [...], podtrzymaną [...] października 2016 r.,

b) [...] września 2016 r. o przesłanie kopii wszystkich umów zawartych przez SN w lipcu 2016 r. ze strony Z. M. z adresu: [...], na który zainteresowany otrzymał odpowiedź [...] października 2016 r. pod numerem [...],

9) o rozpoznanie sprawy w trybie zwykłym - na rozprawie, a w wypadku nieuwzględnienia tego wniosku o powiadomienie stron o miejscu i terminie posiedzenia niejawnego, w ramach którego będzie mogło dojść do merytorycznego rozpoznania danej skargi, w połączeniu z wezwaniem (zobowiązaniem) stron do stawienia się na takim posiedzeniu.

W uzasadnieniu skargi – wskazując uwagi co do spraw wyżej wymienionych i powołując się na opisany stan faktyczny – podano, że, że skarżący pozostaje anonimowy i na etapie postępowania wywołanego wnioskiem z [...] września 2016 r. posługiwał się tylko adresem mailowym. W skardze jako jedyny swój adres podaje adres właściwy dla doręczeń pism kierowanych do K. B., nie czyniąc go jednak swoim pełnomocnikiem do doręczeń. Takiego "oznaczenia strony" postępowania sądowoadministracyjnego w pierwszym piśmie kierowanym do sądu, a takim niewątpliwie jest skarga, nie wydaje się dopuszczać art. 46 § 2 p.p.s.a. Podobnie skarga nie pozwala na ustalenie, jaką bezczynność, z punktu widzenia unormowań zawartych w art. 3 § 2 pkt 8 lub pkt 9 p.p.s.a. lub – ewentualnie – przepisów szczególnych wskazywanych w art. 3 § 3 p.p.s.a., organowi się w niej zarzuca. Samo ogólne nawiązanie do art. 3 § 2 pkt 8 p.p.s.a., także przy nawiązaniu do art. 3 § 2 pkt 4 tej ustawy, należy uznać za niewystarczające zważywszy na odesłania do różnych unormowań, jakie się w tych przepisach znajdują. Skarżący nie wyjaśnia dlaczego, jego zdaniem, "reakcja" na wniosek formalnie nawiązujący do unormowań o dostępie do informacji publicznej miałaby stanowić inny akt lub czynność z zakresu administracji publicznej w rozumieniu art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a., a, tym samym, dlaczego rozpoznanie skargi przez sąd administracyjny miałaby znajdować oparcie w treści art. 3 § 2 pkt 8 p.p.s.a. w związku z pierwszym z tych przepisów. Skarżący nie wyjaśnia również, które z unormowań regulujących postępowanie sądowoadministracyjne mogłoby, w obecnym stanie sprawy, pozwalać sądom na uwzględnienie żądania głównego skargi, czyli o "zobowiązanie strony przeciwnej do dokonania czynności w zakresie udostępnienia informacji publicznych zgodnie z moim wnioskiem z dnia [...] września 2016 r. Brak usunięcia tych "wyjściowych" wątpliwości uniemożliwia organowi podjęcie efektywnej obrony jego praw, w tym dobrego imienia, przed sądem. Bez usunięcia braków (ułomności) skargi wniesionej przez skarżącego nie może dojść do wiążącego ustalenia, w szczególności, czy sądy administracyjne są sądami właściwymi do rozpoznania danej skargi (żądań w niej zawartych). Jak wywodzi się w uzasadnieniu wniosku głównego nr [...] odpowiedzi na skargę katalog spraw podlegających rozpoznaniu przez sądy administracyjne, jako sądy szczególne, jest katalogiem zamkniętym. Ponadto w przeciwieństwie do przepisów regulujących postępowanie odwoławcze w sprawach załatwianych przez wydanie decyzji administracyjnej w ramach k.p.a., które nie odznaczają się rygoryzmem, jeżeli chodzi o treść samego odwołania, a zwłaszcza nie wymagają jego uzasadnienia, a jedynie wyrażenia niezadowolenia z decyzji wydanej przez organ I instancji (por. art. 128 k.p.a.), o tyle, w świetle art. 57 § 1 p.p.s.a., skarga kierowana do sądu administracyjnego, jako pierwsze pismo w sprawie sądowoadministracyjnej, powinna czynić zadość wymaganiom stawianym pismom w postępowaniu sądowym, czyli zawierać dane tego rodzaju, jak określone w art. 46 § 1 i § 2 p.p.s.a. oraz art. 47 § 1 p.p.s.a. Skarga na bezczynność organu wniesiona przez skarżącego nie zawiera jakichkolwiek wyjaśnień:

a) co do oznaczenia bezczynności organu, czyli połączonego ze wskazaniem na takie działanie organu, które powinno było, zdaniem skarżącego, do dnia wystąpienia ze skargą nastąpić w związku z zaistnieniem wskazanego przez niego zdarzenia prawnego, a nie nastąpiło, jak również,

b) co do oznaczenia przedmiotu sprawy, to jest co do określenia kwestii, których rozpoznania przez WSA w Warszawie skarżący oczekuje od tego Sądu,

c) co do określenia naruszenia prawa lub interesu prawnego, w domyśle prawa lub interesu prawnego konkretnej skarżącej, które ona sama wiąże z brakiem "należytego wykonania" jego wniosku z [...] września 2016 r.,

d) co do miejsca zamieszkania skarżącego lub zapewnienia, że takiego miejsca nie posiada, które to zapewnienie - jedynie - może usprawiedliwiać ograniczenie się do podania adresu innego miejsca jako właściwego dla doręczeń pism kierowanych do niego w tej sprawie,

e) co do ewentualnych powodów, dla których skarżący uznaje za zbędne przedstawienie oryginału skargi, a ogranicza się jedynie do przedstawienia jej odpisu.

W tym stanie rzeczy usprawiedliwiony staje się wniosek nr 1 niniejszej odpowiedzi na skargę. Drugi wniosek główny niniejszej odpowiedzi na skargę, czyli o wezwanie skarżącego do poprawienia skargi w zakresie wskazanym w tym wniosku, uzasadniany jest, w szczególności, potrzebą uzyskania od wymienionego stosownych wyjaśnień w związku z wewnętrzną niespójnością wniesionej skargi oraz brakiem powiązania zawartych w niej twierdzeń i wniosków z faktami, jakie poprzedzały jej wniesienie. Skarżący nie wyjaśnia, jakiego rodzaju, ewentualne, zaniechania organu miał na uwadze, wskazując na brak "należytego wykonania" jego wniosku z [...] września 2016 r., a jest to jedyny zarzut, który, jego zdaniem, wymaga oceny ze strony Sądu. Ze skargi nie wynika także, dlaczego skarżący nie przedstawia adresu swojego miejsca zamieszkania mimo obowiązku określonego w art. 46 § 2 p.p.s.a. Podanie adresu do doręczeń nie zwalnia bowiem strony składającej pierwsze pismo w sprawie, a takim bez wątpliwości jest skarga, od przedstawienia informacji o swoim miejscu zamieszkania, o ile takowym miejscem dysponuje. Oznacza to również, że wnoszący pismo, nie posiadając miejsca zamieszkania, powinien taki fakt w sposób jednoznaczny stwierdzić. Dopiero bowiem złożenie stosownego zapewnienia upoważnia go do ograniczenia się do podania adresu dla doręczeń. Istnieje również istotna wątpliwość, czy skarżący wskazując jako adres właściwy dla doręczeń pism kierowanych do niego w tej sprawie adres K. B., czyni go swoim pełnomocnikiem do doręczeń, a jeżeli tak, czy K. B. wyraża zgodę na występowanie w takiej roli. Objęte wnioskiem głównym nr 2 niniejszej odpowiedzi wezwanie przez Sąd skarżącego znajduje oparcie w treści art. 49 § 1 p.p.s.a. Nie sposób również ustalić, jakie jest rzeczywiste stanowisko skarżącego oraz jakie są jego oczekiwania wobec Sądu. Jedyny zarzut skargi, czyli o braku "należytego wykonania" określonego wniosku, nie odpowiada bowiem głównemu żądaniu skargi, czyli o zobowiązanie przez Sąd organu do dokonania czynności określonej we wniosku z [...] września 2016 r. W tym stanie rzeczy należy również zgłosić wątpliwość, czy przepisy regulujące właściwość sądów administracyjnych stwarzają im możliwość rozpoznawania skarg z zarzutem takim, jak przedstawiony w przedmiotowej skardze oraz, czy i ewentualnie jak sądy administracyjne mogą lub powinny odnosić się do zarzutu, który nie wydaje się podlegać ich rozpoznaniu. W konsekwencji zrozumiałe staje się także przekonanie organu, że treść przedmiotowej skargi nie pozwala na zmianę stanowiska wyrażonego w udzielonej odpowiedzi z [...] października 2016 r. a tym samym – również – nie upoważnia do ewentualnego zrewidowania tego stanowiska w sposób i w granicach określonych w art. 54 § 3 p.p.s.a. W uzasadnieniu wniosku głównego numer 3 niniejszej odpowiedzi na skargę podniesiono, że przedstawione przez skarżącego [...] września 2016 r. żądanie udostępnienia umów ("treści umów") zawartych przez Sąd Najwyższy w czerwcu 2016 r. jedynie w części, w jakiej mogło odnosić się także do umów, których zawarcie mogło być poprzedzone postępowaniem w sprawie zamówienia publicznego (a w sierpniu 2006 r. Sąd Najwyższy zawarł tylko jedną umowę tego rodzaju, o czym skarżącego poinformowano, udostępniając mu skan tej umowy) zgodnie z art. 139 ust. 3 uPZP., podlegało rozpoznaniu z zastosowaniem przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej, natomiast w pozostałej części, o ile spełniałoby dodatkowe kryteria, z uwzględnieniem innych unormowań, na co wskazywała odpowiedź Dyrektora BSiA SN z [...] października 2016 r. W tym stanie rzeczy ocena udostępnienia lub nieudostępnienia umów, do których odnosi się art. 139 ust. 3 uPZP., zgodnie z art. 21 u.d.i.p., należy do właściwości sądów administracyjnych. Kwestia zaś udostępnienia lub zaniechania udostępnienia umów innego rodzaju nie podlega kognicji sądów administracyjnych ze względu na brak analogicznych, do ostatnio powołanych, regulacji prawnych. W świetle części orzecznictwa sądów administracyjnych można przyjmować, że odpowiedzi na wnioski o udostępnienie informacji, których udostępnianie następuje z zastosowaniem innych unormowań niż zawarte w ustawie o dostępie do informacji publicznej, nie podlegają merytorycznej kontroli sądów administracyjnych, a zarazem, że ewentualna odmowa udostępnienia informacji tego rodzaju w ramach ustawy o dostępie do informacji publicznej nie może przyjąć kształtu decyzji administracyjnej. Natomiast, gdy żądana informacja jest publiczną w rozumieniu ustawy o dostępie do informacji publicznej, ale podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie regulowanym innymi ustawami lub inną ustawą, to dopuszczalną i właściwą formą odniesienia się do wniosku o udostępnienie takiej informacji jest wyłącznie pismo zawiadamiające wnioskodawcę o braku możliwości zastosowania przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej z uwagi na inny tryb dostępu. Dalej podano, że przy definiowaniu działalności administracji publicznej jako przedmiotu kontroli sądów administracyjnych istotne może być ustalenie, czy działanie lub bezczynność podmiotu administrującego związana jest z sytuacją, w której między takim podmiotem a skarżącym zaistniała wcześniej więź określana mianem stosunku administracyjnoprawnego, a jeżeli tak, czy istnienie więzi tego rodzaju "wymuszało" wydanie aktu lub podjęcie czynności podlegających kontroli sądów administracyjnych. Nie każdy bowiem przejaw działalności lub bezczynności podmiotu administrującego podlega kontroli tych sądów. Przedmiotową skargę trudno zaliczyć również do objętych treścią art. 3 § 2 pkt 9 p.p.s.a. ze względu na brak, w niej samej, wskazania na inne akty lub czynności w rozumieniu tego przepisu, które organ miał obowiązek podjąć, a nie podjął przed wniesieniem skargi.

W skardze nie nawiązuje się także do unormowań szczególnych w rozumieniu art. 3 § 3 p.p.s.a. W ramach dalszego uzasadnienia wniosku głównego niniejszej odpowiedzi na skargę, oznaczonego numerem 3), to jest o jej odrzucenie na podstawie art. 58 § 1 pkt 1 p.p.s.a., w zakresie, w którym - być może - dotyczy braku udostępnienia umów zawartych poza trybem zamówień publicznych, uzupełniająco należy podnieść w ślad za aktualnym komentarzem do ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi pod redakcją T. Wosia, we fragmencie autorstwa M. Romańskiej do art. 58 tej ustawy (teza 23), że: " Z art. 176 ust. 2 Konstytucji RP wynika, że szczegółowy podział kompetencji pomiędzy sądy działające w systemie organów wymiaru sprawiedliwości, w tym i problematyka granic prawa do sądu realizowanego w postępowaniu przed tymi sądami, powinny być uregulowane w ustawach zwykłych. Powstaje jednak pytanie, czy ustawodawca zasadnie kieruje określone kategorie spraw do rozstrzygania na jednej bądź drugiej drodze ochrony prawnej. Zgodnie z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP prawo do sądu powinno być realizowane nie przed jakimkolwiek sądem, ale przed sądem "właściwym", a zatem wyspecjalizowanym w rozstrzyganiu spraw określonego rodzaju i dysponującym kompetencjami do udzielenia stronom ochrony prawnej w sposób dostosowany do charakteru sporu, jaki pomiędzy nimi zaistniał [por. M. Jaśkowska, Konstytucyjne podstawy sądownictwa powszechnego i administracyjnego oraz delimitacja właściwości tych sądów (w:) Aktualne problemy rozgraniczenia właściwości sądów administracyjnych i powszechnych, red. M. Błachucki, T. Górzyńska, Warszawa 2011, s. 24-31, oraz tamże, T. Romer, Właściwość sądów administracyjnych i sądów powszechnych w sprawach z zakresu prawa pracy, s. 58-69; tamże, W. Sanetra, Właściwość sądów powszechnych (sądów pracy i ubezpieczeń społecznych) i sądów administracyjnych w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, s. 71-92; tamże, A. Kisielewicz, Właściwość sądów administracyjnych i sądów powszechnych w sprawach konkursów na stanowisko, s. 93-111; tamże, M. Błachucki, Właściwość sądów administracyjnych i sądów powszechnych w sprawach antymonopolowych, s. 130-158]." Z tych przyczyn za usprawiedliwiony należy uznać wniosek o odrzucenie. W uzasadnieniu wniosku głównego niniejszej odpowiedzi, oznaczonego numerem 4), uwzględniono, że w orzecznictwie sądów administracyjnych w sposób zróżnicowany odnosi się do wniosków formalnych stron. Takimi niewątpliwie są wnioski główne oznaczone numerami od 1) od 3) niniejszej odpowiedzi. Za kontrowersyjne należy uznać stanowisko, że skoro sąd nie jest związany wnioskami stron, to nie ma obowiązku się do nich odnosić w sposób odrębny, we właściwej formie lub w stosownym czasie. Brak odpowiedniego, od strony procesowej, odniesienia się do rzeczowo przedstawionych wniosków stron, należy uznawać za istotnie ograniczające możliwość realizacji ich prawa do sądu, rozumianego, w szczególności, jako prawo do podjęcia racjonalnej obrony. Ewentualny brak wydania odrębnych zarządzeń lub postanowień, w których sąd może w sposób bezpośredni odnieść się do wniosków zmierzających do ustalenia przedmiotu sprawy (tu: zaskarżenia), dopuszczalności merytorycznego rozpoznania określonej skargi przez sądy administracyjne, uniemożliwia także, zwłaszcza w przypadku przyjęcia skargi do merytorycznego rozpoznania i jej uwzględnienia, na skorzystanie przez stronę, jeżeli chodzi o zarządzenia i postanowienia nie podlegające odrębnemu zaskarżeniu, z prawa gwarantowanego treścią art. 191 p.p.s.a., W skrajnych przypadkach brak wyraźnego rozpoznania odpowiednio zgłoszonych wniosków formalnych może być także oceniany przez pryzmat art. 183 § 2 pkt 5 p.p.s.a., a zatem jako przejaw pozbawienia strony możliwości podjęcia efektywnej obrony jej praw przed sądem. Sformułowanie odrębnego wniosku o odniesienie się we właściwej formie procesowej do wniosków formalnych ujętych w punktach od 1) do 3) wniosków głównych niniejszej odpowiedzi usprawiedliwione jest również faktem że, jak dotychczas, w sprawach analogicznych do niniejszej z udziałem Sądu Najwyższego - Pierwszego Prezesa SN WSA w Warszawie nie zwykł się odnosić inaczej niż przed odnotowanie w uzasadnieniu wyroku, i to nie zawsze, jedynie faktu, iż takie wnioski zostały przedstawione. Nie przekonuje także stwierdzenie, że: "wnioski takie są przedmiotem analizy Sądu w toku postępowania i wydania orzeczenia kończącego postępowanie". Dalej wskazano alternatywnie o oddalenie skargi w całości, bowiem w następstwie wpłynięcia w dniu [...] września 2016 r. do Sądu Najwyższego przedmiotowego wniosku o udostępnienie kopii wszystkich umów zawartych przez Sąd Najwyższy w sierpniu 2016 r. nie doszło do nawiązania stosunku administracyjnoprawnego, lecz stosunku prawnego innego rodzaju, który wymagał odniesienia się do danego wniosku w części, w której mógł on odnosić się do umów zawartych w trybie zamówień publicznych przez udostępnienie takich umów przez zastosowanie ustawy o dostępie do informacji publicznej, a to zważywszy na treść art. 139 ust. 3 uPZP, o ile takowe umowy zostałyby zawarte w danym miesiącu, a w pozostałej części przez udzielenie bez zbędnej zwłoki stosownej odpowiedzi. W związku z brakiem zawarcia w czerwcu 2016 r. przez Sąd Najwyższy umów z zastosowaniem przepisów o zamówieniach publicznych ograniczono się do udzielania odpowiedzi [...] października 2016 r. z przesłaniem w tym samym dniu w formie zeskanowanej, drogą mailową na jedyny znany wówczas Sądowi Najwyższemu adres skarżącego. Zważywszy na nawiązanie w uzasadnieniu skargi do art. 10 EKPC wypada odnotować, że w świetle wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Tarsasag o Szobadsagjokert przeciwko Węgrom z 14 lipca 2009 r. w wyniku rozpoznania skargi nr 37374/05, w ślad za stwierdzeniem zawartym w akapicie oznaczonym numerem 35 tego wyroku, wypada uznać, że "trudnym jest odczytanie z Konwencji Europejskiej ogólnego prawa dostępu do danych i dokumentów administracyjnych" (Loiseau p. Francji (orzeczenie), nr 46809/99, EKPC 2003-XII (wypis z akt)). Mimo tego, Trybunał ostatnio podjął pewne kroki w celu rozszerzenia interpretacji pojęcia "wolności otrzymywania informacji" (zobacz Sdrużeni jihoćeske Matky p. Republice Czeskiej (orzeczenie), nr 19101/03, 10 lipca 2006), a poprzez to do uznania prawa dostępu do informacji". Trudno nie zauważyć również, że w świetle powołanego w skardze wyroku EKPC ocena znaczenia wolności, o której mowa w art. 10 EKPC, w tym w części obejmującej wolność gromadzenia informacji znajdującej się w zasobach władz publicznych, uzależniona jest od uprzedniego ustalenia, na ile określone informacje rzeczywiście mogą stanowić przedmiot zainteresowania publicznego, a zwłaszcza zainteresowania przedstawicieli prasy. Skarżący nie zauważa, że celem art. 10 EKPC, podobnie jak art. 14 i art. 54 Konstytucji RP, jest przede wszystkim zapewnienie wolności prasy, czy, szerzej, środków społecznego przekazu. Dalej stwierdzono, że zarówno treść wniosku z [...] września 2016 r., jak i wniesionej skargi, nie pozwalają na ustalenie czy i dlaczego kopie wszystkich umów zawartych przez Sąd Najwyższy w sierpniu 2016 r. miałyby stanowić przedmiot zainteresowania publicznego, dlaczego jedynie żądanie udostępnienia kopii tych umów z powołaniem się na ustawę o dostępie do informacji publicznej miałoby stanowić wyraz realizacji wolności gwarantowanej art. 10 EKPC, dlaczego korzystanie z takiej wolności nie mogłoby lub nie powinno następować w ramach i na zasadach przewidzianych w ustawie o rachunkowości, to jest wskazywanej wprost i wyraźnie jako właściwej w ww. odpowiedzi z [...] października 2016 r., jeżeli chodzi o dostęp do dokumentacji księgowej (dowodów księgowych) jednostki sektora finansów publicznych. Skarżący odnotowuje jedynie fakt otrzymania ww. odpowiedzi z [...] października 2016 r. Przemilcza treść tej odpowiedzi, w tym fakt otrzymania skanu jedynej umowy zawartej przez Sąd Najwyższy w trybie zamówień publicznych w sierpniu 2016 r. We wniosku głównym skargi domaga się bowiem zobowiązania organu do dokonania czynności. Z tych przyczyn, w przypadku przyjęcia danej skargi w całości lub w części do merytorycznego rozpoznania, w ramach piątego wniosku głównego niniejszej odpowiedzi, wniesiono o oddalenie skargi jako nie zasługującej na uwzględnienie. Za takim rozstrzygnięciem może przemawiać też treść powołanego wcześniej wyroku WSA w Warszawie z 12 maja 2015 r.; II SAB/Wa 1050/14, w którym, nawiązując do art. 1 ust. 2 u.d.i.p., wyłączono możliwość stosowania tej ustawy przy rozpoznawaniu żądań udostępnienia dokumentów mogących zawierać informacje publiczne, do których wgląd przez osoby trzecie regulowany jest przez ustawę o rachunkowości, a jednocześnie uznano, że właściwą formą odniesieniem się do żądania dostępu do takich dokumentów mogą być pisemne wyjaśnienia. Dziewiąty wniosek główny niniejszej odpowiedzi, czyli o rozpoznanie przedmiotowej skargi w trybie zwykłym na rozprawie, związany jest z treścią obowiązującego od niedawna art. 119 pkt 4 p.p.s.a., odczytywanego w danym wypadku w powiązaniu z art. 120 p.p.s.a. Przepisy te, w przypadku przyjęcia skargi na bezczynność do merytorycznego rozpoznania, czynią możliwym jej rozpoznanie w trybie uproszczonym, czyli na posiedzeniu niejawnym, bez udziału stron. Licząc się z ewentualnością nieuwzględnienia tego wniosku, alternatywnie wnoszę o powiadomienie stron o miejscu i terminie posiedzenia niejawnego, w ramach którego może nastąpić rozpoznanie danej skargi, w połączeniu z wezwaniem stron do stawienia się na takim posiedzeniu. Znajomość aktualnego stanowiska WSA w Warszawie co do sposobu odnoszenia się przez SN - PPSN do wniosków analogicznych do przedmiotowego wniosku z [...] października br. jest niezbędna również z tej przyczyny, że Sąd Najwyższy od pewnego czasu stał się adresatem prawdopodobnie "koordynowanych" wniosków o udostępnienie zawartych przez siebie umów w konkretnych, kolejnych miesiącach. Można zakładać, że adresatami podobnych wniosków o udostępnienie informacji mogą być również inne instytucje, w tym szczebla centralnego. Docelowo składanie wniosków tego typu może być postrzegane jako służące realizacji inicjatywy K. B. określanej przez niego mianem Publicznego Rejestru Umów. Na taką ewentualność może wskazywać też uczynienie adresu K. B. właściwym dla doręczeń pism, jakie mogły lub mogą być kierowane przez Sąd do każdego ze skarżących, a jego samego adresatem do doręczeń na etapie postępowania sądowoadministracyjnego nie tylko przez K. K. (sprawa o sygn. akt II SAB/Wa 282/16), K. K. (sprawa o sygn. akt II SAB/Wa 423/16), A. C. (sprawa o sygn. akt II SAB/Wa 422/16), K. I. (sprawa o sygn. akt II SAB/Wa 551/16), ale również dwukrotnie przez K. K. oraz obecnie przez M. H. Okoliczność ta czyni uzasadnionym złożenie takich wniosków i zapewnień, jak zawarte w szóstym, siódmym a także po części ósmym, wniosku głównym niniejszej odpowiedzi na skargę. Zgodnie z art. 95 zdanie 2 p.p.s.a. w posiedzeniu niejawnym mogą uczestniczyć tylko osoby wezwane, co oznacza również istnienie po stronie Sądu prawa do takiego wzywania przy założeniu, że stawiennictwo strony lub stron na posiedzeniu niejawnym, w połączeniu ze złożeniem przez nią (przez nie) stosownych wyjaśnień, pozwoli Sądowi na właściwe rozpoznanie sprawy. Postulowane rozwiązanie organizacyjne może pozwolić bowiem na dalsze usunięcie licznych wątpliwości, jakie wydaje się stwarzać sprawa wywołana wniesieniem tej skargi. Z tych przyczyn uważam za usprawiedliwiony także siódmy wniosek główny niniejszej odpowiedzi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z brzmieniem art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 1066), sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości m.in. poprzez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Innymi słowy, wojewódzki sąd administracyjny nie orzeka co do istoty sprawy w zakresie danego przypadku, lecz jedynie kontroluje legalność rozstrzygnięcia zapadłego w tym postępowaniu, z punktu widzenia jego zgodności z prawem materialnym i obowiązującymi przepisami prawa procesowego.

Skarga analizowana pod kątem bezczynności organu w rozpoznaniu wniosku skarżącego M. H. z dnia [...] września 2016 r. w części (poza udostępnioną umową załączona do pisma z dnia [...] października 2016 r. nr [...]), zasługuje na uwzględnienie.

Na samym wstępie stwierdzić należy, że w myśl art. 21 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 2058 ze zm.), do skarg rozpatrywanych w postępowaniu o udostępnienie informacji publicznej stosuje się przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Zatem powyższy przepis, odsyłając do stosowania przepisów tejże ustawy, określa właściwość rzeczową sądów administracyjnych do rozpatrywania skarg i to nie tylko na decyzje odmawiające udostępnienia informacji publicznej. Stosownie bowiem do treści art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 718)), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej, która obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:

1. decyzje administracyjne;

2. postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;

3. postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie, z wyłączeniem postanowień wierzyciela o niedopuszczalności ogłoszonego zarzutu oraz postanowień, przedmiotem których jest stanowisko wierzyciela w sprawie zgłoszonego zarzutu;

4. inne niż określone w pkt 1 – 3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, z wyłączeniem aktów lub czynności podjętych w ramach postępowania administracyjnego określonego w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267, z późn. zm.) oraz postępowań określonych w działach IV, V, VI ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz postępowań, do których mają zastosowanie przepisy powołanych ustaw;

4a. pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane

w indywidualnych sprawach;

5. akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego

i terenowych organów administracji rządowej;

6. akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5 podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;

7. akty nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego;

8 bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1 – 4 lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadku określonym w pkt 4a;

9. bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawach dotyczących innych niż określone w pkt 1 – 3 aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa podjętych w ramach postępowania administracyjnego określonego w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego oraz postępowań określonych w działach IV, V i VI ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa oraz postępowań, do których mają zastosowanie przepisy powołanych ustaw.

Przepisy ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie definiują pojęcia bezczynności. W piśmiennictwie i orzecznictwie sądowoadministracyjnym przyjmuje się, że bezczynność organu administracji publicznej zachodzi wówczas, gdy w prawnie ustalonym terminie organ ten nie podjął żadnych czynności w sprawie lub wprawdzie prowadził postępowanie, ale – mimo istnienia ustawowego obowiązku – nie zakończył go wydaniem w terminie decyzji, postanowienia lub też innego aktu lub nie podjął stosownej czynności określonej w art. 3 § 2 pkt 1 – 4a ustawy (T. Woś [w:] T. Woś, H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011, s. 109). Skarga na bezczynność ma na celu zwalczenie zwłoki w załatwieniu sprawy poprzez spowodowanie wydania przez organ oczekiwanego aktu lub podjęcia określonej czynności. Okoliczności, które powodują zwłokę organu w rozpatrzeniu wniosku oraz stopień przekroczenia terminów, wpływają na ocenę, czy istniejąca bezczynność miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa, czy też nie.

Przenosząc powyższe rozważania na kwestię związaną z udostępnieniem informacji publicznej, to bezczynność organu ma miejsce wówczas, gdy wniosek dotyczy dostępu do informacji będącej informacją publiczną, a organ ani nie udziela tej informacji wnioskodawcy, nie informuje o innym sposobie otrzymania danej informacji, nie informuje o braku posiadania wnioskowanej informacji publicznej, ani też nie wydaje decyzji odmawiającej udzielenia informacji (lub decyzji o odmowie udzielenia informacji publicznej w celu ponownego wykorzystywania, decyzji o warunkach ponownego wykorzystywania informacji publicznej oraz o wysokości opłat za udzielenie takiej informacji) lub decyzji umarzającej postępowanie. Dodać w tym miejscu należy, że jeżeli podmiot obowiązany do udostępnienia informacji publicznej nie podjął wymaganej na gruncie powyższej ustawy w danej sprawie czynności, to dla dopuszczalności skargi na bezczynność nie ma znaczenia powód, z uwagi na który to nie nastąpiło.

W sytuacji więc, jeśli skarżący M. H. złożył do Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego wniosek o udostępnienie informacji publicznej, a wniosek ten, w jego ocenie, nie został należycie – czyli w jednej z form przewidzianych w ustawie –rozpatrzony w wymaganym terminie, to w świetle powołanych wyżej przepisów przysługiwało mu prawo wniesienia do sądu administracyjnego skargi na bezczynność Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego. Zatem Sąd uznał skargę za dopuszczalną i jej rozpoznanie nastąpiło stosownie do treści art. 119 pkt 4 i art. 120 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym, a wobec nieskomplikowanego charakteru sprawy, nie było potrzeby – w ocenie Sądy – wzywać strony na posiedzenie.

Stwierdzić również na wstępie należy, że skarga spełnia wszystkie wymagania formalne i w tej sytuacji wnioski organu w tym względzie nie zasługują na uwzględnienie, zaś Sąd nie widzi potrzeby – a przede wszystkim – nie ma ustawowych uprawnień do wskazywania, że rozpoznawana sprawa jest podobna do innych spraw wykazanych przez organ. Podobnie rzecz się ma w przyjmowaniu "zapewnienia" o tożsamości wniosków innych osób z wnioskiem skarżącego, jak też przyjmowaniu "zapewnienia" o złożeniu przez skarżącego tożsamych wniosków, lecz dotyczących innych okresów w których zawarto umowy, bowiem nie ma to żadnego znaczenia w sprawie.

W dalszym ciągu mówiąc o dostępie do informacji publicznej i ewentualnej bezczynności w tym zakresie, stwierdzić należy, że Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 61 ust. 1 stanowi, iż obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa, zaś według ust. 2, prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu, przy czym tryb udzielania informacji, o których mowa w ust. 1 i 2, określają ustawy (ust. 3).

Konkretyzacją natomiast tego prawa zajmuje się m.in. ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.), gdzie w myśl art. 1, każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu i ponownemu wykorzystywaniu na zasadach i w trybie określonych w niniejszej ustawie. Ponadto na podstawie art. 2 ust. 1, każdemu przysługuje, z zastrzeżeniem art. 5, prawo dostępu do informacji publicznej, co jednocześnie nie oznacza, że każdy podmiot jest zobligowany do jej udostępniania. Realizacja bowiem tego prawa spoczywa na określonych w ustawie podmiotach. I tak, zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy, obowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności:

1) organy władzy publicznej,

2) organy samorządów gospodarczych i zawodowych,

3) podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa,

4) podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego,

5) podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.

Zobowiązanymi do udostępnienia informacji publicznej są również organizacje związkowe i pracodawców reprezentatywne, w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080 z późn. zm.) oraz partie polityczne (ust. 2).

W ocenie Sądu nie budzi wątpliwości, że Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, jako reprezentujący Sąd Najwyższy i będąc organem władzy sądowniczej, jest podmiotem zobowiązanym do udzielenia informacji publicznej w rozumieniu art. 4 ust. 1 w zw. z art. 4 ust. 3 (vide: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 kwietnia 2014 r. sygn. akt I OSK 1741/13). Zobowiązane do udzielenia informacji publicznej zostały nie tylko władze publiczne, lecz również podmioty wykonujące zadania publiczne, nie będące organami władzy publicznej (vide: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 sierpnia 2010 r. sygn. akt I OSK 851/10, Lex nr 737513). Wobec powyższego została spełniona przesłanka podmiotowa z ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Wskazać dalej należy, że informacją publiczną w rozumieniu ustawy jest każda wiadomość wytworzona lub odnoszona do władz publicznych, a także wytworzona lub odnoszona do innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań władzy publicznej i gospodarowania mieniem komunalnym lub mieniem Skarbu Państwa. Zatem jest nią treść dokumentów wytworzonych przez organy władzy publicznej i podmioty nie będące organami administracji publicznej, treść wystąpień, opinii i ocen przez nie dokonywanych niezależnie do jakiego podmiotu są one kierowane i jakiej sprawy dotyczą. Ponadto informację publiczną stanowi treść wszelkiego rodzaju dokumentów odnoszących się do organu władzy publicznej lub podmiotu niebędącego organem administracji publicznej związanych z nimi bądź w jakikolwiek sposób dotyczących ich i są nimi zarówno treść dokumentów bezpośrednio przez nie wytworzonych jak i te, których używają przy realizacji przewidzianych prawem zadań, nawet jeżeli nie pochodzą wprost od nich. Niezależnie od powyższego, aby konkretna informacja posiadała walor informacji publicznej, to musi się odnosić do sfery faktów. W dalszej części stwierdzić należy, że zgodnie z treścią art. 14 ust. 1 ustawy, udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje w sposób i w formie zgodnymi z wnioskiem, chyba że środki techniczne, którymi dysponuje podmiot obowiązany do udostępnienia, nie umożliwiają udostępnienia informacji w sposób i w formie określonych we wniosku. W myśl – co już wyżej wykazano – art. 2 ust. 1 ustawy, prawo do informacji publicznej przysługuje każdemu, z zastrzeżeniem art. 5, który ogranicza je z uwagi na ochronę informacji niejawnych oraz ochronę innych tajemnic ustawowo chronionych. Nie jest przy tym wymagane wykazanie ani interesu publicznego, ani celu, w jakim uzyskana informacja zostanie wykorzystana. Jedynie w przypadku informacji przetworzonej, stosownie do treści art. 3 ust. 1 ustawy, ustawodawca wprowadził wymóg wykazania, że uzyskanie informacji jest szczególnie istotne dla interesu publicznego. Dodać również należy, że według art. 13 ust. 1 ustawy, udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku, z zastrzeżeniem ust. 2 i art. 15 ust. 2, a jeżeli informacja publiczna nie może być udostępniona w terminie określonym w ust. 1, podmiot obowiązany do jej udostępnienia powiadamia w tym terminie o powodach opóźnienia oraz o terminie, w jakim udostępni informację, nie dłuższym jednak niż 2 miesiące od dnia złożenia wniosku. Natomiast w art. 6 ust. 2 ustawy została zawarta definicja "dokumentu urzędowego" i jest nim treść oświadczenia woli lub wiedzy, utrwalona i podpisana w dowolnej formie przez funkcjonariusza publicznego w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego w ramach jego kompetencji, skierowana do innego podmiotu lub złożona do akt sprawy.

Z kolei w myśl art. 6 ust. 2 lit. f) ustawy, udostępnieniu podlega informacja publiczna o podmiotach wymienionych w art. 4 ust. 1 w tym o majątku, którym dysponują. Majątek, którym dysponuje Sąd Najwyższy, jest majątkiem publicznym i sposób dysponowania tym majątkiem jest informacją publiczną, co wynika zarówno z art. 6 ust. 2 lit. f) ustawy, jak i art. 1 ust. 1 ustawy. Zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych informacja może dotyczyć sprawy publicznej, nie tylko wtedy, gdy została wytworzona przez podmioty wskazane w art. 4 ust. 1 ustawy, ale również wtedy, gdy odnosi się do nich w zakresie wykonywanych przez nie zadań publicznych i gospodarowania majątkiem publicznym.

W związku z powyższym żądane przez skarżącego M. H. we wniosku z dnia [...] września 2016 r. kopii treści wszystkich umów zawartych przez Sąd Najwyższy stanowi żądanie udostępnienia informacji publicznej. Pogląd, że zakresem ustawy objęte są umowy zawierane przez organy władzy publicznej oraz osoby pełniące funkcje publiczne, w zakresie wykonywanych przez nie zadań publicznych i gospodarowania majątkiem publicznym utrwalony jest w stanowisku judykatury. Z tego względu informacją publiczną jest treść umów cywilnoprawnych dotyczących majątku publicznego. W wyroku z dnia 11 września 2012 r. sygn. I OSK 916/12 Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, iż co do zasady wszystko co wiąże się bezpośrednio z funkcjonowaniem i trybem działania podmiotów, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy stanowi informację publiczną.

Nie do zaakceptowania jest pogląd organu, że udostępnieniu w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej podlegają tylko te umowy cywilnoprawne, do których zastosowanie ma ustawa – Prawo o zamówieniach publicznych. Zgodnie z art. 139 ust. 3 tej ustawy, umowy w sprawach zamówień publicznych zawierane w trybie tej ustawy są jawne i podlegają udostępnianiu na zasadach określonych w przepisach o dostępie do informacji publicznej. Jednakże nie można w tej sytuacji, a contrario do powyższego przepisu uznać, że skoro ustawa ta ustanawia zasadę jawności dla umów, których wartość przekracza 14 000 euro i przewiduje ich udostępnianie na zasadach określonych w przepisach o dostępie do informacji publicznej, to do umów o mniejszej wartości wyłącza stosowanie ustawy o dostępie do informacji publicznej. Ze względu na doniosłość umów zawieranych w trybie ustawy Prawo o zamówieniach publicznych ustawodawca zapisem art. 139 ust. 3 poszerzył dostęp do umów zawieranych w trybie tej ustawy. Jawność umów w sprawach zamówień publicznych na gruncie ustawy o dostępie do informacji publicznej wyłącza możliwość odmowy ich udostępnienia z powołaniem się na którąkolwiek z tajemnic ustawowo chronionych. Nie jest zatem dopuszczalne wydanie decyzji odmawiającej udostępnienia umów w sprawach zamówień publicznych, gdyż są one jawne (vide: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 lutego 2012 r. sygn. akt I OSK 2215/11). Nie do przyjęcia jest więc stanowisko organu, że ustawa o dostępie do informacji publicznej nie znajduje zastosowania do udostępniania umów zawartych poza trybem zamówień publicznych. Stąd też odpowiedź organu wystosowana do skarżącego pismem z dnia [...] października 2016 r. nie stanowiła właściwego rozpatrzenia wniosku o udostępnienie informacji publicznej. Z kolei co do stanowiska wyrażonego i przekazanego skarżącemu w piśmie z dnia [...] października 2016 r., zgodnie z którym do udostępnienia umów prawa pracy nie znajduje zastosowania ustawa o dostępie do informacji publicznej stwierdzić należy, że w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego za błędne uznaje się stanowisko apriori wyłączające ze zbioru informacji publicznej umowy o pracę zawarte z organem państwa, albowiem umowy te dotyczą w istocie wydatkowania środków publicznych i dlatego mieszą się w pojęciu informacji publicznej. Wskazuje się, że inne będzie rozstrzyganie organu w ramach dostępu do informacji publicznej w przypadku umów pracowniczych zawartych ze zwykłymi pracownikami – zwłaszcza w kontekście art. 5 ust. 2 w zw. z art. 16 ustawy o dostępie do informacji publicznej i art. 100 Kodeksu pracy – a inne wobec umów o pracę z pracownikami decyzyjnymi, czy pełniącymi funkcje publiczne (vide: wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 kwietnia 2015 r. sygn. akt I OSK 1108/14; z dnia 31 lipca 2013 r. sygn. akt I OSK 742/13; z dnia 19 kwietnia 2011 r. sygn. akt I OSK 125/11). Natomiast w sprawach umów cywilnych zawieranych przez podmiot publiczny w kontekście informacji publicznej, a zwłaszcza art. 5 ust. 2 ustawy wielokrotnie wypowiadał się zarówno Naczelny Sąd Administracyjny (vide: wyroki z dnia 5 lutego 2015 r. sygn. akt I OSK 531/14; z dnia 11 grudnia 2014 r. sygn. akt I OSK 213/14), jak też Sąd Najwyższy (vide: wyroki: z dnia 8 listopada 2012 r. sygn. akt I CSK 190/12, z dnia 19 listopada 2003 r. sygn. akt I PK 590/02), podkreślając pełną transparentność prawa do informacji w tego typu sprawach. Zatem w rozpoznawanej sprawie została spełniona przesłanka przedmiotowa.

Natomiast gdy wniosek dotyczy informacji będącej informacją publiczną, tak jak w niniejszej sprawie, organ (podmiot obowiązany) powinien: 1) udostępnić tę informację w formie czynności materialno – technicznej w terminie wskazanym już wyżej; 2) wydać, na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy decyzję o odmowie jej udostępnienia w razie uznania, że zachodzą podstawy do takiej odmowy, 3) udzielić informacji, o których mowa w art. 13 ust. 2 i art. 14 ust. 2 ustawy, wyjaśniając przyczyny braku możliwości udostępnienia informacji w terminie bądź zgodnie z wnioskiem, przy jednoczesnym wskazaniu, w jakim terminie, w jaki sposób lub w jakiej formie informacja może być udostępniona niezwłocznie lub 4) poinformować pisemnie wnioskodawcę, że nie posiada żądanej informacji.

Tymczasem w rozpoznawanej sprawie organ nie stwierdził w niniejszej sprawie, że nie posiada żądanej informacji publicznej i tym samym nie zanegował faktu posiadania żądanej informacji publicznej. Z drugiej zaś strony, nie udostępniono żądanej informacji w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku z dnia [...] września 2016 r. i nie udostępniono jej także do dnia rozpatrzenia niniejszej skargi na bezczynność, ani nie wydano decyzji o odmowie jej udostępnienia. Organ nie udzielił także skarżącemu informacji na piśmie, że nie posiada żądanych danych.

Zatem skarga na bezczynność Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego jest zasadna i z tego powodu, Sąd zobowiązał Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego do rozpatrzenia wniosku skarżącego M. H. z dnia [...] września 2016 r. o udostępnienie informacji publicznej w terminie 14 dni od dnia doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy, poza udostępnionej już umowy załączonej do pisma z dnia [...] października 2016 r. nr [...].

Stwierdzić również należy, że rażącym naruszeniem prawa jest stan, w którym bez żadnej wątpliwości i wahań można powiedzieć, bez potrzeby odwoływania się do szczegółowej oceny okoliczności sprawy, iż naruszono prawo w sposób oczywisty (vide: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 czerwca 2012 r., sygn. akt I OSK 675/12, publ. Lex nr 1218894). Jednakże – zdaniem Sądu – tak kwalifikowany stan nie wystąpił w niniejszej sprawie, bowiem organ podjął działania w sprawie i już pismem z dnia [...] września 2016 r. (w terminie 14 dni) oraz z dnia [...] października 2016 r. udzielił skarżącemu odpowiedzi, przedstawiając swoje stanowisko. Powyższe zatem działania w żadnym zatem wypadku nie wskazuje – w ocenie Sądu – aby stwierdzona bezczynność charakteryzowała się lekceważeniem bądź ignorowaniem skarżącego, bowiem mamy tu do czynienia z odmienną oceną w zakresie zastosowania ustawy o dostępie do informacji publicznej.

W tym stanie rzeczy, na mocy art. 149 § 1 pkt 1) i 3) oraz § 1a) w zw. z art. 132, a w sprawie kosztów na podstawie art. 200 w zw. z art. 205 § 1 i art. 209 cytowanej już wyżej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, należało orzec jak w sentencji wyroku.