Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Danuta Szydłowska Sędziowie Sędzia WSA Jolanta Królikowska-Przewłoka Sędzia WSA Dorota Wdowiak (spr.) Protokolant ref. staż. Monika Piotrowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 października 2011 r. sprawy ze skargi K. Sp. z o.o. z siedzibą w P. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] marca 2011 r. nr [...] w przedmiocie udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy DOPALACZE.COM nr [...] oddala skargę

Decyzją z dnia [...] marca 2011 r. Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej, po rozpoznaniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy z dnia 30 czerwca 2010 r., dotyczącego decyzji Urzędu Patentowego z dnia [...] kwietnia 2010 r. o odmowie udzielenia ochrony na znak towarowy słowny DOPALACZE.COM, zgłoszony dnia 4 września 2008 r. przez K. Sp. z o.o. z siedzibą w P. pod numerem [...], utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy.

Do wydania decyzji doszło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i wywody prawne:

Konfekcjoner Sp. z o.o. z siedzibą w P. zgłosiła w dniu 4 września 2008 r. znak słowny DOPALACZE.COM przeznaczony do oznaczenia: preparaty roślinne zastępujące kawę (kl. 30) alkohol ryżowy, napoje alkoholowe, aperitify, arak, brandy, dżin, gorzkie nalewki, likiery, miód pitny, napoje alkoholowe zawierające owoce, rum, sake, whisky, wino, wódka (kl. 33) papierośnice nie z metali szlachetnych, pojemniki na zapałki nie z metali szlachetnych, spluwaczki dla żujących tytoń, tabaka tabakierki nie z metali szlachetnych, tytoń, tytoń-pojemniki na tytoń nie z metali szlachetnych, ustniki do cygarniczek, ustniki papierosów, ustniki z bursztynu do cygarniczek, zapalniczki dla palaczy tytoniu, zapałki, ziła do palenia, tytoń do żucia (kl. 34) dostarczanie towarów, dostarczanie towarów korespondencyjnie, dostarczanie przesyłek (kl. 39),

Urząd Patentowy poinformował wnioskodawcę w piśmie z dnia 9 grudnia 2009 r. o braku zdolności odróżniającej przedmiotowego oznaczenia i wezwał do wypowiedzenia się w tej sprawie. Zgłaszający w wyznaczonym terminie nie przedstawił swojego stanowiska.

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2010 r. Urząd Patentowy na podstawie art. 131 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r., poz. 1117 ze zm.) odmówił udzielenia prawa ochronnego na znak słowny DOPALACZE.COM.

We wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy i w jego uzupełnieniu zgłaszający ocenił zdefiniowane przez urząd pojęcie "dopalacze" jako bardzo jednostronne. Termin dopalacze, w jego ocenie, odnosi się nie tylko do mieszanek o działaniu psychoaktywnym, znajdujących się na liście substancji kontrolowanych. Określenie to powszechnie używane jest w odniesieniu do produktów pobudzających ludzki organizm w postaci napojów energetycznych czy produktów alkoholowych jako produktów dodających energii a także wyrobów tytoniowych na zasadzie gry słów jako produkty do palenia. Interpretacja urzędu jest subiektywna i niepoparta naukowymi opracowaniami. Ponadto zgłaszający podkreślił, ze zgłoszony znak odnosi się do strony internetowej sklepu DOPALACZE.COM., w którego ofercie znajdują się produkty objęte przedmiotowym zgłoszeniem.

Rozpoznając odwołanie Urząd Patentowy podtrzymał swoje stanowisko. Podkreślił, iż zgodnie z art. 131 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r., poz. 1117 ze zm.) nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia, których używanie może wprowadzić nabywców w błąd, w szczególności co do charakteru towaru, jego jakości, właściwości, albo z uwzględnienie ust. 3, co do jego pochodzenia.

Urząd zauważył, że mylący charakter znaku jest "wadą" znaku. Oznaczenie można uznać za mylące, gdy może wywołać fałszywe wyobrażenie przeciętnego odbiorcy co do pochodzenia, działania cech użytkowych towaru. Ocena oznaczenia i jego cechy użytkowych dokonywana jest przez organ z punktu widzenia przeciętnego odbiorcy. Interes nabywcy wymaga, aby przyjąć, iż znak jest mylący, gdy już niewielka grupa konsumentów może być wprowadzona w błąd co do cech użytkowych towaru. Oznaczenie wprowadza w błąd, jeśli przekazuje nieprawdziwe, niepoprawne informacje, które mogą zostać ocenione jako nieprawdziwe z obiektywnego punku widzenia. Dla oceny mylącej natury znaku istotna jest nie tylko obiektywna stwierdzona niezgodność danych zawartych w znaku z rzeczywistością, ale przede wszystkim subiektywne wyobrażenie kupującego o istnieniu lub braku sugerowanych przez znak cech.

Pierwszoplanowym elementem zgłoszonego w charakterze znaku towarowego oznaczenia jest słowo DOPALACZE, występujące przed elementem COM. Przy badani znaków, które zapisane są w charakterystycznej formie adresu internetowego lub też jego fragmentu, przyjmuje się, że badamy jedynie to, co znajduje się przed domeną pierwszego stopnia (w tym wypadku COM), administrowaną przez Naukową i Akademicką Sieć Komputerową. Te części domen najwyższego poziomu nie wpływają na ocenę znamion odróżniających oznaczeń je zawierających. Dlatego też oceniając zdolność odróżniającą przedmiotowego znaku, należy wziąć pod uwagę tylko człon DOPALACZE i tylko ten element należy uznać za element wyróżniający.

Zdaniem organu, a wbrew twierdzeniom wnioskodawcy, interpretacja pojęcia dopalacze nie była subiektywna i arbitralna. Określenie DOPALACZE jest słowem, któremu można przypisać konkretny desygnat. Według dostępnych źródeł pod pojęciem "dopalacze" kryją się różnego rodzaju produkty zawierające substancje psychoaktywne, znajdujące się na liście środków kontrolowanych przez ustawę o przeciwdziałaniu narkomanii. W Polsce dopalaczami są nazwane produkty zawierające związki zawierające pochodne zakazanych substancji psychoaktywnych (np. amfetaminy) lub preparaty ziołowe zawierające związki halucynogenne.

Zgłoszony do ochrony w charakterze znaku towarowego określenie DOPALACZE.COM nie ma charakteru aluzyjnego. Jest na tyle oczywiste, że może wywołać u odbiorców przeświadczenia, że oznaczone nim towary są środkami, których spożycie ma na celu wywołanie określonego efektu narkotycznego. Zdaniem Urzędu, istnieje wystarczająco poważne ryzyko, ze odbiorca mylnie odbierze przekaz zawarty w przedmiotowym oznaczeniu. Przeciętny odbiorca może zostać wprowadzony w błąd, bowiem może dokonać nieprawidłowej interpretacji, wyciągając z niej nieprawdziwe wnioski, co do właściwości towaru, jaki jest nim oznaczony.

Skargę na decyzję Urzędu Patentowego RP z dnia [...] marca 2011 r. utrzymującą w mocy decyzję Urzędu Patentowego z dnia [...] kwietnia 2010 r. o odmowie udzielenia ochrony na słowny znak towarowy DOPALACZE.COM złożyła K. Sp. z o.o. z siedzibą w P. wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji.

Zaskarżonej decyzji zarzuciła:

1. naruszenie przepisów postępowania tj.:

- art. 107 & 3 kpa w związku z art. 252 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej poprzez stwierdzenie w uzasadnieniu decyzji odnośnie znaku słownego "dopalacze.com" braku zdolności odróżniającej wynikającej z przepisów ustawy Prawo własności przemysłowej bez należytego uzasadnienia faktycznego i prawnego dla takiego stwierdzenia,

- art. 7 i 77 & 1 kpa poprzez niewyjaśnienie całokształtu okoliczności sprawy, a w szczególności niewyjaśnienie słowa "dopalacze" oraz pominięcie istotnej dla sprawy okoliczności, iż na liście znaków towarowych, którym Urząd Patentowy udzielił ochrony są także znaki, które w sposób bezpośredni odnoszą się do produktów zawierających substancje psychoaktywne, a tym samym znajdują się one w wąsko pojmowanej definicji słowa "dopalacze", którą przyjął organ wydający decyzję jako uzasadnienie odmowy udzielenia ochrony,

2. naruszenie prawa materialnego tj. art. 131 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo własności przemysłowej poprzez błędną jego wykładnię i przyjęcie, iż znak towarowy słowny "dopalacze.com" może wprowadzić w błąd co do właściwości produktów z punktu widzenia przeciętnego odbiorcy.

W uzasadnieniu skargi skarżący podniósł, iż sporny znak został zgłoszony w dniu 4 września 2008 r. i powoływanie przez Urząd argumentów dotyczących obecnej sytuacji prawnej i społecznej dotyczącej dopalaczy jest nieuzasadnione. Zdaniem skarżącego nie ma podstaw żeby przyjmować na takim poziomie świadomości społecznej tzw., dopalaczy, jaki występuje w chwili obecnej.

W odpowiedzi na skargę organ wnosił o jej oddalenie przywołując argumentację zawarta w decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje :

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Innymi słowy, sąd administracyjny bada akty lub czynności z zakresu administracji publicznej pod kątem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, a nie według przesłanek celowości czy słuszności.

Ponadto, w świetle art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej p.p.s.a., Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skarga w tej sprawie podlega oddaleniu, gdyż zaskarżona decyzja nie narusza prawa. W jej uzasadnieniu organ wskazał przesłanki podjętego rozstrzygnięcia. Stan faktyczny, istotny dla rozstrzygnięcia sprawy, zdaniem sądu, został wyjaśniony.

Skarżący zarzucił Urzędowi Patentowemu naruszenie art. 131 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (p.w.p.) poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, iż znak towarowy słowny "dopalacze. com" może wprowadzić w błąd co do właściwości produktów z punktu widzenia przeciętnego odbiorcy. W ocenie skarżącego Urząd Patentowy nie wskazał żadnych naukowych badań naukowych, opinii językoznawcy, czy też słownikowej definicji słowa "dopalacze", a powołał się jedynie na wpis w Wikipedii. Tymczasem ogólnodostępne informacje wskazują na kilka możliwych znaczeń i interpretacji pojęcia "dopalacze". Tym samym Urząd nie wyjaśnił całokształtu okoliczności sprawy. Zdaniem skarżącego, powoływanie przez Urząd argumentów dotyczących obecnej sytuacji prawnej i społecznej dotyczącej dopalaczy jest nieuzasadnione. Przedmiotowy znak został zgłoszony do ochrony 4 września 2008 r. Nieuzasadnionym jest powoływanie przez organ argumentów dotyczących obecnej sytuacji prawnej i społecznej dotyczącej tzw. dopalaczy.

Sąd zauważa, że ustawa Prawo własności przemysłowej w art. 131 p.w.p. przesądza o niedopuszczalności rejestracji wymienionych w nim oznaczeń, jako znaków towarowych. Przepis ten ustanawia tzw. bezwzględne przeszkody rejestracyjne, uniemożliwiające rejestrację oznaczenia, co do zasady, dla wszystkich klas towarów/usług, które są przedmiotem badania przez Urząd Patentowy RP w chwili zgłoszenia przez wnioskodawcę oznaczenia do rejestracji (zmiany wprowadzone w tym zakresie w art. 131 ust. 1 pkt 2 i 3 p.w.p. uzgadniają treść tego przepisu z art. 3 ust. 1 pkt f i g dyrektywy Rady nr 89/104/EWG oraz art. 7 ust. 1 pkt f i g rozporządzenia Rady (WE) nr 40/94).

Przeszkodą wskazaną w art. 131 ust. 1 pkt 1 p.w.p. stanowi mylący charakter znaku towarowego. Zakazuje on udzielenia prawa ochronnego na oznaczenia, które ze swej istoty mogą wprowadzić odbiorców w błąd, w szczególności, co do charakteru, właściwości lub pochodzenia geograficznego towaru. Ustawodawca uznał tę przeszkodę za tkwiącą w samym znaku.

Sąd podziela stanowisko organu, iż oznaczenie wprowadza w błąd, jeśli przekazuje nieprawdziwe, niepoprawne informacje, które mogą zostać ocenione jako nieprawdziwe z obiektywnego punktu widzenia. Znak jest mylący, jeżeli już u niewielkiej grupy konsumentów może on wywoływać fałszywe wyobrażenie, co do przeznaczenia, działania cech użytkowych towaru. Tym samym wprowadza w błąd, co do cech użytkowych towarów.

Pierwszoplanowym elementem zgłoszonego w charakterze znaku towarowego oznaczenia DOPALACZE.COM jest słowo DOPALACZE, występujące przed elementem COM. Znak jest zapisany w formie adresu internetowego. Słowo COM oznacza domenę internetową pierwszego stopnia i nie może wpływać na ocenę znamion odróżniających oznaczenia je zawierającego. Zdolność dystynktywną przedmiotowego znaku należy ocenić, biorąc pod uwagę tylko słowo DOPALACZE i tylko ten element może być oceniany jako element wyróżniający.

Zgodzić się należy ze skarżącym, że istnieją różne znaczenia słowa "dopalacze". Jednakże jest ono słowem, którego desygnat – różnego rodzaju produkty zawierające substancje psychoaktywne, znajdujące się na liście środków kontrolowanych przez ustawę o przeciwdziałaniu narkomanii jawi się jako decydujący i jednoznacznie kojarzony z produktami zawierającymi związki, stanowiące pochodne zakazanych substancji psychoaktywnych np. amfetaminy lub preparaty ziołowe zawierające związki halucynogenne.

Skarżący nie kwestionuje, że oznaczenie DOPALACZE.COM może odnosić się do produktów, których produkcja, reklama i handel zostały zakazana przez polskie prawo. Jest to jednak obecny poziom świadomości społecznej i nie ma podstaw, aby przenosić go do daty złożenia wniosku. Tym samym nie występuje przesłanka wprowadzenia w błąd odbiorcy poprzez wywołanie u niego przeświadczenia, że towary oznaczone znakiem DOPALACZE.COM mogą zawierać substancje wywołujące określony efekt narkotyczny.

Istotnie, ustawowe warunki do uzyskania prawa ochronnego, określone w art. 131 ust. 1 pkt 3 p.w.p. muszą być spełnione w dniu zgłoszenia znaku towarowego, w tym wypadku jest to dzień – 4 września 2008 r. Jednakże nie można zgodzić się ze skarżącym, że w dacie zgłoszenia znaku nie było żadnych podstaw, żeby przyjmować problem "dopalaczy", określenia potocznego dla produktów, które mogą być używane jako środki odurzające czy psychotropowe, na takim poziomie świadomości społecznej jaki występuje w chwili obecnej. Powszechnie znanym faktem jest, że pierwszy sklep sprzedający nieznane dotąd szerszemu gronu substancje chemiczne i dostępne wyłącznie za pośrednictwem Internetu i dilerów w klubach i dyskotekach, rozpoczął działalność w Łodzi już w sierpniu 2008 r. Zaczęły powstawać kolejne sklepy oferujące sprzedaż tzw. "dopalaczy" w legalnej sprzedaży. Potwierdza to lektura prasy, począwszy od sierpnia 2008 r. i lat następnych. Problem bowiem narastał i stał się palącym do szybkiego rozwiązania ze względu na stopień szkodliwości "dopalaczy", ich wpływu na zdrowie. Stał się tematem głośnej dyskusji społecznej, w wyniku czego sejm uchwalił ustawę zakazującą sprzedaży tych środków. Przewiduje ona, że w Polsce nie można produkować i wprowadzać do obrotu produktów, które mogą być używane jako środki odurzające czy psychotropowe, potocznie nazwane "dopalaczami". Tej zmieniającej się dynamicznie sytuacji faktycznej i w jej efekcie zmiany stany prawnego nie mógł organ nie uwzględnić wydając decyzję w przedmiocie rejestracji znaku towarowego. Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 7 kpa organ administracji publicznej stoi na straży praworządności. Z zasady tej wynika obowiązek organu administracji publicznej do samokontroli przestrzegania prawa, co oznacza obowiązek działania z urzędu na podstawie prawa.

Zgłoszone do ochrony znaku towarowego oznaczenie słowne DOPALACZE.COM przeznaczone zostało do sygnowania preparatów roślinnych zastępujących kawę, napojów alkoholowych, tytoniu i przyborów dla palaczy, dostarczanie towarów i przesyłek. Odbiorcom tych towarów jest ogół społeczeństwa rozumiany w najszerzej rozumiany sposób. Przeciętnym ich odbiorcom jest biegły użytkownik, średnio uważny, rozsądny i należycie poinformowany.

Nie budzi wątpliwości Sądu, że określenie sygnowanych towarów może wywołać u odbiorców przeświadczenie, że oznaczone nim towary są środkami, których spożycie ma na celu wywołanie określonego efektu narkotycznego. Istnieje wystarczająco poważne ryzyko, że odbiorca mylnie odbierze przekaz zawarty w przedmiotowym oznaczeniu. Wprawdzie towary te: kawa, tytoń papierosy funkcjonują jako towary dodające energii, pobudzające czy uspakajające to oznaczenie ich określeniem "dopalacze" oznacza, że dodatkowo zostały wzmocnione w celu wywołania określonego efektu, efektu narkotycznego. Przybory dla palaczy to towary akcesoryjne wobec zgłoszonego towaru, podobnie dostarczanie towarów i przesyłek.

Mając powyższe na uwadze, zdaniem Sądu, zaskarżona decyzja odpowiada prawu. Została wydana zgodnie z przepisami prawa i w wyczerpujący sposób uzasadniona. Urząd podjął wszelkie kroki do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy. Wyjaśnione zostały wszystkie istotne dla sprawy fakty, w wyniku czego zaskarżona decyzja nie narusza art. 131 ust. 1 pkt 2 p.w.p.

Mając powyższe na uwadze i na zasadzie art. 151 p.p.s.a. Sąd orzekł jak w wyroku, oddalając skargę jako nieuzasadnioną.