Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Referendarz sądowy Tomasz Zawiślak Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie po rozpoznaniu w dniu 8 stycznia 2008 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym w sprawie ze skargi R. K. na decyzję Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej z dnia [...] września 2007 r. Nr [...] w przedmiocie odmowy wznowienia postępowania w sprawie zakończonej ostateczną decyzją o odmowie potwierdzenia represji; postanawia: - odmówić przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.

W odpowiedzi na wezwanie Sądu do uiszczenia wpisu sądowego od skargi R. K. wystąpił z wnioskiem (uzupełnionym na urzędowym formularzu PPF z 20 grudnia 2007 r.) o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym tj. zwolnienia od kosztów sądowych.

W oświadczeniu o stanie rodzinnym, majątku i dochodach wskazał, iż we wspólnym gospodarstwie domowym pozostaje wraz z małżonką, posiadają mieszkanie komunalne o pow. 57 m2, natomiast nie posiadają zasobów pieniężnych, ani przedmiotów wartościowych. Wnioskodawca oświadczył, iż wraz z małżonką uzyskują stały dochód w postaci: skarżący - świadczenia emerytalnego w wysokości 1.577,95 zł, małżonka skarżącego - świadczenia rentowe w wysokości 524,69 zł. W uzasadnieniu wniosku podniósł, nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych z uwagi na skromne dochody, które przeznaczone są na podstawowe potrzeby życiowe, tj. "czynsz - 240 zł, opłaty: prąd - 100 zł, gaz - 60 zł, abonament TV - 30 zł, telefon - 50 zł, węgiel na zimę - 840 zł, lekarstwa - 80 zł, reszta, zdaniem skarżącego nie wystarcza na utrzymanie".

Rozpoznając wniosek zważyć należało, co następuje:

Zgodnie z zasadą obowiązującą w postępowaniu przed sądem administracyjnym - wyrażoną w art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej: p.p.s.a. - strona ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Prawo pomocy stanowi wyjątek od tej zasady i może być przyznane osobie fizycznej, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a.). Powyższe oznacza, że omawiana instytucja, powinna być stosowana w przypadku osób charakteryzujących się trudną sytuacją materialną.

Zasadność wniosku skarżącego rozpatrzono zatem w dwóch aspektach, tj. z jednej strony uwzględniono wysokość obciążeń finansowych, jakie będzie on zobowiązany ponieść w postępowaniu, z drugiej zaś strony jego możliwości finansowe.

Biorąc pod uwagę znajdujące się w aktach sprawy oświadczenia o stanie majątkowym i porównując je z obciążeniem wynikającym z obowiązku uiszczenia wpisu sądowego od skargi w wysokości 200 złotych należało uznać, iż w niniejszej sprawie nie zachodzą przesłanki do udzielenia skarżącemu prawa pomocy w zakresie częściowym.

Odmawiając natomiast udzielenia wnioskodawcy prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych zauważyć należy, iż wraz z małżonką posiada on stałe źródło dochodów w łącznej wysokości 2.102,64 zł. W tym stanie rzeczy, nie sposób uznać go za osobę, której sytuacja majątkowa nie pozwala na pokrycie kosztów sądowych związanych m.in. z wniesieniem skargi. Podkreślić należy, iż prawo pomocy jest instytucją przewidzianą dla osób znajdujących się w stanie ubóstwa, dla których poniesienie wydatków postępowania przed sądem nie jest możliwe bez uszczerbku w niezbędnym utrzymaniu. Biorąc zatem pod uwagę oświadczenia skarżącego ilustrujące osiągane dochody, jak również miesięczne wydatki (które mieszczą się w kategorii "wydatków niezbędnych dla utrzymania"), nie sposób uwzględnić jego wniosku w omawianym zakresie. Suma wydatków stałych skarżącego to kwota 630 złotych (opłata za węgiel została ustalona jako średnia miesięczna w wysokości 70 złotych), natomiast dochód skarżącego i jego współmałżonki to kwota 2100 złotych. W związku z tym do wydatkowania pozostaje kwota 1500 złotych. Dlatego też nie można uznać skarżącego za osobę, która nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

W tym miejscu przywołać należy utrwalone już orzecznictwo, zgodnie z którym, strona dla wydatków związanych z postępowaniem sądowym winna znaleźć pokrycie w swych dochodach przez odpowiednie ograniczenie innych wydatków nie będących niezbędnymi dla utrzymania. Ubiegający się o taką pomoc winien więc poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.

Wnioskodawca winien zatem, jeżeli dysponuje jakimikolwiek zasobami majątkowymi, partycypować w kosztach postępowania sądowego. Udzielenie stronie prawa pomocy jest bowiem formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno sprowadzać się do przypadków, w których zdobycie środków na sfinansowanie udziału w tym postępowaniu jest rzeczywiście obiektywnie niemożliwe, co w niniejszej sprawie nie ma miejsca.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 254 § 1 i art. 258 § 2 pkt 7 p.p.s.a. orzeczono, jak w sentencji postanowienia.