Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk sędzia NSA Jolanta Sikorska (spr.) sędzia del. WSA Elżbieta Kmiecik Protokolant sekretarz sądowy Justyna Stępień po rozpoznaniu w dniu 19 lipca 2016 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej P. S.A. z siedzibą w Warszawie od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 czerwca 2014 r. sygn. akt I SA/Wa 2969/13 w sprawie ze skarg P. S.A. z siedzibą w Warszawie oraz Prezydenta Miasta Łodzi wykonującego zadania starosty na decyzję Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej z dnia [...] września 2013 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nabycia z mocy prawa własności nieruchomości oddala skargę kasacyjną.

Wyrokiem z dnia 10 czerwca 2014r., sygn. akt I SA/Wa 2969/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargi P. S.A. oraz Prezydenta Miasta Łodzi wykonującego zadania starosty na decyzję Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej z dnia [...] września 2013 r., nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nabycia z mocy prawa własności nieruchomości.

Wyrok ten zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.

Wojewoda Łódzki decyzją nr [...] z dnia [...] stycznia 2012 r. odmówił stwierdzenia nieodpłatnego nabycia z mocy prawa z dniem [...] maja 1990 r. przez gminę Miasto Łódź prawa własności części nieruchomości Skarbu Państwa położonej w Łodzi przy ul. R., ul. R. b.nr i ul. K. b.nr, w obrębie [...], oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr [...] o pow. 411 m2, uregulowanej w księdze wieczystej KW Nr [...], prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi - XVI Wydział Ksiąg Wieczystych. Wymieniona działka stanowiąca infrastrukturę kolejową znajdowała się w użytkowaniu przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe na podstawie obwieszenia Ministra Komunikacji z dnia 12 sierpnia 1948 r. w sprawie jednolitego tekstu rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 września 1926 r. o utworzeniu przedsiębiorstwa "Polskie Koleje Państwowe" (Dz. U. Nr 43, poz. 312). Wojewoda stwierdził, że prawo zarządu mieniem państwowym może powstać na mocy przepisów regulujących powstanie i funkcjonowanie określonej państwowej jednostki organizacyjnej. Wojewoda stwierdził, że przedmiotowa nieruchomość pozostawała w użytkowaniu przedsiębiorstwa PKP i służyła realizacji zadań publicznych należących do właściwości organów administracji rządowej. W ocenie organu spełnione zostały przesłanki określone w art. 11 ust. 1 pkt 1 i pkt 3 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32, poz. 191 ze zm.), co wyklucza możliwość komunalizacji nieruchomości na podstawie art. 5 ust. 1 tej ustawy.

W odwołaniu od tej decyzji Prezydent Miasta Łodzi podniósł, że grunty nie służyły w dniu 27 maja 1990 r. wykonywaniu zadań należących do właściwości organów administracji rządowej. Wbrew stanowisku organu, wykonywanie funkcji przewozowych nie stanowi realizacji zadań należących do właściwości administracji rządowej. Podniósł ponadto, że przedsiębiorstwo Polskie Koleje Państwowe użytkujące grunty nie posiadało tytułu prawnego.

Krajowa Komisja Uwłaszczeniowa decyzją z dnia [...] września 2013 r. nr [...], na podstawie art. 18 ust. 2 oraz 5 ust 1 pkt 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych oraz art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a., w punkcie 1 uchyliła decyzję organu I instancji, w punkcie 2 decyzji stwierdziła nabycie z mocy prawa z dniem 27 maja 1990 r. przez Gminę Miasto Łódź własności nieruchomości położonej w Łodzi przy ul. R., ul. R. nr. i ul .K., w obrębie [...], oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka Nr [...] o pow.411 m2, uregulowanej w księdze wieczystej KW Nr [...].

Krajowa Komisja Uwłaszczeniowa wskazała, że w całym okresie władania przedmiotową nieruchomością przez PKP obowiązywały procedury nabywania prawa użytkowania, czy zarządu przez państwowe jednostki organizacyjne. Zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 sierpnia 1949 r. w sprawie przekazywania nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych, które było aktem wykonawczym do dekretu z dnia 26 kwietnia 1949 r. o nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych (Dz.U. R.P. Nr 4 poz. 31 z 1952 r.) prawo zarządu i użytkowania było ustanawiane w formie protokółu zdawczo-odbiorczego, bądź w drodze umowy zawartej w odpowiedniej formie prawnej, a w razie sporu na podstawie decyzji Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego. Później ustanawiane było w trybie przepisów ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (Dz. U. z 1961 r. Nr 32 poz. 159), w drodze decyzji organu administracji państwowej stopnia podstawowego o oddaniu nieruchomości w użytkowanie i następnie w trybie art. 38 ust 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. Według art. 38 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 22, poz.99), państwowe jednostki organizacyjne uzyskiwały grunty państwowe w zarząd na podstawie decyzji terenowego organu administracji państwowej albo na podstawie zawartej, za zezwoleniem tego organu, umowy o przekazaniu nieruchomości między państwowymi jednostkami organizacyjnymi, bądź umowy o nabyciu nieruchomości. Ten stan prawny obowiązywał w dniu 27 maja 1990 roku.

W ocenie Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej, Przedsiębiorstwu nie przysługiwał odpowiedni tytuł prawny do nieruchomości, a zatem nieruchomość ta należała, w rozumieniu art. 5 ust 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 roku - Przepisy wprowadzające (...) do terenowego organu administracji państwowej stopnia podstawowego i podlegała komunalizacji z mocy prawa z dniem 27 maja 1990 r. Zgodnie bowiem z treścią obowiązującego w dniu 27 maja 1990 r. art. 6 ust 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (DZ. U. z 1989 r. Nr 14, poz.74), grunty państwowe, które nie zostały oddane w zarząd, użytkowanie lub użytkowanie wieczyste są zarządzane przez terenowy organ administracji państwowej (...).

W ocenie KKU przepisy konstytuujące przedsiębiorstwo państwowe PKP tytułu prawnorzeczowego nie tworzą. Ogólne zasady dysponowania mieniem nie mogły tworzyć po stronie PKP konkretnie sformułowanego, w stosunku do geodezyjnie wyodrębnionej nieruchomości, ograniczonego prawa rzeczowego w postaci prawa użytkowania, czy prawa zarządu. A tylko tak sformułowane prawo może wyłączać komunalizację z mocy prawa. Faktyczne jej objęcie i władanie nie tworzy formalnoprawnego zarządzania. Obowiązująca w dniu wejścia w życie ustawy Przepisy wprowadzające (...) ustawa z dnia 27 kwietnia 1989 r. o przedsiębiorstwie państwowym "Polskie Koleje Państwowe" sformułowała jedynie zasadę władania gruntami przez PKP. Organ wskazał, że wpisy hipoteczne oraz wpisy ewidencyjne np. władający: Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych oddają jedynie stan faktyczny, który nie jest oparty o podstawę prawną formalnie określającą prawo PKP do określonego gruntu. Wobec braku konkretnego tytułu prawnorzeczowego KKU uznała za uzasadnioną komunalizację przedmiotowej nieruchomości. Organ wskazał, że w sprawie nie ma zastosowania art. 11 ust. 1 ustawy komunalizacyjnej, ponieważ wykonywanie funkcji transportowych nie jest wykonywaniem zadań należących do właściwości organów administracji rządowej, a zadania z zakresu obronności mogą wykonywać praktycznie wszystkie przedsiębiorstwa.

KKU wskazało, iż fakt, że na nieruchomości funkcjonuje infrastruktura kolejowa nie tworzy innej jakości w kontekście art. 5 ust 1 pkt 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. Nie istnieje przepis prawa, który wyłączałby z komunalizacji nieruchomości, na których znajduje się infrastruktura kolejowa.

Decyzja Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej z dnia [...] września 2013 r. nr [...] stała się przedmiotem skarg do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie: P. S.A. (sygn. akt I SA/Wa 2969/13) oraz Prezydenta Miasta Łodzi wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej (sygn. akt I SA/Wa 2970/13).

P. S.A. wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i zasądzenie kosztów postępowania sądowego, zarzuciły:

I. naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, tj.

1) art. 138 § 1 pkt 1 i 2 k.p.a. poprzez uchylenie decyzji Wojewody Łódzkiego z dnia [...] stycznia 2012 r., pomimo, iż przedmiotowa decyzja powinna zostać utrzymana w mocy;

2) art. 7 k.p.a. oraz 8 k.p.a., art. 80 k.p.a. oraz art. 107 § 3 k.p.a. w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 3 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych, poprzez zastosowanie normy prawa materialnego do nienależycie ustalonego stanu faktycznego oraz brak wyjaśnienia, z jakiego powodu organ odmówił mocy dowodowej dokumentom, znajdującym się w aktach sprawy;

II. naruszenie prawa materialnego, mające istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, tj.

1) art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 11 ustawy Przepisy wprowadzające (...) poprzez uznanie, że z powyższych przepisów wynika, iż do wydania decyzji komunalizacyjnej wystarczające jest ustalenie, że dana nieruchomość nie była objęta prawem zarządu państwowej jednostki organizacyjnej, podczas gdy w rzeczywistości przepis ten warunkuje wydanie decyzji komunalizacyjnej ustaleniem, że dana nieruchomość należała do rad narodowych lub terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego;

2) art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy Przepisy wprowadzające (...) w zw. z art. 200 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z dnia 19 maja 2010, Nr 102, poz. 651) oraz art. 206 tej ustawy z wz. z § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 lutego 1998 r. w sprawie przepisów wykonawczych dotyczących uwłaszczenia osób prawnych nieruchomościami będącymi dotychczas w ich zarządzie lub użytkowaniu (Dz. U. Nr 23, poz. 120) poprzez uznanie, że prawo zarządu nieruchomością można wykazać wyłącznie decyzją o ustanowieniu takiego prawa, zaś inne dokumenty, zgromadzone w sprawie, nie mogą stanowić dowodu powstania takiego prawa, nawet jeśli z ich treści wynika, że władającym nieruchomością była P. S.A.;

3) art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy Przepisy wprowadzające (...) w zw. z art. 80 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z dnia 28 lutego 1991 r., Nr 30, poz. 127 ze zm.), poprzez nieuwzględnienie, iż grunty, które w dniu wejścia w życie ustawy o gospodarce gruntami znajdowały się w posiadaniu przedsiębiorstwa państwowego P. przeszły z mocy prawa w zarząd tego przedsiębiorstwa;

4) art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy Przepisy wprowadzające (...) w zw. z art. 16 ustawy z dnia 27 kwietnia 1989 r. o przedsiębiorstwie państwowym "Polskie Koleje Państwowe" (Dz. U. Nr 26, poz.138, ze zm.) w zw. z art. 42 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (j.t. z dnia 18 czerwca 2002 r., Dz. U. Nr 112, poz. 981, ze zm.) poprzez nieuwzględnienie, że przepisy prawa przewidywały wyposażanie przedsiębiorstwa państwowego przez organ założycielski w środki niezbędne do prowadzenia działalności określonej w akcie prawnym o jego utworzeniu, a przedsiębiorstwo, gospodarując wydzielonym mu i nabytym mieniem, zapewniało jego ochronę oraz, że z przepisów prawa wynika, iż przedsiębiorstwo państwowe P. gospodarowało wydzielonym mu mieniem Skarbu Państwa, jak również, że mienie P. stanowi wydzieloną część mienia ogólnonarodowego, w skład którego wchodzą środki będące w dyspozycji P. w dniu wejścia w życie Ustawy o PP PKP oraz środki nabyte przez przedsiębiorstwo państwowe P. w toku jego dalszej działalności;

5) art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy Przepisy wprowadzające (...) w zw. z art. 34 oraz 34a ustawy z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji PKP (Dz. U. Nr 84, poz. 948, ze zm.), poprzez nieuwzględnienie, że grunty będące własnością Skarbu Państwa znajdujące się w dniu 5 grudnia 1990 r. w posiadaniu P., co do których P. nie legitymowało się dokumentami o przekazaniu mu tych gruntów w formie prawem przewidzianej i nie legitymuje się nimi do dnia wykreślenia z rejestru przedsiębiorstw państwowych, stają się z dniem wejścia w życie tej ustawy, z mocy prawa, przedmiotem użytkowania wieczystego P. oraz że grunty takie są wyłączone spod komunalizacji.

W uzasadnieniu skargi podniesiono, że nieruchomości należące do przedsiębiorstwa państwowego, podległego naczelnemu organowi administracji, pozostawały w jego dyspozycji, nie były zatem mieniem należącym do rad narodowych. Wniosek taki w ocenie strony można wywieść z materiału dowodowego, w szczególności z wypisu z rejestru gruntów, znajdującego się w aktach sprawy, wg stanu na dzień 27 maja 1990r., w którym jako władający nieruchomością ujawniony jest P. S.A. Skarżący podniósł, że tytułem prawnym do nieruchomości jako mienia, którym na dzień 27 maja 1990 r. dysponowało przedsiębiorstwo P., był art. 16 ustawy o PP PKP, w związku z art. 42 ust. 1 i 2 ustawy o przedsiębiorstwach państwowych. W ocenie skarżącego, prawo do zarządu nieruchomością można wywieść z przepisów ustaw regulujących utworzenie i funkcjonowanie przedsiębiorstwa państwowego P., ponieważ obowiązująca w dniu 27 maja 1990 r. ustawa o PP PKP bądź wcześniejsze akty prawne regulujące status kolei mogą być źródłem dowodu na wykazanie prawa zarządu. Również późniejsza ustawa z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe potwierdza intencję ustawodawcy co do wyposażenia P. w mienie Skarbu Państwa. Wskazuje na to art. 34 ust. 1 tej ustawy, który stanowi, że przy spełnieniu określonych przesłanek, przyznaje z dniem wejścia w życie ustawy, z mocy prawa, prawo wieczystego użytkowania tych gruntów przedsiębiorstwu P. Jednocześnie art. 34a tej ustawy stanowi, iż grunty, o których mowa w art. 34, z dniem 1 czerwca 2003r. nie podlegają komunalizacji na podstawie Przepisów wprowadzających (...). Z powyższych przepisów jednoznacznie wynika, że grunty państwowe, w odniesieniu do których P. nie legitymowało się tytułem prawnym w postaci zarządu, nie stały się przedmiotem własności tych gmin wskutek ich uwłaszczenia z mocy prawa.

Prezydent Miasta Łodzi wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i zasądzenie kosztów postępowania sądowego, zarzucił:

I. naruszenie przepisów prawa materialnego:

1) art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy Przepisy wprowadzające (...) w związku z art. 6 ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości w brzmieniu obowiązującym w dniu wejścia w życie ustawy Przepisy wprowadzające (...) poprzez błędne przyjęcie, że sporna nieruchomość należała do terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego, co w konsekwencji doprowadziło do wydania decyzji komunalizacyjnej mimo braku spełnienia przesłanek do komunalizacji;

2) art. 5 ust. 3 i 4 ustawy Przepisy wprowadzające (...) polegające na niezastosowaniu i błędnym przyjęciu, iż nieruchomość stanowiąca własność Skarbu Państwa należy do terenowego organu administracji publicznej stopnia podstawowego;

3) art. 11 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy Przepisy wprowadzające (...) poprzez niezastosowanie i błędne przyjęcie, iż nieruchomość stanowiąca własność Skarbu Państwa w dniu wejścia w życie tej ustawy nie należała do przedsiębiorstwa państwowego wykonującego zadania o charakterze ogólnokrajowym, w konsekwencji czego może podlegać komunalizacji,

II. naruszenie przepisów postępowania administracyjnego, które miało istotny wpływ na wydane rozstrzygnięcie, tj. art. 10 k.p.a. poprzez jego niezastosowanie i niezapewnienie stronom czynnego udziału w postępowaniu, co w konsekwencji doprowadziło do pozbawienia stron postępowania możliwości wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

W uzasadnieniu Prezydent Miasta Łodzi podkreślił, że okoliczność zajęcia przedmiotowej nieruchomości pod infrastrukturę kolejową determinuje sposób, w jaki jest ona wykorzystywana oraz powoduje, iż zastosowanie do niej ma hipoteza normy prawnej art. 11 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy Przepisy wprowadzające (...). Bez znaczenia pozostaje przy tym okoliczność posiadania lub braku posiadania tytułu prawnego do korzystania z mienia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 30 stycznia 2014 r. połączył sprawy z wymienionych wyżej skarg do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia oraz prowadzenia pod sygnaturą akt I SA/Wa 2969/13.

W odpowiedzi na skargi Krajowa Komisja Uwłaszczeniowa wniosła o ich oddalenie, powołując dotychczasowe ustalenia.

Na rozprawie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie P. S.A. wniosły o zawieszenie postępowania sądowego z uwagi na skierowanie w dniu 7 maja 2014 r. do Trybunału Konstytucyjnego skargi konstytucyjnej, w której P. S.A. domaga się stwierdzenia niezgodności wykładni art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy Przepisy wprowadzające (...) w zw. z art. 6 ust. 1 oraz art. 38 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości w brzmieniu obowiązującym w dniu 27 maja 1990 r. z art. 64 ust. 1 i 2 w zw. z art. 31 ust. 3 oraz art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 64 ust. 2 w zw. z art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Sąd oddalił wniosek o zawieszenie postępowania sądowego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził, że skargi są niezasadne. Sąd przytaczając materialnoprawną podstawę zaskarżonej decyzji - art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawy o samorządzie terytorialnym i pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32, poz. 101 ze zm.), dalej ustawa Przepisy wprowadzające (...) podniósł, że przedsiębiorstwo państwowe P. nie legitymowało się na dzień 27 maja 1990 r. tytułem prawnym do nieruchomości położonej w Łodzi przy ul.R., ul.R.. i ul.K.., w obrębie [...], oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka Nr [...] o pow. 411 m2.

Z akt sprawy nie wynika, aby taki tytuł prawny istniał w dniu 27 maja 1990 r. Za trafne Sąd ten uznał też stwierdzenie organu, co do braku przeszkód w komunalizacji, o których mowa w art. 11 ustawy Przepisy wprowadzające (...), albowiem przepis ten nie miał zastosowania do przedsiębiorstwa państwowego P. W myśl art. 11 ust. 1 pkt 1 ustawy Przepisy wprowadzające (...), podlegały wyłączeniu składniki mienia ogólnonarodowego, jeżeli służyły wykonywaniu zadań publicznych, należących do właściwości organów administracji rządowej, sądów oraz organów władzy państwowej. Przedsiębiorstwo państwowe do żadnego z tych podmiotów nie mogło być zaliczone. W pkt 2 tego przepisu wyłączono spod komunalizacji te składniki mienia, które należały do przedsiębiorstw państwowych lub jednostek organizacyjnych wykonujących zadania o charakterze ogólnokrajowym lub ponadwojewódzkim. Podkreślono, że pojęcie "należące do" należy rozumieć jako przynależnośc mienia do określonego podmiotu w sensie prawnym, a nie faktycznym.

Sąd I instancji podniósł, że ustawodawca uszczegółowił katalog przedsiębiorstw wskazanych w omawianym przepisie, zamieszczając w art. 11 ust. 1 pkt 3 upoważnienie dla Rady Ministrów do określenia w drodze rozporządzenia wykazu przedsiębiorstw, o których mowa w ust. 1 pkt 2. W wydanym przez Radę Ministrów w dniu 9 lipca 1990 r. rozporządzeniu w sprawie ustalenia wykazu przedsiębiorstw państwowych i jednostek organizacyjnych, których mienie nie podlega komunalizacji (Dz. U. Nr 51, poz. 301) przedsiębiorstwo państwowe P. nie zostało wymienione.

W ocenie tego Sądu, zasadnie organ stwierdził w zaskarżonej decyzji, że akty regulujące status prawny przedsiębiorstwa państwowego P. oraz akty ustawowe i wykonawcze, na podstawie których przeprowadzono nacjonalizację kolei, mają charakter ogólnych aktów normatywnych i nie regulowały stanu prawnego konkretnej nieruchomości, lecz mogły tylko stanowić podstawę do podejmowania aktów indywidualnych dotyczących poszczególnych składników mienia ogólnonarodowego. Pojęcie "należące do" użyte w art. 5 ust. 1 ustawy Przepisy wprowadzające (...), oznacza przynależność mienia państwowego do określonego podmiotu w sensie prawnym, a nie faktycznym. Faktyczne władanie, które nie jest w tej sprawie kwestionowane, nie stanowi negatywnej przesłanki uniemożliwiającej komunalizację, która w trybie art. 5 ust. 1 ustawy Przepisy wprowadzające (...) następowała z mocy prawa z dniem wejścia w życie ustawy, tj. z dniem 27 maja 1990 r. Decyzja komunalizacyjna ma charakter deklaratoryjny, potwierdza zatem jedynie przejście prawa własności danego składnika mienia ze Skarbu Państwa na właściwą gminę w określonej, wskazanej wyżej dacie.

Zasadnie, na podstawie całego materiału dowodowego, organ przyjął w zaskarżonej decyzji, że przedsiębiorstwo państwowe P. nie dysponowało żadnym indywidualnym aktem dotyczącym przedmiotowej nieruchomości, czy to w formie decyzji, umowy, czy też protokołu zdawczo-odbiorczego, który ustanowiłby zarząd czy użytkowanie. Aktu takiego w toku postępowania nie przedstawiła sama strona postępowania. Sąd I instancji uznał za niezasadny zarzut skargi Spółki, że organ odmówił mocy dowodowej jakimkolwiek dokumentom, w tym wypisowi z rejestru gruntów wskazującemu P. jako władającego.

Sąd ten podkreślił, że zarząd (obecnie trwały zarząd), to prawna forma władania nieruchomością. Samo korzystanie z nieruchomości nie kreuje prawa zarządu. A zatem, za prawidłowe Sąd I instancji uznał ustalenia Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej, że tytuł prawnorzeczowy przedsiębiorstwa państwowego P. do przedmiotowej nieruchomości nie wynika ani z mających charakter ogólny aktów normatywnych dotyczących przedsiębiorstwa państwowego, ani też z konkretnych dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy. W ocenie tego Sądu, zasadnie organ przyjął, że w sytuacji, gdy określone mienie ogólnonarodowe należało do przedsiębiorstwa państwowego w sensie faktycznym, a nie prawnym - gdyż nie legitymowało się ono odpowiednim tytułem prawnym do użytkowanego mienia - to mienie takie podlegało komunalizacji ex lege na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy Przepisy wprowadzające (...).

Sąd I instancji podał, że z mocy art. 6 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1989 r. Nr 14, poz. 74), w brzmieniu obowiązującym na dzień wejścia w życie ustawy Przepisy wprowadzające (...), terenowe organy administracji państwowej zarządzały gruntami państwowymi, które nie zostały oddane w zarząd, użytkowanie lub użytkowanie wieczyste. W tej sytuacji należały one do terenowego organu administracji państwowej.

Podał, że zgodnie z art. 38 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, na który to przepis zasadnie powołał się organ w zaskarżonej decyzji, dowodem potwierdzającym istnienie prawa zarządu państwowej jednostki organizacyjnej mogły być: 1) decyzja o oddaniu w zarząd, 2) zawarta za zezwoleniem tego organu, umowa o przekazaniu nieruchomości między państwowymi jednostkami organizacyjnymi, 3) bądź umowa o nabyciu nieruchomości. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem istnienia zarządu nie można domniemywać.

W ocenie tego Sądu, ustalenie organu, że przedsiębiorstwo państwowe P. nie legitymowało się na dzień 27 maja 1990 r. tytułem prawnym do przedmiotowej nieruchomości, jest prawidłowe. Zasadnie organ stwierdził zatem, że została spełniona materialnoprawna przesłanka komunalizacji, albowiem faktyczne władanie nieruchomością

nie ma wpływu na dopuszczalność komunalizacji.

W świetle powyższego, za niezasadne Sąd ten uznał wszystkie zarzuty podniesione w obu skargach. Zdaniem Sądu I instancji, organ podjął czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, a następnie należycie rozpatrzył cały materiał dowodowy i prawidłowo go ocenił. W sprawie nie doszło do naruszenia ani art. 7 k.p.a., ani art. 8, art. 80 czy art. 107 § 3 k.p.a. W sprawie nie został też naruszony art. 10 k.p.a. w stopniu, który miałby wpływ na wynik sprawy. Wprawdzie przed samym wydaniem zaskarżonej decyzji organ nie zawiadomił stron o możliwości wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów, jak uczynił to organ I instancji, jednakże, uchybienie to pozostaje bez wpływu na wynik niniejszej sprawy.

Sąd I instancji podał, że przepisy ustawy o przedsiębiorstwie państwowym P., jako aktu o charakterze ogólnym (abstrakcyjnym), nie regulowały stanu prawnego konkretnych nieruchomości. Nadto oddania nieruchomości w zarząd nie można też wywodzić z art. 80 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. Ustawa ta przewidywała powstanie zarządu do gruntu w ściśle określony sposób.

Odnosząc się do ostatniego z zarzutów, Sąd wskazał, że ustalenie stanu prawnego i faktycznego spornej nieruchomości na dzień 27 maja 1990 r. musi być oparte o przepisy obowiązujące w tym dniu. Za niezasadny Sąd ten uznał także zarzut naruszenia art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy Przepisy wprowadzające (...) w powiązaniu z art. 34 i art. 34a ustawy z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe" (Dz. U. Nr 84, poz. 948 ze zm.).

P. S.A. w Warszawie zaskarżyły powyższy wyrok w całości.

Wyrokowi zarzucono:

I. naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. w zw. z art. 7, 77 i 107 § 3 k.p.a. poprzez zaaprobowanie przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych organów administracji i przyjęcie, że przedmiotowa nieruchomość należała do terenowych organów administracji stopnia podstawowego;

II. naruszenie prawa materialnego tj.

1) art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych z dnia 10 maja 1990 r. (dalej: "ustawa komunalizacyjna") w zw. z art. 6 ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości w brzmieniu obowiązującym w dniu wejścia w życie ustawy komunalizacyjnej, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że przedmiotowa nieruchomość należała do terenowych organów administracji państwowej;

2) art. 34 i 34a ustawy z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe", poprzez jego niezastosowanie, pomimo że przepisy te zawierają bezwzględną przesłankę wyłączającą komunalizację z mocy prawa;

3) art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 1989 r. o przedsiębiorstwie państwowym "Polskie Koleje Państwowe" poprzez jego niezastosowanie.

W oparciu o powyższe zarzuty wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie oraz zasądzenie na rzecz skarżącej zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.), powoływanej dalej jako p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania, której przesłanki zostały określone w art. 183 § 2 p.p.s.a. Żadna z przesłanek nieważności postępowania wymienionych w art. 183 § 2 p.p.s.a. nie zachodzi w niniejszej sprawie. Zatem sprawa ta mogła być przez Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznana tylko w granicach zakreślonych skargą kasacyjną.

Granice skargi kasacyjnej wyznaczają między innymi wymienione w art. 176 p.p.s.a. podstawy kasacyjne, które zgodnie z art. 174 tej ustawy mogą stanowić: 1) naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; 2) naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. W podstawach kasacji wnoszący skargę kasacyjną musi wskazać konkretną normę prawa materialnego, czy procesowego, której naruszenie zarzuca zaskarżonemu orzeczeniu.

W niniejszej sprawie autor skargi kasacyjnej w podstawach skargi kasacyjnej powołał się zarówno na pkt 1 art. 174 p.p.s.a., jak i na pkt 2 tego przepisu prawa. W takich przypadkach, co do zasady, w pierwszej kolejności badaniu podlegają zarzuty naruszenia prawa procesowego, co wynika z celowościowej wykładni art. 188 p.p.s.a. W sytuacji, gdy postawiony w skardze kasacyjnej zarzut procesowy jest w istocie konsekwencją zarzutów dotyczących naruszenia prawa materialnego, uzasadnione jest dokonanie jego oceny w ramach analizy tych właśnie zarzutów (materialnych).

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż z akt sprawy nie wynika, aby P. S. A. z siedzibą w Warszawie przysługiwał w dniu 27 maja 1990 r. tytuł prawny do nieruchomości objętych zaskarżonymi do Sądu pierwszej instancji decyzjami organów administracji. Prawidłowo zatem w zaskarżonym wyroku skupiono się przede wszystkim na ocenie przysługiwania skarżącemu tytułu prawnego do przedmiotowych nieruchomości.

Stroną bowiem postępowania administracyjnego prowadzonego na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 18 ust. 2 ustawy komunalizacyjnej o stwierdzenie nabycia z mocy prawa przez gminę z dniem 27 maja 1990 r. własności nieruchomości stanowiącej dotychczas własność Skarbu Państwa, jest - poza daną gminą - jedynie podmiot, któremu do przedmiotowej nieruchomości przysługuje tytuł prawnorzeczowy albo prawo zarządu. Tylko bowiem na taki tytuł prawny – chroniony prawem materialnym – oddziaływuje na nowo ukształtowany z dniem 27 maja 1990 r. stan własnościowy, potwierdzany decyzją komunalizacyjną, wydaną na podstawie powołanych wyżej przepisów. Jakkolwiek bowiem nowy stan własnościowy powstał w dniu 27 maja 1990 r. z mocy samego prawa, to jednak deklaratoryjna decyzja wojewody, wydana w trybie wskazanych przepisów prawa, stanowi wyłączny dowód ukształtowania tego stanu prawnego. Dopiero więc, gdy decyzja ta stanie się ostateczna, gmina może skutecznie powoływać się na przysługujące jej prawo własności do danej nieruchomości, w tym także – jako właściciel – może kształtować sytuację prawną innych podmiotów, którym przysługują prawa do tej nieruchomości. Z tego właśnie względu, podmioty te mają interes prawny w rozumieniu art. 28 K.p.a. do występowania w postępowaniu komunalizacyjnym w charakterze strony, aby z racji przysługującego tytułu prawnego uczestniczyć w ustaleniu spełnienia ustawowych przesłanek do zmiany stanu własnościowego nieruchomości z dniem 27 maja 1990 r., mającej wpływ na wykonywanie praw przez te podmioty.

Wbrew zarzutom skargi kasacyjnej, w niczym Sąd I instancji nie naruszył art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych z dnia 10 maja 1990 r., dalej: "ustawa komunalizacyjna", w zw. z art. 6 ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości w brzmieniu obowiązującym w dniu wejścia w życie ustawy komunalizacyjnej.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy komunalizacyjnej, mienie ogólnonarodowe (państwowe) należące do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego staje się z mocy prawa mieniem właściwych gmin, z dniem wejścia w życie tej ustawy, tj. 27 maja 1990 r., jeżeli dalsze przepisy ustawy nie stanowią inaczej. Z przepisu tego wynika, że zadaniem organu właściwego do wydania decyzji o komunalizacji jest ustalenie, czy mienie, o nabycie którego ubiega się gmina, jest mieniem ogólnonarodowym (państwowym), należy do rady narodowej lub terenowego organu administracji państwowej stopnia podstawowego, a jeżeli tak, to czy nie zachodzi przeszkoda do komunalizacji (art. 11 tej ustawy). Trafnie zauważa Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że podmiot, który uważa, że istnieje przeszkoda do komunalizacji, powinien ją wskazać i udokumentować.

Kwestią zatem o zasadniczym znaczeniu w niniejszej sprawie było ustalenie, czy w dacie 27 maja 1990 r. strona skarżąca kasacyjnie dysponowała tytułem prawnym do nieruchomości, czy też władanie nieruchomością przez nią było jedynie władztwem faktycznym.

Z prawidłowych ustaleń poczynionych w sprawie przez Krajową Komisję Uwłaszczeniową wynika, że strona skarżąca kasacyjnie nie legitymowała się na dzień 27 maja 1990 r. tytułem prawnym do nieruchomości, których postępowanie dotyczy. Z akt sprawy nie wynika, aby taki tytuł prawny istniał w dniu 27 maja 1990 r. Brak było zatem przeszkód w komunalizacji, o których mowa w art. 11 ustawy komunalizacyjnej, albowiem przepis ten nie miał zastosowania do przedsiębiorstwa państwowego PKP. W myśl art. 11 ust. 1 pkt 1 ustawy komunalizacyjnej, składniki minia ogólnonarodowego (państwowego) podlegały wyłączeniu spod komunalizacji, jeżeli służyły wykonywaniu zadań publicznych, należących do właściwości organów administracji rządowej, sądów oraz organów władzy państwowej. Przedsiębiorstwo państwowe do żadnego z tych podmiotów nie mogło być zaliczone. W pkt 2 tego przepisu wyłączono spod komunalizacji te składniki mienia, które należały do przedsiębiorstw państwowych lub jednostek organizacyjnych wykonujących zadania o charakterze ogólnokrajowym lub ponadwojewódzkim. Trafnie podkreśla Sąd I instancji, że zgodnie z orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego, pojęcie "należące do" należy rozumieć jako przynależność mienia do określonego podmiotu w sensie prawnym, a nie faktycznym. Ustawodawca uszczegółowił katalog przedsiębiorstw wskazanych w omawianym przepisie, zamieszczając w art. 11 ust. 1 pkt 3 upoważnienie dla Rady Ministrów do określenia w drodze rozporządzenia wykazu przedsiębiorstw, o których mowa w ust. 1 pkt 2. W wydanym przez Radę Ministrów w dniu 9 lipca 1990 r. rozporządzeniu w sprawie ustalenia wykazu przedsiębiorstw państwowych i jednostek organizacyjnych, których mienie nie podlega komunalizacji (Dz. U. Nr 51, poz. 301) przedsiębiorstwo państwowe PKP nie zostało wymienione. Tytułu prawnego do władania nieruchomością przez P. nie można też wywieść z aktów regulujących status prawny przedsiębiorstwa państwowego PKP oraz aktów ustawowych i wykonawczych, na podstawie których przeprowadzono nacjonalizację kolei. Mają one bowiem charakter ogólnych aktów normatywnych i nie regulowały stanu prawnego konkretnej nieruchomości, lecz mogły tylko stanowić podstawę do podejmowania aktów indywidualnych dotyczących poszczególnych składników mienia ogólnonarodowego. Stanowisko to ugruntowane jest nadto w orzeczeniach Naczelnego Sądu Administracyjnego (por. wyrok NSA z dnia 15 października 2007 r. sygn. akt I OSK 1457/06; wyrok NSA z dnia 16 stycznia 2008 r. sygn. akt I OSK 1947/06; wyrok NSA z dnia 15 października 2007 r. sygn. akt I OSK 1456/06, wyrok NSA z dnia 20 lutego 2008 sygn. akt I OSK 187/07). W orzeczeniach tych Naczelny Sąd Administracyjny podkreślał, ze pojęcie "należące do" użyte w art. 5 ust. 1 ustawy komunalizacyjnej oznacza przynależność mienia państwowego do określonego podmiotu w sensie prawnym, a nie faktycznym. Faktyczne władanie, które nie jest w tej sprawie kwestionowane, nie stanowi negatywnej przesłanki uniemożliwiającej komunalizację, która w trybie art. 5 ust. 1 ustawy komunalizacyjnej następowała z mocy prawa z dniem wejścia w życie ustawy, tj. z dniem 27 maja 1990 r. Decyzja komunalizacyjna ma charakter deklaratoryjny, potwierdza zatem jedynie przejście prawa własności danego składnika mienia ze Skarbu Państwa na właściwą gminę w dniu 27 maja 1990 r. Trafnie w świetle powyższego przyjęto w sprawie, że przedsiębiorstwo państwowe P. nie dysponowało żadnym indywidualnym aktem dotyczącym przedmiotowej nieruchomości, czy to w formie decyzji, umowy, czy też protokołu zdawczo-odbiorczego, który ustanowiłby zarząd czy użytkowanie. Aktu takiego w toku postępowania nie przedstawiła też strona skarżąca kasacyjnie.

Brak tytułu prawnorzeczowego uzasadniał więc komunalizację ex lege na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. Nawet faktyczne władanie nieruchomością przez P. (co jak wyżej wykazano nie miało miejsca) odpowiada bowiem ustrojowej przesłance wymienionej w tymże przepisie, tj. że mienie należało do rady narodowej i terenowego organu administracji państwowej. W tej mierze należało stwierdzić, że w myśl art. 6 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1989 r., nr 14, poz. 74 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym na dzień wejścia w życie ustawy komunalizacyjnej, terenowe organy administracji państwowej zarządzały gruntami państwowymi, które nie zostały oddane w zarząd, użytkowanie lub użytkowanie wieczyste. W tej sytuacji należały one do terenowego organu administracji państwowej. W myśl art. 11 ust. 1 pkt 1 ustawy komunalizacyjnej podlegały wyłączeniu składniki mienia ogólnonarodowego, jeżeli służyły wykonywaniu zadań publicznych, należących do właściwości organów administracji rządowej, sądów oraz organów władzy państwowej. Przedsiębiorstwo P. do żadnego z tych podmiotów nie mogło być zaliczone. W pkt 2 tego przepisu wyłączono spod komunalizacji te składniki mienia, które należały do przedsiębiorstw państwowych lub jednostek organizacyjnych wykonujących zadania o charakterze ogólnokrajowym lub ponadwojewódzkim. Podkreślenia wymaga, że zarząd (obecnie trwały zarząd), to prawna forma władania nieruchomością. Samo korzystanie z nieruchomości nie kreuje prawa zarządu.

Z mocy art. 6 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1989 r. Nr 14, poz. 74), w brzmieniu obowiązującym na dzień wejścia w życie ustawy komunalizacyjnej, terenowe organy administracji państwowej zarządzały gruntami państwowymi, które nie zostały oddane w zarząd, użytkowanie lub użytkowanie wieczyste. W tej sytuacji należały one do terenowego organu administracji państwowej. W sprawie niniejszej brak jest podstaw do przyjęcia poglądu, że nieruchomość nie należała do terenowego organu administracji państwowej stopnia podstawowego, albowiem należała, jak chcieliby skarżący, do państwowego przedsiębiorstwa P. Ponownie wskazania wymaga bowiem, że pojęcie "należące do" winno być interpretowane jako przynależność w znaczeniu prawnym, a nie faktycznym.

W tej sytuacji za niezasadny uznać należy podniesiony w skardze kasacyjnej zarzut naruszenia zarówno art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy komunalizacyjnej w związku z art. 6 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 34 i 34a ustawy z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe" (Dz. U. nr 84, poz. 948 ze zm.), wskazać należy, że przepisy te mówią o gruntach, które w dniu 5 grudnia 1990 r. były w posiadaniu Kolei bez tytułu prawnego, zaś dla komunalizacji mienia przesądzająca jest data 27 maja 1990 r. Art. 34 dotyczy uwłaszczenia Kolei z mocy prawa, zaś art. 34a stanowi, że grunty te, tj. takie, które z dniem wejścia w życie ustawy stały się przedmiotem użytkowania wieczystego Kolei, nie mogą być komunalizowane. Jednak komunalizacja tych gruntów jest niemożliwa dopiero od dnia 1 czerwca 2003 r. Grunty zatem, które były w posiadaniu Kolei dnia 5 grudnia 1990 r. są przedmiotem uwłaszczenia, co od dnia wejścia w życie ustawy komunalizacyjnej do dnia 1 czerwca 2003 r. nie przeszkadzało komunalizacji, a dopiero od tej daty, tj. od dnia 1 czerwca 2003 r. komunalizacji nie podlegają. P. S. A. w niniejszej sprawie nie przedstawiły jednak dowodu, co do tytułu do mienia na dzień 5 grudnia 1990 r., nie wykazały zatem przeszkody do komunalizacji. Zarzut ten zatem należy uznać za nietrafny.

W wyroku z dnia 03.01.2013 r., sygn. akt I OSK 1417/11 (LEX nr 1341435) Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że: "Przepisy art. 34 i 34a ustawy z 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe nie dotyczą gruntów których komunalizacja nastąpiła z mocy prawa - art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych, lecz gruntów o których mowa w art. 5 ust. 3 i 4 tej ustawy."

Wbrew zarzutom skarżącej kasacyjnie, z przepisu art. 16 ustawy z dnia 27 kwietnia 1989 r. o przedsiębiorstwie państwowym Polskie Koleje Państwowe w żadnym wypadku nie wynikało, aby miał on samodzielnie kreować bądź choćby potwierdzać prawo zarządu P. w stosunku do konkretnych nieruchomości. Zgodnie z owym przepisem prawa, P., gospodarując wydzielonym mu i nabytym mieniem, zapewnia jego ochronę. W wyroku z dnia 18 marca 2010 r. sygn. akt I OSK 745/09 (LEX nr 595507) Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że: "Podstawy do nabycia przez przedsiębiorstwo P. tytułu prawnego do mienia, objętego komunalizacją, nie stanowi art. 16 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 1989 r. o przedsiębiorstwie państwowym "Polskie Koleje Państwowe". Przepisy tej ustawy, jako aktu o charakterze ogólnym (abstrakcyjnym), nie regulowały stanu prawnego konkretnych nieruchomości, ale mogły stanowić podstawę do podejmowania aktów indywidualnych dotyczących poszczególnych składników mienia."

W tej sytuacji także i ten zarzut skargi kasacyjnej uznać należało za niezasadny.

Skoro zatem podniesione w skardze kasacyjnej zarzuty okazały się nieusprawiedliwione, skarga kasacyjna podlegała oddaleniu, co orzeczono na podstawie art. 184 p.p.s.a.