Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Bożenna Blitek Sędziowie WSA Janusz Bociąga WSA Maria Zawadzka (spr.) Protokolant specjalista Bernadetta Szczypka po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 stycznia 2020 r. sprawy ze skargi B. W., K. W. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 27 czerwca 2019 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia kosztów postępowania skargę oddala

Postanowieniem z dnia 27 czerwca 2019 r. sygn. akt [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze po rozpatrzeniu zażalenia B. W. i K. W. (dalej jako skarżący) na postanowienie Burmistrza B z dnia [...] 2019 r. znak: [...] w sprawie:

1. ustalenia kosztów postępowania w sprawie o rozgraniczenie pomiędzy nieruchomościami położonymi w miejscowości B, oznaczonymi w ewidencji gruntów jako:

• działka ewidencyjna nr [...], będąca własnością K. K.,

• z działką ewidencyjną nr [...], będącą własnością B. W. i K. W. na prawach małżeńskiej wspólności ustawowej,

oraz

• z działkami: nr [...] (punkt wspólny - czwórmiedza), nr [...] (punkt wspólny - czwórmiedza), nr [...] (punkt wspólny - trójmiedza), stanowiącymi własność Gminy Miasta B,

na łączną kwotę w wysokości 3.200,00 zł stanowiącą wynagrodzenie geodety za

wykonanie czynności rozgraniczenia,

2. zobowiązania właścicieli rozgraniczanych nieruchomości do uiszczenia kosztów postępowania:

• K. K. w kwocie 1.600,00 zł,

• B. W. i K. W. w kwocie 1.600,00 zł,

postanowiło:

1. uchylić zaskarżone postanowienie w części dotyczącej pkt 2 postanowienia i w tym zakresie zobowiązać strony postępowania rozgraniczeniowego do uiszczenia kosztów postępowania:

• K. K. w kwocie 1.451,86 zł,

• B. W. i K. W. w kwocie 1.451,86 zł,

• Gminę Miasta w kwocie 296,28 zł",

2. w pozostałym zakresie utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie.

Powyższe postanowienie zostało wydane w następującym stanie prawnym i faktycznym:

Postanowieniem z dnia [...] 2019 r. znak: [...] Burmistrz ustalając koszty postepowania rozgraniczeniowego pomiędzy nieruchomościami położonymi w miejscowości B orzekł jak powyżej, obciążając kosztami tego postępowania

• K. K. w kwocie 1.600,00 zł,

• B. W. i K. W. w kwocie 1.600,00 zł.

W zażaleniu na powyższe postanowienie B. W. i K. W. podnieśli, że czynności wykonane przez geodetę przeprowadzone zostały nieprawidłowo i koszty wynagrodzenia powinny zostać obniżone. Wskazali także, iż koszty powinna ponosić również Gmina Miasta B, ponieważ Gmina była stroną postępowania rozgraniczeniowego.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze, postanowieniem z dnia [...] 2019 r. sygn. akt: [...] uchyliło postanowienie organu I instancji i przekazało sprawę temu organowi do ponownego rozpatrzenia. W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że Gmina Miasta B również powinna być obciążona kosztami postępowania rozgraniczeniowego.

Kolejnym postanowieniem, z dnia [...] 2019 r. znak: [...], Burmistrz B ustalił koszty przedmiotowego postępowania w sprawie o rozgraniczenie pomiędzy nieruchomościami położonymi w miejscowości B, oznaczonymi w ewidencji gruntów jako:

• działka ewidencyjna nr [...], będąca własnością K. K.,

• z działką ewidencyjną nr [...], będącą własnością B. W. i K. W. na prawach małżeńskiej wspólności ustawowej,

oraz

• z działkami: nr [...] (punkt wspólny - czwórmiedza), nr [...] (punkt wspólny - czwórmiedza), nr [...] (punkt wspólny - trójmiedza), stanowiącymi własność Gminy Miasta B, na łączną kwotę w wysokości 3.200,00 zł stanowiącą wynagrodzenie geodety za wykonanie czynności rozgraniczenia,

zobowiązał właścicieli rozgraniczanych nieruchomości do uiszczenia kosztów postępowania:

• K. K. w kwocie 1.600,00 zł,

• B. W. i K. W. w kwocie 1.600,00 zł. W

W zażaleniu na to postanowienie B. i K. W. ponownie zakwestionowali prawidłowość pracy geodety, a także wskazali, że Gmina Miasta B powinna również ponosić koszty postępowania rozgraniczeniowego.

Postanowieniem z dnia 27 czerwca 2019 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze orzekło jak na wstępie. W uzasadnieniu postanowienia organ odwoławczy powołał art. 262 § 1 pkt 1 i 2 K.p.a. oraz wskazał, że wykładnia gramatyczna art. 262 § 1 pkt 2 K.p.a. prowadzi do wniosku, że ustala on zasady rozdziału kosztów postępowania pomiędzy stronę (strony), a organ administracji. Oznacza to, że koszty postępowania, których poniesienie nie jest ustawowym obowiązkiem organu, obciążają strony; w wypadku kosztów rozgraniczenia obciążają one strony będące właścicielami rozgraniczanych nieruchomości, według zasady wyrażonej w art. 152 Kodeksu cywilnego (dalej jako K.c.). Na tej podstawie kosztami rozgraniczenia poniesionymi przez organ administracji publicznej (np. o wynagrodzeniu upoważnionego geodety) wyłożonymi przez organ można obciążyć strony postępowania, będące właścicielami gruntów objętych rozgraniczeniem, na zasadach określonych w art. 152 K.c.

Kolegium powołało uchwałę siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 grudnia 2006 r., sygn. akt: I OPS 5/06, w której NSA wskazał, że organ administracji publicznej orzekając o kosztach postępowania rozgraniczeniowego na podstawie art. 262 § 1 pkt 2 kpa, może obciążyć kosztami rozgraniczenia nieruchomości strony będące właścicielami sąsiadujących nieruchomości, a nie tylko stronę, która żądała wszczęcia postępowania.

W przedmiotowej sprawie niesporne jest, że administracyjne postępowanie rozgraniczeniowe zakończyło się wydaniem decyzji z dnia [...] 2019 r. znak: [...] w sprawie rozgraniczenia nieruchomości. Postępowaniem rozgraniczeniowym objęte były również działki: nr [...] (punkt wspólny - czwórmiedza), nr [...] (punkt wspólny - czwórmiedza), nr [...] (punkt wspólny - trójmiedza), stanowiące własność Gminy Miasta B. Z akt sprawy wynika, że koszty postępowania rozgraniczeniowego wyniosły 3.200 zł.

Zdaniem Kolegium organ I instancji w wydanym postanowieniu nieprawidłowo wyliczył koszty przypadające na poszczególnych uczestników postępowania rozgraniczeniowego. Organ pominął bowiem Gminę Miasta B, która przecież, jako osoba prawna, uczestniczyła w czynnościach rozgraniczeniowych i była stroną postępowania. Zatem również Gmina powinna ponosić koszty rozgraniczenia. W konsekwencji należało dokonać zmiany aktualnie wydanego postanowienia w tym zakresie i dlatego Kolegium przyjęło zasadę podziału kosztów wg ilości wyznaczonych przez geodetę punktów granicznych. Geodeta naniósł 9 punktów granicznych, co po podzieleniu tej ilości przez łączną kwotę kosztów rozgraniczenia (3.200 zł) dało wartość jednego punktu w kwocie 355,55 zł. W uzasadnieniu postanowienia organ odwoławczy szczegółowo wyliczył i opisał sposób w jaki zostały podzielone koszty postepowania rozgraniczeniowego. O tym, że Gmina Miasta B powinna ponosić koszty świadczy dotychczasowe orzecznictwo Kolegium, oraz WSA w Krakowie (wyrok z dnia 12 czerwca 2019 r. sygn. akt: III SA/Kr 72/19).

Kolegium podkreśliło, że zgodnie z art. 153 K.c. rozgraniczenie przeprowadza się, jeżeli granice gruntów stały się sporne. Skoro wnioskodawca zakwestionował przebieg granicy nieruchomości, zaistniał spór graniczny uzasadniający wszczęcie postępowania rozgraniczeniowego, mającego na celu ustalenie przebiegu granic i tym samym zakończenie sporu. Wszyscy właściciele rozgraniczanych nieruchomości zostali o postępowaniu zawiadomieni i umożliwiony został ich udział w postępowaniu, w którym uwzględnieni zostali jako strony, a postępowanie toczyło się w interesie wszystkich stron.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie skarżący podnieśli, że koszty postępowania rozgraniczeniowego, którymi została obciążona Gmina Miasta B zostały wyliczone błędnie, ponieważ geodeta wyznaczył granicę w linii prostej i po wyznaczeniu granic w terenie zostaną osadzone tylko dwa graniczniki. Zatem do podziału kosztów należało przyjąć 2 punkty graniczne, a nie 9 punktów, tak jak to przyjęło Kolegium. Zdaniem skarżących Gmina Miasta B powinna ponieść koszty rozgraniczenia w kwocie 1.333,34 zł, natomiast pozostali właściciele działek koszty w kwocie po 933,33 zł.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w całości podtrzymało swoje dotychczasowe stanowisko i wniosło o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył co następuje:

Dokonując kontroli zaskarżonego rozstrzygnięcia zgodnie z powyższymi zasadami Sąd uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem kontroli sądu w niniejszej sprawie było postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego uchylające w części postanowienie Burmistrza Miasta B w przedmiocie ustalenia wysokości kosztów postępowania administracyjnego przeprowadzonego przez ten organ w przedmiocie rozgraniczenia nieruchomości. Jako podstawę prawną organ powołał przepisy art. 262 § 1 pkt. 2 k.p.a. i art. 264 § 1 k.p.a. Określają one zasady rozdziału kosztów postępowania administracyjnego pomiędzy stronę a organ. Jak wynika z tych przepisów stronę obciążają te koszty, które wynikają albo z jej winy (art. 262 § 1 pkt 1 k.p.a.), albo też zostały poniesione w interesie lub na żądanie strony, a nie wynikają z ustawowego obowiązku organów prowadzących postępowanie (art. 262 § 1 pkt 2 k.p.a.).

Przypomnieć również należy, że rozgraniczanie nieruchomości zostało unormowane przepisami ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U.2019.725). Wyróżniamy dwa stadia postępowania: administracyjne i sądowe. Rozgraniczenie kończy się w postępowaniu administracyjnym, gdy zainteresowani właściciele zawrą ugodę albo, gdy organ prowadzący postępowanie wyda decyzję w sprawie. Natomiast od decyzji organu administracyjnego I instancji nie przysługuje stronom odwołanie do organu administracyjnego II instancji, lecz w myśl art. 33 ust. 3 Prawa geodezyjnego i kartograficznego strona niezadowolona z ustalenia przebiegu granicy może żądać w terminie 14 dni od dni doręczenia jej decyzji w tej sprawie, przekazania sprawy sądowi. Konsekwencją takiej dwufazowości postępowania rozgraniczeniowego jest to, że w postępowaniu administracyjnym, oprócz przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U.2018.2096), mogą mieć zastosowanie także przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. 2019.1145; dalej k.c.), w szczególności art. 152 k.c., w myśl którego właściciele gruntów sąsiadujących (...) koszty rozgraniczenia oraz koszty urządzenia i utrzymywania stałych znaków granicznych ponoszą po połowie.

Dodatkowo podkreślić należy, że do rozumienia interesu strony w zakresie kosztów w postępowaniu rozgraniczeniowym odniósł się już Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z 11 grudnia 2006 r., I OPS 5/06 (publ. www.orzeczenia.nsa.gov.pl). W uzasadnieniu tej uchwały NSA wyjaśnił, że "udział w postępowaniu administracyjnym w charakterze strony jest równoznaczny ze stwierdzeniem, że to postępowanie toczy się w interesie każdej ze stron postępowania. Interes prawny bowiem jest kategorią obiektywną. Twierdzenie, że posiada go jedynie strona, która żąda wszczęcia postępowania, że postępowanie toczy się w jej interesie, gdyż to ona domaga się konkretyzacji swojego interesu prawnego w sprawie, pozostałoby w sprzeczności z pojęciem legitymacji strony w postępowaniu administracyjnym. W postępowaniu rozgraniczeniowym wszczętym na wniosek właściciela jednej nieruchomości właściciel sąsiedniej nieruchomości może uznawać, że przeprowadzenie postępowania rozgraniczeniowego nie leży w jego interesie, gdyż nie kwestionuje on przebiegu granic. Wobec tego nie powinien on ponosić kosztów rozgraniczenia, które - w jego ocenie - zostało wszczęte zbyt pochopnie. Jednakże ustalenie granic sąsiadujących nieruchomości leży w interesie prawnym wszystkich właścicieli, gdyż granice gruntów sąsiadujących stały się sporne. Nie można więc twierdzić, iż rozgraniczenie nie jest przeprowadzane także w interesie właściciela nieruchomości sąsiadującej." To zaś oznacza, że "art. 152 K.c. stanowi podstawę materialnoprawną rozstrzygnięcia o kosztach rozgraniczenia także wówczas, gdy rozgraniczenie następuje w postępowaniu przed organem administracji publicznej. Należy wszakże mieć na względzie, że w postępowaniu administracyjnym będzie miał również zastosowanie art. 262 § 1 pkt 2 K.p.a., który stanowi, że stronę obciążają te koszty postępowania rozgraniczeniowego, które zostały poniesione w interesie lub na żądanie strony, a nie wynikają z ustawowego obowiązku organów prowadzących postępowanie. Wykładnia gramatyczna tego przepisu skłania do wniosku, że ustala on zasady rozdziału kosztów postępowania pomiędzy stronę (strony) a organ administracji."

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy wskazać należy, że stronami w przedmiotowym postępowaniu byli: K. K., B. W. i K. W. oraz Gmina Miasta B. K. K. wniósł o rozgraniczenie swojej działki [...] z działką nr [...], stanowiącą własność skarżących na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej. Jednak postępowaniem rozgraniczeniowym objęte były również działki: nr [...] (punkt wspólny - czwórmiedza), nr [...] (punkt wspólny - czwórmiedza), nr [...] (punkt wspólny - trójmiedza), stanowiące własność Gminy Miasta B.

Nie ulega również wątpliwości, że koszty postępowania rozgraniczeniowego wyniosły 3.200 zł co wynika z przedłożonego przez geodetę rachunku. Ponieważ z powołanych powyżej przepisów wynika, że koszty postępowania powinni ponosić wszyscy uczestnicy postępowania, zaskarżonym postanowieniem Kolegium zobowiązało strony do uiszczenia kosztów postępowania w następujących kwotach: K. K. w kwocie 1.451,86 zł, B. W. i K. W. w kwocie 1.451,86 zł oraz Gminę Miasta B w kwocie 296,28 zł. W uzasadnieniu postanowienia organ odwoławczy szczegółowo wyliczył i opisał sposób w jaki zostały podzielone koszty postepowania rozgraniczeniowego. Ponieważ geodeta naniósł 9 punktów granicznych, co po podzieleniu tej ilości przez łączną kwotę kosztów rozgraniczenia (3.200 zł) dało wartość jednego punktu w kwocie 355,55 zł. W przypadku czwórmiedzy ta kwota została podzielona przez 4, a w przypadku trójmiedzy - przez 3. Gmina Miasta B uczestniczyła w postępowaniu w zakresie ustalenia granic działek nr [...] (punkt wspólny - czwórmiedza), nr [...] (punkt wspólny - czwórmiedza), nr [...] (punkt wspólny - trójmiedza). Zatem koszty ustalenia tych punktów wyliczone zostały następująco: 355,55 : 4 = 88,88 zł. 88,88 zł pomnożono przez dwa (dwa punkty stanowiące czwórmiedze) i dodano 355,55 : 3 = 118,51 zł (jeden punkt stanowiący trójmiedzę). Razem koszty, które powinna ponieść Gmina to (po zaokrągleniu do drugiego miejsca po przecinku) - 296,28 zł. Pozostałą część należności podzielono na dwa (2.903,72 : 2), co da kwoty po 1.451,86 zł, jakie powinny uiścić właściciele rozgraniczanych nieruchomości.

Zatem jako podstawę ustalenia ponoszonych przez uczestników postepowania kosztów rozgraniczenia, organ przyjął nie tylko liczbę stron biorących udział w postępowaniu, ale także liczbę wyznaczonych punktów granicznych i ich położenie.

Zdaniem Sądu organ przyjął prawidłową metodę podziału kosztów rozgraniczenia przedmiotowych nieruchomości. Gmina B została zobowiązana do uiszczenia kwoty stanowiącej 1/3 kosztów ustalenia punktu trójmiedzy dla działki nr [...] oraz ¼ kosztów ustalenia punktu czwórmiedzy dla działki nr [...] oraz działki nr [...]. Pozostałe koszt zostały podzielone pomiędzy dwóch pozostałych właścicieli rozgraniczanych nieruchomości.

Zdaniem Sądu zasadnie wysokość kosztów rozgraniczenia przedmiotowych nieruchomości organ uzależnił od ilości punktów granicznych podlegających ustaleniu.

W tym stanie rzeczy, ponieważ podniesione w skardze zarzuty nie mogły odnieść zamierzonego skutku, a jednocześnie brak jest okoliczności, które z urzędu należałoby wziąć pod rozwagę - Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie oddalił skargę na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2022 r Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. 2019.2325).