Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Eugeniusz Wasilewski, Sędzia WSA Przemysław Szustakiewicz (spr.), Asesor WSA Jarosław Trelka, Protokolant Bartosz Piwoński, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 czerwca 2008 r. sprawy ze skargi R. W. na decyzję Ministra Obrony Narodowej z dnia [...] stycznia 2008 r. nr [...] w przedmiocie odmowy ustalenia prawa do uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym za okres od [...] sierpnia 1999 r. do [...] kwietnia 2007 r. - oddala skargę -

Minister Obrony Narodowej działając na podstawie art. 127 § 3 i art. 138 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego decyzją nr [...] z dnia [...] stycznia 2008 r. utrzymał w mocy swoją decyzję nr [...] z dnia [...] listopada 2007 r. odmawiającą ustalenia R. W. prawa do uposażenia oraz innych należności pieniężnych za okres od dnia [...] sierpnia 1998 r. do dnia [...] kwietnia 2007 r.

W uzasadnieniu organ podniósł, że Minister Obrony Narodowej decyzją nr [...] z dnia [...] marca 1998 r. zwolnił [...] R. W. z zawodowej służby wojskowej, wskutek otrzymania niedostatecznej ogólnej oceny w opinii okresowej. Po rozpoznaniu wniosku oficera, o ponowne rozpatrzenie sprawy, Minister Obrony Narodowej decyzją nr [...] z dnia [...] lipca 1998 r. utrzymał w mocy swoją decyzję, o zwolnieniu oficera z zawodowej służby wojskowej. W konsekwencji powyższych rozstrzygnięć, Dowódca Jednostki Wojskowej Nr [...] stwierdził, że [...] R. W. został zwolniony z zawodowej służby wojskowej z dniem [...] sierpnia 1998 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 30 stycznia 2007 r. (sygn. akt II SA/Wa 1729/06) - po rozpoznaniu skargi [...] R. W. wniesionej na decyzję Ministra Obrony Narodowej nr [...] z dnia [...] lipca 2006 r., dotyczącej odmowy stwierdzenia nieważności decyzji tego organu nr [...] z dnia [...] marca 1998 r. oraz nr [...] z dnia [...] lipca 1998 r. – uchylił decyzję Ministra Obrony Narodowej nr [...] z dnia [...] lipca 2006 r. oraz poprzedzającej ją decyzję nr [...] z dnia [...] kwietnia 2006 r. W uzasadnieniu wyroku wskazano, że decyzja Ministra Obrony Narodowej nr [...] z dnia [...] lipca 1998 r. nie została doręczona stronie,

a w związku z tym nie została wprowadzona do obiegu prawnego. Powyższy wyrok stał się prawomocny od dnia [...] kwietnia 2007 r. Organ rozpatrując sprawę wskazał, że w okresie od dnia [...] sierpnia 1998 r. do dnia [...] kwietnia 2007 r. nie istniał żaden element stosunku służbowego zawodowej służby wojskowej. Istota sprawy sprowadza się, zdaniem Ministra Obrony Narodowej, do wyjaśnienia, czy żołnierz, który faktycznie zaprzestał pełnienia służby wojskowej posiada prawo do uposażenia, w sytuacji gdy nie zostały dopełnione wszystkie przesłanki formalne do jego zwolnienia z zawodowej służby wojskowej. Nie jest bowiem dopuszczalne przyjmowanie fikcji, iż w okresie skutecznego, jakkolwiek niezgodnego z prawem, zwolnienia [...] R. W. z zawodowej służby wojskowej, pełnił on nadal zawodową służbę wojskową i w związku z tym posiadał prawo do uposażenia oraz innych należności pieniężnych. Organ wskazał, że prawo do uposażenia oraz innych należności pieniężnych przysługuje żołnierzowi zawodowemu wyłącznie za okres pełnienia zawodowej służby wojskowej. Prawo do uposażenia oraz innych należności pieniężnych będzie zatem istniało, w sytuacji gdy istnieją wszystkie elementy stosunku służbowego zawodowej służby wojskowej, a więc ogół praw ale i obowiązków wynikających ze stosunku służbowego zawodowej służby wojskowej. Podstawowym elementem tego stosunku jest obowiązek świadczenia przez żołnierzy służby, a więc wykonywania określonych zadań służbowych. Natomiast podstawowym prawem żołnierza zawodowego jest otrzymywanie - adekwatnego do wykonywanych zadań służbowych - uposażenia. Nie jest więc możliwe na gruncie zarówno obowiązującej do dnia 30 czerwca 2004 r., w stosunku do żołnierzy zawodowych, ustawy z dnia 17 grudnia 1974 r. o uposażeniu żołnierzy (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 693 z późn. zm.), jak też aktualnie obowiązującej ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr 179, poz. 1750) dopuszczenie do uzyskania praw wynikających ze stosunku służbowego zawodowej służby wojskowej bez konieczności ponoszenia jakichkolwiek obowiązków wynikających z tej służby. Potwierdzeniem powyższego stanowiska są, zdaniem Ministra Obrony Narodowej, także przepisy odpowiednio art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy o uposażeniu żołnierzy oraz art. 76 ust. 1 i ust. 4 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, które wskazują początkową i końcową datę przysługiwania uposażenia. Z treści tych przepisów ustawowych wynika, że prawo żołnierza zawodowego do uposażenia powstaje z dniem stawienia się do pełnienia zawodowej służby wojskowej, a wygasa z ostatnim dniem miesiąca, w którym żołnierz został zwolniony z zawodowej służby wojskowej. Oznacza to, że prawo do uposażenia istnieje przez okres fizycznego stawiania się żołnierza w określonym miejscu i gotowością do pełnienia służby wojskowej. Organ wyjaśnił również, że znaczenie tych przepisów polega na legitymowaniu się prawem do uposażenia oraz innych należności pieniężnych wyłącznie wówczas, gdy ma miejsce regularne stawianie się żołnierza podczas pełnienia służby wojskowej w wyznaczonych miejscach. Ten rozciągnięty w czasie obowiązek stawiennictwa jest równoznaczny z "pełnieniem służby". Nie ulega zatem wątpliwości, że w spornym okresie od dnia [...] sierpnia 1998 r. do dnia [...] kwietnia 2007 r. (tj. do dnia w którym prawomocnie orzeczono, że zwolnienie oficera z zawodowej służby wojskowej było nieprawidłowe), [...] R. W. nie może być traktowany jako osoba pełniąca służbę wojskową. W tym bowiem określonym przedziale czasowym, wywołała względem oficera skutki decyzja o zwolnieniu go z zawodowej służby wojskowej, uniemożliwiająca mu jej pełnienie. Skoro zatem prawo do uposażenia przysługuje żołnierzom zawodowym wyłącznie z tytułu pełnienia zawodowej służby wojskowej, a takiej w spornym okresie oficer nie pełnił, to tym samym zasadnym jest odmowa przyznania za ten okres uposażenia oraz innych należności pieniężnych wypłacanych obligatoryjnie corocznie żołnierzom zawodowym.

W dniu 29 lutego 2008 r. skargę na tę decyzję złożył pan R. W. Skarżący zarzucił Ministrowi Obrony Narodowej:

naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez jego błędną wykładnię w szczególności art. 7 ust. 1, art. 8 ust. 1 oraz art. 76 ust. 1 i ust. 4 ustawy o uposażeniu żołnierzy oraz art. 72 ust. 2 i art. 76 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. Zdaniem skarżącego organ dokonał wykładni ww. przepisów w sposób dla niego skrajnie niekorzystny, tymczasem wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 stycznia 2007 r. potwierdził bezprawność działania organów wojskowych w jego sprawie. To właśnie na skutek tych bezprawnych działań skarżący nie został dopuszczony do wykonywania obowiązków służbowych, mimo że był on gotowy do podjęcia służby;

naruszenie przepisów prawa procesowego w szczególności art. 6, art. 7 i 77 Kodeksu postępowania administracyjnego, ponieważ organ nadając jego sprawę błędnie przyjął, że dopiero wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 stycznia 2007 r. stworzył nowy stan faktyczny w postaci przywrócenia go do służby. Tymczasem, zdaniem skarżącego, był on cały czas na służbie.

Nadto skarżący podkreślił, że gdyby przyjął tok rozumowania Ministra Obrony Narodowej, to oznaczałoby, iż bezprawne działania organów administracji wojskowej tworzą stan zgodny z prawem, co jest sprzeczne z przepisami Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał argumenty zawarte w zaskarżonej decyzji.

Skarżący pismem z dnia 27 marca 2008 r. poinformował sąd, iż obecnie przebywa w rezerwie kadrowej, ale otrzymuje uposażenie niższe niż przed wydaniem decyzji o zwolnieniu z zawodowej służby wojskowej. Następnie w dniu 26 maja 2008 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wpłynęło pismo skarżącego, w którym ustosunkowując się do odpowiedzi na skargę podtrzymał on zarzuty złożone w skardze.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Na podstawie art. 13 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), do rozpoznania sprawy właściwy jest wojewódzki sąd administracyjny, na którego obszarze właściwości ma siedzibę organ administracji publicznej, którego działalność została zaskarżona.

Natomiast zgodnie z treścią art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę pod względem zgodności z prawem zaskarżonej decyzji administracyjnej i to z przepisami obowiązującymi w dacie jej wydania.

Rozpatrywana pod tym względem skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy podnieść, iż w rozpatrywanej sprawie istota problemu polega na ustaleniu skutków prawnych wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 stycznia 2007 r., sygn. akt II SA/Wa 1729/06 oraz na wyjaśnieniu, czy skarżący ma uprawnienie do uposażenia mimo, iż nie wykonywał czynności związanych z pełnieniem zawodowej służby wojskowej. Stwierdzić należy, że ww. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 stycznia 2007 r. stwierdza, iż rozkaz personalny Ministra Obrony Narodowej z dnia [...] lipca 1998 r. utrzymujący w mocy decyzję o zwolnieniu oficera z zawodowej służby woskowej, nie został w trybie postanowień przepisów procedury administracyjnej skutecznie doręczony stronie, a więc nie został wprowadzony do obrotu prawnego. Kierując się oceną wyrażoną w orzeczeniu Sądu Administracyjnego, Minister Obrony Narodowej decyzją z dnia [...] lipca 2007 r. nr [...] uznał, że skarżący nie został zwolniony z zawodowej służby wojskowej i stwierdził wygaśnięcie decyzji o zwolnieniu R. W. ze służby. Jednak należy wskazać, iż wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie jako taki nie przywracał skarżącego do służby, dotyczył on decyzji o odmowie stwierdzenia nieważności decyzji Ministra Obrony Narodowej z dnia [...] lipca 1998 r. w sprawie zwolnienia oficera z zawodowej służby wojskowej i nie ma on skutków podobnych do skutków, jakie wywołuje wyrok sądu pracy orzekający o przywróceniu do pracy. W sytuacji bowiem, gdy decyzja zwalniająca skarżącego ze służby korzystała z domniemania legalności, organ nie miał podstaw do uznania, iż w tym czasie, gdy skarżący nie wykonywał czynności służbowych, był uprawniony do wypłaty uposażenia (por. wyrok NSA z dnia 27 czerwca 2006 r., sygn. akt I OSK 1298/05, LEX nr 266495). Podnieść tu bowiem należy, iż prawo do uposażenia powstaje bowiem, jak stanowił przepis art. 7 ust. 1 obowiązującej do dnia 30 czerwca 2004 r. ustawy o uposażeniu żołnierzy (t.j. Dz. U. z roku 2002 Nr 76, poz. 693 ze zm.), z dniem stawienia się żołnierza do pełnienia służby w określonym miejscu, a nie z pozostawaniem w stosunku służbowym. Podobne rozwiązania przyjęto w art. 76 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr 179, poz. 1750 ze zm.). Wskazać należy, iż pojęcia: stosunku służbowego i pełnienia służby wojskowej, nie są tożsame. Istotą trwania stosunku służbowego jest powołanie do zawodowej służby wojskowej, które nie zawsze pokrywa się czasowo z dniem stawienia się żołnierza do pełnienia służby w określonym miejscu.

Zatem spór pomiędzy stronami o to, czy stosunek zawodowej służby wojskowej został reaktywowany po wydaniu wyroku przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w dniu 30 stycznia 2007 r., czy też stosunek służby nie ustał po wydaniu przez Ministra Obrony Narodowej decyzji z dnia [...] lipca 1998 r.– jak wykazuje skarżący w niniejszej sprawie, nie ma decydującego znaczenia. Z samego bowiem faktu pozostawania żołnierza w stosunku służbowym, prawo do uposażenia nie powstaje.

Prawo do uposażenia przysługuje żołnierzowi pełniącemu służbę lub co najmniej wyrażającemu gotowość jej pełnienia. Zaznaczyć należy, że takie stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 9 kwietnia 2001 r., sygn. akt II SA 94/01 stanowiąc, iż pozostawanie funkcjonariusza Służby Granicznej w stosunku służbowym bez podejmowania służby, nie rodzi prawa do uposażenia.

Z niekwestionowanego stanu faktycznego sprawy wynika, iż skarżący po zwolnieniu z zawodowej służby wojskowej w okresie od [...] sierpnia 1999 r. do [...] kwietnia 2007 r. – służby nie pełnił. Jako żołnierzowi zwolnionemu z zawodowej służby wojskowej została mu przyznana odprawa i inne świadczenia, a więc wystąpiły skutki prawne decyzji o zwolnieniu go ze służby, a przez cały sporny okres nie wykonywał on czynności służbowych.

Zasadnie zatem Minister Obrony Narodowej odmówił R. W. ustalenia uposażenia wraz z dodatkami o charakterze stałym za okres od [...] sierpnia 1999 r. do [...] kwietnia 2007 r.

Mając powyższe na względzie, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 151 w związku z art. 132 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji.