Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 21 maja 2019 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Szymon Widłak Sędziowie WSA Małgorzata Górecka (spr.) WSA Walentyna Długaszewska Protokolant: st.sekr.sąd. Agata Tyll-Szeligowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 maja 2019 roku przy udziale sprawy ze skargi X na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego 1. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję [...] z dnia [...]r. nr [...]; 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz skarżącego X kwotę [...] zł ([...] złote) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Decyzją z dnia [...] roku , wydaną na podstawie art. 40 ust. 1, ust. 12 i ust. 13 ustawy z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych (t.j. Dz. U. z 2017 roku, Nr poz. 222), § 4 ust. 1 uchwały[...],[...], nałożył na skarżącego karę pieniężną w wysokości [...] zł za zajęcie pasa drogowego ulicy [...], poprzez umieszczenie reklamy ( o pow. [...] m kw. ) bez zezwolenia zarządcy drogi – przez okres od[...] r. do [...] r.

W uzasadnieniu decyzji organ ten wyjaśnił, że w dniu [...] r. przeprowadzona została kontrola, w trakcie której stwierdzono zajęcie pasa drogowego ul. [...] będącej drogą powiatową pod reklamę bez wymaganego zezwolenia. Dalej organ ustalił, że reklama stanowi własność skarżącego, pomiary wykonano [...] posiadającym świadectwo instrumentu z [...] r. oraz dalmierzem laserowym posiadającym świadectwo wzorcowania z [...] r. . Wszczęte zostało postępowanie administracyjne w sprawie zajęcia pasa , o czym zawiadomiono skarżącego. Kolejne kontrole wykonano [...] r. oraz [...] r. i za każdym razem stwierdzone zostało, że reklama jest w pasie drogowym . W dniu[...] r w wyniku kolejnych oględzin stwierdzono brak reklamy w pasie drogowym.

W rezultacie, opisaną wyżej decyzją [...] wymierzył karę pieniężną za okres zajmowania pasa drogowego bez zezwolenia od dnia [...] do dnia wykonania ostatniego zdjęcia reklamy w pasie drogowym t.j. do dnia [...] r.

W odwołaniu strona zarzuciła organowi naruszenie art. 7,8, oraz 77 k.p.a. oraz art. 40 ust. 1 i 12 i ust. 2 pkt 3 ustawy o drogach publicznych poprzez uznanie, że na odwołującym się ciążył obowiązek uiszczenia kary administracyjnej za zajęcie pasa drogowego w ww okresie i bezpodstawnie uznanie, że działalnie odwołującego się oznaczało umieszczenie w pasie drogowym reklamy. Strona odwołująca się nadto wskazała na naruszenie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym poprzez błędne uznanie przez organ, że odwołujący był właścicielem urządzenia reklamowego.

Decyzją z dnia[...] r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze działając na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 12.10.1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 856), art. 127 § 1, art. 138 § 1 ust. 1 w zw. z art. 7 i 77 § 2 utrzymało w mocy decyzję organu I instancji.

W uzasadnieniu decyzji SKO wyjaśniło, że konsekwencją zajęcia nośnika reklamowego w pasie drogowym bez zezwolenia jest nałożenie kary pieniężnej. Reklama była umieszczona na lawecie- przyczepie samochodowej. Kolegium zaznaczyło, że metoda ekspozycji reklamy nie ma żadnego znaczenia w niniejszej sprawie. Ważne jest to, że umieszczono ją na osobnym urządzeniu- przyczepie samochodowej i zrobiono to w taki sposób aby była ona widoczna dla użytkowników drogi. Sposób w jaki została umieszczona informacja z nazwą firmy, adresem mailowym, cenami produktów, adresem miejsca sprzedaży przesądza o pojmowaniu przedmiotowej reklamy w rozumieniu przepisów ustawy o drogach publicznych.

W skardze skarżący wniósł o uchylenie decyzji SKO z [...] r. i poprzedzającej ją decyzji [...] zarzucając naruszenie art. 7,8, oraz 77 k.p.a. oraz art. 40 ust. 1 i 12 i ust. 2 pkt 3 ustawy o drogach publicznych. Skarżący zarzucał organowi, że nie ustalił kto jest właścicielem przyczepy samochodowej, nie sposób bowiem uznać, że skarżący jest osobą zajmującą pas drogowy a nie właściciel przyczepy na której reklamę umieszczono. Skarżący nie miał żadnego wpływu na jej umiejscowienie. Nadto skarżący kwestionował okres za który obliczono przedmiotową karę. Według niego można ją ewentualnie wyliczyć za te dni, w których udokumentowano pozostawanie reklamy w pasie drogowym bowiem organ nie udowodnił aby pozostawała ona przez cały okres za który karę naliczył.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując swoje stanowisko w sprawie i powołując się na argumentacje podaną w zaskarżonym rozstrzygnięciu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył , co następuje:

Skarga okazała się zasadna.

Materialnoprawną podstawą zaskarżonej decyzji jest art. 40 ust. 12 pkt 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych ( t.j. Dz. U. z 2017 .2222- wersja obowiązująca w dacie rozstrzygania) stanowiący, że za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia zarządcy drogi - zarządca drogi wymierza, w drodze decyzji administracyjnej, karę pieniężną w wysokości 10-krotności opłaty ustalanej zgodnie z ust. 4-6. Opłatę za zajęcie pasa drogowego w celu, którym mowa w ust. 2 pkt 3 ( m.in. umieszczenia w pasie drogowym reklam ) ustala się jako iloczyn liczby metrów kwadratowych powierzchni pasa drogowego zajętej przez rzut poziomy obiektu budowlanego albo powierzchni reklamy, liczby dni zajmowania pasa drogowego i stawki opłaty za zajęcie 1 m 2 pasa drogowego ( ust. 6 ).

Z ustaleń poczynionych w toku postępowania administracyjnego wynika, że skarżący umieścił w pasie drogowym ul. [...] reklamę o łącznej powierzchni [...] m². Ustalenia te poczyniono w toku kontroli, które miały miejsce [...] r. i [...] r.

Podnosząc zarzut naruszenia art. 7 w zw. z art. 8 i 77 § 1 oraz art. 107 §3 k.p.a. skarżący stwierdził, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, że skarżący był osobą, która zajęła pas drogowy nie zaś właściciel przyczepy i nieprawidłowo dokonano obliczenia terminu zajmowania pasa drogowego.

Niekwestionowane i znajdujące pokrycie w materiale dowodowym jest to, że przyczepa z reklamą należącą do skarżącego znajdowała się w datach, w których były robione zdjęcia w pasie drogowym ul. [...], bez zezwolenia zarządcy drogi. Tak więc takie zajęcie pasa drogowego podlega karze pieniężnej w wysokości 10- krotności opłaty określonej uchwałą[...] powołanej w decyzji .

Spór w niniejszej spawie sprowadza się więc do określenia jaki podmiot powinien tę karę pieniężną ponieść i za jaki okres winna być ona naliczona.

Otóż w orzecznictwie jest już ugruntowane stanowisko, że właściciel reklamy umieszczonej w pasie drogowym bez zezwolenia zarządcy drogi jest co do zasady biernie legitymowany w postępowaniu o nałożenie przedmiotowej kary toczącym się w trybie ar. 40 ust. 12 pkt 1 ustawy a kwestii tej wynikającej z bezwzględnie obowiązujących przepisów ustawy nie jest w stanie zmienić umowa cywilno-prawna (wyrok NSA z 3 grudnia 2008 roku, II GSK 560/08, CBOSA) .

Powyższe stanowisko nie wyklucza jednak, że w konkretnym stanie faktycznym może okazać się, że to nie właściciel obiektu powinien być podmiotem kary pieniężnej wymierzonej za samowolne zajęcie pasa drogowego, lecz inna osoba, która dokonała zajęcia pasa drogowego.

W omawianej sprawie obiektem umieszczonym w pasie drogowym ul. [...] bez zezwolenia zarządcy drogi jest reklama umiejscowiona na przyczepie samochodowej. Skarżący twierdzi, że nie jest właścicielem przyczepy i to organ winien ustalić kto nim jest bowiem na tę osobę przedmiotowa kara pieniężna winna zostać nałożona.

W orzecznictwie sądowoadminsiatrcyjnym wielokrotnie rozpoznawano sprawy umieszczenia w pasie drogowym bez zezwolenia zarządcy drogi reklamy na przyczepach samochodowych.

Przyjęto że jak reklama jest umieszczona na takiej przyczepie, co do zasady, karę nakłada się na właściciela przyczepy.

Ponownie podkreślenia wymaga, że nie jest wykluczona sytuacja, w której przyczepa zajmująca pas drogowy bez zezwolenia pozostaje we władaniu innej aniżeli właściciel osoby na podstawie określonych uzgodnień stosunku prawnego, w tym umowy cywilnoprawnej. Wówczas nie można wykluczyć, że podmiotem zobowiązanym do zapłaty kary pieniężnej powinna być osoba władająca przyczepą (wyrok NSA z 29 czerwca 2011 roku, II GSK 695/10).

Zatem w okolicznościach niniejszej sprawy należy dokonać szczegółowej jej analizy bowiem należy ustalić czy skarżący był związany umową z właścicielem przyczepy, czy sam wszedł w jej posiadanie, jaka była treść stosunku prawnego łączącego skarżącego z osobą, której reklamę zlecał. Tak więc należy ustalić kto faktycznie dokonał zajęcia pasa drogowego .

Obowiązek zebrania materiału przez organ nie może jednak oznaczać biernej postawy strony w trakcie prowadzonego postępowania. Tak więc należy przyjąć, że w pewnych okolicznościach i w zależności od rodzaju dowodzonego faktu, ciężar wykazania pewnych kwestii może przechodzić na stronę postępowania. Co do ilości dni pozostawania obiektu w pasie drogowym bez zezwolenia, to w okolicznościach sprawy wymaga ona także wyjaśnienia biorąc pod uwagę inne środki dowodzenia skoro brak jest materiału fotograficznego i obecnie nie jest możliwym jego uzupełnienie.

Powyższe wytyczne winny być zrealizowane przez organy przy ponownym rozpatrzeniu sprawy. W tym miejscu należy zaznaczyć, że wszczęcie postępowania w sprawie jak tu omawiana wymaga aby zawiadomienie czy też wezwanie do zapoznania się z aktami przed wydaniem decyzji adresować do strony postępowania bądź jej pełnomocnika, o ile taki jest ustanowiony w postępowaniu administracyjnym. W aktach administracyjnych załączonych do sprawy brak jest takich zawiadomień.

W związku z tym, działając na podstawie art. 145 par. 1 pkt. 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 2018. 1302) Sąd orzekł jak w pkt. 1 wyroku.

O zwrocie kosztów Sąd postanowił w oparciu o art. 200 i art. 205 § 2 p.p.s.a.w zw. z § 14 pkt 1 ppkt 1 lit. a rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. 2018.265).