Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Waldemar Śledzik Sędziowie WSA Sławomir Antoniuk Iwona Dąbrowska (spr.) Protokolant referent stażysta Eliza Kusy po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 stycznia 2012 r. sprawy ze skargi B. S. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] czerwca 2011 r. nr [...] w przedmiocie zwolnienia ze służby stałej w Straży Granicznej 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję Komendanta Głównego Straży Granicznej nr [...] z dnia [...] kwietnia 2011 r., 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości.

Komendant Główny Straży Granicznej rozkazem personalnym nr [...] z dnia [...] kwietnia 2011 r., wydanym na podstawie art. 45 ust. 1 pkt 1, art. 47 ust. 1 i art. 49 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2005 r. Nr 234, poz. 1997 ze zm.), zwolnił B.S. – pozostającego w dyspozycji Komendanta [...] Oddziału Straży Granicznej – z dniem [...] maja 20911 r. ze służby stałej w Straży Granicznej.

W uzasadnieniu decyzji organ podniósł, że B.S. rozkazem personalnym Komendanta Głównego Straży Granicznej nr [...] z dnia [...] grudnia 2009 r. został zwolniony z dniem [...] grudnia 2009 r. ze służby w Straży Granicznej. Rozkaz ten Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji decyzją nr [...] z dnia [...] lutego 2010 r. uchylił w części dotyczącej daty zwolnienia ze służby i ustalił nową datę zwolnienia na dzień [...] lutego 2010 r., a w pozostałym zakresie utrzymał w mocy rozkaz z [...] grudnia 2009 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 25 listopada 2010 r., sygn. akt II SA/Wa 630/10 uchylił zaskarżoną decyzję z dnia [...] lutego 2010 r. oraz rozkaz personalny z dnia [...] grudnia 2009 r. Wyrok ten stał się prawomocny z dniem 4 lutego 2011 r.

Pismem z dnia 23 lutego 2011 r. B.S. poinformował Komendanta [...] Oddziału SG o uzyskaniu prawomocnego wyroku sądu z dnia 25 listopada 2010 r. Pismo to zostało potraktowane przez organ jako zgłoszenie gotowości niezwłocznego podjęcia służby.

Jednocześnie organ wskazał w decyzji, że B.S. orzeczeniem Rejonowej Komisji Lekarskiej MSWiA z siedzibą w Ośrodku Szkoleń Specjalistycznych SG w L. z dnia [...] października 2010 r. został uznany za całkowicie niezdolnego do służby w Straży Granicznej. Orzeczenie to zostało zatwierdzone przez Okręgową Komisję Lekarską przy Komendancie Głównym SG w dniu [...] listopada 2010 r.

W związku z powyższym, Komendant [...] Oddziału SG wnioskiem z dnia 14 kwietnia 2011 r. wystąpił do Komendanta Głównego SG o zwolnienie B.S. ze służby stałej w Straży Granicznej, na podstawie art. 45 ust. 1 pkt 1 ustawy o Straży Granicznej, w związku z prawomocnym orzeczeniem o trwałej niezdolności do służby.

Pismem z dnia 4 marca 2011 r. Dyrektor Biura Kadr i Szkolenia Komendy Głównej SG poinformował B.S. o wpłynięciu wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie o sygnaturze akt II SA/Wa 630/10 i o trwaniu w związku z tym jego stosunku służbowego, a także, że na podstawie § 18 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 czerwca 2002 r. w sprawie zakresu obowiązków oraz podstaw, zakresu i trybu udzielania zwolnień od zajęć służbowych funkcjonariuszom Straży Granicznej (Dz. U. Nr 97, poz. 879 ze zm.) zwolniono go od zajęć służbowych.

Od rozkazu personalnego z dnia [...] kwietnia 2011 r. B.S. złożył odwołanie, w którym zarzucił naruszenie prawa materialnego, tj. art. 46 ustawy o Straży Granicznej polegające na wydaniu rozkazu z naruszeniem obowiązującego prawa, tj. bez zachowania ustawowego terminu zwolnienia oraz naruszenie art. 7, art. 8, art. 9, art. 10 i art. 11 kpa.

W uzasadnieniu odwołania wskazał, ze wyrokiem WSA w Warszawie z dnia 25 listopada 2010 r. został z dniem 4 lutego 2011 r. przywrócony do służby. Podał, że akt przywrócenia nie został potwierdzony czynnym działaniem przywracającym go do służby, bowiem nie określono statusu służbowego, nie wydano legitymacji służbowej, nie wypłacono uposażenia, a ponadto pozostawiono go na świadczeniu emerytalnym. Podkreślił, że Komendant [...] Oddziału SG nie wykonał wyroku WSA w Warszawie i nie przywrócił go skutecznie do służby.

Odnosząc się do naruszenia przez organ art. 47 ustawy o Straży Granicznej podniósł, że zgodnie z tym przepisem zwolnienie funkcjonariusza ze służby na podstawie art. 45 ust. 1 pkt 1 nie może nastąpić przed upływem 12 miesięcy od dnia zaprzestania służby z powodu choroby, zatem rozkaz z dnia [...] kwietnia 2011 r. posiada wadę polegającą na braku wskazania daty zaprzestania służby z powodu choroby. Wskazał, że w okresie od dnia [...] lutego 2010 r. do dnia [...] lutego 2011 r. nie pełnił żadnej służby, tj. pozostawał poza służbą, tym samym nie można twierdzić, że zaprzestał pełnienia służby.

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji decyzją nr [...] z dnia [...] czerwca 2011 r., po rozpatrzeniu odwołania, uchylił decyzję Komendanta Głównego SG z dnia [...] kwietnia 2011 r. w części dotyczącej daty zwolnienia ze służby i ustalił nowy termin zwolnienia ze służby na dzień [...] czerwca 2011 r., a w pozostałym zakresie utrzymał w mocy zaskarżony rozkaz.

W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy przytoczył treść art. 45 ust. 1 pkt 1 ustawy o Straży Granicznej i podniósł, że sformułowanie "funkcjonariusza zwalnia się" przesądza o tym, że w razie otrzymania przez funkcjonariusza Służby Granicznej orzeczenia komisji lekarskiej o niezdolności do służby, podjęcie decyzji o zwolnieniu ze służby nie należy do uznania organu lecz stanowi obligatoryjną przesłankę do rozwiązania stosunku służbowego.

Ponadto organ stwierdził, że zastosowanie w podstawie prawnej rozkazu przepisu art. 47 ustawy o Straży Granicznej, miało na celu wskazanie uprawnienia funkcjonariusza przywróconego do służby do skorzystania przez niego z prawa do 12 miesięcznego okresu ochronnego, z którego nie skorzystał, gdyż nie przedłożył zwolnienia lekarskiego. W ocenie organu, nie doszło zatem do naruszenia tego przepisu, natomiast jego przytoczenie nie powoduje wadliwości zaskarżonej decyzji. W takiej sytuacji nie było potrzeby wskazywania daty zaprzestania służby z powodu choroby.

Dodatkowo organ wskazał, że art. 31 ust. 1 ustawy o Straży Granicznej określa, że służbę w Straży Granicznej może pełnić obywatel polski (...), posiadający (...) zdolność fizyczną i psychiczną do służby w formacjach uzbrojonych, podległych szczególnej dyscyplinie służbowej, której gotów jest się podporządkować. Wobec B.S. prawomocnie orzeczono całkowitą niezdolność do służby, zatem utracił on przymiot zdolności fizycznej i psychicznej do służby w Straży Granicznej. tym samym zaistniała obligatoryjna przesłanka zwolnienia ze służby.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia przepisów postępowania administracyjnego, organ podniósł, że jest on nieuzasadniony, bowiem B.S. był na bieżąco informowany o swojej sytuacji prawnej i brał udział w toczącym się postępowaniu.

Organ wyjaśnił, że rozkaz personalny z dnia [...] kwietnia 2011 r. ukształtował sytuację prawną B.S. tylko i wyłącznie w zakresie trwania stosunku służbowego. Kwestia wykonania wyroku oraz odmowa prawa do uposażenia wykracza poza zakres tego postępowania.

Powyższa decyzja Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] czerwca 2011 r. stała się przedmiotem skargi B.S. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w której wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz rozkazu personalnego z dnia [...] kwietnia 2011 r.

Zaskarżonej decyzji skarżący zarzucił naruszenie:

1. art. 47 ust. 1 i ust. 2 ustawy o Straży Granicznej polegające na utrzymaniu w mocy zaskarżonej rozkazu personalnego z dnia [...] kwietnia 2011 r. z naruszeniem obowiązującego prawa, tj. bez zachowania ustawowego terminu zwolnienia,

2. art. 46 ust. 1 i ust. 5 ustawy o Straży Granicznej dot. odmowy przysługujących uprawnień uzależnionych od nieprzerwanego trwania służby,

3. art. 32.1 Konstytucji RP polegające na nierównym traktowaniu skarżącego przez władze publiczne, tj. Komendanta [...] Oddziału SG, Komendanta Głównego Straży Granicznej oraz Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji,

4. art. 7, art. 8, art. 9, art. 10, art. 11 kpa.

W uzasadnieniu skarżący przedstawił szczegółowo stan faktyczny sprawy oraz swój pogląd prawny w zakresie naruszonych, zdaniem skarżącego, przepisów.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o oddalenie skargi, podtrzymując argumenty przedstawione w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

W myśl art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym stosownie do art. 1 § 2 powołanej ustawy, kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Skarga analizowana pod tym kątem zasługuje na uwzględnienie.

Podstawę materialnoprawną zwolnienia B.S. ze służby w Straży Granicznej stanowił przepis art. 45 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2005 r. Nr 234, poz. 1997 ze zm.), zgodnie z którym funkcjonariusza zwalnia się ze służby w przypadku orzeczenia trwałej niezdolności do służby przez komisję lekarską.

W systematyce ustawowej jest to pierwsza z obligatoryjnych podstaw zwolnienia funkcjonariusza ze służby w Straży Granicznej.

W rozpoznawanej sprawie nie budzi wątpliwości fakt, że skarżący został uznany za całkowicie niezdolnego do służby i orzeczenie w tym zakresie stało się ostateczne. W świetle art. 45 ust. 1 pkt 1 ustawy o Straży Granicznej wystąpiła zatem podstawa do obligatoryjnego zwolnienia funkcjonariusza ze służby.

Skarżący orzeczeniem Rejonowej Komisji Lekarskiej MSWiA z siedzibą w Ośrodku Szkoleń Specjalistycznych Straży Granicznej w L. nr [...] z dnia [...] października 2010 r. uznany został za całkowicie niezdolnego do służby w Straży Granicznej. Wspomniane orzeczenie zostało zatwierdzone przez Okręgową Komisję Lekarską przy Komendzie Głównej Straży Granicznej w dniu [...] listopada 2010 r. Tak więc organ prawidłowo zwalniając skarżącego ze służby w Straży Granicznej zastosował w jego podstawie wspomniany art. 45 ust. 1 pkt 1 ustawy o Straży Granicznej.

Natomiast zgodzić się należy ze stanowiskiem skarżącego, że naruszony został przez organ art. 47 ust. 1 ustawy o Straży Granicznej. Zgodnie z tym przepisem, zwolnienie funkcjonariusza ze służby m.in. na podstawie art. 45 ust. 1 pkt 1 ustawy o Straży Granicznej nie może nastąpić przed upływem 12 miesięcy od dnia zaprzestania służby z powodu choroby, chyba że funkcjonariusz zgłosi pisemne wystąpienie ze służby. Oznacza to zatem, że z niezdolnym do służby funkcjonariuszem nie można, bez jego zgody, rozwiązać stosunku służbowego przed upływem powyższego okresu. Wskazać należy, że przesłanki obligujące organ do przestrzegania tego zakazu zostały określone dość precyzyjnie. Jak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 16 maja 2001 r. (sygn. akt II SA 704/01), przepis art. 43 ust. 1 ustawy o Policji (wskazać należy, że jest to identyczne unormowanie jak w art. 47 ust. 1 ustawy o Straży Granicznej) nie może być interpretowany rozszerzająco. Jednakże w żadnym razie nie powinna być także stosowana jego interpretacja zawężająca, co w ocenie Sądu w rozpoznawanej sprawie nastąpiło. Organ, uzasadniając swoją decyzję odnośnie nie uwzględnienia okresu, o którym mowa w art. 47 ust. 1 ustawy o Straży Granicznej wskazał, że funkcjonariusz sam z tego prawa nie skorzystał, bowiem nie przedłożył organowi zwolnienia lekarskiego. Wskazać należy, że przyjęcie przez organ , iż przepis art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o Straży Granicznej ma zastosowanie wyłącznie w przypadku przebywania skarżącego na zwolnieniu lekarskim nie znajduje uzasadnienia w świetle tego przepisu, w którym mowa jest jedynie o zaprzestaniu służby z powodu choroby.

W rozpatrywanej sprawie skarżący został uznany przez Komisję Lekarską MSWiA w dniu [...] października 2010 r. za całkowicie niezdolnego do służby z powodu choroby. Tym samym przedłożenie przez skarżącego zwolnienia lekarskiego na druku ZUS ZLA, w świetle art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o Straży Granicznej i w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy, było zbędne. Niesporne jest, że orzeczenie komisji lekarskiej stanowi podstawę do obligatoryjnego zwolnienia funkcjonariusza ze służby na podstawie art. 45 ust. 1 pkt 1 ustawy o Straży Granicznej. Jednak, stosując ten przepis, trzeba mieć na względzie treść art. 47 ust. 1 ustawy o Straży Granicznej, zgodnie z którym zwolnienie funkcjonariusza ze służby na podstawie art. 45 ust. 1 pkt 1, 2 i 5 i ust. 2 pkt 1 i 3 – 7 nie może nastąpić przed upływem 12 miesięcy od dnia zaprzestania służby z powodu choroby, chyba że funkcjonariusz zgłosi pisemnie wystąpienie ze służby. W rozpoznawanej sprawie nie budzi wątpliwości, że skarżący takiego wystąpienia nie zgłosił. Z cytowanych wcześniej przepisów wynika zatem, że w związku z treścią art. 47 ust. 1 ustawy o Straży Granicznej, funkcjonariusz nie może zostać zwolniony ze służby przed upływem 12 miesięcy od dnia zaprzestania służby z powodu choroby jeżeli podstawę jego zwolnienia stanowił art. 45 ust. 1 pkt 1 ustawy o Straży Granicznej.

Jako więc, że skarżący zaprzestał faktycznie służby z powodu choroby w dniu [...] października 2010 r. to od tego momentu należało obliczyć 12 miesięcy, w czasie których funkcjonariusz nie mógł być, zgodnie z prawem, zwolniony na podstawie art. 45 ust. 1 pkt 1 ustawy o Straży Granicznej.

Reasumując, w ocenie Sądu, nie ma w świetle powyższego żadnego znaczenia czy funkcjonariusz legitymuje się zwolnieniami lekarskimi. Fakt nieotrzymywania zwolnień lekarskich nie dowodzi bowiem, że funkcjonariusz nie jest niezdolny do służby z powodu choroby. (por. wyrok NSA z dnia 5 lipca 2006 r., I OSK 1338/05, z dnia 3 lutego 2006 r., I OSK 836/05 oraz z dnia 27 kwietnia 2011 r., I OSK 2015/10, publ. www.orzeczenia.nsa.gov.pl).

Konkludując, stwierdzić należy, że w omawianej sprawie organy bezzasadnie pozbawiły skarżącego przysługującego mu uprawnienia, wynikającego z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o Straży Granicznej. Ponadto zupełnie niezrozumiałe jest umieszczenie tego przepisu w podstawie prawnej decyzji, w sytuacji, gdy organ nie zastosował go w sprawie.

Sąd nie podziela stanowiska Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, zawartego w wyroku z dnia 13 listopada 2009 r. w sprawie II SA/Wa 1308/0906, w którym stwierdzono, że artykuł 47 ust. 1 ustawy o Straży Granicznej znajduje zastosowanie w sytuacji, gdy funkcjonariusz od jakiegoś czasu nie pełni służby z powodu choroby, a następnie komisja lekarska stwierdza jego całkowitą niezdolność do służby i wówczas zwolnienie ze służby nie może nastąpić przed upływem 12 miesięcy od dnia zaprzestania służby z powodu choroby, na który powołał się w swojej decyzji organ. Sąd zaś podziela poglądy wyrażone m.in. w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego o sygn. akt: I OSK 836/05 z dnia 3 lutego 2006 r., I OSK 1338/05 z dnia 5 lipca 2006 r. czy też w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie o sygn. akt III Sa/Lu 196/11 z dnia 19 lipca 2011 r.

Z powyższych względów, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), orzekł, jak w sentencji.