drukuj    zapisz    Powrót do listy

6320 Zasiłki celowe i okresowe, Prawo pomocy, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Oddalono skargę kasacyjną, I OSK 1501/13 - Wyrok NSA z 2015-01-22, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

I OSK 1501/13 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2015-01-22 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2013-06-28
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Jerzy Krupiński
Jolanta Rudnicka /sprawozdawca/
Monika Nowicka /przewodniczący/
Symbol z opisem
6320 Zasiłki celowe i okresowe
Hasła tematyczne
Prawo pomocy
Sygn. powiązane
IV SA/Gl 475/12 - Wyrok WSA w Gliwicach z 2013-01-31
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Oddalono skargę kasacyjną
Powołane przepisy
Dz.U. 2009 nr 175 poz 1362 art. 3, art. 4, art. 11 ust. 2, art. 39 ust. 1 i 2, art. 100 ust. 1 i 2
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej - tekst jednolity.
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Monika Nowicka sędzia NSA Jolanta Rudnicka (spr.) sędzia del. NSA Jerzy Krupiński Protokolant starszy asystent sędziego Wojciech Latocha po rozpoznaniu w dniu 22 stycznia 2015 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej W. G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 31 stycznia 2013 r. sygn. akt IV SA/Gl 475/12 w sprawie ze skargi W.G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] kwietnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z dnia 31 stycznia

2013 r, sygn. akt IV SA/Gl 475/12 oddalił skargę W. G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] kwietnia 2012 r.,

nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego.

Przedstawiając w uzasadnieniu stan faktyczny i prawny sprawy, Sąd wskazał, że

Prezydent Miasta K. decyzją z dnia [...] grudnia 2011 r., nr [...] wydaną na podstawie art. 3 ust. 3, art. 8 ust. 1, art. 39 oraz art. 106 ust. 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.) odmówił W. G. przyznania zasiłku celowego na zakup leków.

W uzasadnieniu decyzji organ stwierdził, że strona spełnia wymogi do otrzymania świadczenia pieniężnego z pomocy społecznej, ponieważ dochód strony jest poniżej kryterium dochodowego przewidzianego dla jednoosobowego gospodarstwa domowego, jak również występuje przesłanka wymieniona w art. 7 ustawy o pomocy społecznej. Odmowa przyznania wnioskowanej formy pomocy wynika zaś z tego, że strona nie przedłożyła do wniosku o dofinansowanie tej formy pomocy aktualnego zaświadczenia lekarskiego wraz z wyceną, potwierdzającą konieczność stosowania leków. W posiadaniu organu jest zaświadczenie z dnia

11 maja 2011 r., jednakże organ pierwszej instancji domaga się przedłożenia nowego z uwagi na konieczność aktualizacji sytuacji strony wynikającą z treści art. 107 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej, a w przypadku osób stale korzystających ze świadczeń pomocy społecznej aktualizacja taka dokonywana jest nie rzadziej niż co 6 miesięcy. Nadto organ zaznaczył, iż skontaktował się z lekarzem wystawiającym powyższe zaświadczenie, który stwierdził, że nie ma ono charakteru bezterminowego i zasadne jest wystawienie nowego, przy czym aktualnie nie ma żadnych trudności z uzyskaniem takiego zaświadczenia. Dodatkowo organ zaznaczył, iż o ustaleniach z lekarzem strona została poinformowana i wyznaczono jej termin na dostarczenie takiego zaświadczenia, jednakże tego nie uczyniła. Tym samym zdaniem organu, przyznanie wnioskowanego świadczenia nie jest zgodne z celem pomocy społecznej, a tym samym z treścią art. 3 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej.

Od powyższej decyzji odwołanie wniósł W.G..

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. decyzją z dnia [...] kwietnia 2012 r. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

Kolegium podzieliło stanowisko organu pierwszej instancji, że brak współpracy z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w zakresie dostarczenia aktualnego zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego konieczność stosowania leków wraz z ich wyceną w okolicznościach niniejszej sprawy stanowił podstawę do odmowy przyznania zasiłku celowego z przeznaczeniem na dofinansowanie wydatków na leki. Ponadto Kolegium podkreśliło, że organ pierwszej instancji zapewnił stronie niezbędną ilość czasu, aby mogła w sposób skuteczny przedłożyć wymagane zaświadczenie i zapewnił jej czynny udział w prowadzonym postępowaniu.

Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach wniósł W. G..

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Przytaczając treść przepisów ustawy o pomocy społecznej, Sąd wskazał, że spełnianie wymogów formalnych do otrzymania świadczenia pieniężnego nie oznacza jeszcze otrzymanie takiego świadczenia, ponieważ zgłoszona potrzeba musi być zgodna z celami pomocy społecznej, jak również musi mieścić się w jej możliwościach, o czym stanowi art. 3 ust. 4 ustawy. Okoliczność ta odgrywa w rozpatrywanej sprawie istotną rolę, ponieważ organ pierwszej instancji obligując stronę do przedłożenia stosownego zaświadczenia lekarskiego kierował się właśnie tymi przesłankami. Przyznanie zasiłku celowego na zakup leków nie może być równoznaczne z przyznaniem zasiłku na zakup wszystkich leków, lecz jedynie tych, które z punktu widzenia medycznego są niezbędne i konieczne dla prowadzonego procesu leczenia. Dlatego też, zdaniem Sądu, domaganie się przez organ pierwszej instancji przedmiotowego zaświadczenia było zasadne, i co więcej miało umocowanie zarówno w unormowaniach ustawy o pomocy społecznej, jak również w przepisach postępowania administracyjnego (art. 7 k.p.a). Na marginesie Sąd zauważył, że skarżący przedkładał już takie zaświadczenie i nie mógł być zaskoczony obowiązkiem złożenia go sformułowanym przez organ administracji.

Odnosząc się do podniesionego w skardze zarzutu naruszenie treści art. 11 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej poprzez ograniczenie przyznania pomocy w przypadku innym niż wymieniony w tym przepisie, Sąd wskazał, że jest on niezasadny, ponieważ skarżący nie zwrócił uwagi na fakt, iż w stosunku do jego sytuacji prawnej zastosowanie posiada art. 11 ust. 2 powyższej ustawy zawierający podstawę umożliwiającą organowi odmowę przyznania świadczenia osobie wykazującej brak współpracy w trudnej sytuacji życiowej, jak również nie realizującej postanowień zawartego kontraktu socjalnego.

Zdaniem Sądu niezasadny jest również zarzut naruszenia art. 3 ustawy o pomocy społecznej poprzez naruszenie celu i zakresu niesionej pomocy, w tym działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Sąd wskazał, że celem podstawowym pomocy społecznej jest umożliwienie osobom i rodzinom życie w warunkach odpowiadających godności człowieka, przy czym, zapewnienie tego celu musi wiązać się z dopełnieniem innych unormowań tej ustawy i zamieszczonych w niej celów. Realizacja celu głównego ustawy o pomocy społecznej wyrażonego w art. 3 ust. 1 nie jest równoznaczna z tym, że osoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia z pomocy społecznej takie świadczenie otrzyma w wysokości i w formie przez siebie oczekiwanej. W tym zakresie organ administracji obowiązany jest w pierwszej kolejności ustalić, czy zgłoszona potrzeba występuje i jaki jest jej zakres. Działania podjęte przez organ pierwszej instancji i podtrzymane przez organ odwoławczy prowadzone były właśnie w tym kierunku.

Ponadto Sąd nie dopatrzył się w działaniu organów administracji publicznej naruszenia przywołanego w skardze art. 68 Konstytucji RP. Organy pomocy społecznej nie pozbawiły bowiem skarżącego możliwości otrzymania wnioskowanego świadczenia, a jedynie zobowiązały go do przedłożenia dokumentu potwierdzającego zasadność zażywania przepisanych leków. W ramach prowadzonego postępowania dowodowego organ pierwszej instancji kontaktował się z lekarzem prowadzącym skarżącego, który nie widział żadnych przeciwwskazań w wystawieniu żądanego dokumentu. Zatem w tym przypadku, nie przedłożenie żądanego dokumentu wynikało jedynie z braku aktywności po stronie skarżącego. Sąd zauważył, że pełnomocnik skarżącego, przekazując pismo procesowe dołączył do niego nowe zaświadczenie wystawione przez tegoż lekarza.

Odnośnie podniesionych w piśmie procesowym z dnia 9 stycznia 2013 r. zarzutów naruszenia art. 39 ustawy o pomocy społecznej oraz art. 7 i art. 80 k.p.a., poprzez domaganie się od strony przedłożenia zaświadczenia w przygotowanej przez siebie formie, Sąd wskazał, że są one niezasadne. Nowa treść art. 7 k.p.a. przewiduje bowiem, iż organ z urzędu lub na wniosek strony podejmuje wszelkie czynności niezbędne do wyjaśnienia okoliczności sprawy. Oznacza to, że w postępowaniu dowodowym prowadzonym przez organ administracji strona jest aktywnym uczestnikiem, a w przypadku szeregu dowodów jest wyłącznym źródłem ich uzyskania. Z tego typu sytuacją organy administracji spotkały się w rozpatrywanej sprawie, ponieważ przedmiotowe zaświadczenie może otrzymać wyłącznie osoba ubiegająca się o świadczenie z pomocy społecznej. Natomiast zadaniem organu jest stworzyć stronie możliwie najlepsze warunki jego uzyskania i przedłożenia. W ocenie Sądu analiza akt administracyjnych pozwala uznać, że w tym zakresie organ pierwszej instancji dochował wszystkich wymogów wynikających z przepisów prawa i z jednej strony zapewnił niezbędny czasokres na udostępnienie takiego dokumentu, a z drugiej skontaktował się z lekarzem i dysponował przyrzeczeniem wystawienia takiego dokumentu bez zbędnej zwłoki.

Co do zarzutów odnoszących się do merytorycznej treści wystawianego zaświadczenia, Sąd stwierdził, że wskazują one na nie zrozumienie istoty działań organu pomocy w omawianym zakresie, ponieważ organ administracji przeprowadzając wywiad środowiskowy uzyskuje również informację o chorobach osoby ubiegającej się od świadczenie, nadto z wykazu leków przedkładanych przez strony postępowania także można wysunąć wnioski, o których pisze pełnomocnik skarżącego. Jednakże najistotniejsze jest to, że wskazany dokument jest elementem prowadzonego postępowania dowodowego i jako taki podlega ochronie przewidzianej postanowieniami ustawy o pomocy społecznej. Zatem wszystkie osoby mające kontakt z jego treścią, obowiązane są do zachowania stosownej tajemnicy.

Odnośnie twierdzeń skarżącego, iż istotne informacje dla prowadzonego postępowania organ pierwszej instancji uzyskał z naruszeniem zasady pisemności, ponieważ na tę okoliczność przeprowadzono rozmowę telefoniczną, Sąd wskazał, że stanowisko to jest o tyle zasadne, że faktycznie w ramach postępowania dowodowego w postępowaniu administracyjnym obowiązuje zasada pisemności, jednakże wskazana zasada nie jest bezwzględna, ponieważ przepisy k.p.a. dopuszczają możliwość sporządzania adnotacji urzędowych. Ponadto informacja, która została uzyskana przez organ administracji w trakcie rozmowy telefonicznej została skarżącemu udostępniona, a tym samym zaistniałe uchybienie nie miało jakiegokolwiek wpływu na wynik prowadzonego postępowania, jak również nie stanowi podstawy do uwzględnienia wniesionej skargi.

Sąd nie zgodził się również ze stanowiskiem prezentowanym w skardze, zgodnie z którym decyzja organu pierwszej instancji oraz organu odwoławczego nie zawiera motywów podjętego rozstrzygnięcia.

Dodatkowo Sąd podkreślił, że w sprawach pomocy społecznej osoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia obowiązana jest ściśle współpracować z organem administracji w zakresie wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy. W tym zakresie to na stronie ciążył obowiązek udokumentowania występowania określonej sytuacji i bierność w tym zakresie wywołuje negatywne konsekwencje dla strony i nie może być przenoszona na organ. Brak wykazania przez stronę występowania określonej okoliczności uzasadnia podjęcie decyzji odmownej, a zatem organy administracji publicznej podjęły prawidłową decyzję.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł W. G., zarzucając zaskarżonemu orzeczeniu:

1. naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię oraz niewłaściwe zastosowanie, tj.

- naruszenie art. 39 ust. 1 i ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, przez przekroczenie granic swobodnego uznania w zakresie, w jakim Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że skarżący był zobowiązany do składania w określonych przez organ terminach zaświadczenia według wzoru przygotowanego przez Prezydenta Miasta K.;

- naruszenie art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych przez ujawnienie informacji o stanie zdrowia skarżącego;

- naruszenie art. 100 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej przez przetwarzanie danych osobowych skarżącego w zakresie wykraczającym poza zakres niezbędny dla przyznania świadczeń z zakresu pomocy społecznej;

2. naruszenie prawa procesowego mającego istotny wpływ na wynik postępowania poprzez naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 1 i art. 145 § 1 pkt 1) lit. c) p.p.s.a. oraz przepisów k.p.a., a to art. 75 i art. 220 § 1, przez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, wobec wadliwego wykonania funkcji kontrolnej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny polegające na błędnym przyjęciu, że stan zdrowia skarżącego nie był znany i wymagał ustalenia w drodze postępowania dowodowego, podczas gdy został on wcześniej ustalony przez organ pierwszej instancji.

Mając na uwadze powyższe zarzuty, autor skargi kasacyjnej wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gliwicach oraz przyznanie kosztów zastępstwa procesowego pełnomocnika z urzędu w wysokości 150% stawki minimalnej.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podniesiono, że możliwość żądania złożenia przez stronę wyjaśnień oraz przedłożenia dokumentów w toku postępowania dowodowego nie może stanowić podstawy do dowolności w zakresie takich żądań. Zakres prowadzonego postępowania dowodowego powinien być bowiem ograniczony do tych okoliczności, które mają istotne znaczenie dla wydania decyzji w sprawie.

W konsekwencji więc nie można żądać od strony składania wyjaśnień w zakresie, w jakim dowody w sprawie są w posiadaniu organu oraz w zakresie, który nie jest niezbędny do wydania decyzji. Tymczasem w niniejszej sprawie organ żądał od skarżącego złożenia zaświadczenia pomimo faktu, że posiadał zawarte w nim informacje na podstawie wcześniej złożonych zaświadczeń. Zatem zakres tych informacji nie był konieczny dla wydania decyzji w sprawie. Uzupełnienie tabeli przygotowanej przez organ pierwszej instancji nie było bowiem niezbędne dla wydania rozstrzygnięcia w sprawie. Żądane od skarżącego informacje były znane organowi z urzędu i powinny zostać dopuszczone w postępowaniu jako dowód w sprawie.

Skarżący wskazał ponadto, że przez żądanie dostarczenia wypełnionej tabeli został zobowiązany do przedstawienia jej w aptece. Tabela obejmuje również informacje, które pozwalają na ustalenie jednostek chorobowych osoby, dla której tabela jest wypełniana. Skarżący był więc zobowiązany do ujawnienia przed obsługą apteki chorób, na które cierpi. Fakt ten stanowi ujawnienie informacji o stanie zdrowia skarżącego bez jego zgody. W tym zakresie Wojewódzki Sąd Administracyjny dokonał więc błędnej wykładni art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych oraz art. 100 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej. Informacja o stanie zdrowia skarżącego powinna być ujawniona za jego zgodą.

Zdaniem skarżącego kasacyjnie odmowa przyznania świadczenia z zakresu pomocy społecznej nie powinna się jedynie opierać na dowolnym stwierdzeniu, że wcześniej złożone zaświadczenie utraciło ważność. Skarżący składał wobec organu pierwszej instancji wyjaśnienia, w których wskazał, że jego schorzenia mają charakter trwały, stąd nie ma podstaw do żądania aktualizacji informacji o stanie jego zdrowia co sześć miesięcy.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. wniosło o jej oddalenie.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna podlega oddaleniu, bowiem jej zarzuty sprowadzające się do zakwestionowania stanowiska Sądu co do braku podstaw do przyznania skarżącemu świadczenia z pomocy społecznej w formie zasiłku celowego na zakup leków nie mają usprawiedliwionych podstaw.

Zasiłek celowy jest świadczeniem pieniężnym zależnym od spełnienia kryterium dochodowego określonego w art. 8 ustawy o pomocy społecznej, przy jednoczesnym wystąpieniu jednej z okoliczności, o których mowa w art. 7 pkt 1-15 i zgodnie z art. 39 ust. 1 i 2 ustawy może zostać przyznany na zaspokojenie niezbędnej potrzeby bytowej, w tym w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów leków i leczenia.

W rozpoznanej sprawie poza sporem pozostaje, że wnioskujący o przyznanie zasiłku celowego na zakup leków spełniał kryterium dochodowe warunkujące przyznanie tego świadczenia. Skarżący kasacyjnie zarzuca natomiast organom administracji oraz Sądowi pierwszej instancji błędne przyjęcie, że w okolicznościach niniejszej sprawy żądanie od wnioskującego o przyznanie zasiłku celowego na leki przedłożenia aktualnego zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego konieczność ich stosowania wraz w wyceną wykracza poza zakres niezbędny do wydania decyzji w sprawie i narusza tym samym zasady postępowania dowodowego oraz prowadzi do niezgodnego z prawem ujawnienia danych osobowych. Z powyższym stanowiskiem nie można się jednak zgodzić.

Wskazać należy, że z treści art. 39 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej wynika, iż organ rozpoznając wniosek o przyznanie zasiłku na określony cel, obowiązany jest ustalić, czy zgłoszona potrzeba ma charakter niezbędnej potrzeby bytowej i jaki jest jej zakres. Jednocześnie organ przyznając zasiłek celowy powinien mieć na uwadze ogólne zasady przyznawania pomocy społecznej określone w art. 3 ustawy, zgodnie z którym pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka (ust. 1). Ponadto rodzaj, forma i rozmiar świadczenia powinny być odpowiednie do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy (ust. 3), zaś potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej (ust. 4). Powyższe oznacza, że choć przyznanie świadczenia z pomocy społecznej ma charakter uznaniowy, organ nie może podejmować decyzji w tym zakresie w całkowicie dowolny sposób. Musi bowiem jednocześnie uwzględnić środki finansowej, jakimi dysponuje oraz zakres zgłoszonych przez wnioskodawców żądań. W tej sytuacji samo zgłoszenie potrzeby udzielenia pomocy na określony cel nie przesądza automatycznie o uwzględnieniu żądania. Cel, na jaki ma być przyznana pomoc powinien być bowiem szczegółowo udokumentowany. W przypadku zgłoszenia potrzeby dofinansowania zakupu leków, samo złożenie wniosku nie jest więc wystarczające dla ustalenia zakresu i niezbędności tej potrzeby. Przyznanie świadczenia na ten cel jest bowiem uzasadnione w sytuacji, kiedy wnioskodawca udokumentuje, że stosowanie leków jest konieczne i niezbędne z medycznego punktu widzenia. Wymóg stosowania określonych leków musi być zatem potwierdzony stosownym zaświadczeniem lekarskim bądź receptą. Dopiero na podstawie takich dokumentów organ może ocenić potrzeby osoby wnioskującej o pomoc w pokryciu kosztów leczenia.

W rozpoznawanej sprawie, wbrew twierdzeniom skarżącego kasacyjnie, organy administracji oraz Sąd pierwszej instancji słusznie uznały, że dla spełnienia przesłanek określonych w art. 39 ust. 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej koniecznym było przedłożenie aktualnego zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego konieczność stosowania określonych leków wraz z wyceną, bowiem wcześniejsze zaświadczenie lekarskie z dnia 11 maja 2011 r. nie mogło stanowić podstawy do ustalenia aktualnych wydatków na leki. Wskazać w tym miejscu trzeba, że w okolicznościach niniejszej sprawy podstawą żądania przez organ przedstawienia takiego zaświadczenia był przepis art. 107 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej, zgodnie z którym w przypadku ubiegania się o przyznanie świadczenia z pomocy społecznej po raz kolejny, a także gdy nastąpiła zmiana danych zawartych w wywiadzie, sporządza się aktualizację wywiadu. W przypadku osób korzystających ze stałych form pomocy aktualizację sporządza się nie rzadziej niż co 6 miesięcy, mimo braku zmiany danych. Ponadto, jak wynika z akt sprawy, konieczność aktualizacji zaświadczenia lekarskiego wynikała również z rozmowy telefonicznej przeprowadzonej w dniu 17 listopada 2011 r. z lekarzem medycyny rodzinnej, który potwierdził, że wystawione przez niego zaświadczenie z dnia 11 maja 2011 r. nie ma charakteru bezterminowego i obecnie zasadne jest wystawienie nowego zaświadczenia. O powyższych ustaleniach strona została poinformowana. Dokonanie kolejnej wyceny leków było także konieczne ze względu na ustalenie ich aktualnych cen, które od maja 2011 r. mogły ulec zmianie. Działania organu zmierzające do uzyskania aktualnego zaświadczenia lekarskiego wraz z wyceną leków były zatem w pełni uzasadnione. Jednak pomimo dwukrotnego wezwania skarżącego do przedłożenia stosownych dokumentów oraz poinformowania go o przeprowadzonej rozmowie z lekarzem, nie wywiązał się z ciążącego na nim obowiązku. Należy w tym miejscu dodatkowo podkreślić, że obowiązkiem osób korzystających z pomocy społecznej jest współdziałanie w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej (art. 4 ustawy). Stosownie zaś do treści art. 11 ust. 2 ustawy, brak współdziałania osoby z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, czy też odmowa zawarcia kontraktu socjalnego lub niedotrzymywanie jego postanowień, mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej. Słusznie Sąd pierwszej instancji ocenił, że postępowanie skarżącego w tym zakresie należało ocenić jak brak takiej właśnie współpracy z organem pomocy społecznej, stanowiącej jednocześnie o niedotrzymaniu postanowień zawartego kontraktu socjalnego.

Mając na uwadze powyższe, nie można stwierdzić, jak chce tego skarżący kasacyjnie, że organ administracji przekroczył granice uznania, żądając przedstawienia aktualnego zaświadczenia lekarskiego wraz z wyceną leków. Słusznie przyjął Sąd Wojewódzki, że w okolicznościach niniejszej sprawy działania organu pierwszej instancji były w pełni zasadne. Zmierzały bowiem do określenia zakresu zgłoszonej potrzeby bytowej i ustalenia, czy nosi ona znamiona niezbędności w rozumieniu art. 39 ust. 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej. Ze wskazanych przyczyn zarzut błędnej wykładni i niewłaściwego zastosowania powołanego przepisu nie mógł zostać uwzględniony.

Odnosząc się do zarzutu błędnej wykładni art. 27 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych oraz art. 100 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, polegającej w ocenie skarżącego na nieuprawnionym ujawnieniu informacji o stanie jego zdrowia pracownikowi apteki, a tym samym przetwarzaniu danych osobowych w sposób wykraczający poza zakres niezbędny dla przyznania świadczenia, podnieść należy, że zakaz przetwarzania danych osobowych, o którym mowa w art. 27 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych nie dotyczy sytuacji, kiedy przepis szczególny innej ustawy zezwala na przetwarzanie takich danych bez zgody osoby, której dane dotyczą, i stwarza pełne gwarancje ich ochrony (ust. 2 pkt 2 ustawy), co ma miejsce w przedmiotowej sprawie. Stosownie bowiem do treści art. 100 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, w zakresie niezbędnym do przyznawania i udzielania świadczeń z pomocy społecznej można przetwarzać dane osób ubiegających się i korzystających z tych świadczeń dotyczące: pochodzenia etnicznego, stanu zdrowia, nałogów, skazań, orzeczeń o ukaraniu, a także innych orzeczeń wydanych w postępowaniu sądowym lub administracyjnym.

W postępowaniu w sprawie świadczeń z pomocy społecznej należy kierować się przede wszystkim dobrem osób korzystających z pomocy społecznej i ochroną ich dóbr osobistych. W szczególności nie należy podawać do wiadomości publicznej nazwisk osób korzystających z pomocy społecznej oraz rodzaju i zakresu przyznanego świadczenia (ust. 1). Zatem dane uzyskiwane w ramach prowadzonego postępowania w sprawie świadczeń z pomocy społecznej, w tym informacje o stanie zdrowia uzyskiwanie są wyłącznie na potrzeby postępowania administracyjnego w danej sprawie. Przedstawione więc przez stronę zaświadczenia lekarskie, recepty, czy też inne dokumenty dotyczące leczenia stanowią element postępowania dowodowego i jako takie podlegają ochronie zgodnie z przepisami ustawy o pomocy społecznej. W tej sytuacji, mając na uwadze poczynione wyżej rozważania co do niezbędności uzyskania kolejnego zaświadczenia lekarskiego wraz z aktualną wyceną stosowanych leków, nie można zarzucić organom administracji, że przetwarzały dane osobowe skarżącego niezgodnie z powołanym przepisami, co słusznie podkreślił Sąd pierwszej instancji. Brak jest zatem podstaw do uwzględnienia zarzutu naruszenia art. 27 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych oraz art. 100 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej.

W konsekwencji niezasadne okazały się zarzuty naruszenia przepisów postępowania co do zakresu przeprowadzonego postępowania dowodowego i uznania przez Sąd pierwszej instancji, że żądanie przedstawienia kolejnego zaświadczenia lekarskiego wraz z wyceną leków było niezbędne dla wyjaśnienia okoliczności sprawy.

W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), orzekł jak w sentencji.



Powered by SoftProdukt