Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Nie można mówić o wyrażeniu przez właściciela nieruchomości zgody na jej zajęcie na cel określony w art. 124b ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 518 ze zm.), w sytuacji w której z jednej strony wyraża on zgodę na wykonanie wnioskowanych czynności (wymiana słupa), z drugiej jednak formułuje warunki tej zgody, które nie są możliwe do zaakceptowania przez inwestora (wymiana dodatkowego słupa połączona z roszczeniami finansowymi).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Anna Sobolewska-Nazarczyk, Sędziowie sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska (spr.),, sędzia WSA Marek Leszczyński, Protokolant st. sekretarz sądowy Marta Anna Lawda, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 18 lutego 2016 r. sprawy ze skargi P. P. na decyzję Wojewody P. z dnia [...] listopada 2015 r. nr [...] w przedmiocie zobowiązania do udostępnienia nieruchomości w celu wykonania czynności związanych z remontem części napowietrznej linii elektroenergetycznej oddala skargę.

Starosta G. decyzją z dnia [...] października 2015 r. nr [...], zobowiązał P. P., będącego właścicielem nieruchomości położonej na terenie obrębu S., gmina S., oznaczonej jako działka nr [...] o powierzchni 3,6195 ha, do udostępnienia P. S.A. Oddział w B. ww. nieruchomości, w celu wykonania czynności związanych z remontem części napowietrznej linii elektroenergetycznej średniego napięcia SN15kW, polegającym na wymianie istniejącego drewnianego słupa energetycznego na nowy wykonany z żerdzi strunbetonowej, w okresie 6 miesięcy od daty wydania decyzji (pkt 1 decyzji). Decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności (pkt 2 decyzji).

Od powyższej decyzji odwołanie złożył P. P. i podał że wyraża zgodę na wymianę słupa pod warunkiem wymiany trzech słupów od ul. G., znajdujących się w tej samej linii. Podniósł również, że nie jest prawdą zawarta w oświadczeniu P. informacja o tym, że żądał 10.000 zł odszkodowania.

Wojewoda P. decyzją z dnia [...] listopada 2015 r. nr [...], na podstawie art. 9a w zw. z art. 124b ust. 1 i 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, uchylił zaskarżoną decyzję w części nadającej jej rygor natychmiastowej wykonalności i odmówił nadania tego rygoru, w pozostałej części zaskarżoną decyzję utrzymał w mocy. W uzasadnieniu podano, że wnioskodawca P. S.A. wskazał iż planowane prace będą polegały na remoncie urządzeń elektroenergetycznych posadowionych na przedmiotowej nieruchomości i związane są z wymianą istniejącego drewnianego słupa energetycznego na nowy. Trzon linii wybudowany został w latach pięćdziesiątych ubiegłego stulecia na słupach drewnianych oszczudlonych. Słup, którego remont jest przewidziany, jest wykonany z żerdzi drewnianych i jest w złym stanie technicznym, co jest spowodowane jego wyeksploatowaniem. Grozi on zawaleniem. Urządzenie zakwalifikowane zostało do wymiany z uwagi na zagrożenie życia i zdrowia osób i zwierząt przebywających w pobliżu linii. Remont polegał będzie na wymianie wyeksploatowanego słupa na nowy wykonany z żerdzi strunbetonowej w obecnym miejscu jego posadowienia. W ocenie organu odwoławczego wnioskodawca należycie uargumentował konieczność wymiany starego słupa na nowy. Jako dowód swych twierdzeń załączył zdjęcia obrazujące stan techniczny owego słupa.

Nadto organ odwoławczy wywiódł, że niezbędnym warunkiem wydania decyzji na podstawie art. 124b ust. 1 u.g.n. jest brak zgody właściciela nieruchomości na jej udostępnienie. W sprawie niniejszej P. S.A. do wniosku załączyła m.in. pisma z prowadzonych rokowań pomiędzy P. S.A. a właścicielem nieruchomości. Z pisma P. S.A. z dnia [...] listopada 2013 r. wynika, że wnioskodawca zobowiązał się po wykonaniu robót do doprowadzenia terenu działek do stanu pierwotnego oraz wypłacenia odszkodowania za szkody w uprawach rolnych, ogrodniczych i leśnych powstałych podczas budowy, modernizacji i usuwania awarii sieci elektroenergetycznych. W aktach sprawy znajdują się jeszcze dwa pisma skierowane do właściciela nieruchomości z dnia [...] kwietnia 2014 r. oraz z dnia [...] września 2014 r., ale tylko przy piśmie z [...] listopada 2013 r. znajduje się kserokopia zwrotnego potwierdzenia odbioru korespondencji potwierdzona za zgodność z oryginałem, która potwierdza, że P. P. odebrał korespondencję. W dokumentacji załączonej do wniosku znajdują się również dwa pisma właściciela nieruchomości P. P.; w jednym z pism wyraża on zgodę na wymianę słupa pod warunkiem uiszczenia jednorazowej opłaty w wysokości 10.000 zł, zaś w drugim piśmie uzależnia swoją zgodę na wymianę słupa od wymiany innego słupa. W ocenie organu odwoławczego z powyższych dokumentów można wywnioskować, że rokowania w celu uzyskania zgody zostały przeprowadzone a strony postawiły sobie wzajemnie warunki, które uznały za niemożliwe do przyjęcia.

Mając powyższe na uwadze organ odwoławczy stwierdził, że w przedmiotowej sprawie zostały spełnione przesłanki warunkujące wydanie decyzji zobowiązującej właściciela nieruchomości do jej udostępnienia. Zasadne było bowiem żądanie wnioskodawcy o zobowiązanie właściciela nieruchomości do jej udostępnienia w celu wymiany słupa uargumentowane tym, że obecny słup jest w złym stanie technicznym. Została spełniona również przesłanka braku zgody właściciela, ponieważ prowadzone rokowania nie doprowadziły do konsensusu pomiędzy właścicielem nieruchomości a inwestorem.

Niemniej jednak, pomimo prawidłowej decyzji organu I instancji w punkcie 1, zdaniem organu odwoławczego, należało ją uchylić w punkcie 2, który nadawał jej rygor natychmiastowej wykonalności. Organ odwoławczy podał, że niewątpliwie fakt, iż słup grozi zawaleniem i zagraża życiu ludzi oraz jego zawalenie spowoduje przerwę w dostarczaniu energii, powoduje ziszczenie przesłanek ochrony zdrowia lub życia ludzkiego, interesu społecznego oraz ważnego interesu gospodarczego. Przepis art. 124 ust. 1a stanowi lex specialis do art. 108 § 1 k.p.a. Zgodnie z regułą kolizyjną pierwszego stopnia lex specialis derogat legi generali. Art. 124 ust. 1a przewiduje, że wydając decyzję na podstawie art. 124 ust. 1 u.g.n. oraz 124b ust. 1 u.g.n. można wydać decyzję o niezwłocznym zajęciu nieruchomości, której obligatoryjnie nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności. Celem ustawodawcy wprowadzając art. 124 ust. 1a u.g.n. było wydanie odrębnej decyzji której, w sytuacji gdy wystąpi któraś z przesłanek zawartych w art. 108 § 1 k.p.a. lub będzie to uzasadnione ważnym interesem gospodarczym, nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności. Nie jest zatem możliwie nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji zobowiązującej właściciela nieruchomości do udostępnienia nieruchomości. Organ I instancji winien zatem wydać odrębną decyzję o niezwłocznym zajęciu nieruchomości, której nadałby rygor natychmiastowej wykonalności.

Skargę od tej decyzji do sądu administracyjnego złożył P. P. i podał, że wyraża zgodę na wymianę słupa pod warunkiem przebudowy trójnożnego słupa od ul. [...].

Organ w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie i podtrzymał swoje stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Skarżący na rozprawie w dniu 18 lutego 2016 r. dodatkowo wyjaśnił, że jego intencją była propozycja dla inwestora aby zakład energetyczny zamiast 3 słupów, postawił jeden w nowej technologii, albowiem na powierzchni 3 ha jego gruntów stoją 22 słupy energetyczne. W ubiegłym roku zakład energetyczny na jego wniosek zamiast 5 słupów, postawił 1 słup, a tym razem nie zgodzili się na jego propozycję. Jeśli chodzi o obecną inwestycję to zakład energetyczny ma zamiar wymienić drewniany słup i postawić obok siebie 2 słupy betonowe, w miejsce obecnych 4 starych drewnianych. Skarżącemu chodzi o to, aby dodatkowo jeszcze został zlikwidowany słup przy granicy, a na to zakład energetyczny nie chce się zgodzić.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył co następuje.

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem jej zarzuty i argumenty nie podważają legalności kwestionowanej decyzji.

Podstawę materialnoprawną zaskarżonej decyzji stanowił przepis art. 124b ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 518 ze zm., dalej powoływana jako u.g.n.), zgodnie z którym starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, w drodze decyzji zobowiązuje właściciela, użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługują inne prawa rzeczowe do nieruchomości do udostępnienia nieruchomości w celu wykonania czynności związanych z konserwacją, remontami oraz usuwaniem awarii ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń, nienależących do części składowych nieruchomości, służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, a także usuwaniem z gruntu tych ciągów, przewodów, urządzeń i obiektów, jeżeli właściciel, użytkownik wieczysty lub osoba, której przysługują inne prawa rzeczowe do nieruchomości nie wyraża na to zgody. Decyzja o zobowiązaniu do udostępniania nieruchomości może być także wydana w celu zapewnienia dojazdu umożliwiającego wykonanie czynności.

Z brzmienia tej regulacji wynika że może ona być zastosowana, jeśli kumulatywnie spełnione zostaną następujące przesłanki: a) wystąpi konieczność wykonania czynności związanych z konserwacją, remontami oraz usuwaniem awarii wymienionych w przepisie ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń, b) właściciel (użytkownik wieczysty lub osoba, której przysługują inne prawa rzeczowe do nieruchomości) nie wyraża zgody na udostępnienie nieruchomości w tym celu.

Zdaniem Sądu w rozpatrywanej sprawie zostały spełnione łącznie wymienione wyżej przesłanki warunkujące możliwość zastosowania ograniczenia wynikającego z art. 124b ust. 1 u.g.n.

Słusznie organ uznał, że wnioskodawca wykazał konieczność wykonania remontu części napowietrznej linii elektroenergetycznej, polegającego na wymianie istniejącego drewnianego słupa energetycznego na nowy wykonany z żerdzi strunbetonowej. Ze zdjęć dołączonych do akt sprawy, obrazujących stan techniczny słupa wynika, że jest on wyeksploatowany i może ulec zawaleniu. Jak podaje wnioskodawca przedmioty słup został zakwalifikowany do wymiany z uwagi na zagrożenie życia i zdrowia osób i zwierząt przebywających w pobliżu linii. Zły stan techniczny słupa może także spowodować występowanie coraz częstszych awarii sieci, którą zasilanych jest wielu odbiorców.

Zostało także wykazane spełnienie przesłanki niewyrażenia przez właściciela zgody na udostępnienie nieruchomości na określony ustawą cel. Jak podkreśla się w doktrynie i orzecznictwie wydanie decyzji w oparciu o art. 124b u.g.n. powinno zostać poprzedzone próbami uzyskania zgody osób mających prawa rzeczowe do nieruchomości na jej udostępnienie, a czynności te powinny zostać udokumentowane i dopiero ich bezskuteczność upoważnia do złożenia wniosku o wydanie decyzji. Zarówno zgoda jak i jej brak muszą być wyrażone przez właściwy podmiot w sposób jasny i niebudzący wątpliwości (vide: wyrok WSA w Warszawie z 23 listopada 2011 r., I SA/Wa 1110/12, pub. http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Przepis art. 124b u.g.n. nie wymaga, tak jak przepis art. 124 ust. 3 u.g.n., przeprowadzenia w tym zakresie rokowań w celu uzyskania zgody, jednak w praktyce w wielu wypadkach dochodzi do wymiany korespondencji, która w istocie będzie stanowić takie rokowania (por. komentarz do art. 124b ustawy o gospodarce nieruchomościami, G. Matusik, publ. w LEX). W orzecznictwie wypracowano pogląd, zgodnie z którym niemożność uzyskania zgody właściciela oznacza stan, gdy w ogóle nie odpowiedział on na zaproszenie do rokowań, sprzeciwił się wyrażaniu zgody albo też strony postawiły sobie wzajemnie takie warunki, że uznały je za niemożliwe do przyjęcia. (por. np. wyroki WSA w Rzeszowie z 12 sierpnia 2014 r., II SA/Rz 543/14 i z 3 września 2014 r. II SA/Rz 542/14, wyrok WSA w Warszawie z 1 grudnia 2011 r., I SA/Wa 1657/11, wyrok WSA w Poznaniu z 7 października 2009 r., IV SA/Po 381/09, pub. http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

W aktach przedmiotowej sprawy znajdują się dwa pisma skierowane do właściciela nieruchomości z dnia [...] kwietnia 2014 r. i z dnia [...] września 2014 r. oraz dwa pisma właściciela nieruchomości. W jednym z pism wyraża on zgodę na wymianę słupa pod warunkiem uiszczenia jednorazowej opłaty w wysokości 10.000 zł, zaś w drugim piśmie uzależnia swoją zgodę na wymianę wnioskowanego słupa od wymiany dodatkowo jeszcze innego słupa. Na rozprawie administracyjnej przeprowadzonej w dniu [...] marca 2015 r. właściciel nieruchomości podtrzymał swoje stanowisko, że wyraża zgodę na wymianę słupa, którego dotyczy wniosek (słup z czterema nogami) pod warunkiem wymiany słupa nieobjętego wnioskiem (słup z trzema nogami). W piśmie z dnia [...] czerwca 2015 r. wnioskodawca podał, że nie ma przeszkód technicznych dla przebudowy urządzeń elektroenergetycznych zgodnie z wnioskiem skarżącego, ale negocjacje w tym zakresie nie doszły do skutku z uwagi na roszczenia finansowe skarżącego. W ocenie Sądu organ prawidłowo ocenił, że powyższe okoliczności faktyczne świadczą o tym iż właściciel nieruchomości nie wyraził zgody na jej zajęcie. Nie można bowiem mówić o wyrażeniu przez właściciela nieruchomości zgody na jej zajęcie na cel określony w art. 124b ust. 1 u.g.n., w sytuacji w której z jednej strony wyraża on zgodę na wykonanie wnioskowanych czynności (wymiana słupa), z drugiej jednak formułuje warunki tej zgody, które nie są możliwe do zaakceptowania przez inwestora (wymiana dodatkowego słupa połączona z roszczeniami finansowymi).

Z tych względów skarga nie mogła odnieść skutku i jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu na podstawie art. 151 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.