Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Tadeusz Lipiński Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Matczak (spr.) Sędzia WSA Hanna Raszkowska Protokolant St. sekretarz sądowy Grażyna Wojtyszek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 lipca 2012 r. sprawy ze skargi R.C. i D.C. na niewykonanie przez Inspektora Nadzoru Budowlanego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia "[...]". sygn. akt "[...]" 1. wymierza Inspektorowi Nadzoru Budowlanego grzywnę w kwocie 200 zł (dwustu złotych); 2. zasądza od Inspektora Nadzoru Budowlanego na rzecz skarżących R. i D.C. solidarnie kwotę 457 zł (czterysta pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego; 3. stwierdza, że w prowadzonym przez Inspektora Nadzoru Budowlanego postępowaniu po wyroku z dnia "[...]". sygn. akt "[...]’ nie doszło do rażącego naruszenia prawa. WSA/wyr.1 – sentencja wyroku

Wyrokiem z dnia 31 stycznia 2012 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie (sygn. akt II SA/Ol 970/11) uwzględnił skargę R.C. i D.C. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia "[...]" Nr "[...]" w przedmiocie wykonania określonych czynności uchylając tę decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia "[...]".

W uzasadnieniu wyroku stwierdzono, iż organy orzekające w tej sprawie z naruszeniem art. 40 ustawy Prawo budowlane z 1974 r. uznały, iż w sprawie tej zachodzą przesłanki do legalizacji przedmiotowego ażurowego ogrodzenia na pojemniki na śmieci na działce nr "[...]" przy ul. "[...]" w M. Wskazano, iż organy winny w pierwszej kolejności ocenić czy w sprawie nie zachodzą przesłanki wymienione w art. 37 tej ustawy, a dopiero po ewentualnym ich wykluczeniu rozważyć czy znajduje zastosowanie procedura legalizacyjna. Wyjaśniono, iż organ odwoławczy zupełnie gołosłownie stwierdził, iż obiekt budowlany jest zgodny z obowiązującym w dacie zakończenia budowy miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, bowiem w tym zakresie nie przedstawiono żadnego dokumentu. Uznano, iż organy w tym zakresie nie przeprowadziły postępowania wyjaśniającego w stopniu pozwalającym na poczynienie jednoznacznych ustaleń odnośnie tego czy wybudowane w ramach samowoli budowlanej ogrodzenie na pojemniki na śmieci znajdowało się na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie były przeznaczone pod zabudowę albo przeznaczone pod innego rodzaju zabudowę. Nadto organ nie ustosunkował się w sposób wyczerpujący do drugiej z przesłanek obligujących do orzeczenia o rozbiórce samowolnie wybudowanego obiektu, gdy wybudowany obiekt powoduje, bądź w razie wybudowania spowodowałby niebezpieczeństwo dla ludzi lub mienia albo niedopuszczalne pogorszenie warunków zdrowotnych lub użytkowych dla otoczenia. Reasumując w sprawie winno być ponowione postępowanie wyjaśniające stosownie do art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 Kpa poprzez zgromadzenie i ocenę wszystkich dowodów niezbędnych do rozstrzygnięcia sprawy. Niezbędne jest ustalenie przeznaczenia terenu zgodnie z zapisami planu miejscowego w dacie zakończenia spornego obiektu oraz czy jego wybudowanie spowodowało niedopuszczalne pogorszenie warunków zdrowotnych lub użytkowych otoczenia.

Pismem z dnia 23 maja 2012 r. R. i D.C. wnieśli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie skargę na niezałatwienie sprawy przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (dalej: PINB) po prawomocnym wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 31 stycznia 2012 r. (sygn. akt II SA/Ol 970/1107) i wnieśli o wymierzenie PINB grzywny w określonej przez Sąd wysokości, stwierdzenie, że bezczynność organu nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa oraz zasądzenie solidarnie na rzecz skarżących kosztów podstępowania podług norm przepisanych. Wskazano, że pomimo przesłania organowi prawomocnego wyroku Sądu wraz z aktami sprawy do dnia wniesienia skargi organ nie załatwił sprawy pozostając bezczynny. Skoro bezczynność może być zwalczana w dwojaki sposób skarżący uznali, że powstępowanie w tej sprawie toczy się w sposób przewlekły ponad rozsądny termin, co uzasadnia wnioskowanie o wymierzenie organowi sankcji, która powinna zdyscyplinować jego dalsze postępowanie.

W odpowiedzi na skargę Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego wniósł o oddalenie skargi. Wyjaśnił, iż prawomocny wyrok WSA w Olsztynie z dnie 31 stycznia 2012 r. (sygn. II SA/Ol 970/11) otrzymał wraz z aktami sprawy w dniu 19 kwietnia 2012 r. Zawiadomieniem z dnia 7 maja 2012 r. poinformowano stronę o ponownym prowadzeniu postępowania, a następnie zawiadomieniem z 25 maja 2012r. zawiadomiono o terminie oględzin przedmiotowego ogrodzenia. Wobec powyższego wniosek o oddalenie skargi jest zasadny.

Na rozprawie w dniu 3 lipca 2012 r. pełnomocnik skarżących podtrzymał wniesioną skargę oraz zarzuty w niej wskazane. Dodatkowo podał, iż do chwili rozprawy PINB nie rozpoznał sprawy i nie zakończy postępowania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie ustalił, co następuje:

Na wstępie zważyć należy, iż zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269) sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem.

Rozpatrywana w tym zakresie skarga zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem wniesionej skargi jest żądanie wymierzenia organowi grzywny wobec nie wykonania wyroku Sądu na podstawie art. 154 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz.U. z 2012 r. poz. 270) zwanej dalej; ustawą ppsa.

Stosownie do art. 154 § 1 ustawy ppsa. w razie niewykonania wyroku uwzględniającego skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania oraz w razie bezczynności organu lub przewlekłego prowadzenia postępowania po wyroku uchylającym lub stwierdzającym nieważność aktu lub czynności strona, po uprzednim pisemnym wezwaniu właściwego organu do wykonania wyroku lub załatwienia sprawy, może wnieść skargę w tym przedmiocie, żądając wymierzenia temu organowi grzywny. Natomiast z ust. 6 tego przepisu wynika, iż grzywnę tę wymierza się do wysokości dziesięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie odrębnych przepisów.

Istota skargi wszczynającej to postępowanie sprowadza się zatem do zapewnienia skuteczności wyroków sądów administracyjnych nie tylko poprzez dyscyplinowanie organu do podjęcia stosownych działań, jeżeli bezczynność organu lub przewlekłe prowadzenie postępowania była przedmiotem kontroli sądu ale także w przypadku bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania po wyroku uchylającym lub stwierdzającym nieważność aktu lub czynności poprzez ukaranie organu za prowadzenie postępowania mimo upływu terminu określonego w ustawie Kodeksie postępowania administracyjnego - art. 35 Kpa. Wszczęcie postępowania w przedmiocie wymierzenia organowi grzywny za niewykonanie wyroku sądu sprowadza się jedynie do żądania zastosowania przez sąd określonych środków mających na celu dyscyplinowanie organu za niewykonanie wyroku sądowego.

Wymierzenie grzywny następuje w razie uwzględnienia skargi wniesionej przez stronę, która uprzednio zwróciła się do organu z pisemnym wezwaniem do wykonania wyroku. Z ww. warunku skarżący się wywiązali, bowiem pismem z dnia 5 maja 2012 r. wezwali PINB do wykonania wyroku WSA w Olsztynie z dnia 31 stycznia 2012 r. (sygn. akt II SA/Ol 970/11) poprzez załatwienie sprawy budowy bez zezwolenia ażurowego ogrodzenia na pojemniki na śmieci na działce nr "[...]" przy ul. "[...]" w M. pod rygorem skutków prawnych .

Po wezwaniu tym organ zawiadomił strony o ponownym prowadzeniu postępowania pismem z dnia 7 maja 2012 r. doręczonym stronie w dniu 9 maja 2012 r. a następnie pismem z dnia 25 maja 2012 r. poinformował o przeprowadzeniu oględzin przedmiotowego obiektu w dniu 6 czerwca 2012 r.

Z materiału dowodowego zebranego w tej sprawie wynika niewątpliwie, że PINB do chwili wyrokowania przez Sąd w tej sprawie nie wykonał wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 31 stycznia 2012 r. Nie zostało bowiem zakończone postępowanie wyjaśniające w kierunku wskazanym w wyroku Sądu poprzez wydanie decyzji administracyjnej, natomiast podejmowane w sprawie czynności świadczą o przewlekłym jej prowadzeniu, skoro pierwsza czynność podjęta została przez organ po upływie miesiąca od przekazania akt sprawy a dotyczyła przeprowadzenia oględzin. Za taką czynność nie może bowiem być uznane zawiadomienie o dalszym prowadzeniu postępowania, gdyż z przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego nie wynika taki obowiązek, skoro cały czas w tej sprawie toczy się postępowanie administracyjne.

W tym miejscu wskazać należy organowi, że stosownie do art. 35 § 3 kpa. załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania. Z § 4 tego przepisu wynika natomiast, iż przepisy szczególne mogą określać inne terminy niż określone w § 3. W tej sprawie przepisy ustawy Prawo budowlane z 1974 r. jak i z 1994 r. nie zawierają szczególnych regulacji, z których wynikałyby inne terminy załatwienia sprawy w sprawie postępowania dotyczącego ogrodzenia na pojemniki na śmieci, gdyż postępowanie to nie dotyczy wydania pozwolenia na budowę.

W błędnym przekonaniu pozostaje PINB , iż nie pozostaje w zwłoce z wykonaniem wyroku Sądu z dnia 31 stycznia 2012 r., gdyż jest w trakcie wykonywania tego orzeczenia i na dzień 6 czerwca 2012 r. wyznaczył oględziny przedmiotowego obiektu, skoro do chwili rozpoznania skargi nie została wydana decyzja administracyjna w tej sprawie.

Nadto z zaprezentowanego w odpowiedzi na skargę stanowiska organu wynika, że organ utożsamia skargę na bezczynność organu z instytucją skargi wnoszonej w trybie art. 154 ustawy ppsa. o wymierzenie grzywny za niewykonanie wyroku sądu. Wskazać w tym miejscu pozostaje, iż skargi te dotyczą różnych materii, bowiem skarga na bezczynność ma doprowadzić do określenia, czy organ jest zobowiązany w danej sytuacji do wydania aktu administracyjnego, natomiast skarga o ukaranie zmierza do wymierzenia sankcji za niewykonanie wyroku. Poza tym brak jest przepisów prawa, które wykluczałyby możliwość wystąpienia ze skargą o ukaranie organu za niewykonanie wyroku w sytuacji, gdy wcześniej strona skarżąca wykorzystuje środek w postaci skargi na bezczynność organu w rozpoznaniu jej sprawy. W przypadku skargi na niewykonanie wyroku bezwzględną przesłanką warunkującą dopuszczalność złożenia takiej skargi jest pisemne wezwanie organu do wykonania wyroku.

Jednocześnie należy wskazać, iż ustalenie wysokości wymierzonej grzywny pozostawione zostało miarkowaniu Sądu, a jedynie jej górną granicę określa art. 154 § 6 ustawy ppsa., zgodnie z którym grzywnę wymierza się do wysokości dziesięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie odrębnych przepisów. Sąd określając wysokość grzywny bierze pod uwagę takie elementy, jak charakter sprawy, okres pozostawania przez organ w bezczynności oraz podjęte działania w celu załatwienia sprawy. W niniejszej sprawie Sąd wymierzył grzywnę w wysokości 200 zł uznając, iż kwota ta będzie stanowić dla organu - PINB wystarczającą dolegliwość (w tym zakresie spełni swoją funkcję dyscyplinującą), stanowić też będzie wystarczający środek mobilizujący dla organu aby ten niezwłocznie wykonał wyrok Sądu z dnia 31 stycznia 2012 r.(sygn. akt II SA/Ol 970/11) i aby zapobiec bezczynności organu w przyszłości (w tym zakresie spełni grzywna swoją funkcję prewencyjną indywidualną).

Wobec tego stwierdzić należy, iż spełnione zostały przesłanki określone w art. 154 § 1 ustawy ppsa do uwzględnienia skargi R. i D.C. i wymierzenia organowi grzywny, wobec nie wykonania wyroku Sądu z 31 stycznia 2012r.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto w pkt 2, na podstawie art. 200 w związku z art. 205 § 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz § 14 ust. 1 pkt 1 lit c w zw. z § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349, ze zm). .

Sąd stwierdził nadto w pkt 3, że prowadzone postępowanie po wyroku Sąd nie nastąpiło z rażącym naruszeniem prawa. Obowiązek wydania rozstrzygnięcia w przedmiocie zaistnienia rażącego naruszenia prawa wprowadzony został ustawą z dnia 20 stycznia 2011 r. o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa (Dz. U. Nr 34 poz. 173), która weszła w życie z dniem 17 maja 2011 r. Za uznaniem, że prowadzone postępowanie nie miało miejsca z rażącym naruszeniem prawa przemawia w pierwszym rzędzie okoliczność, iż brak wykonania wyroku było spowodowane błędnym przekonaniem, iż w sprawie należy ponownie zawiadamiać strony o jej prowadzeniu, chociaż odległe wyznaczanie terminu przeprowadzenia czynności może świadczyć o przewlekaniu prowadzenia postępowania, jednakże z uwagi na upływ czasu od dnia otrzymania akt sprawy wraz z wyrokiem Sądu, co miało miejsce w dniu 19 kwietnia 2012 r. nie można jeszcze mówić o rażącym naruszeniu prawa, co zresztą w skardze przyznała strona wnosząc o orzeczenie, iż niewykonanie wyroku nie miało miejsca z rażącym naruszeniem prawa. Zatem okoliczności sprawy nie wskazują aby zaszły przesłanki do stwierdzenia, że niewykonanie wyroku miało miejsce z rażącym naruszeniem prawa.