Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Joanna Cylc-Malec, Sędziowie Sędzia NSA Witold Falczyński,, Sędzia WSA Bogusław Wiśniewski (sprawozdawca), Protokolant Asystent sędziego Marcin Małek, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 25 września 2009 r. sprawy ze skargi B. Ż. i K. Ż. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie zatwierdzenia projektu podziału nieruchomości oddala skargę.

Decyzją z dnia [...], nr rep[...] wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. w związku z art. 97 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami Samorządowe Kolegium Odwoławcze, po rozpatrzeniu odwołania B. i K. Ż., utrzymało w mocy decyzję wydaną z upoważnienia Prezydenta Miasta z dnia [...], nr [...] dotyczącą zatwierdzenia projektu podziału nieruchomości.

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji Samorządowe Kolegium Odwoławcze wyjaśniło, iż postępowanie w sprawie zostało wszczęte na wniosek K.i B. małż. Ż., którzy w dniu 3 grudnia 2008 r. wystąpili do Prezydenta Miasta o zatwierdzenie projektu podziału nieruchomości nr 103/1, położonej w Ch. przy ul. P. Projekt podziału nieruchomości wykonany został przez geodetę posiadającego uprawnienia zawodowe w zakresie określonym w art. 43 pkt 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. prawo geodezyjne i kartograficzne. Operat techniczny z dokumentacją dotyczącą podziału przedmiotowej nieruchomości został przyjęty do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego w dniu 24 listopada 2008 r. pod nr [....]. Proponowany projekt podziału przedmiotowej nieruchomości został pozytywnie zaopiniowany przez Prezydenta Miasta postanowieniem z dnia [...], nr [...].

Decyzją z dnia [...], nr [...] Prezydent Miasta zatwierdził projekt podziału nieruchomości położonej w Ch. przy ul. P. oznaczonej jako działka gruntu nr 103/1 o powierzchni 2882 m² oraz potwierdził, że wydzielone pod drogę publiczną działki gruntu, oznaczone numerami 103/3 o pow. 90 m², 103/4 o pow. 13 m² i 103/9 o pow. 252 m² przechodzą z mocy prawa na własność Miasta z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna. Organ I instancji stwierdził, iż przedłożony projekt podziału nieruchomości nie jest sprzeczny z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Miasta, uchwalonego Uchwałą Rady Miejskiej w Ch. z dnia [...], Nr [...], zgodnie z którym nowo powstałe działki gruntu przeznaczone są pod: 1) ulicę P. – ulicę lokalną w sieci dróg powiatowych (działka nr 103/3 o pow. 90m²); 2) ulicę nowo projektowaną – dojazdową (działka nr 103/4 o pow. 13m², D1. D-35); 3) ulicę nowo projektowaną - lokalną (działka nr 103/9 o pow. 252m², D1. L-34).

Od rozstrzygnięcia organu I instancji odwołanie wnieśli właściciele nieruchomości. Podnieśli, iż zgodę na przejście na własność Miasta przedmiotowych działek mogą wyrazić tylko po uzgodnieniu i wypłacie odszkodowania, gdyż odebranie działek bez wypłaty odszkodowania jest naruszeniem ich dóbr materialnych. Jednocześnie stwierdzili, że decyzja nie określa kategorii dróg, gdyż działki przeznaczone pod ulice nie mają określenia, że są drogami publicznymi.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...], nr rep. [...] utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. Kolegium stwierdziło, iż decyzja Prezydenta Miasta nie narusza prawa. Postępowanie w sprawie przeprowadzone zostało prawidłowo, a proponowany podział nieruchomości nie narusza ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Miasta zatwierdzonego uchwałą Rady Miejskiej w Ch. z dnia [...]. Powołany zaś w podstawie prawnej decyzji art. 98 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami wskazuje, że postępowanie podziałowe jako prowadzone z wniosku właścicieli nieruchomości skutkuje również przeniesieniem na Miasto Ch. prawa własności działek przeznaczonych pod drogi publiczne z mocy samej ustawy. Natomiast kwestia odszkodowania za utratę własności, jej wysokość i forma podlega oddzielnemu postępowaniu, które będzie prowadzone po zakończeniu podziału. Wysokość należnego odszkodowania będzie określona według cen rynkowych w drodze negocjacji opinii rzeczoznawcy majątkowego. Kolegium wyjaśniło również, iż podnoszony przez strony argument dotyczący określenia zawartego w treści zaskarżonej decyzji: "droga dojazdowa" i "droga lokalna" jako niemieszczącego się w treści art. 98 ust. 1 powołanej ustawy jest nietrafny, ponieważ zawarty tam wykaz kategorii dróg jest jedynie rozwinięciem przykładowym, nie zaś wykazem enumeratywnym rodzajów dróg publicznych, do których należą drogi zaplanowane w obszarze dzielonej działki.

Od powyższej decyzji skargę do sądu administracyjnego wnieśli B. i K. małż. Ż., domagając się jej uchylenia. Podnieśli, iż przejście na własność Miasta Ch. działek nr 103/4 i 103/9 nie znajduje uzasadnienia w podstawach prawnych, gdyż nowo projektowane ulice nie posiadają statusu dróg publicznych, a tylko takich dotyczy art. 98 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o oddalenie skargi, podtrzymując argumentację wyrażoną w zaskarżonej decyzji. W odniesieniu do zarzutów skargi Kolegium wyjaśniło, że na tym etapie postępowania podziałowego brak jest aktu prawnego zaliczającego daną drogę do określonej kategorii dróg publicznych, wobec czego skarżący błędnie wiążą skuteczność dyrektywy zawartej w art. 98 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami z nadaniem w chwili orzekania o podziale statusu drogi publicznej konkretnej drodze.

Rozpatrując sprawę Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga jako niezasadna podlegała oddaleniu. Zaskarżona decyzja nie narusza przepisów postępowania, ani przepisów prawa materialnego.

Stosownie do art.93 ust.1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004 r., Nr 261, poz. 2603). podziału nieruchomości można dokonać, jeżeli jest on zgodny z ustaleniami planu miejscowego, zarówno pod względem przeznaczenia terenu, jak i możliwości zagospodarowania wydzielonych działek. Zgodność podziału nieruchomości dzielonej na wniosek skarżących z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Miasta Ch. (uchwała Rady Miejskiej w Ch. z dnia [...], Nr [...]) została potwierdzona postanowieniem Prezydenta Miasta z dnia [...], Nr [...].

Decyzją Prezydenta Miasta z dnia [...] (utrzymaną w mocy zaskarżoną decyzją) zatwierdzono projekt podziału nieruchomości, w wyniku którego wydzielonych zostało osiem działek, z których trzy wydzielone zostały pod drogi publiczne: 1) ulicę P. – ulicę lokalną w sieci dróg powiatowych (działka nr 103/3); 2) ulicę nowo projektowaną – dojazdową (działka nr 103/4 D1. D-35); 3) ulicę nowo projektowaną - lokalną (działka nr 103/9 D1. L-34).

Istotnym skutkiem prawnym decyzji o zatwierdzeniu podziału nieruchomości jest odebranie prawa własności do działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne. W myśl art. 98 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe - z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis ten stosuje się także do nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek użytkownika wieczystego, z tym że prawo użytkowania wieczystego działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne wygasa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis stosuje się odpowiednio przy wydzielaniu działek gruntu pod poszerzenie istniejących dróg publicznych.

W wyniku podziału nieruchomości K. i B. małż. Ż. zostały wydzielone grunty pod drogi publiczne, które z mocy prawa przechodzą na własność Miasta Ch. z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna. Skarżący kwestionując stanowisko organu wyrażone w zaskarżonej decyzji, wskazali jako zarzut skargi, iż nowo projektowane ulice nie posiadają statusu dróg publicznych, a tylko takich dotyczy art. 98 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Sąd nie podziela stanowiska skarżących.

Na gruncie art. 98 ust.1 ustawy o gospodarce nieruchomościami pojęcie drogi publicznej nie oznacza drogi jako budowli zaliczonej do określonej kategorii drogi publicznej (krajowej, wojewódzkiej, powiatowej lub gminnej). Wydzielenie działki gruntu pod drogę publiczną oznacza w świetle art. 98 ust. 1 cyt. ustawy, iż obszar wydzielonej działki jest przeznaczony pod taką drogę w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. W wyroku z dnia 16 października 2007r. ( I OSK 1462/06 Legalis ) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, iż planowanie przebiegu drogi publicznej (gminnej, powiatowej, wojewódzkiej, krajowej) w ramach sporządzania planu zagospodarowania przestrzennego nie ma bezpośredniego związku z procedurą zaliczania istniejących dróg do odpowiedniej kategorii dróg publicznych wynikającą z przepisów ustawy o drogach publicznych. Zaliczenie nowego odcinka drogi do odpowiedniej kategorii drogi następuje po jego wybudowaniu z chwilą włączenia go do eksploatacji. Regulacja ta nie stoi na przeszkodzie wcześniejszemu uwzględnieniu projektowanego przebiegu drogi w planie zagospodarowania przestrzennego (wyrok z dnia 5 czerwca 2006 r., sygn. akt I SA/Wa 2210/05, publ. Lex nr 219231). Sąd wyjaśnił, iż zgodność z ustaleniami planu w myśl art. 93 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, dotyczy zarówno przeznaczenia terenu, jak i możliwości zagospodarowania wydzielonych działek gruntu (art. 93 ust. 2 ustawy). .

Powyższy pogląd Sąd podziela także w rozpatrywanej sprawie. Przyjęcie odmiennego stanowiska zawężałoby możliwości nabywania własności gruntów pod drogi publiczne, czyli pod inwestycje w zakresie budowy dróg gminnych, powiatowych, wojewódzkich lub krajowych, wyłącznie do umowy sprzedaży oraz wywłaszczenia (por. Wyrok WSA w Warszawie z dnia 18 stycznia 2006 r., sygn. akt I SA/Wa 2131/04). Zatem w świetle powyższych rozważań argumenty podnoszone przez skarżących są niezasadne. Okoliczność, że przedmiotowe działki wydzielone po drogi nie zostały w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego Miasta Ch. nazwane drogami gminnymi czy np. wojewódzkimi, lecz lokalnymi nie oznacza, że nie są drogami publicznymi. Dla zaistnienia przesłanek określonych w omawianym przepisie art. 98 ust. 1 wystarczy, że drogi będą ujęte w planie zagospodarowania przestrzennego, chodzi bowiem o samo przeznaczenie pod drogi publiczne, a nie posiadanie statusu drogi publicznej. Kategoria drogi publicznej może być nadana zgodnie z ustawą o drogach publicznych dopiero wówczas, gdy droga spełnia ustawową funkcję w sieci drogowej, a więc po uzyskaniu prawnie określonych parametrów techniczno-użytkowych, oznaczających w istocie wybudowanie drogi. Nie można więc kategorii drogi publicznej nadać w samym planie miejscowym, skoro droga może być prawnie uznana za drogę publiczną dopiero po zaliczeniu jej do jednej z ustawowych kategorii na podstawie odrębnego aktu administracyjnego (rozporządzenia właściwego ministra lub uchwały właściwego organu).

Informacja w przedmiocie skutku określonego w art. 98 ust. 1 cyt. ustawy (tj. przejście prawa własności) zamieszczona została w punkcie 2 decyzji. Oczywiste jest, że te postanowienia decyzji w sprawie podziału nieruchomości dotyczące przejścia prawa własności nie miały w sprawie żadnego znaczenia w świetle cyt. wyżej regulacji art. 98 ust. 1, gdyż przejście prawa własności nie dokonuje się z mocy decyzji w sprawie podziału, ale z mocy prawa (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego dnia 5 stycznia 2006 r., sygn. I OSK 276/05). Skutki określone w powołanym przepisie nie są bowiem przedmiotem rozstrzygnięcia decyzji o zatwierdzeniu podziału nieruchomości, lecz skutkiem prawnym tej decyzji, na którego zaistnienie w chwili zatwierdzenia podziału nie ma wpływu ani dotychczasowy właściciel nieruchomości, ani organ orzekający o zatwierdzeniu podziału, ani też podmiot publicznoprawny przejmujący nieruchomość.

Należy zważyć, że instytucja przewidziana w cytowanym wyżej przepisie jest obok nabycia w drodze umowy sprzedaży, czy wywłaszczenia - jedną z form pozyskiwania terenów na cele publiczne. Uregulowanie zawarte w art. 98 ust. 1 powołanej ustawy mieści się w konstytucyjnym pojęciu wywłaszczenia przez fakt, iż w wyniku wydzielenia ostateczną decyzją o podziale działek gruntu pod drogę, następuje pozbawienie dotychczasowego właściciela własności tych działek. W toku postępowania administracyjnego na etapie odwołania od decyzji organu I instancji wnioskodawcy postępowania podziałowego podnieśli, iż mogą wyrazić zgodę na przejście przedmiotowych działek na własność podmiotu publicznoprawnego po uzgodnieniu i wypłacie odszkodowania. Należy więc wyjaśnić, że za działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem, a właściwym organem. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości (w art. 98 ust. 3 powołanej ustawy). Z powyższego wynika zatem, że ustawowy obowiązek wypłaty odszkodowania powstaje dopiero z chwilą, kiedy decyzja o zatwierdzeniu podziału dokonanego na wniosek właściciela nieruchomości stała się ostateczna, a w decyzji tej postanowiono o wydzieleniu działki gruntu pod drogę publiczną. Obowiązek ten może być realizowany w drodze cywilnoprawnej poprzez uzgodnienie wysokości odszkodowania między właścicielem bądź użytkownikiem wieczystym a organem, albo - gdy do takiego uzgodnienia nie dojdzie - w drodze administracyjnej przez wydanie decyzji o ustaleniu wysokości odszkodowania na zasadach i w trybie określonych w przepisach o odszkodowaniach za wywłaszczenie nieruchomości.

Mając powyższe na względzie, Sąd oddalił skargą na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r., Nr 153, poz. 1270 ze zm.).