Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Andrzej Kisielewicz (spr.) Sędzia NSA Janusz Drachal Sędzia NSA Urszula Raczkiewicz Protokolant Magdalena Sagan po rozpoznaniu w dniu 3 czerwca 2009 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej S. A. w M., Niemcy od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 16 lipca 2008 r. sygn. akt VI SA/Wa 441/08 w sprawie ze skargi S. A. w M., Niemcy na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] stycznia 2008 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy oddala skargę kasacyjną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. wyrokiem z dnia 16 lipca

2008 r. o sygn. akt VISA/Wa 441/08 oddalił skargę S. A. z siedzibą w M. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] stycznia 2008 r. nr [...]w sprawie odmowy udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy "TIM".

Sąd orzekał w następującym stanie faktycznym i prawnym:

Urząd Patentowy RP w decyzji z dnia [...] kwietnia 2007 r. odmówił, na podstawie art. 132 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.), dalej p.w.p., spółce S. A. z siedzibą w M., dalej spółka S., uznania w Polsce ochrony na znak towarowy "TIM", zgłoszony w trybie Porozumienia Madryckiego o międzynarodowej rejestracji znaków towarowych pod numerem IR [...] dla towarów wyszczególnionych w klasie 10 obejmujący: aparaty, urządzenia do rezonansu magnetycznego, urządzenia do spektroskopii protonowej, części do aparatów i urządzeń. W uzasadnieniu decyzji organ stwierdził, że wnioskowany znak towarowy jest podobny do znaku towarowego słowno - graficznego "TIM" zarejestrowanego na rzecz "T." Sp. z o.o. z siedzibą w W. z prawem pierwszeństwa od dnia 10 lutego 1992 r. i przeznaczonego do oznaczania towarów w klasach 5, 35, 42 i w klasie 10 obejmującej aparaty i urządzenia chirurgiczne medyczne, stomatologiczne oraz weterynaryjne. Organ uznał, że obydwa znaki towarowe są podobne pod względem fonetycznym i znaczeniowym. Ponadto stwierdził, że towary dla oznaczenia których są przeznaczone te znaki, mają charakter jednorodzajowy. W ocenie Urzędu Patentowego RP nie jest istotna okoliczność, że odbiorcami towarów opatrzonych znakiem towarowym "TIM" są wyspecjalizowani w określonej dziedzinie konsumenci, gdyż przy takim podobieństwie znaków i towarów ryzyko wprowadzenia w błąd jest znaczące.

Po rozpoznaniu wniosku spółki S. o ponowne rozpatrzenie sprawy Urząd Patentowy RP decyzją z dnia [...] stycznia 2008 r. utrzymał w mocy rozstrzygnięcie wydane w I instancji. Organ podtrzymał argumentację wyrażoną w zaskarżonej decyzji i uznał, że obydwa znaki towarowe "TIM" są oznaczeniami identycznymi w aspekcie fonetycznym, znaczeniowym. Zdaniem organu zastosowanie odmiennej grafiki nie prowadzi do wyeliminowania ryzyka wprowadzenia w błąd co do pochodzenia towarów. Niedopuszczalne jest więc udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy, którego zakres pokrywałby się choćby w części z zakresem prawa ochronnego innego istniejącego znaku towarowego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. nie dopatrzył się uchybień zarzucanych w skardze przez spółkę S. i utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. Sąd I instancji podkreślił, że istotą znaku towarowego jest jego funkcja dystynktywna. Znak towarowy służy odróżnieniu towarów jednego przedsiębiorcy od towarów drugiego przedsiębiorcy. Ochrona znaku towarowego zarejestrowanego w trybie Porozumienia Madryckiego nie oznacza automatycznego objęcia ochroną tego znaku w Polsce. Otrzymana przez Urząd Patentowy RP notyfikacja o dokonanej rejestracji międzynarodowej jest traktowana jako zgłoszenie krajowe, które organ poddaje kontroli zgodnie z obowiązującym w Polsce porządkiem prawnym i podejmuje decyzję o rejestracji znaku lub jego odmowie.

W skardze kasacyjnej od wyroku Sądu I instancji spółka S. A. zarzuciła na podstawie art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1280 ze zm.). dalej p.p.s.a., naruszenie przepisów postępowania w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy, tj.

- art. 3 § 2 p.p.s.a. w zw. z 1 § 2 p.u.s.a. przez zaniechanie rozpoznania zasadniczych zarzutów skargi na decyzję Urzędu Patentowego RP na skutek czego, zaskarżona decyzja nie została poddana kontroli,

- art. 131 w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. polegające na oddaleniu skargi przez Sąd I instancji, pomimo naruszenia przez Urząd Patentowy RP art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p. oraz art. 7 i 77 k.p.a. mającego wpływ na wynik sprawy i uzasadniającego uchylenie decyzji Urzędu Patentowego RP przez ten Sąd.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej spółka S. podniosła, że Sąd I instancji przy analizie podobieństwa znaków towarowych "TIM" nie wziął pod uwagę elementów dotyczących różnic towarów i formy przedstawieniowej znaków towarowych. Nieidentyczność towarów tzn. aparatów i urządzeń medycznych opatrzonych znakiem "TIM" powoduje, że ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd może być stosunkowo łatwo wyeliminowane. Dodatkowym elementem uniemożliwiającym konfuzję co do pochodzenia towarów jest charakterystyczna grafika znaku TIM R- [...]. Sporny znak towarowy obejmuje urządzenia specjalistyczne o szczególnym przeznaczeniu, skierowane do wąskiej grupy odbiorców. Towary oznaczone tym znakiem towarowym nie należą do produktów nabywanych codziennie lecz na specjalne zamówienie klientów.

Mając na uwadze powyższe spółka Siemens wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów postępowania.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie jest uzasadniona. W myśl art. 183 §1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej biorąc pod uwagę z urzędu jedynie nieważność postępowania, która zachodzi w przypadkach wymienionych enumeratywnie w § 2 tego przepisu. W rozpoznawanej sprawie nie występuje żadna z przesłanek powodujących nieważność postępowania przed Sądem I instancji.

Skarga kasacyjna zawiera w podstawach skargi zarzuty naruszenia prawa procesowego. W ramach tej podstawy kasacyjnej Spółka S. zarzuciła Sądowi I instancji nieuzasadnione oddalenie skargi na decyzję Urzędu Patentowego RP pomimo naruszenia przez ten organ 7 i 77 § 1 k.p.a. i art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p. przy badaniu podobieństwa znaków towarowych i towarów oraz nieustosunkowanie się Sądu I instancji do zarzutów podniesionych w tym zakresie w skardze. Z uzasadnienia skargi kasacyjnej wynika również, że skarżący zarzucił Sądowi I instancji naruszenie prawa materialnego tj. art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego zarzuty te są nieusprawiedliwione.

W myśl art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p. "nie udziela się prawa ochronnego na znak towarowy identyczny lub podobny do znaku towarowego, na który udzielono prawa ochronnego lub zgłoszonego w celu uzyskania prawa ochronnego (o ile na znak taki zostanie udzielone prawo ochronne) z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz innej osoby dla towarów identycznych lub podobnych, jeżeli zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje w szczególności ryzyko skojarzenia znaku ze znakiem wcześniejszym." Celem cytowanej regulacji jest ochrona znaków już zarejestrowanych przed późniejszą rejestracją oznaczeń stanowiących ich imitację lub podobnych dla takich samych lub podobnych produktów.

Przepis art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p. określa przesłanki, których wystąpienie uniemożliwia uzyskanie prawa ochronnego na znak towarowy przez inny podmiot.

Są to: podobieństwo znaków, jednorodzajowość towarów oraz ryzyko wprowadzenia w błąd odbiorcy towarów. Postępowanie organu mające na celu zbadanie dwóch kolizyjnych znaków towarowych powinno być przeprowadzone w oparciu o te przesłanki. Standardy takiego postępowania zostały zdefiniowane w orzecznictwie wspólnotowym. W wielu orzeczeniach Europejski Trybunał Sprawiedliwości oraz Urząd ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (OHIM) wyraził pogląd, że w postępowaniu zgłoszeniowym należy zbadać całościowo przeciwstawione oznaczenia tzn. przeprowadzić syntetyczną ocenę ogólnego wrażenia jakie wywołują porównywane znaki towarowe na potencjalnym odbiorcy towarów opatrzonych tymi znakami. Należy więc brać pod uwagę wszystkie elementy składające się na te oznaczenia (Por. wyrok ETS C- 120/04 ws. Medion, wyrok ETS C- 251/95 ws. Sabel BV v Puma AG). Chodzi tutaj o podobieństwo w sensie wizualnym, fonetycznym i koncepcyjnym z uwzględnieniem elementów odróżniających i dominujących (Por., decyzja OHIM z dnia 31.10.2008 r. Nr B 1 1 160 912 ws. Royal) Co do jednorodzajowości towarów, to organ przy badaniu tego aspektu powinien wziąć pod uwagę naturę produktów, przeznaczenie, sposób używania, konkurencyjność towarów wobec siebie, komplementarność towarów oraz obszar ich dystrybucji (Por. Decyzja OHIM Z 28. 08. 2008 r. Nr B 848 442 ws. Kawasaki, wyrok ETS C-39/97 Canon Kabushiki Kaisha v Metro Goldwyn Mayer). Wreszcie ostatnim istotnym elementem podlegającym ocenie organu w postępowaniu zgłoszeniowym jest ryzyko wprowadzenia relewantnego odbiorcy w błąd. Przy czym w świetle art. 132 ust.2 pkt 2 p.w.p. nie chodzi tylko o tzw. ryzyko bezpośrednie, czyli o sytuację, gdy podobieństwo przeciwstawionych znaków jest tak bliskie, że odbiorca może je łatwo pomylić ale także o ryzyko pośrednie polegające na tym, że potencjalny klient może błędnie kojarzyć ze sobą obydwa znaki. Ryzyko konfuzji, o którym mowa we wspomnianym przepisie ustawy, obejmuje więc prawdopodobieństwo wprowadzenia klienta w błąd co do pochodzenia towaru sensu stricto jak również ryzyko błędu co do powiązań źródeł pochodzenia towarów opatrzonych przeciwstawionymi znakami. Chodzi tutaj bowiem o taką sytuację, gdy przeciętny odbiorca, w następstwie skojarzenia dwóch znaków towarowych, może przypuszczać, że przedsiębiorstwo używające znaku podobnego pozostaje z podmiotem uprawnionym z wcześniejszej rejestracji w stosunkach gospodarczych lub prawnych, związkach organizacyjnych istotnych dla wytworzenia, oznaczenia i wprowadzenia danego towaru do obrotu (Por. Wojciech Włodarczyk, Kolizja znaków towarowych: sprawa złotego zajączka Lindt Goldhase - polemika, Europejski Przegląd Sądowy Nr 12/2008, str. 39). Przy badaniu dwóch kolizyjnych znaków towarowych organ powinien ocenić wszystkie te okoliczności. W rozpoznawanej sprawie Urząd Patentowy odmówił udzielenia prawa ochronnego Spółce S. na znak towarowy "TIM" z uwagi na podobieństwo tego znaku do znaku słowno - graficznego "TIM", wcześniej zarejestrowanego na rzecz polskiej spółki "T." z pierwszeństwem od 10 lutego 1992 r. Organ słusznie uznał, że obydwa znaki są identyczne w warstwie słownej i fonetycznej, a towary nimi opatrzone są adresowane do tego samego odbiorcy. Nie ma znaczenia okoliczność, że odbiorcą w tym przypadku jest podmiot profesjonalny - placówki lecznicze, szpitale, gdyż przy takim podobieństwie znaków istniało ryzyko błędu odbiorcy co do źródła pochodzenia towarów oznaczonych tymi znakami, tym bardziej, że sporny znak towarowy obejmował produkty z klasy 10 klasyfikacji nicejskiej, dla której prawo z rejestracji uzyskał wcześniej polski przedsiębiorca. Wprawdzie zgłoszenie skarżącej spółki dotyczyło konkretnych towarów z tej klasy tj.,: aparatów i urządzeń do rezonansu magnetycznego, urządzeń do spektroskopii protonowej oraz części do tych do aparatów i urządzeń a prawo z rejestracji znaku przeciwstawionego obejmowało całą klasę 10, to jednak towary skarżącej spółki pokrywają się z towarami objętymi zakresem ochrony przyznanej polskiej spółce na znak towarowy "TIM". Biorąc pod uwagę te dwa elementy: wysokie podobieństwo przeciwstawionych znaków towarowych oraz ten sam zakres towarów objętych ochroną znaków Urząd Patentowy RP prawidłowo uznał, że odbiorca towarów opatrzonych znakiem "TIM" będzie mógł utożsamiać ich producentów tzn. będzie mógł przypuszczać, że polski i niemiecki podmiot są ze sobą powiązane, w sytuacji gdy są to dwa niezależne i konkurencyjne wobec siebie przedsiębiorstwa. W kontekście tych okoliczności organ miał zatem podstawy do odmowy udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy "TIM" Spółce S.. Wbrew zarzutom strony skarżącej Urząd Patentowy RP porównał obydwa znaki towarowe i wnikliwie zbadał zdolność rejestrową znaku spółki skarżącej pod kątem kryteriów określonych w art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p. Nie można więc stwierdzić, że organ naruszył art. 7 i 77 § 1 k.p.a. Sąd I instancji odniósł się do tej kwestii w zaskarżonym wyroku, podzielił stanowisko Urzędu Patentowego RP i utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. Rozstrzygnięcie Sądu I instancji jest pod tym względem prawidłowe. W związku z tym nie ma również uzasadnionych podstaw zarzut naruszenia przez Sąd art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p.

Z wymienionych powodów Naczelny Sąd Administracyjny oddalił, na podstawie art. 184 p.p.s.a., skargę kasacyjną.