Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych
|
drukuj zapisz |
6118 Egzekucja świadczeń pieniężnych, Egzekucyjne postępowanie, Minister Finansów, Uchylono zaskarżony wyrok w części i przekazano sprawę do ponownego rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny, II FSK 209/09 - Wyrok NSA z 2010-06-16, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA
II FSK 209/09 - Wyrok NSA
|
|
|||
|
2009-02-11 | |||
|
Naczelny Sąd Administracyjny | |||
|
Jan Grzęda Stefan Babiarz /przewodniczący/ Tomasz Zborzyński /sprawozdawca/ |
|||
|
6118 Egzekucja świadczeń pieniężnych | |||
|
Egzekucyjne postępowanie | |||
|
III SA/Wa 1497/08 - Wyrok WSA w Warszawie z 2008-10-17 | |||
|
Minister Finansów | |||
|
Uchylono zaskarżony wyrok w części i przekazano sprawę do ponownego rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny | |||
|
Dz.U. 2005 nr 229 poz 1954 art. 54 par. 1 i par. 4, Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - tekst jedn. |
|||
Tezy
Zakończenie postępowania egzekucyjnego nie niweczy możliwości wniesienia skargi na czynności egzekucyjne w trybie art. 54 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm.), ani nie stanowi przeszkody dla rozstrzygnięcia takiej skargi. |
||||
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Stefan Babiarz, Sędziowie: NSA Jan Grzęda, NSA Tomasz Zborzyński (sprawozdawca), Protokolant Szymon Mackiewicz, po rozpoznaniu w dniu 16 czerwca 2010 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Ministra Finansów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 października 2008 r. sygn. akt III SA/Wa 1497/08 w sprawie ze skargi W. B. na postanowienia Ministra Finansów z dnia 25 marca 2008 r. nr [...]; [...] w przedmiocie skarg na czynności egzekucyjne 1) uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej postanowienia Ministra Finansów z dnia 25 marca 2008 r. nr [...] i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, 2) zasądza od W. B. na rzecz Ministra Finansów kwotę 340 (trzysta czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego. |
||||
Uzasadnienie
Sygnatura akt II FSK 209/09 U z a s a d n i e n i e Zaskarżonym wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uwzględnił skargę W.B. i uchylił dwa postanowienia Ministra Finansów oddalające skargi zobowiązanego na czynności egzekucyjne, polegające na zajęciu wynagrodzenia za pracę oraz na zajęciu rachunku bankowego. Stan sprawy Sąd przedstawił następująco: Dnia 12 października 2006 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w I. wystawił tytuł wykonawczy Nr [...], obejmujący zaległości podatkowe skarżącego w podatku od towarów i usług za październik, listopad i grudzień 2002 r. oraz styczeń 2003 r., a także odsetki od tych zaległości. Dnia 20 listopada 2006 r. organ ten dokonał zajęcia rachunku bankowego skarżącego oraz jego wynagrodzenia za pracę, doręczając mu zawiadomienia o podjętych czynnościach egzekucyjnych dnia 22 listopada 2006 r. Dnia 4 grudnia 2006 r. skarżący wniósł zarzuty w trybie art. 33 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm., dalej: u.p.e.a.), a dnia 5 grudnia 2006 r. – skargi na podjęte czynności egzekucyjne w trybie art. 54 § 1 u.p.e.a. Zarzucił, że ze względu na ukończone postępowanie upadłościowe egzekwowany obowiązek nie istnieje, a ponadto, że błędnie obliczono wysokość odsetek, które od daty ogłoszenia upadłości nie biegną. Dyrektor Izby Skarbowej w B. postanowieniami z dnia 9 stycznia 2007 r. skargi te oddalił, stwierdzając, że stawiane przez skarżącego zarzuty powinny być zbadane w trybie przewidzianym w art. 33 u.p.e.a., a nie w trybie skargi na czynności egzekucyjne. To stanowisko zaakceptował także Minister Finansów, postanowieniami z dnia 15 czerwca 2007 r. utrzymując w mocy postanowienia Dyrektora Izby Skarbowej w B.. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 3 grudnia 2007 r. uchylił postanowienia Ministra Finansów, uznając, że organ ten nie odniósł się do podniesionego przez skarżącego zarzutu podania różnych kwot odsetek w tytule wykonawczym i w zawiadomieniu o zajęciu prawa majątkowego. Postanowieniami z dnia 25 marca 2008 r. Minister Finansów ponownie utrzymał w mocy skarżone postanowienia Dyrektora Izby Skarbowej w B., wskazując, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy orzeczeniem z dnia 27 sierpnia 2007 r. odrzucił skargę w przedmiocie zarzutów w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej (wniesionych w trybie art. 33 u.p.e.a.). Wyjaśnił także, że różnica w wysokości odsetek wynika stąd, że są one naliczane od następnego dnia po dniu, w którym upłynął termin płatności; ponieważ daty wystawienia tytułu wykonawczego i zawiadomienia o zajęciu są różne, inna jest także wysokość odsetek. W skardze na postanowienia Ministra Finansów, skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, skarżący zarzucił, że pomiędzy wskazanymi w postanowieniu datami upłynęło tylko 39 dni, a różnica w wysokości odsetek nie jest adekwatna do tej niewielkiej różnicy czasowej (w tytule wykonawczym – 555,20 zł, w zawiadomieniu – 6.692,68 zł). Podniósł także, że dnia 19 listopada 2007 r. Dyrektor Izby Skarbowej w B. wskutek rozpoznania zarzutów wniesionych w trybie art. 33 u.p.e.a. umorzył postępowanie egzekucyjne, stwierdzając, że nie było podstaw do wystawienia tytułu wykonawczego na podstawie deklaracji podatkowych, skoro istniała lista wierzytelności sporządzona w postępowaniu upadłościowym. W odpowiedzi na skargę Minister Finansów wniósł o jej oddalenie, podnosząc, że skoro postępowanie egzekucyjne zakończono dopiero dnia 2 stycznia 2008 r., fakt ten nie może wpływać na ocenę prawidłowości czynności egzekucyjnej dokonanej dnia 6 listopada 2006 r. Uwzględniając skargę na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej: P.p.s.a.) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził, że w postępowaniu w przedmiocie skargi na czynność egzekucyjną nie orzeka się o zasadności wszczęcia postępowania egzekucyjnego, ani nie ocenia prawidłowości jego prowadzenia, a jedynie bada ograniczony wycinek tego postępowania. Ponieważ postępowanie wszczęte wniesieniem takiej skargi ma charakter incydentalny, Sąd – powołując się na pogląd M. Romańskiej (w: J. Nieczyporuk i inni, "System egzekucji administracyjnej", Warszawa 2004) – uznał, że ramy czasowe, w których skarga ta może być rozpatrzona, wyznacza czas trwania postępowania egzekucyjnego. Oznacza to, że po zakończeniu postępowania egzekucyjnego zobowiązany skargi takiej nie może skutecznie złożyć, a organ nadzoru nie może jej rozpatrzyć. Ponieważ w rozpoznawanej sprawie do umorzenia postępowania egzekucyjnego doszło przed rozpatrzeniem zażalenia skarżącego przez Ministra Finansów, organ ten nie mógł podjąć rozstrzygnięcia co do zasadności zażalenia, jako że rozstrzygnięcie kwestii incydentalnej stało się zbędne – zwłaszcza, że zgodnie z art. 60 § 1 pkt 3 u.p.e.a. umorzenie postępowania egzekucyjnego powoduje, co do zasady, uchylenie dokonanych czynności egzekucyjnych. Dlatego też Minister Finansów powinien umorzyć postępowanie zażaleniowe jako bezprzedmiotowe na podstawie art. 138 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm., dalej: K.p.a). W wywiedzionej od powyższego wyroku skardze kasacyjnej Minister Finansów wniósł o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania. Podniósł zarzuty: 1) naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 54 u.p.e.a. polegające na przyjęciu, że organ nadzoru nie może rozpatrzyć skargi na czynności egzekucyjne, jeżeli przed wydaniem postanowienia w tym przedmiocie postępowanie egzekucyjne zostanie zakończone; 2) naruszenia przepisów postępowania, które to uchybienie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a to art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) P.p.s.a. przez uchylenie postanowienia Ministra Finansów wskutek przyjęcia, że art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a. nie mógł stanowić podstawy prawnej rozstrzygnięcia oraz że zastosowanie powinien mieć art. 138 § 1 pkt 3 K.p.a., a ponadto naruszenia art. 134 § 2 P.p.s.a. przez wydanie orzeczenia na niekorzyść strony skarżącej. W uzasadnieniu skargi kasacyjnej Minister Finansów podniósł, że zobowiązany, który składa skargę na czynności egzekucyjne organu egzekucyjnego, uprawniony jest do uzyskania stanowiska organu nadzoru, a następnie organu odwoławczego co do zgodności z prawem działań organu egzekucyjnego niezależnie od tego, czy postępowanie egzekucyjne zostało zakończone, czy też jest nadal w toku – zwłaszcza, że postępowanie egzekucyjne może także zostać zakończone przez wyegzekwowanie należności pieniężnej objętej tytułem wykonawczym, a w takim wypadku czynność, która doprowadziła do zaspokojenia wierzyciela, nie mogłaby zostać poddana ocenie uprawnionego do tego organu nadzoru, nawet, gdyby została dokonana z naruszeniem przepisów prawa. Jest to tym bardziej istotne, że warunkiem dochodzenia odszkodowania od organu egzekucyjnego lub wierzyciela za szkody wyrządzone zobowiązanemu wskutek niezgodnego z prawem wszczęcia lub prowadzenia egzekucji administracyjnej jest stwierdzenie naruszenia prawa. Zaistnienia tej przesłanki roszczenia nie może stwierdzić sąd powszechny, a tylko organy nadzoru nad egzekucją administracyjną, pozostające pod kontrolą sądu administracyjnego. Skarżący wniósł o oddalenie skargi kasacyjnej. Postanowieniem z dnia 25 lutego 2009 r. Naczelny Sąd Administracyjny wobec stwierdzenia nieusuwalnego braku fiskalnego odrzucił skargę kasacyjną w części odnoszącej się do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie uchylającego postanowienie Ministra Finansów, rozstrzygające zażalenie skarżącego na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w B. w przedmiocie skargi na czynność egzekucyjną zajęcia rachunku bankowego. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje: Wobec prawomocnego odrzucenia skargi kasacyjnej w opisanej wyżej części, do rozpoznania pozostała ta część skargi kasacyjnej, której przedmiotem jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie uchylający postanowienie Ministra Finansów rozstrzygające zażalenie skarżącego na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w B. w przedmiocie skargi na czynność egzekucyjną zajęcia wynagrodzenia. Skarga kasacyjna w części podlegającej rozpoznaniu ma usprawiedliwione podstawy, jakkolwiek nie wszystkie podniesione w niej zarzuty są trafne. Na wstępie rozważań należy przypomnieć, że jak stanowi art. 54 § 1 u.p.e.a. In principio zobowiązanemu przysługuje skarga na czynności egzekucyjne organu egzekucyjnego lub egzekutora. Zobowiązanym jest osoba prawna albo jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, albo osoba fizyczna, która nie wykonała w terminie obowiązku o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym (...) (art. 1a pkt 20 u.p.e.a.); czynnościami egzekucyjnymi są wszelkie podejmowane przez organ egzekucyjny działania zmierzające do zastosowania lub zrealizowania środka egzekucyjnego (art. 1a pkt 2 u.p.e.a.); organem egzekucyjnym jest organ uprawniony do stosowania w całości lub w części określonych w ustawie środków służących doprowadzeniu do wykonania przez zobowiązanych ich obowiązków (...) (art. 1a pkt 7 u.p.e.a.), a egzekutorem – pracownik organu egzekucyjnego wyznaczony do dokonywania czynności egzekucyjnych (art. 1a pkt 4 u.p.e.a.). Dokonując rekonstrukcji normy prawnej zawartej w art. 54 § 1 u.p.e.a. można zatem stwierdzić, że osobie, która nie wykonała w terminie obowiązku o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym, przysługuje skarga na wszelkie działania zmierzające do zastosowania lub zrealizowania środka egzekucyjnego, podejmowane przez organ uprawniony do stosowania określonych w ustawie środków służących doprowadzeniu do wykonania obowiązku przez tę osobę, a także na wszelkie działania podejmowane w tym celu przez pracownika tego organu, wyznaczonego do wykonywania tych czynności. Można dodać, że w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym należności pieniężnych przez środek egzekucyjny należy rozumieć egzekucję z wymienionych w art. 1a pkt 12 lit. a) składników mienia zobowiązanego, w tym z wynagrodzenia za pracę i z rachunku bankowego. Przypomnienie treści tej normy prawnej jest o tyle istotne, że jakkolwiek można bronić tezy, iż skarga na czynności egzekucyjne ma charakter subsydiarny i stanowi tylko uzupełnienie innych środków zaskarżenia, przewidzianych w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, niemniej jej konstrukcja normatywna wskazuje na stosunkowo szeroki zakres zastosowania, zwłaszcza, gdy chodzi o różnorakie czynności natury faktycznej. Jej przedmiotem jest wyłącznie ocena prawidłowości, a więc zgodności z prawem czynności egzekucyjnych podjętych przez organ egzekucyjny lub egzekutora, a jej celem jest zapewnienie praworządności postępowania egzekucyjnego w każdym jego aspekcie. Znaczenie tej instytucji prawnej dla porządku prawnego jest tym bardziej doniosłe, że postępowanie egzekucyjne ze swej istoty przynosi szczególnie dotkliwą, władczą ingerencję aparatu państwowego w sferę własności i prywatności obywatela. Interes prawny wnoszącego taką skargę może dotyczyć uchylenia zakwestionowanej czynności, ale może także obejmować samo stwierdzenie, że określoną czynność podjęto niezgodnie z prawem. Trafnie bowiem podnosi Minister Finansów, że zobowiązany może dochodzić odszkodowania za szkody wyrządzone wskutek niezgodnego z przepisami prawa wszczęcia lub prowadzenia egzekucji administracyjnej (art. 168b u.p.e.a.). W takiej sytuacji stwierdzenie wadliwości podjętej w sprawie czynności egzekucyjnej stanowić będzie podstawę konstruowania roszczenia cywilnoprawnego przeciwko organowi egzekucyjnemu względnie wierzycielowi. Zauważyć jednak trzeba, że eliminowanie sprzecznych z prawem czynności organu egzekucyjnego lub egzekutora leży także w interesie społecznym, skoro w myśl art. 7 Konstytucji RP organy władzy publicznej powinny działać na podstawie i w granicach prawa. Termin, w jakim można wnieść skargę na czynności egzekucyjne, określony jest w paragrafie 4 art. 54 u.p.e.a. i wynosi – co do zasady - 14 dni od dnia dokonania zakwestionowanej czynności egzekucyjnej. Termin ten określono jednak dopiero w ramach nowelizacji ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, dokonanej w roku 2001. We wcześniejszym stanie prawnym skargę na czynności egzekucyjne można było wnieść w każdym czasie, bez ograniczeń terminowych. Skłoniło to Naczelny Sąd Administracyjny do wypracowania poglądu, że wniesienie takiej skargi jest dopuszczalne jedynie przed zakończeniem postępowania egzekucyjnego w danej sprawie, ponieważ wyegzekwowanie obowiązku czyni skargę spóźnioną, bowiem nawet jej merytoryczna zasadność nie może prowadzić do odwrócenia ostatecznego efektu postępowania egzekucyjnego w postaci przymusowego wykonania egzekwowanego obowiązku (wyrok NSA z dnia 14 marca 1997 r., I SA/Gd 166/96, LEX Nr 339853). Kontynuację tej myśli – chociaż z odmiennym uzasadnieniem, akcentującym skutek umorzenia postępowania egzekucyjnego w postaci uchylenia z mocy prawa dokonanych czynności egzekucyjnych – zaprezentował Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w zaskarżonym orzeczeniu, a także we wcześniejszym wyroku z dnia 9 kwietnia 2008 r. (III SA/Wa 69/08). W obydwu tych orzeczeniach powołano się także na pogląd M. Romańskiej w cytowanym wcześniej opracowaniu "System egzekucji administracyjnej", wykluczając także możliwość rozpatrzenia po zakończeniu postępowania egzekucyjnego skargi na czynności egzekucyjne względnie zażalenia na postanowienie w przedmiocie takiej skargi, wniesionych wtedy, gdy postępowanie egzekucyjne jeszcze się toczyło. Dla jasności wywodu należy dodać, że skargę kasacyjną Ministra Finansów od drugiego z cytowanych wyroków Naczelny Sąd Administracyjny oddalił wyrokiem z dnia 16 grudnia 2009 r. (II FSK 1095/08), wskazując jednak, że przesłanką takiego rozstrzygnięcia były istotne wady konstrukcyjne skargi kasacyjnej. W związku z powyższym należy więc zauważyć, że w okresie, gdy przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie określały terminu, w którym zobowiązany mógł złożyć skargę na czynności egzekucyjne, zrozumiałe było dążenie do poszukiwania takiej wykładni obowiązujących wówczas przepisów, która prowadziłaby do wykluczenia możliwości wnoszenia skarg na czynności egzekucyjne nie tylko po upływie dłuższego czasu od daty podjęcia skarżonej czynności, ale także po zakończeniu postępowania egzekucyjnego. Odtwarzanie faktów opisujących przebieg kwestionowanych czynności egzekucyjnych, zaistniałych w znacznej odległości czasowej od chwili, gdy przystępowano do dokonania oceny ich zgodności z prawem, musiało napotykać na istotne trudności. Argument ten po nowelizacji u.p.e.a., dokonanej w 2001 roku, stracił jednak na aktualności, skoro termin do złożenia skargi został sprecyzowany i ograniczony do 14 dni od daty dokonania zakwestionowanej czynności. Pozostaje zatem do rozważenia, czy wniesienie takiej skargi w terminie wskazanym w art. 54 § 4 u.p.e.a., ale po zakończeniu postępowania egzekucyjnego, jest w obecnym stanie prawnym dopuszczalne oraz, czy dopuszczalne jest rozpatrzenie skargi wniesionej wprawdzie w terminie, ale której rozpatrzenie, czy to w pierwszej, czy to w drugiej instancji administracyjnej, następuje już po zakończeniu postępowania egzekucyjnego. W związku z tak postawionym zagadnieniem trzeba wskazać, że zakończenie postępowania egzekucyjnego może nastąpić albo poprzez wydanie stosownego postanowienia przez organ egzekucyjny na podstawie art. 59 u.p.e.a., albo wskutek wyegzekwowania obowiązku objętego tytułem wykonawczym. W tym drugim przypadku organ egzekucyjny nie wydaje żadnego aktu stwierdzającego w sposób formalny zakończenie postępowania egzekucyjnego, a kwestionowana czynność egzekucyjna może być ostatnią czynnością podjętą w tym postępowaniu. Przyjęcie założenia, że zakończenie postępowania egzekucyjnego wyklucza możliwość złożenia skargi na czynności egzekucyjne, pozbawiałoby więc zobowiązanego, od którego obowiązek wyegzekwowano, realnej możliwości złożenia skargi na tę czynność egzekucyjną, która do wyegzekwowania takiego obowiązku doprowadziła, a więc na - być może – najważniejszą czynność podjętą w tym postępowaniu. Pozostawałoby to także w oczywistej sprzeczności z art. 54 § 4 u.p.e.a., który to przepis określając termin do wniesienia skargi na 14 dni od dnia dokonania tej czynności, możliwość jej wniesienia odnosi tylko do daty dokonania czynności, a nie do tego, czy postępowanie egzekucyjne jeszcze się toczy, czy też zostało już zakończone. Z kolei uznanie, że zbadanie i rozstrzygnięcie skargi – i to w obydwu instancjach administracyjnych - zależy od kontynuowania postępowania egzekucyjnego, nie tylko jest nieracjonalne i prowadzące do zniweczenia funkcji ochronnej skargi na czynności egzekucyjne jako instytucji prawnej, ale także, co istotniejsze, nie ma jakiegokolwiek uzasadnienia normatywnego. Powyższe rozważania prowadzą Naczelny Sąd Administracyjny do wniosku, że zakończenie postępowania egzekucyjnego nie niweczy możliwości wniesienia skargi na czynności egzekucyjne w trybie art. 54 § 1 u.p.e.a., ani nie stanowi przeszkody dla rozstrzygnięcia takiej skargi. Odnosząc powyższe rozważania do sprawy podlegającej rozpoznaniu należy stwierdzić, że podniesiony w skardze kasacyjnej zarzut naruszenia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) P.p.s.a. w powiązaniu z naruszeniem art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a., jest uzasadniony. Sąd ten nieprawidłowo bowiem uznał, iż zastosowanie przez Ministra Finansów art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a. i utrzymanie w mocy zaskarżonego postanowienia Dyrektora Izby Skarbowej w B. było błędne już tylko z tej przyczyny, że należało zastosować art. 138 § 1 pkt 3 K.p.a. i postępowanie zażaleniowe umorzyć. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego organ odwoławczy obowiązany był do merytorycznego, a nie tylko formalnego, rozpatrzenia zażalenia skarżącego. Organ odwoławczy z obowiązku tego wywiązał się, natomiast ocena, czy uczynił to należycie, powinna być dokonana przez sąd administracyjny, stosownie do obowiązku wypływającego z art. 3 § 1 i § 2 pkt 3 P.p.s.a. Ponieważ z obowiązku tego Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie nie wywiązał się, błędnie uznając, że rozstrzygnięcie zażalenia skarżącego było bezprzedmiotowe, po ponownym rozpoznaniu skargi wniesionej przez skarżącego w trybie przepisów Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Sąd ten dokona ponownej oceny pod względem zgodności z prawem rozstrzygnięcia podjętego przez organ odwoławczy w następstwie wniesionego przez skarżącego zażalenia na postanowienie organu nadzoru w przedmiocie skargi na czynność egzekucyjną zajęcia wynagrodzenia; Wojewódzki Sąd Administracyjny rozpoznając sprawę ponownie zgodnie z art. 190 P.p.s.a. będzie związany wykładnią prawa dokonaną przez Naczelny Sąd Administracyjny. Nie zasługuje natomiast na uwzględnienie drugi z zarzutów podniesionych w ramach podstawy kasacyjnej określonej w art. 174 pkt 2 P.p.s.a., a mianowicie zarzut naruszenia art. 134 § 2 P.p.s.a. przez wydanie orzeczenia na niekorzyść skarżącego. Wbrew twierdzeniom skargi kasacyjnej sytuacja prawna skarżącego wskutek wydania zaskarżonego wyroku nie uległa pogorszeniu. Do sądu administracyjnego zaskarżył on bowiem rozstrzygnięcie, którym jego skargę na czynności egzekucyjne uznano za bezzasadną. Uchylenie przez sąd administracyjny takiego rozstrzygnięcia z zaleceniem umorzenia postępowania zażaleniowego jako bezprzedmiotowego nie pogarszało sytuacji prawnej skarżącego, choć nie uzyskiwał on nadal stwierdzenia wadliwości podjętej czynności egzekucyjnej; jego sytuacja prawna po orzeczeniu sądu była w istocie niezmieniona – tyle, że pierwotne, niekorzystne dla niego rozstrzygnięcie merytoryczne miało być zastąpione rozstrzygnięciem formalnym, którego skutkiem było pozostawienie w obrocie prawnym wcześniejszego rozstrzygnięcia organu nadzoru (organu pierwszej instancji). Jakkolwiek więc wyrok sądu nie wpłynął na polepszenie sytuacji prawnej skarżącego, ale też sytuacji tej nie pogorszył. Nie może być zatem mowy o wydaniu orzeczenia na niekorzyść skarżącego, który to pogląd zdaje się także podzielać sam skarżący, zgłaszając wniosek o oddalenie skargi kasacyjnej strony przeciwnej. Chybiony jest także zarzut naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 54 u.p.e.a., i to z kilku powodów. Po pierwsze, przepis art. 54 u.p.e.a. nie jest przepisem prawa materialnego, ponieważ nie zawiera on takich norm, z których dla ich adresatów wynikałyby określone obowiązki lub uprawnienia o charakterze materialnoprawnym. Przepis ten kreuje typowe uprawnienie proceduralne, polegające na możliwości zaskarżenia określonych czynności egzekucyjnych. Dlatego też ewentualne naruszenie takiego przepisu trzeba wiązać z możliwością wywarcia istotnego wpływu na wynik sprawy, co w skardze kasacyjnej należy wykazać. Rozpoznawana skarga kasacyjna wymogom tym nie odpowiada. Po drugie, zarzut sformułowany jest wadliwie pod względem konstrukcyjnym. Prawidłowe określenie podstawy kasacyjnej polega na dokładnym wskazaniu przepisu ustawy, z precyzyjnym oznaczeniem numeru jednostki redakcyjnej (artykułu, paragrafu, punktu, itd.), którego naruszenie autor skargi kasacyjnej zarzuca. Ponieważ ogólnie wskazany w zarzucie art. 54 u.p.e.a. dzieli się na sześć paragrafów, dla prawidłowego określenia podstawy skargi kasacyjnej konieczne jest wskazanie tego paragrafu, który zdaniem kasatora został naruszony. Ponieważ jednak tego nie uczyniono, Sąd kasacyjny pozbawiony został możliwości oceny zasadności zarzutu, jako że Sąd ten nie może domyślać się intencji autora skargi kasacyjnej. Po trzecie wreszcie, pomijając już wskazane uchybienia konstrukcyjne zarzutu, należy stwierdzić, że błędny pogląd Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego o niemożności rozpatrzenia przez organ odwoławczy zażalenia zobowiązanego po zakończeniu postępowania egzekucyjnego, nie tyle narusza art. 54 u.p.e.a., co art. 138 § 1 pkt 1 lub 2 K.p.a. w związku z art. 18 u.p.e.a. W konkluzji Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że skarga kasacyjna ma usprawiedliwione podstawy, co prowadzi do jej uwzględnienia na podstawie art. 185 § 1 P.p.s.a. Zaskarżony wyrok zostaje uchylony tylko w części, a to z uwagi na odrzucenie skargi kasacyjnej od części tego wyroku, obejmującej rozstrzygnięcie w przedmiocie skargi na czynność zajęcia rachunku bankowego. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie obowiązany będzie do ponownego rozpoznania sprawy w tej części, w jakiej wyrok tego Sądu został uchylony; wskazania co do dalszego postępowania oraz wiążącą wykładnię prawa, dokonaną przez Naczelny Sąd Administracyjny, przedstawiono w uzasadnieniu wyroku kasacyjnego. O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono na podstawie art. 203 pkt 2 P.p.s.a. |