Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia WSA Anna Wesołowska, Sędziowie Sędzia WSA Jerzy Płusa (sprawozdawca), Sędzia WSA Jolanta Sokołowska, Protokolant st. sekr. sądowy Iwona Mazek, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 lutego 2011 r. sprawy ze skargi P. L. na postanowienie Ministra Finansów z dnia [...] kwietnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie pozostawienia bez rozpatrzenia wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług 1) uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Ministra Finansów z dnia [...] marca 2010 r. nr [...], 2) stwierdza, że uchylone postanowienia nie mogą być wykonane w całości, 3) zasądza od Ministra Finansów na rzecz P. L. kwotę 100 zł (słownie: sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

P. L. - zwany dalej "Skarżącym", złożył w dniu 4 grudnia 2009 r. (data wpływu do Ministra Finansów - organ upoważniony Dyrektor Izby Skarbowej w W. Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w P.) wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej opodatkowania porad prawnych świadczonych przez adwokata nieodpłatnie na rzecz osób niezamożnych.

Zdaniem Ministra Finansów, wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 oraz w art. 14f § 1 Ordynacji podatkowej, w związku z czym pismem z dnia 1 marca 2010 r., na podstawie art. 169 § 1 tej ustawy, wezwano Skarżącego do usunięcia braków formalnych w terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia. Wezwanie to dotyczyło uzupełnienia wniosku poprzez:

1) uiszczenie opłaty w wysokości 40 zł, z uwagi na fakt, iż wniosek dotyczył zdarzenia przyszłego w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz zdarzenia przyszłego w zakresie podatku od towarów i usług, natomiast opłata została uiszczona w kwocie 40 zł, tj. w wysokości odpowiadającej jednemu zdarzeniu przyszłemu;

2) wyczerpujące przedstawienie stanu faktycznego;

3) przedstawienie własnego stanowiska w sprawie.

Minister Finansów wydał w dniu [...] marca 2010 r. postanowienie o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia, z uwagi na to, iż Skarżący w wyznaczonym terminie nie uiścił opłaty, o której mowa w punkcie 1.

Na powyższe postanowienie Skarżący wniósł w dniu 17 marca 2010 r. zażalenie. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił:

1) błędną wykładnię art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej, poprzez bezpodstawne zrównanie sformułowanego we wniosku drugiego pytania dotyczącego jednego stanu faktycznego z "odrębnym zdarzeniem przyszłym" i w konsekwencji zażądanie dodatkowej opłaty w wysokości 40 zł;

2) niewłaściwe zastosowanie art. 169 § 2 Ordynacji podatkowej, w sytuacji gdy opłata od udzielenia interpretacji przepisów prawa podatkowego została wniesiona we właściwej wysokości.

Po rozpatrzeniu zażalenia, Minister Finansów postanowieniem z dnia [...] kwietnia 2010 r. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

W uzasadnieniu przytoczył treść art. 14f § 1 i § 2 Ordynacji podatkowej. Wskazał, że pomimo zadeklarowania przez Skarżącego, że przedmiotem wniosku jest jeden stan faktyczny, a ilość zdarzeń przyszłych nieokreślona, to przyporządkował do niego dwa pytania, które swym zakresem odpowiadają dwóm zagadnieniom związanym kompleksowo ze skutkami podatkowymi:

1) w zakresie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych porad prawnych świadczonych przez adwokata nieodpłatnie na rzecz osób niezamożnych, oraz

2) w zakresie opodatkowania ww. usług podatkiem VAT.

Ponadto wskazując przepisy prawa podatkowego będące przedmiotem interpretacji indywidualnej Skarżący podał oznaczenie przepisów wraz z nazwą aktu prawnego do każdego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), tj.:

1) art. 5 oraz art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.) oraz

2) art. 11 ust. 1, 2 i 2a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.).

W związku z powyższym Minister Finansów stwierdził, że wniosek Skarżącego o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczy:

1) jednego zdarzenia przyszłego w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych;

2) jednego zdarzenia przyszłego w zakresie podatku od towarów i usług;

natomiast opłata została uiszczona w kwocie 40 zł, tj. w wysokości odpowiadającej jednemu zdarzeniu przyszłemu.

Mając powyższe na względzie, Minister Finansów nie znalazł podstaw do uznania zarzutów zawartych w zażaleniu i uchylenia zaskarżonego postanowienia z dnia [...] marca 2009 r.

W skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skardze Skarżący wniósł o uchylenie postanowienia Ministra Finansów z dnia [...] kwietnia 2010r. oraz o zasądzenie kosztów postępowania. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił:

1) błędną wykładnię art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej, poprzez bezpodstawne zrównanie sformułowanego we wniosku drugiego pytania wnioskodawcy dotyczącego jednego stanu faktycznego z "odrębnym zdarzeniem przyszłym" i w konsekwencji zażądanie dodatkowej opłaty w wysokości 40 zł;

2) niewłaściwe zastosowanie art. 169 § 2 Ordynacji podatkowej, w sytuacji gdy opłata od udzielenia interpretacji przepisów prawa podatkowego została wniesiona we właściwej wysokości.

Skarżący wskazał, że bezspornym jest, iż w opłaconym kwotą 40 zł wniosku o wydanie interpretacji przedstawił wyczerpująco jeden stan faktyczny, polegający na świadczeniu bezpłatnych usług - udzielania porad prawnych poza miejscem wykonywania zawodu osobom niezamożnym. Do tego stanu faktycznego przedstawił dwa pytania, a mianowicie o skutki w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) oraz podatku od wartości dodanej (VAT). Tym samym, żądanie od niego dodatkowej opłaty w wysokości 40 zł było nieuzasadnione, gdyż Skarżący przedstawił jeden stan faktyczny podlegający ocenie Ministra Finansów, natomiast postawił dwa pytania, co nie jest równoznaczne z wystąpieniem "odrębnego zdarzenia przyszłego" (czy zrównanego z nim "odrębnego stanu faktycznego") w rozumieniu art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej. Skarżący podkreślił, że w doktrynie i w orzecznictwie trafnie akcentuje się prymat wykładni językowej nad pozostałymi rodzajami wykładni, tj. systemową i celowościową. Zdaniem Skarżącego, gdyby ustawodawca uzależniał ilość opłat od postawionych pytań we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, ująłby to w inny sposób niż jest. Kwestia wydania przez Ministra Finansów dwóch oddzielnych (fizycznie) interpretacji nie ma znaczenia dla wysokości należnej opłaty, gdyż tę wyznacza ilość odrębnych zdarzeń przyszłych lub odrębnych stanów faktycznych w rozumieniu art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej.

W odpowiedzi na skargę Minister Finansów podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonym postanowieniu i wniósł o oddalenie skargi.

W piśmie z dnia 2 lutego 2011 r. Skarżący odniósł się do argumentów przedstawionych przez Ministra Finansów w odpowiedzi na skargę.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Skarga jest zasadna.

Przedmiotem zaskarżenia w niniejszej sprawie jest rozstrzygnięcie o charakterze formalnym - wydane na podstawie art. 169 § 1 i § 2 Ordynacji podatkowej postanowienie Ministra Finansów o pozostawieniu bez rozpatrzenia wniosku Skarżącego o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Natomiast istota sporu dotyczy kwestii, czy w odniesieniu do wniosku Skarżącego zastosowanie znajdował - jak twierdzi Minister Finansów i co kwestionuje Skarżący - art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej.

Przepis ten stanowi, iż w przypadku wystąpienia w jednym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej odrębnych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych pobiera się opłatę od każdego przedstawionego we wniosku stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego.

Wprawdzie Skarżący w swoim wniosku w stosownej rubryce zakreślił jednocześnie zarówno kwadrat odnoszący się do zaistniałego stanu faktycznego jak również zdarzenia przyszłego, a ponadto we wniosku wspominał, iż pytanie nr 1 odnosi się do zdarzeń przyszłych, natomiast z treści opisu zawartego w rubryce 50 formularza wniosku wynika jednak dosyć jednoznacznie, że dotyczy on do zaistniałego stanu faktycznego (wyjaśnienie tych nieścisłości mogło być ewentualnie dodatkowym elementem wezwania przez Ministra Finansów) - jednakże w ocenie Sądu, nie ulega żadnej wątpliwości, iż wbrew twierdzeniu Ministra Finansów, we wniosku przedstawiony został tylko jeden stan faktyczny. Polegał on zasadniczo na tym, iż Skarżący - wykonujący zawód adwokata, jednego wybranego dnia w miesiącu udziela nieodpłatnie, poza siedzibą kancelarii, prostych porad prawnych osobom niezamożnym.

Okoliczność, iż Skarżący przedstawiając własne stanowisko prosił we wniosku o ocenę tego stanu faktycznego zarówno pod kątem przepisów dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych, jak również uregulowań normujących podatek od towarów i usług, zdaniem Sądu, nie sprawia, iż mamy do czynienia, jak utrzymuje Minister Finansów, z dwoma odrębnymi stanami faktycznymi (zdarzeniami przyszłymi) - jednym w zakresie podatku dochodowego i drugim w zakresie podatku od towarów i usług.

Stan faktyczny był bowiem tylko jeden, lecz miał zostać oceniony według dwóch regulacji prawnych, zawartych w dwóch odrębnych ustawach podatkowych. W świetle treści art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej, w kwestii wielokrotności przewidzianej w tym przepisie opłaty w kwocie 40 zł miarodajna jest ilość stanów faktycznych, nie zaś ilość regulacji, które mają być przedmiotem wydanej interpretacji. Z przepisu tego wynika jednoznacznie, iż opłata w kwocie 40 zł odnoszona jest do każdego przedstawionego we wniosku odrębnego stanu faktycznego, nie zaś do jakiegokolwiek innego przedmiotu.

Przyznać przy tym trzeba, iż pogląd Ministra Finansów, że w sytuacji gdy zawarta w interpretacji ocena musi zostać wyrażona co do konsekwencji podatkowych w zakresie wielu podatków, należy pobierać wielokrotność opłat, nie jest pozbawiony racjonalnego uzasadnienia. Tyle tylko, iż abstrahuje od treści przepisów i może być potraktowany jedynie w kategoriach postulatu de lege ferenda.

Ustawodawca normując kwestię pobierania opłat od wniosków za wydanie interpretacji podatkowych mógł uczynić to na wiele sposobów, w tym także tak, aby odnieść obowiązek uiszczenia takiej opłaty do każdego uregulowania prawnego, którego dotyczy wniosek lub każdego podatku, bądź np., wprowadzić rozwiązanie, iż jeden wniosek może dotyczyć tylko jednego podatku, itd.

Zdecydowano się jednakże na rozwiązanie przyjmujące za punkt odniesienia dla obowiązku uiszczenia opłaty - każdy odrębny stan faktyczny, a skoro tak, to taki kształt przyjętego rozwiązania prawnego należy respektować, choćby nie było ono oceniane jako optymalne.

Pogląd, iż w aktualnym stanie prawnym uiszczenie dodatkowej opłaty, która wynika z art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej, uzależniony jest od ilości stanów faktycznych i zdarzeń przyszłych, a nie od ilości podatków, wyrażony także został w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 czerwca 2008r., sygn. akt III SA/Wa 542/08.

Mając na uwadze powyższe rozważania, uznać należy, iż w konsekwencji błędnej wykładni art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej, Minister Finansów bezzasadnie wezwał Skarżącego na podstawie art. 169 § 2 tej ustawy, do uiszczenia brakującej opłaty, co w konsekwencji doprowadziło do bezzasadnego pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Zawarty w skardze zarzut naruszenia wymienionych wyżej przepisów Ordynacji podatkowej jest zatem uzasadniony.

W tym stanie rzeczy, Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c), art. 152 i art. 200 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, z późn. zm.), orzekł jak w sentencji.