Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Barbara Pasternak (spr.) Sędziowie WSA Bożenna Blitek NSA Krystyna Kutzner Protokolant sekretarz sądowy Honorata Kuźmicka-Wełna po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 kwietnia 2018 r. sprawy ze skargi K. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 30 października 2017 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania rozgraniczeniowego I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji, II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz skarżącej K. K. kwotę 697,00 zł (sześćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Decyzją z dnia [...] 2017 r. ([...]), na podstawie art. 34 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. 2016.1629 ze zm.), rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 14 kwietnia 1999 r. w sprawie rozgraniczania nieruchomości (Dz.U. 45.453), art. 105 kpa, Wójt Gminy umorzył z urzędu jako bezprzedmiotowe postępowanie rozgraniczeniowe nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów nr [...] o pow. 1.1924 ha, położonej w obr. M, gm. M, obj. [...], stanowiącej własność A. M. c. M. i H. od nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów nr [...] o pow. 1.1503 ha, położonej w obr. M, gm. M, obj, [...] stanowiącej własność: K. K. c. J. i H. dla części granicy działek o długości około 160 m, począwszy od drogi nr ew. [...] w M w kierunku wschodnim, wszczęte i prowadzone na mocy postanowienia o wszczęciu postępowania rozgraniczeniowego nr [...] z dnia 15 marca 2017 r. wydanego przez Wójta Gminy z wniosku A. M.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia, w odniesieniu do ustalenia przebiegu granicy pomiędzy działkami nr [...] i [...] organ podał, że w wyniku analizy i oceny dokumentów upoważniony geodeta D. – P. stwierdził, iż brak jest dowodów granicznych zawierających współrzędne pochodzące z pomiaru lub miary czołowe, ustalenie granic możliwe jest jedynie na podstawie oświadczeń stron. Jednakże przebieg granic nie został ustalony pomimo nakłaniania stron do ugody. Wskazał, iż protokół graniczny podpisała tylko A. M., a K. K. odmówiła podpisania protokołu oraz składanych oświadczeń. Wobec powyższego została sporządzona opinia geodezyjna przez upoważnionego geodetę P. D. – P. Z tego też względu sprawa rozgraniczenia zostanie przekazana do rozpatrzenia sądowi powszechnemu.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła K. K. wskazując, iż przebieg granicy pomiędzy działkami winien być ustalony według ostatniego spokojnego posiadania, który jest trwały i stabilny i nie ma żadnego sporu.

Decyzją z dnia 30 października 2017 r. ([...]) na podstawie art. 34 w zw. z art. 33 ust. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, oraz art. 138 §1 pkt 1 kpa Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję organu I instancji.

Organ odwoławczy wskazał, że w przedmiotowej sprawie nie doszło do zawarcia ugody pomiędzy właścicielami działek nr [...] i [...] odnośnie przebiegu granicy, a nie ma podstaw do wydania decyzji o rozgraniczeniu, gdyż - jak to jednoznacznie wynika ze stanowiska geodety uprawnionego, dane geodezyjne, które winny stanowić podstawę do ustalenia przebiegu granicy są niekompletne. Geodeta uprawniony wskazał, iż nie odnaleziono żadnych ścisłych dowodów granicznych zawierających liczbowe dane geodezyjne tj. współrzędne i miary czołowe, a jedynym dokumentem dotyczącym przebiegu granicy jest numeryczna mapa ewidencyjna i mapa ewidencyjna, które są zgodne ze sobą co do przebiegu granic. Wedle geodety mapy nie są na tyle precyzyjnym dowodem granicznym, aby ustalić przebieg granic w ramach postępowania rozgraniczeniowego bez względu na oświadczenia stron, dlatego oparto się na oświadczeniach stron, które jednak są sprzeczne. Organ dodał, że A. M. podpisała się pod swoim oświadczeniem, natomiast K. K. zmieniała oświadczenia i nie podpisała się pod oświadczeniem. W opinii upoważnionego geodety obydwa ogrodzenia nie są śladami granicznymi, o których mowa w ustawie Prawo geodezyjne i kartograficzne, świadczącymi o przebiegu granicy. Z uwagi na powyższe trudno jest określić granicę pomiędzy działkami. Pomimo nakłaniania stron do ugody przebieg granic działek nr [...] i [...] nie został ustalony. Upoważniony geodeta sporządził opinię geodezyjną dotycząca przebiegu granic, dokumentację techniczną po spisaniu protokołu granicznego wraz ze szkicem polowym dla przedmiotowych nieruchomości, wpisano do ewidencji państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego prowadzonego przez Starostę dnia 12 lipca 2017 r. za nr [...].

Według SKO, w takiej sytuacji organ administracji ma obowiązek umorzyć postępowanie i przekazać sprawę do rozpoznania sądowi powszechnemu.

Na powyższe rozstrzygnięcie K. K. złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, zaskarżając decyzję w całości i wnosząc o uchylenie.

Skarżąca zarzuciła, że decyzja została wydana po błędnym ustaleniu stanu faktycznego i w oparciu o błędnie i niewłaściwie przeprowadzone postępowanie administracyjne.

Wedle skarżącej błędne jest przede wszystkim twierdzenie zawarte w opinii geodety, że obydwa ogrodzenia nie są śladami granicznymi, o których mowa w ustawie Prawo geodezyjne i kartograficzne, świadczącymi o przebiegu granicy. Tymczasem ogrodzenia istnieją od dawna i obrazują w jaki sposób i w jakim obszarze poprzednicy prawni a teraz obecni właściciele mieli w spokojnym stanie posiadanie działek. Nadto nikt nie kwestionował przebiegu tych ogrodzeń, dlatego w oparciu o istniejące ogrodzenia można określić granicę pomiędzy działkami.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko i wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Stosownie do art. 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. 2017. 1369 z późn. zm.), zwanej dalej w skrócie p.p.s.a., sądy administracyjne powołane są do kontroli działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W ramach swej kognicji sąd bada, czy przy wydaniu zaskarżonego aktu nie doszło do naruszenia prawa materialnego i przepisów postępowania administracyjnego, nie będąc przy tym związanym granicami skargi, stosownie do treści art. 134 § 1 p.p.s.a.

Orzekanie - w myśl art. 135 p.p.s.a. - następuje w granicach sprawy będącej przedmiotem kontrolowanego postępowania, w której został wydany zaskarżony akt lub czynność i odbywa się z uwzględnieniem wówczas obowiązujących przepisów prawa. Uwzględnienie skargi następuje w przypadkach naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) p.p.s.a.), naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (art. 145 § 1 pkt 1 lit. b), oraz innego naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a.). W przypadkach, gdy zachodzą przyczyny określone w art. 156 k.p.a., sąd stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia (art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a.), jeżeli zachodzą przyczyny określone w innych przepisach, sąd stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa.

Kontrolując zaskarżoną decyzję zgodnie z przywołanymi wyżej zasadami, należało uznać, że skarga zasługuje na uwzględnienie, jednakże z całkowicie innych powodów, aniżeli w niej podnoszone.

Materialnoprawną podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia stanowią przepisy ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2015.520. t.j.), dalej ustawa.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy, rozgraniczenie nieruchomości ma na celu ustalenie przebiegu ich granic przez określenie położenia linii granicznych, utrwalenie tych punktów znakami granicznymi na gruncie oraz sporządzenie odpowiednich dokumentów. Zgodnie z ust. 3 tego przepisu, rozgraniczenia nieruchomości dokonują wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) oraz, w wypadkach określonych w ustawie sądy. W świetle uregulowań rozdziału 6 postępowanie rozgraniczeniowe przed organem administracji może być zakończone w trojaki sposób. Po pierwsze, strony - właściciele (władający) sąsiednich nieruchomości mogą w drodze ugody ustalić przebieg linii granicznych. Ugoda zawarta przed geodetą w formie pisemnej zgodnie z art. 31 ust. 4 ustawy ma moc ugody sądowej, co oznacza, że jej podważenie czy uchylenie się od skutków oświadczenia woli może nastąpić tylko w postępowaniu przed sądem powszechnym i z przyczyn określonych przepisami kodeksu cywilnego. W wypadku zawarcia ugody przed upoważnionym geodetą, dalsze postępowanie rozgraniczeniowe przed wójtem staje się bezprzedmiotowe i podlega umorzeniu na podstawie art. 105 § 1 k.p.a. w zw. z art. 31 ust. 4 ustawy (por. np. wyroki NSA z dnia 6 stycznia 2007 r., I OSK 376/06, z dnia 8 marca 2012 r., I OSK 382/12, dostępne w internetowej bazie orzeczeń cboisa, orzeczenia.nsa.gov.pl).

W przypadku, gdy w postępowaniu rozgraniczeniowym nie dojdzie do zawarcia ugody, wydane być mogą dwa dalsze rodzaje decyzji. Albo jest to decyzja o rozgraniczeniu nieruchomości, wydana na podstawie art. 33 ust. 1 ustawy, albo oparta na przepisie art. 34 ust. 2 ustawy decyzja o umorzeniu postępowania administracyjnego o rozgraniczenie i przekazaniu sprawy z urzędu do rozpatrzenia sądowi. Zgodnie z art. 34 ust. 1 w zw. z ust. 2 ustawy, decyzję o umorzeniu postępowania administracyjnego i przekazaniu sprawy sądowi z urzędu do rozpatrzenia, wydaje wójt (burmistrz, prezydent miasta) wówczas, gdy nie tylko nie doszło do zawarcia ugody, ale także wówczas, gdy nie ma podstaw do wydania decyzji o rozgraniczeniu, a zatem gdy organ ustali, że nie można ustalić przebiegu granicy na podstawie zebranych dowodów lub na podstawie zgodnego (w rozumieniu art. 31 ust. 3 ustawy) oświadczenia stron. Wzajemna relacja przepisów art. 33 ust. 1 i 2 względem art. 34 ust. 2 ustawy wskazuje, że umorzenie postępowania rozgraniczeniowego i przekazanie sprawy sądowi nie jest poddane swobodnemu uznaniu organu, lecz wymaga wykazania, że zebrany materiał nie daje podstaw do wydania decyzji o rozgraniczeniu. Decyzja o rozgraniczeniu rozstrzyga spór co do przebiegu linii granicznych. Warunkiem jej wydania nie jest wszakże akceptacja przez strony utrwalonego na podstawie dowodów lub zgodnego oświadczenia stron przebiegu granicy. Strona niezadowolona z ustalenia decyzją przebiegu granicy może żądać w terminie 14 dni od doręczenia jej decyzji, przekazania sprawy sądowi. Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy, gdy nie dojdzie do zawarcia ugody i nie ma podstaw do wydania decyzji o rozgraniczeniu, upoważniony geodeta tymczasowo utrwala punkty graniczne według ostatniego stanu spokojnego posiadania, dokumentów i wskazań stron, oznacza je na szkicu granicznym, sporządza opinię i całość dokumentacji przekazuje wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta). Oznacza to, że przed podjęciem decyzji o umorzeniu postępowania administracyjnego o rozgraniczenie i przekazaniu z urzędu sprawy sądowi, organ właściwy dokonuje oceny czy wykonane zostały prawidłowo wszystkie czynności warunkujące podjęcie takiej decyzji.

Rodzaje dokumentów stanowiących podstawę ustalania przebiegu granic i szczegółowe czynności wykonywane przy ustaleniu przebiegu granic określa rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 kwietnia 1999 r. o rozgraniczaniu nieruchomości (Dz. U. 45. 453), które w § 3 stanowi, że podstawę ustalania przebiegu granic nieruchomości stanowią dokumenty stwierdzające stan prawny nieruchomości i dokumenty określające położenie punktów granicznych i przebieg granic nieruchomości. Z kolei § 4 określa rodzaje dokumentów stwierdzających stan prawny nieruchomości a § 5 szczegółowo wymienia dokumenty określające położenie punktów granicznych i przebieg granic nieruchomości. Zgodnie z treścią § 4 dokumentami, stwierdzającymi stan prawny nieruchomości są :

1) odpisy z ksiąg wieczystych lub odpisy dokumentów znajdujących się w zbiorze dokumentów,

2) wypisy aktów notarialnych,

3) prawomocne orzeczenia sądu i ugody sądowe,

4) ostateczne decyzje administracyjne.

Z kolei dokumentami określającymi położenie punktów granicznych i przebieg granic nieruchomości są:

1) dokumenty geodezyjne zawierające dane liczbowe do ustalenia przebiegu granic:

a) szkice graniczne, protokoły graniczne, akty ugody,

b) zarysy pomiarowe z pomiaru granic,

c) szkice wyznaczenia granic działek wydzielonych w wyniku scalenia, wymiany gruntów lub w wyniku podziału nieruchomości,

d) inne dokumenty pomiarowe, obliczeniowe i opisowe pozwalające na ustalenie przebiegu granic,

2) w razie braku dokumentów, o których mowa w pkt 1, mapy i plany obejmujące granice albo inne elementy pozwalające na odtworzenie lub analizę przebiegu granic, w szczególności:

a) mapy jednostkowe nieruchomości,

b) mapy katastralne,

c) mapy scalenia i wymiany gruntów,

d) plany parcelacyjne,

e) mapa ewidencji gruntów,

f) mapa zasadnicza.

Zgodnie z § 5 ust. 2, dokumenty, o których mowa w ust. 1, stanowią podstawę ustalania przebiegu granic nieruchomości, jeżeli zostały przyjęte do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, z uwzględnieniem § 6 ust. 1.

Jak z powyższego wynika, w rozporządzeniu w sprawie rozgraniczenia nieruchomości, w § 3 zostało wprowadzone rozróżnienie dokumentów stanowiących podstawę ustalenia przebiegu granic na dokumenty stwierdzające stan prawny nieruchomości i dokumenty określające położenie punktów granicznych przebiegu granic nieruchomości. Z kolei § 5 ust. 1 rozporządzenia rozróżnia dwa rodzaje dokumentów, o których mowa w § 3 pkt 2 (określających położenie punktów granicznych przebiegu granic nieruchomości) : dokumenty geodezyjne zawierające dane liczbowe do ustalenia przebiegu granic (§ 5 ust. 1 pkt 1) oraz - w razie braku dokumentów, o których mowa w § 5 ust. 1 pkt 1 - mapy i plany obejmujące granice albo inne elementy pozwalające na odtworzenie lub analizę przebiegu granic, w szczególności: a) mapy jednostkowe nieruchomości, b) mapy katastralne, c) mapy scalenia i wymiany gruntów, d) plany parcelacyjne, e) mapa ewidencji gruntów, f) mapa zasadnicza. Należy zauważyć, że § 5 ust. 2 rozporządzenia nie wyłącza dokumentów wymienionych w § 5 ust. 1 pkt 2 (w tym map katastralnych) z zakresu dokumentów, które mogą być podstawą ustalenia przebiegu granic nieruchomości. Zatem w pierwszym etapie ustalania granic w ramach postępowania rozgraniczeniowego, o którym mowa w art. 31 ust. 2 ustawy, geodeta nie może poprzestać na analizie tylko tych dokumentów geodezyjnych, które zawierają dane liczbowe do ustalenia przebiegu granic. Geodeta jest zobowiązany przeanalizować także te dokumenty, które takich danych liczbowych nie zawierają. Organ administracyjny prowadzący postępowanie rozgraniczeniowe przed wydaniem decyzji o rozgraniczeniu nieruchomości jest zobowiązany dokonać oceny prawidłowości wykonania czynności ustalenia przebiegu granic nieruchomości przez upoważnionego geodetę oraz zgodności sporządzonych dokumentów z przepisami, w wypadku stwierdzenia wadliwego wykonania czynności upoważnionemu geodecie zwraca się dokumentację do poprawy i uzupełnienia (art. 33 ust.2 pkt 1 ustawy).

Odnosząc treść powyższych regulacji do kontrolowanego postępowania wynika, że wyznaczony geodeta nie zgromadził i w następstwie tego nie dokonał jakiejkolwiek analizy dokumentów, o których mowa w § 4 i § 5 rozporządzenia o rozgraniczeniu nieruchomości. Z treści opinii geodezyjnej z dnia 24 kwietnia 2017 r. wynika jedynie, że "nie odnaleziono żadnych ścisłych dowodów granicznych zawierających dane liczbowe dane geodezyjne". Brak jakichkolwiek informacji w przedmiocie zawartości państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego i brak dokumentów pozostających w zasobie odnośnie działek nr [...] i [...] obr. M, brak też dokumentów stwierdzających stan prawny nieruchomości (§ 4 rozporządzenia). Geodeta zaniechał więc przeprowadzenia podstawowych, niezbędnych czynności, których wynik mógł stanowić podstawę ustalenia przebiegu spornej granicy w trybie art. 31 ust. 1 ustawy. Powyższe stanowisko geodety w sposób całkowicie oderwany od przepisów ustawy i rozporządzenia zostało zaakceptowane przez organ pierwszej instancji oraz przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze. Zaniechania powyższe spowodowały w konsekwencji również naruszenie przepisu § 20 ust. 1 pkt. 5) rozporządzenia, zgodnie z którym protokół graniczny powinien zawierać wykaz i ocenę dokumentów stanowiących podstawę ustalania przebiegu granic. Kontrolowane postępowanie zostało więc przeprowadzone z naruszeniem zasad wynikających z przepisów art. 7, 8, 77 i 80 i 107 § 3 kpa. W toku postępowania nie został zgromadzony materiał dowodowy mogący stanowić podstawę wydania decyzji o rozgraniczeniu (art. 33 ust. 1 ustawy), bądź umorzenia postępowania z uwagi na brak podstaw do wydania takiej decyzji (art. 34 ust. 1 ustawy). Wyłącznym motywem umorzenia postępowania rozgraniczeniowego uczyniły organy informację geodety o braku dokumentacji zawierającej "ścisłe dowody graniczne zawierające liczbowe dane geodezyjne", co w świetle art. 34 ust. 1 ustawy samo w sobie nie stanowi przesłanki umorzenia administracyjnego postępowania rozgraniczeniowego i przekazania sprawy do rozpatrzenia sądowi. Dopiero zgromadzenie i analiza wszystkich dokumentów, o których mowa w §§ 3, 4, i 5 rozporządzenia może doprowadzić do oceny, iż nie ma podstaw do wydania decyzji, o której mowa w art. 33 ust. 1 ustawy. Organy przeprowadzając postępowanie w sposób naruszający wskazane wyżej przepisy kpa naruszyły także przepisy §§ 3, 4 i 5 rozporządzenia. Należy też zwrócić uwagę organom na treść art. 33 ust. 2 pkt. 1 ustawy, zgodnie z którym ocena przez organ prawidłowości wykonania przez geodetę czynności ustalenia przebiegu granicy oraz zgodności sporządzonych dokumentów z przepisami wymagana jest w przypadku ustalenia przez geodetę przebiegu granicy i poprzedza wydanie decyzji o rozgraniczeniu (art. 33 ust. 1 ustawy). W przypadku natomiast umorzenia postępowania z przyczyn, o których mowa w art. 34 ust. 1 ustawy wymagania takiego nie ma. Zbędne więc było sporządzanie przez Wójta opinii w oparciu o art. 33 ust. 2 pkt. 1 ustawy. Uchybienie powyższe nie miało jednak wpływu na ocenę legalności zaskarżonej decyzji. Wskazać nadto należy, że organ pierwszej instancji błędnie powołał jako podstawę prawną swojego rozstrzygnięcia przepis art. 34 ustawy i równocześnie art. 105 kpa, oraz błędnie sformułował rozstrzygnięcie umarzając postępowanie jako bezprzedmiotowe, czego nie dostrzegł organ odwoławczy. Co prawda organ ten nie powołał już jako podstawy rozstrzygnięcia art. 105 kpa, jednakże utrzymując w mocy decyzję Wójta zaakceptował nieprawidłowe rozstrzygnięcie w tym zakresie, iż postępowanie rozgraniczeniowe podlegało umorzeniu jako bezprzedmiotowe. Zaistnienie przesłanek umorzenia postępowania rozgraniczeniowego o których mowa w art. 34 ust. 1 ustawy, nie świadczy o bezprzedmiotowości tego postępowania, zatem nieprawidłowe jest powoływanie w takim przypadku jako podstawy prawnej art. 105 kpa. Przepis ten stanowi podstawę wydania decyzji o umorzeniu postępowania rozgraniczeniowego w przypadku zawarcia przed geodetą ugody, o której mowa w art. 31 ust. 4 ustawy. Ugoda taka bowiem definitywnie kończy spór graniczny. Jednak jej zawarcie nie kończy postępowania administracyjnego o rozgraniczenie nieruchomości. Skoro postępowanie takie ma na celu zlikwidowanie sporu o przebieg granicy a zawarcie przed geodetą ugody co do przebiegu linii granicznych ustala ten przebieg i tym samym likwiduje spór, to z chwilą podpisania ugody, która wyznacza przebieg granicy brak jest przedmiotu postępowania administracyjnego. Z jednolitego i utrwalonego w tym przedmiocie orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, że w przypadku zawarcia przed geodetą ugody, o której mowa w art. 31 ust. 4 p.g.ik. postępowanie rozgraniczeniowe jako bezprzedmiotowe podlega umorzeniu na podstawie art. 105 § 1 k.p.a. (por. wyroki NSA w Krakowie z 19 lipca 1995 r., SA/Kr 2133/94, cbosa, NSA z 16.01.2007, I OSK 376/06, LEX nr 290621, WSA w Lublinie z 19 października 2010 r., III SA/Lu 187/10, LEX nr 757045). Natomiast umorzenie administracyjnego postępowania rozgraniczeniowego w sytuacji, kiedy nie doszło do zawarcia ugody lub nie ma podstaw do wydania decyzji o rozgraniczeniu następuje na podstawie art. 34 ust. 2 ustawy, a nie z powodu jego bezprzedmiotowości. Decyzja taka kończy etap administracyjnego postępowania rozgraniczeniowego, czego skutkiem jest przekazanie sprawy z urzędu do rozpatrzenia sądowi.

Nie mogły natomiast znaleźć uzasadnienia w obowiązujących przepisach zarzuty skargi. Z jej treści wynika bowiem - co jest zasadniczym jej zarzutem, że granice działki ew. nr [...] stanowiącej własność skarżącej winny przebiegać zgodnie z aktualnym zakresem posiadania, wyznaczonym przez istniejące ogrodzenia, które zostały postawione przez poprzedników prawnych skarżącej i uczestniczki i których przebiegu nikt nie kwestionował. Według skarżącej ogrodzenia te są śladami granicznymi, o których mowa w ustawie Prawo geodezyjne i kartograficzne. Odnosząc się do powyższego Sąd stwierdza, że fakt posiadania przez skarżącą i uczestniczkę działek w takim zakresie, na jaki wskazuje przebieg istniejących ogrodzeń ani fakt postawienia tych ogrodzeń przez poprzedników prawnych stron nie ma znaczenia prawnego dla stwierdzenia przebiegu granicy nieruchomości. Nie świadczy także o jej przebiegu fakt posiadania przez skarżącą działki w takim zakresie, w jakim posiadali ją rodzice skarżącej. Posiadanie bowiem jest stanem faktycznym polegającym na faktycznym władztwie. Natomiast granice nieruchomości wyodrębniają z otaczającej przestrzeni zasięg prawa własności w stosunku do gruntów sąsiednich. Istotą więc sporu o rozgraniczenie jest różnica stanowisk właścicieli sąsiadujących ze sobą nieruchomości co do zakresu prawa własności, tj. do jakiej granicy na gruncie prawo to sięga. Stanowisko więc skarżącej, iż przebieg granicy jej działki z działką uczestniczki wynika z powyższych okoliczności nie mogło być brane pod uwagę w toku kontroli zasadności umorzenia postępowania rozgraniczeniowego i przekazania sprawy sądowi. Wyjaśnić przy tym należy w związku z zarzutami skargi, że ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne posługuje się pojęciem "znaku granicznego" i tylko w znaczeniu ustawowym zdefiniowanym w przepisach prawa znaki graniczne są dowodem określającym zasięg prawa własności nieruchomości. Znaki graniczne definiuje § 2 pkt 4 rozporządzenia w sprawie rozgraniczania nieruchomości. Jest to znak z trwałego materiału umieszczony w punkcie granicznym lub trwały element zagospodarowania terenu znajdujący się w tym punkcie. Punkty graniczne to punkty określające przebieg granicy nieruchomości. Znaki graniczne umieszczane są w miejscu punktów granicznych wskazujących na przebieg granicy nieruchomości i w tym zakresie uznawane są za dowody określające zasięg prawa własności. Ustawa nakłada na określony krąg podmiotów, czyli na właścicieli i osoby władające gruntem obowiązek ochrony znaków granicznych, zaś kodeks karny przewiduje karę za ich niszczenie. Istniejące więc ogrodzenie, na które powołuje się skarżąca nie stanowi znaku granicznego. Z treści protokołu granicznego sporządzonego w sprawie wynika, że brak w terenie znaków granicznych.

Reasumując, organy z uchybieniem przepisom art. 7, 8, 77, 80 i 107 § 3 k.p.a. oraz z naruszeniem art. 34 ust. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne i § 3, § 4 i § 5 rozporządzenia ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w sprawie rozgraniczenia nieruchomości podjęły rozstrzygnięcia w sprawie. Ponadto organ odwoławczy naruszył przepis art. 138 § 1 pkt. 1 kpa utrzymując w mocy błędną, naruszającą przepisy postępowania i prawa materialnego decyzję organu pierwszej instancji, nie dostrzegając szeregu wskazanych wyżej istotnych naruszeń prawa, których dopuścił się organ pierwszej instancji. Ponownie rozpatrując wniosek o dokonanie rozgraniczenia organy winny uwzględnić treść regulacji dotyczącej rozgraniczania nieruchomości – zarówno ustawy jak i rozporządzenia i przeprowadzić postępowanie stosownie do obowiązujących przepisów. Rozstrzygnięcie powinno uwzględniać całość materiału dowodowego zgromadzonego stosownie do przepisów rozporządzenia i zawierać jego wszechstronną i prawidłową ocenę, uwzględniającą treść przepisów ustawy i rozporządzenia.

Mając na uwadze na powyższe, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c oraz art. 135 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, należało orzec jak w pkt 1 sentencji wyroku. W przedmiocie kosztów postepowania orzeczono na podstawie art. 200 w zw. z art. 205 p.p.s.a