Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Iwona Bogucka Sędziowie: Sędzia NSA Przemysław Szustakiewicz (spr.) Sędzia del. WSA Ewa Kręcichwost-Durchowska po rozpoznaniu w dniu 29 kwietnia 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Komendanta Powiatowego Policji w [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 18 lipca 2019 r., sygn. akt II SAB/Op 22/19 w sprawie ze skargi P.R. na przewlekłe prowadzenie postępowania administracyjnego przez Komendanta Powiatowego Policji w [...] w przedmiocie wniosku o wypłacenie ekwiwalentu za niewykorzystany urlop i czas wolny 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od Komendanta Powiatowego Policji w [...] na rzecz P.R. kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu wyrokiem z dnia 18 lipca 2019 r., sygn. akt II SAB/Op 22/19, po rozpoznaniu sprawy ze skargi P.R. na przewlekłe prowadzenie postępowania administracyjnego przez Komendanta Powiatowego Policji [...] w przedmiocie wniosku o wypłacenie ekwiwalentu za niewykorzystany urlop i czas wolny, zobowiązał Komendanta Powiatowego Policji [...] do rozpoznania wniosku P.R. z dnia 20 listopada 2018 r. w terminie 30 dni od dnia doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami administracyjnymi sprawy (pkt 1); stwierdził, że przewlekłe prowadzenie postępowania nie miało miejsca z rażącym naruszeniem prawa (pkt 2); oddalił skargę w pozostałej części (pkt 3) oraz zasądził od organu na rzecz skarżącego zwrot kosztów postępowania sądowego (pkt 4). W uzasadnieniu orzeczenia wskazano na następujący stan faktyczny i prawny sprawy:

Wnioskiem z dnia 20 listopada 2018 r. P.R. wezwał Komendanta Powiatowego Policji [...] o uchylenie czynności materialno-technicznej, polegającej na naliczeniu i wypłacie ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy oraz o ponowne wyliczenie należnej kwoty ekwiwalentu i wypłatę różnicy pomiędzy kwotą należną i wypłaconą wraz z odsetkami. W treści wniosku wyjaśnił, że ze służby czynnej w Policji został zwolniony z dniem 28 lutego 2017 r., otrzymując ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Wysokość należnego ekwiwalentu określał art. 115a ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2017 r., poz. 2067 ze zm.), uznany przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 30 października 2018 r., sygn. akt K 7/15, za niezgodny z art. 66 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 zdanie drugie Konstytucji RP. Dalej wywodził, że metoda obliczania wysokości ekwiwalentu pieniężnego za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 1/30 części miesięcznego uposażenia jest mniej korzystna niż metoda obliczania ekwiwalentu z zastosowaniem mnożnika 1/22 lub 1/21, jak w innych służbach mundurowych. Wniósł o załatwienie sprawy decyzją administracyjną i wypłatę ekwiwalentu w prawidłowej wysokości wraz z odsetkami ustawowymi, liczonymi od daty wymagalności świadczenia.

Pismem z dnia 26 listopada 2018 r. Komendant Powiatowy Policji [...] zawiadomił wnioskodawcę o przekazaniu wniosku według właściwości do Wydziału Finansów Komendy Wojewódzkiej Policji [...].

W piśmie z dnia 31 stycznia 2019 r. Komendant Powiatowy Policji [...] poinformował wnioskodawcę, że wypłata wyrównania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy nastąpi dopiero po zmianie przepisów wywołanej wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2018 r.

Pismem z dnia 12 lutego 2019 r. wnioskodawca złożył do Komendanta Wojewódzkiego Policji [...] ponaglenie na podstawie art. 37 K.p.a. w związku z niezałatwieniem jego wniosku z dnia 20 listopada 2018 r.

W tych okolicznościach P.R. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu skargę na przewlekłość postępowania Komendanta Powiatowego Policji [...], wnosząc o zobowiązanie organu do rozpatrzenia wniosku, stwierdzenie przewlekłości postępowania oraz przyznanie sumy pieniężnej w kwocie 1000 zł i kosztów postępowania sądowego.

W odpowiedzi na skargę Komendant Powiatowy Policji [...] wniósł o jej odrzucenie ewentualnie oddalenie skargi.

Powołanym na wstępie wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu, uznał, że skarga jest częściowo zasadna.

Sąd pierwszej instancji stwierdził, że w sprawie istnieje przewlekłość postępowania. Wszystkie podjęte przez organ czynności nastąpiły już po upływie terminów wyznaczonych przepisami art. 35 K.p.a. na załatwienie sprawy przez organ. Komendant Powiatowy Policji, któremu zarzucono bezczynność w załatwieniu sprawy zainicjowanej wnioskiem skarżącego z dnia 20 listopada 2018 r. o naliczenie i wypłacenie różnicy ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy, poinformował skarżącego pismem z dnia 31 stycznia 2019 r., że wypłata ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy następuje w drodze czynności materialno-technicznej i nie stanowi podstawy do wydania decyzji administracyjnej. Jedynie odmowa wypłacenia ekwiwalentu następuje w drodze decyzji. Wprawdzie organ udzielił pisemnej odpowiedzi na wniosek skarżącego w dniu 31 stycznia 2019 r., to jednak należy uznać, że powyższy sposób załatwienia sprawy nie odpowiadał prawu. Organ uznał za załatwienie sprawy sytuację, w której "z uwagi na zakres żądania, wniosek został przekazany do Wydziału Finansów KWP [...] i zostanie rozpatrzony po nowelizacji ustawy o Policji w tym zakresie". Tak podjęte czynności muszą być ocenione jako niewystarczające i niezmierzające do merytorycznego załatwienia sprawy, tj. rozstrzygnięcia żądania strony w kwestii obliczenia ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy z zastosowaniem innego mnożnika niż 1/30. Nie budzi wątpliwości, że sprawa dotycząca ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy jest czynnością materialno-techniczną, jednakże odmowa wypłaty ekwiwalentu winna być dokonana w formie decyzji.

Zgodnie z prezentowanym w orzecznictwie poglądem, odmowa dokonania czynności materialno-technicznej winna być dokonana w drodze decyzji, albowiem jest to negatywne rozstrzygnięcie w sprawie administracyjnej, o której załatwienie zwróciła się strona, mająca w tym interes prawny. Taka forma załatwienia, umożliwiająca instancyjną i pozainstancyjną kontrolę zgodności rozstrzygnięcia z prawem, chroni zarówno interes społeczny, jak i interes indywidualny strony.

Następnie Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że rażącym naruszeniem prawa będzie stan, w którym - bez żadnej wątpliwości i wahań - można stwierdzić, że naruszono prawo w sposób oczywisty. W okolicznościach niniejszej sprawy organ odpowiedział na wniosek skarżącego, działając w błędnym przekonaniu, że informując wnioskodawcę pisemnie, załatwił sprawę w odpowiedniej formie. Te działania organu nie wynikały ze złej woli, a jedynie błędnej interpretacji przepisów. Dlatego przyjąć należało, że nie zaistniały podstawy do przypisania zachowaniu organu rażącego naruszenia prawa.

W dniu 5 września 2019 r. skargę kasacyjną od powyższego wyroku złożył Komendant Powiatowy Policji [...], wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania WSA w Opolu lub w przypadku stwierdzenia nieważności postępowania uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania oraz zasadzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. Zarzucił on Sądowi pierwszej instancji:

1. naruszenie art. 141 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm., dalej jako "P.p.s.a."), przez to, że WSA w Opolu nie odniósł się do kwestii cywilnego charakteru sprawy;

2. art. 58 § 1 pkt 1 P.p.s.a poprzez nieodrzucenie skargi mimo cywilnego charakteru roszczenia.

Zdaniem skarżącego kasacyjnie organu sprawa powinna być rozpoznana na podstawie art. 417¹ K.c. statuującego zasadę, że gdy szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego jej naprawienia należy żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niegodności tego aktu z Konstytucją. Tej kwestii WSA w Opolu nie wyjaśnił. Nadto organ nie mógł samodzielnie wyjaśnić tej sprawy i przekazał ją do organu właściwego, tj. do Komendy Wojewódzkiej Policji [...].

W odpowiedzi na skargę kasacyjną P.R. wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, podnosząc, że zaskarżone orzeczenie odpowiada prawu.

Naczelny Sąd Administracyjny zaważył co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 P.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznając skargę kasacyjną, związany jest jej granicami. Z urzędu bierze pod rozwagę wyłącznie nieważność postępowania. W rozpoznawanej sprawie żadna z enumeratywnie wymienionych w art. 183 § 2 P.p.s.a. przesłanek nieważności postępowania nie zachodzi, stąd NSA rozpoznał skargę kasacyjną w jej granicach.

Rozpoznając skargę kasacyjną w tak zakreślonych granicach Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że nie zasługuje ona na uwzględnienie.

Za nieuzasadniony należy uznać zarzut naruszania art. 141 P.p.s.a. Podnieść należy, że w skardze kasacyjnej nie wskazano, który z czterech paragrafów ww. przepisu został naruszony przez Sąd pierwszej instancji. Przypomnieć należy, że art. 141 P.p.s.a. zawiera kilka przepisów. W art. 141 § 1 P.p.s.a. statuowany został termin instrukcyjny dla WSA sporządzenia pisemnego uzasadnienia. W art. 141 § 2 P.p.s.a. określono tryb sporządzania uzasadnienia. W art. 141 § 2a P.p.s.a. wskazano na przesłanki przedłużenia terminu do sporządzenia uzasadnienia wyroku, o którym mowa w art. 141 § 1 P.p.s.a. W art. 141 § 3 P.p.s.a. statuowano tryb wydania postanowienia o odmowie sporządzenia uzasadnienia, natomiast w art. 141 § 4 elementy jakie powinno zawierać uzasadnienie wyroku. Z treści skargi kasacyjnej należy się domyślić, że Komendant Powiatowy Policji [...] w istocie zarzucił Sądowi pierwszej instancji naruszenie art. 141 § 4 P.p.s.a., poprzez brak w uzasadnieniu odniesienia się do argumentów organu o cywilnoprawnym charakterze sprawy.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego analiza uzasadnienia zaskarżonego wyroku w odniesieniu do art. 141 § 4 P.p.s.a. wskazuje, że zarzut ten jest nieuprawniony. Sąd pierwszej instancji zawarł w zaskarżonym uzasadnieniu wszystkie niezbędne elementy określone w art. 141 § 4 P.p.s.a., a których zamieszczenie pozwala odtworzyć sposób rozumowania Sądu. Tymi elementami są: a) opis historyczny sprawy, zawierający prezentację jej okoliczności faktycznych, przebiegu i stanowisk stron do momentu podjęcia ostatecznego rozstrzygnięcia (decyzji, postanowienia bądź innej czynności administracyjnej) zaskarżonego do sądu administracyjnego, b) prezentacja stanowisk stron w postępowaniu sądowoadministracyjnym obejmująca w pierwszym rzędzie zarzuty skargi oraz argumenty strony przeciwnej zawarte w odpowiedzi na nią, uzupełnione ewentualnie o stanowiska innych uczestników postępowania oraz c) stanowisko Sądu obejmujące wskazanie podstawy prawnej rozstrzygnięcia wraz z jej wyjaśnieniem. Sporządzenie uzasadnienia jest czynnością następczą w stosunku do podjętego rozstrzygnięcia, stąd też tylko w nielicznych sytuacjach naruszenie tej normy prawnej może stanowić skuteczną podstawę skargi kasacyjnej. Do sytuacji, w której wadliwość uzasadnienia wyroku może stanowić usprawiedliwioną podstawę skargi kasacyjnej, należy zaliczyć tę, gdy uzasadnienie nie pozwala na kontrolę kasacyjną orzeczenia. Dzieje się tak wówczas, gdy nie ma możliwości jednoznacznej rekonstrukcji podstawy rozstrzygnięcia. (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 lutego 2009 r. I OSK 487/08). Co więcej Sąd ma obowiązek zwięzłego przedstawienia stanu sprawy, co obejmuje nie tylko przytoczenie ustaleń dokonanych przez organ administracji publicznej, ale także ich ocenę pod względem zgodności z prawem. Jedynie w sytuacji, gdy lakoniczne i ogólnikowe uzasadnienie wyroku uchylającego decyzję administracyjną, pozbawiałoby stronę informacji o przesłankach rozstrzygnięcia, a organ administracji także wskazówek co do kierunku dalszego prowadzenia postępowania administracyjnego, naruszałoby prawo. Tymczasem te wszystkie elementy znajdują się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Podkreślić nadto należy, że WSA w Opolu dokładanie na stronie 5 i 6 uzasadnienia wskazał, że rozpoznawana sprawa ma charakter administracyjnoprawny, a zatem przesądził, choć nie wprost, że argumentacja organu uzasadniająca odrzucenie skargi z uwagi na właściwość drogi cywilnoprawnej nie zasługuje na uwzględnienie.

Odnosząc się do drugiego zarzutu skargi kasacyjnej - to również należy uznać go za nieuzasadniony. Należy bowiem podkreślić, że w orzecznictwie nie budzi wątpliwości, że wypłata ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy następuje w drodze czynności materialno-technicznej, natomiast odmowa wypłaty takiego świadczenia następuje w drodze decyzji administracyjnej (por. wyroki NSA: z dnia 15 listopada 2011 r., sygn. akt I OSK 575/11 oraz z dnia 15 kwietnia 2014 r., sygn. akt I OSK 542/13) Stanowisko to odwołuje się do treści uzasadnienia uchwały NSA z dnia 9 grudnia 2013 r., sygn. akt I OPS 4/13, w której podniesiono, "iż w przypadku, gdy przepisy prawa upoważniają organ administracji publicznej do załatwienia sprawy administracyjnej, lecz nie określają wyraźnie formy jej rozstrzygnięcia, bądź w tym zakresie istnieje wątpliwość, należy przyjąć, że powinna być ona załatwiona w drodze decyzji administracyjnej. Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 14 czerwca 2005 r., sygn. akt P 18/03 OTK-A 2005/6/63 uznał, że "jeżeli (...) istnieje wątpliwość co do formy załatwienia sprawy administracyjnej, należy przyjąć, że istnieje sprawa administracyjna i organ administracji publicznej jest właściwy do jej załatwienia. Nie może zaistnieć sytuacja, że w przepisach ustawy określono właściwość organu administracji publicznej do załatwiania określonej kategorii spraw administracyjnych, a sprawy te nie mogłyby być rozstrzygane tylko dlatego, że ustawodawca nie określił wprost formy rozstrzygnięcia". W powyższej uchwale NSA uznał, że sprawa odmowy przyznania nagrody rocznej jest sprawą osobową, o której mowa w § 3 ust. 2 pkt 3 w związku z ust. 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 2 lipca 2003 r. w sprawie przebiegu służby funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego dotyczącej przyznania, podwyższania, obniżania oraz zawieszania wypłaty uposażenia zasadniczego lub dodatków do uposażenia, załatwianą w formie rozkazu personalnego, do której w zakresie nieuregulowanym rozporządzeniem, stosuje się przepisy K.p.a.

Takie rozwiązanie posiada zatem charakter ochronny, ponieważ pozwala ono funkcjonariuszowi na poddanie działania organu kontroli instancyjnej i sądowej. Słusznie więc Sąd pierwszej instancji uznał, że sprawa z wniosku P.R. powinna być rozpozna na drodze administracyjnoprawnej, a organ nie podejmując działań w tym zakresie narusza prawo.

Należy podkreślić, że podstawą żądań skarżącego był fakt, stwierdzenia przez Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 30 października 2017 r., sygn. akt K 7/15 niekonstytucyjności art. 115a ustawy o Policji określającego sposób liczenia ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy. Skład orzekający Trybunału w tej sprawie nie budzi wątpliwości co do zgodności z wyrokiem TK z dnia 3 grudnia 2015 r., sygn. akt K 34/15. Zdaniem Sądu Konstytucyjnego art. 115a ustawy o Policji w zakresie, w jakim ustala wysokość ekwiwalentu pieniężnego za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego w wymiarze 1/30 części miesięcznego uposażenia, jest niezgodny z art. 66 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 zdanie drugie Konstytucji RP. Powyższy wyrok ma charakter zakresowy, a więc należy do orzeczeń "w sentencji których TK stwierdza zgodność́ albo niezgodność́ z konstytucją przepisu prawnego w określonym (podmiotowym, czasowym lub przedmiotowym) zakresie jego zastosowania. W przypadku wyroków zakresowych mamy do czynienia z przypisaniem atrybutu konstytucyjności lub niekonstytucyjności nie całej jednostce redakcyjnej tekstu prawnego, lecz jej określonemu fragmentowi, a dokładnie pewnej normie prawnej, którą można w całości lub części dekodować z określonego przepisu prawnego" (T. Woś "Wyroki interpretacyjne i zakresowe w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Studia Iuridica Lublinensia, rok XXV, vol. 3 2016 s.990). Wydając wyrok zakresowy Trybunał Konstytucyjny nie orzeka zatem o niezgodności z Konstytucją całej jednostki, lecz jej fragmentu. W tym zakresie przepis nadal istnieje, ale "skutkiem wydania orzeczenia zakresowego przez TK jest zatem uznanie, w jaki sposób badanych przepisów interpretować nie wolno (orzeczenie negatywne) albo jak je interpretować należy (orzeczenie afirmatywne) przy stosowaniu prawa, tzn. uzyskanie na ich podstawie jakich norm prawnych odpowiadających rezultatom interpretacyjnym mieszczącym się̨ we wskazanym w orzeczeniu TK zakresie będzie sprzeczne z Konstytucją albo z nią zgodne" (K. Osajda, Koncepcja orzeczenia zakresowego, a wątpliwości na tle skutków orzeczeń TK [w:] Skutki wyroków Trybunały Konstytucyjnego w sferze stosowania prawa red. M. Bernatt, J. Królikowski, M. Ziółkowski, Warszawa 2013, s.297).

Przypomnieć w tym miejscu należy, że zgodnie z art. 190 ust. 1 Konstytucji RP orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne, natomiast wedle treści art. 190 ust. 3 Konstytucji RP orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, jednak Trybunał Konstytucyjny może określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego. Termin ten nie może przekroczyć osiemnastu miesięcy, gdy chodzi o ustawę, a gdy chodzi o inny akt normatywny - dwunastu miesięcy. W przypadku orzeczeń, które wiążą się z nakładami finansowymi nie przewidzianymi w ustawie budżetowej, Trybunał Konstytucyjny określa termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego po zapoznaniu się z opinią Rady Ministrów. Wskazany wyrok TK z dnia 30 października 2017 r., sygn. akt K 7/15 został opublikowany w dniu 6 listopada 2018 r. w Dzienniku Urzędowym pod poz. 2102 i z tym dniem wszedł w życie. W takiej sytuacji ustawodawca powinien podjąć działania zmierzające do ustalania stanu zgodnego z prawem. Jednak tego nie uczynił. W tej sytuacji mamy do czynienia z tzw. "zaniechaniem ustawodawczym", a więc stanem, w którym wobec braku realizacji orzeczenia Sądu Konstytucyjnego, niejako sądy oraz organy administracji muszą dokonać interpretacji normy prawnej tak, aby była ona zgodna z Konstytucją. W tym zakresie Naczelny Sąd Administracyjny podziela stanowisko wyrażone w wyroku NSA z dnia 20 lutego 2019 r., sygn. akt II OSK 694/17, w którym wskazano, że w sytuacji, bezczynności ustawodawcy w realizacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego sądy administracyjne, kierując się konstytucyjnymi zasadami: demokratycznego państwa prawa (art. 2 Konstytucji RP) oraz stosowania Konstytucji wprost (art. 8 ust. 2 Konstytucji RP) to "na sądach spoczywa wówczas powinność podjęcia takiego rozstrzygnięcia, które w realiach zaistniałego stanu faktycznego i prawnego będzie prowadziło do osiągnięcia w możliwie jak najwyższym stopniu stanu zgodności z obowiązującym prawem rozumianym całościowo, a zatem z uwzględnieniem aktów stojących na szczycie hierarchii źródeł prawa, do których z pewnością należy Konstytucja RP. Należy w tym miejscu jedynie odwołać się do podejmowanej w literaturze prawniczej dyskusji na temat powinności sądu uwzględnienia oczywistej niezgodności z Konstytucją RP znajdującego zastosowanie w danej sprawie przepisu. Bezczynność ustawodawcy w realizacji orzeczenia Sądu Konstytucyjnego nie oznacza zatem akceptacji dla takiego stanu prawnego. W takiej sytuacji sąd powinien zdekodować obowiązującą normę prawną zgodnie z ww. przepisami Konstytucji RP oraz wytycznymi wskazanymi w wyroku TK, co więcej powyższe uprawianie dotyczy nie tylko sądów, ale również organów administracji publicznej, które również zgodnie z art. 2 Konstytucji RP są zobowiązane to działania zgodnego z prawem. W tym zakresie należy zaaprobować stanowisko, wedle którego "wykonywanie wyroków TK - w tym wyroków o tzw. pominięciu prawodawczym jest obowiązkiem wszystkich organów władzy publicznej, a nie tylko ustawodawcy. Jeśli więc ustawodawca obowiązku tego nie realizuje, to ciężar wykonania orzeczenia Trybunału przenosi się na sądy i inne organy stosujące prawo. Sytuacja prawna jednostki, która była adresatem niekonstytucyjnej regulacji, nie może być uzależniona od woli i sprawności parlamentu w wykonaniu orzeczenia TK. (M. Wiącek Stosowanie Konstytucji przez sądy administracyjne. Glosa do wyroku NSA z dnia 20 lutego 2019 r., II OSK 694/17, OSP rok 2019 Nr 9 poz. 91 podobnie, J. Trzciński, Glosa do wyroku NSA z dnia 20 lutego 2019 r., II OSK 694/17, ZN SA Nr 3 rok 2019). Brak działania ustawodawcy w wykonaniu orzeczenia TK nie może być przeszkodą w podejmowaniu działań przez organy administracji, które są zobowiązane do samodzielnego ustalenia jak sentencja wyroku TK powinna wpłynąć na rozstrzygnięcie w sprawie złożonego wniosku. Takie postępowanie ma zapobiec sytuacji, w której w wyniku braku działania ustawodawcy, obywatele faktycznie zostaną pozbawieni przyznanych im przez Konstytucję uprawnień.

Biorąc zatem pod uwagę, że skarga kasacyjna nie zawierała usprawiedliwionych podstaw, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 P.p.s.a., orzekł jak w sentencji.

O kosztach postępowania kasacyjnego Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzygnął zgodnie z art. 209 w zw. z art. 204 pkt 2 i art. 205 § 2 P.p.s.a.