Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 1 lutego 2011 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Elżbieta Piechowiak Sędziowie: sędzia NSA Wiesław Czerwiński (spr.) sędzia WSA Grażyna Malinowska - Wasik Protokolant: Krzysztof Cisewski po rozpoznaniu w II Wydziale na rozprawie w dniu 1 lutego 2011 roku sprawy ze skargi B. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego we [...] z dnia [...] r., nr [...] w przedmiocie zezwolenia na usunięcie drzew 1. uchyla zaskarżoną decyzję, 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu.

1. Decyzją z dnia [...] listopada 2008 r. nr [...] Wójt Gminy T. na podstawie art. 83 ust. 1 i 4, art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880 ze zm.) oraz art. 104 K.p.a. zezwolił W. Ś. na usunięcie 10 sztuk drzew gatunku olcha o podanych obwodach rosnących na należącej do wnioskodawcy działce nr [...] w miejscowości C. gm. T.

Decyzja została odebrana przez wnioskodawcę [...] listopada 2008 r. Z pisma Wójta Gminy T. z [...] sierpnia 2010 r. wynika, że decyzja nie została doręczona skarżącej.

2. Od powyższej decyzji pismem, które wpłynęło do Kolegium w dniu [...] sierpnia 2009 r., odwołała się B. S., użytkownik sąsiedniej nieruchomości nr [...] w miejscowości Ż. Samorządowe Kolegium Odwoławcze we W., po rozpatrzeniu odwołania B. S., decyzją z dnia [...] września 2009 r. nr [...] umorzyło postępowanie odwoławcze uznając, że skarżąca nie posiada interesu prawnego. Mając na uwadze spór, co do przebiegu granic Kolegium uznało, że S. ma jedynie interes faktyczny w kwestii wycięcia drzew na nieruchomości sąsiedniej.

3. Wskutek skargi B. S., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy wyrokiem z 22 lutego 2010 r. sygn. akt II SA/Bd 943/09 uchylił decyzję SKO we Włocławku z dnia [...] września 2009 r. Nr [...]. Sąd wskazał, że postępowanie dowodowe wymaga uzupełnienia w znacznym zakresie.

4. W następstwie wyroku Sądu Samorządowe Kolegium Odwoławcze we W. ponownie rozpoznało odwołanie B. S. i decyzją z [...] sierpnia 2010 r. sygn. [...] umorzyło postępowanie odwoławcze. W ocenie SKO skarżąca nie posiada interesu prawnego w zaskarżeniu decyzji. Przeprowadzono dodatkowe postępowanie i ustalono, że decyzje stanowiące zezwolenie na usunięcie drzew nie zostały doręczone skarżącej, a jej samej nie uznano za stronę postępowania. Ustalono, że nie toczy się żadne postępowanie rozgraniczeniowe między p. S. a p. Ś. Skarżąca nie wskazała żadnego przepisu prawa materialnego, z którego wywodzi swój interes do bycia stroną w sprawie. Bezprzedmiotowe staje się merytoryczne rozpoznanie sprawy. Na marginesie wskazano, że odwołanie skarżącej zostało wniesione z uchybieniem ustawowego terminu.

5. Argumenty skarżącej zawarte w skardze.

W skardze na powyższą decyzję B. S. wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji, przeprowadzenie dowodu z akt tut. Sądu sygn. II SA/Bd 943/09, o nakazanie Wójtowi Gminy T. odszukanie znaków granicznych i przeprowadzenie rozprawy granicznych, nakazanie Urzędowi Gminy T. przeprowadzenia dowodu z oględzin wizji lokalnej na działce nr [...] położonej w T. gm. L., o uznanie sprzeciwu z [...] listopada 2008 r.

W uzasadnieniu skargi podniosła, iż Wójt Gminy T. powinien się zdecydować, gdyż raz pisze, że otrzymała decyzję i nie zachowała terminu do odwołania albo nie otrzymała decyzji i w związku z tym nie mogła się odwołać. Oświadczyła, że wszystkie terminy zachowała. Wskazała na zachowanie terminu na zażalenie od postanowienia Wójta Gminy T. z [...] czerwca 2009 r. Nie szukano granicy, a tymczasem powinny się na niej znajdować zakopane ograniczniki w postaci butelek i drynek.

W piśmie z dnia [...] stycznia 2011 r. skierowanym do Sądu podniosła, że W. Ś. nie posiadał nigdy prawa do wycinki spornych drzew, albowiem nie przedstawił znaków granicznych i nie udowodnił swojego prawa do terenu, na którym rosły drzewa. W związku z tym decyzja z [...] listopada 2008 r. jest nieważna z mocy prawa. Uważa, że posiada prawa strony i mogła odwołać się od decyzji.

6. Stanowisko SKO we W.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze we W. wniosło o oddalenie skargi. Zdaniem Kolegium skarżąca nie posiada statusu strony w postępowaniu o wydanie zezwolenia na wycięcie drzew. Zgodnie z art. 28 K.p.a. stroną postępowania jest każdy czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organów ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Strona nie wskazała żadnego przepisu prawa materialnego, z którego wywodzi swój status strony. Nie toczy się żadne postępowanie rozgraniczeniowe.

7. Stanowisko Sądu.

Skargę należało uwzględnić, jednakże z innych powodów niż to podaje skarżąca. Zgodnie z art. 134 §1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powoływaną podstawą prawną.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji na marginesie wskazało, że odwołanie skarżącej zostało wniesione z uchybieniem ustawowego terminu. Tego rodzaju stwierdzenie nie może być poczynione "na marginesie." Jest to zasadnicza sprawa dla biegu toczącego się postępowania.

Zgodnie z art. 127 § 1 i 129 § 2 K.p.a. od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie do jednej instancji, a odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie. Prawo odwołania służy od decyzji nieostatecznej. Czynność ta może być podjęta tylko przez uprawniony podmiot i podmioty działające na prawach strony. Wniesienie odwołania powoduje, że organ wyższego stopnia może ponownie rozstrzygnąć sprawę. Legitymację do wniesienia odwołania ma strona, a więc podmiot, który spełnia warunki, o jakich mowa w art. 128 K.p.a.

Nie budzi wątpliwości, że skarżąca w postępowaniu pierwszoinstacyjnym nie brała udziału, nie otrzymała odpisu decyzji i tym samym organ uznał, że nie posiada ona przymiotu strony. Nie jest doręczeniem wręczenie decyzji skarżącej podczas oględzin.

Osoba, która uważa, że jest stroną toczącego się postępowania, a która nie brała udziału w postępowaniu może złożyć skutecznie odwołanie tylko wtedy, gdy to odwołanie złożyła w terminie otwartym dla strony postępowania. To samo dotyczy możliwości wniesienia odwołania przez działającego na prawach strony prokuratora, który nie brał dotychczas udziału w postępowaniu (bliżej W. Czerwiński: Udział prokuratora w postępowaniu administracyjnym TNOiK Toruń 2009 r. str. 191 -201 i podana tam literatura i orzecznictwo).

Prawo odwołania się ma nie tylko strona, która brała udział w postępowaniu zakończonym decyzją, ale również osoba, która wprawdzie nie brała udziału w postępowaniu, ale jest stroną w rozumieniu przepisu art. 28 K.p.a.

Po uzyskaniu przez decyzję przymiotu ostateczności strona nabywa określone uprawnienia, a decyzja korzysta z domniemania trwałości. Zmiana takiej decyzji może nastąpić tylko w trybach nadzwyczajnych.

Jeżeli inna osoba uważa, że jest stroną w postępowaniu zakończonym ostateczną decyzją, to weryfikacja tych stwierdzeń może nastąpić tylko w drodze wznowienia postępowania.

Skarżąca nie otrzymała odpisu decyzji w trybie doręczenia przewidzianego przez K.p.a., ale w trybie udostępnienia akt. Samorządowe Kolegium Odwoławcze rozpatrując odwołanie winno w pierwszej kolejności ocenić, czy zostało one wniesione w terminie. Co prawda w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji Samorządowe Kolegium Odwoławcze wskazało, że rozpoznanie odwołania rozpoczęło od badania kwestii formalnych, w tym badanie, czy odwołanie zostało wniesione w terminie, to jednakże z uzasadnienia decyzji nie wynikają w tym zakresie jakiekolwiek ustalenia. Należy taką ocenę przeprowadzić obecnie.

Rozpoznanie odwołania nastąpiło z naruszeniem przepisów art. 127 § 1 i 129 § 1 oraz art. 134 K.p.a. w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy.

Sąd uznaje w takiej sytuacji za przedwczesne wypowiadanie się na temat statusu skarżącej jako stronny, co może być przedmiotem odrębnego postępowania i ewentualnych wypowiedzi organu właściwego do wznowienia postępowania.

8. Uzasadnia to, na podstawie art. 145 § 1 ust. 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz, 1270 ze zm.) uchylenie zaskarżonej decyzji.