Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jacek Jaśkiewicz Sędziowie Sędzia WSA Joanna Brzezińska Sędzia WSA Michał Ruszyński (spr.) Protokolant st. sekr. sąd. Anna Lisowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 marca 2012 r. sprawy ze skargi M.M. na postanowienie Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie odmowy uwzględnienia zarzutów oraz odmowy wstrzymania egzekucji administracyjnej oddala skargę.

Stosownie do uregulowań art. 17 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2008 r. Nr 234, poz. 1570 ze zm.) M.M., matka małoletniej N.M., urodzonej [...] lutego 2011 r., była zobowiązana do poddania dziecka szczepieniom ochronnym przeciwko gruźlicy, wirusowemu zapaleniu wątroby typu b, błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis i hemophilus influenza typu b w terminie zgodnie z harmonogramem szczepień. Małoletnia N.M. objęta jest podstawową opieką lekarską sprawowaną przez Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej [...]. Z obowiązku poddania dziecka szczepieniom, w zakresie jak wyżej, M.M. nie wywiązała się. O fakcie tym Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej [...] powiadomiła Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, przesyłając pismo z [...] kwietnia 2011 r. informujące, iż rodzice M.M. i B.M. nie wyrażają zgody na przeprowadzenie szczepień ochronnych w ramach Narodowego Programu Szczepień Ochronnych u swojego dziecka N..

[...] kwietnia 2011 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny przesłał pismo znak: [...] zobowiązujące M.M. do poddania niezwłocznie obowiązkowym szczepieniom ochronnym córkę N.. 11 maja 2011r. M.M. przesłała pismo do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, w którym poinformowała, że "... nie uchylamy się od poddania naszego dziecka obowiązkowym szczepieniom ochronnym wynikającym z kalendarza szczepień. Wprost przeciwnie, bardzo byśmy chcieli zaszczepić dziecko, jednak chcemy, żeby to były szczepionki bezpieczne dla życia i zdrowia naszej córki". Poinformowano również, iż "... wstrzymujemy się z podjęciem decyzji o szczepieniu do momentu, aż służby medyczne naszego kraju jednoznacznie ustalą na podstawie badań zasadność i bezpieczeństwo szczepień".

[...] czerwca 2011 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w piśmie znak: [...], skierowanym do M.M. wyjaśnił, że poddanie dziecka obowiązkowym szczepieniom ochronnym w Polsce jest obowiązkiem prawnym, od którego uwolnić mogą jedynie konkretne przeciwwskazania lekarskie wykluczające możliwość wykonania u dziecka szczepień. W piśmie wyjaśniono również proces badania kwalifikacyjnego, które musi być wykonane przed każdym szczepieniem. [...] lipca 2011r. M.M. przesłała kolejne pismo do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, w którym przedstawia swoje argumenty, iż "Wg. nas przepisy prawa, na które powołuje się PPIS nie dają podstaw do konkretyzacji tego obowiązku w formie decyzji administracyjnej...". [...] sierpnia 2011 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny upomnieniem znak: [...] wezwał M.M. do wykonania obowiązku poddania dziecka N.M. obowiązkowym szczepieniom ochronnym w terminie 7 dni od daty doręczenia upomnienia. [...] sierpnia 2011 r. przedstawiciel Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego przeprowadził kontrolę w NZOZ [...] w zakresie szczepień ochronnych - sprawdzenie wykonania obowiązku przez M.M.. Podczas przeprowadzonej kontroli, stwierdzono, iż N.M. nie została zaszczepiona przeciwko gruźlicy, wirusowemu zapaleniu wątroby typu b, błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis i hemophilus influenza typu b.

Wobec czego organ I instancji wszczął postępowanie egzekucyjne wystawiając tytuł wykonawczy i postanowienie o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia. Oba akty zostały wydane [...] września 2011r. pod numerem: [...] i skutecznie doręczone zobowiązanej 15 września 2011 r.

[...] września 2011 r. do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego wpłynął wniosek o wstrzymanie egzekucji administracyjnej oraz zostały zgłoszone zarzuty w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego. [...] października 2011 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny wydał postanowienie Nr [...] w sprawie zgłoszonych zarzutów, w którym odmówił uwzględnienia zarzutów zgłoszonych przez zobowiązaną oraz odmówił wstrzymania egzekucji administracyjnej. Postanowienie doręczono stronie 11 października 2011 r.

[...] października 2011r. do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego wpłynęło zażalenie M.M. na postanowienie Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego z [...] października 2011r. znak: [...] w sprawie zgłoszonych zarzutów. Pani M.M. zarzuciła błąd co do osoby zobowiązanej przez naruszenie przepisu zawartego w art. 10 § 1 oraz art. 81 kodeksu postępowania administracyjnego. Uważa, iż " ... Organ w toku postępowania powinien zapewnić wszystkim stronom czynny udział w postępowaniu". Następnie zarzuca dotknięcie postanowienia wadą nieważności w postaci "niewykonalności obowiązku o charakterze niepieniężnym" uzasadniając, iż "ustawa z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadzania i dokumentacji szczepień nie precyzują sposobu realizacji tego obowiązku w sposób jednoznaczny."

Strona zarzuciła także "brak wymagalności obowiązku" uzasadniając, że "...z rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadzania i dokumentacji szczepień nie wynika jednoznacznie moment tej wymagalności, a jedynie przedział wiekowy w jakim powinno być wykonane szczepienie".

Strona zobowiązana podniosła również "niedopuszczalność egzekucji" powołując się na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku II SA/Bk 79/11 z 5 maja 2011 r.

Postanowieniem z [...] listopada 2011 r. nr [...] Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. 2000r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.) w związku z art. 144 i art. 18 ustawy z dnia 16 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r., Nr 229, poz. 1954 ze zm.), utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

Uzasadniając postanowienie organ odwoławczy wskazał, iż argumenty zobowiązanej nie zasługują na uwzględnienie. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi w art. 1 wskazuje, iż zawarte w niej uregulowania wprowadzają zasady i tryb rozpoznawania i monitorowania sytuacji epidemiologicznej oraz podejmowania działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych w celu unieszkodliwienia źródeł zakażenia, przecięcie dróg szerzenia się zakażeń i chorób zakaźnych oraz uodpornienia osób podatnych na zakażenie. Jest więc wykonaniem dyspozycji art. 38 Konstytucji RP o prawnej ochronie życia każdego człowieka, czemu służy m. in. obowiązek poddania się szczepieniom ochronnym. Ponadto zgodnie z art. 5 ust.1 pkt 2 przywołanej wyżej ustawy osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane do poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym w ramach Narodowego Programu Szczepień Ochronnych. W przypadku osoby nieposiadającej pełnej zdolności do czynności prawnych odpowiedzialność za wypełnienie w/w obowiązku ponosi osoba, która sprawuje prawną lub faktyczną pieczę nad osobą małoletnią (art. 5 ust. 2 w/w ustawy).

Ponadto zwrócił uwagę na to, iż zgodnie z ust. 2 i 3 art. 17 przywołanej wyżej ustawy wykonanie szczepienia poprzedzone jest kwalifikacyjnym badaniem lekarskim, które ma na celu wykluczenie przeciwwskazań do szczepień. Przy czym badanie kwalifikacyjne może być wykonane wyłącznie przez lekarza posiadającego niezbędną wiedzę z zakresu szczepień ochronnych, znajomości wskazań i przeciwwskazań do szczepień, a także niepożądanych odczynów poszczepiennych oraz zasad przeprowadzania i dokumentacji szczepień. Program Szczepień Ochronnych publikowany w formie komunikatu przez Głównego Inspektora Sanitarnego, który pozostając w zgodzie z aktualną sytuacją epidemiologiczną ma na celu zahamowanie i ograniczenie rozprzestrzeniania się wielu groźnych chorób, w tym

m. in. gruźlicy, błonicy, tężca, wirusowego zapalenia wątroby typu B, poliymyelitis czy hemophilus influenzae.

Organ wskazał, że w niniejszej sprawie M.M. matka małoletniej N.M. odmówiła wykonania obowiązku wynikającego bezpośrednio z przepisów w/w ustawy. W związku z powyższym na mocy art. 3 ustawy z dnia 17 czerwca 1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej uprawniony był do wszczęcia egzekucji administracyjnej w celu przymuszenia do wykonania tych obowiązków.

Organ pierwszej instancji wysłał upomnienie stosownie do art. 15 cytowanej ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji i prawidłowo wszczął postępowanie egzekucyjne po upływie 7 dni od jego doręczenia. Według wymagań art. 122 w/w ustawy osobie zobowiązanej do wykonania obowiązku, doręczony został tytuł wykonawczy.

Odnosząc się do zarzutu, iż orzecznictwo sądów administracyjnych wskazuje na brak podstaw do stosowania jakichkolwiek kar, czy przymusu administracyjnego przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej z przytoczeniem wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, II SA/Bk 79/11 z 5 maja 2011 r., organ odwoławczy wyjaśnił, że w uzasadnieniu cytowanego wyroku Sąd podkreślił, iż istotą rozpoznawanej przez Sąd konkretnej sprawy (w sprawie tej organ I instancji wydał decyzję administracyjną na mocy której zobowiązał rodziców do poddania obowiązkowym szczepieniom ochronnym małoletniej córki, przewidzianym w ramach Narodowego Programu Szczepień Ochronnych) jest ustalenie czy w takich sytuacjach istnieje przepis prawa na podstawie którego organ uprawniony jest do wydania decyzji administracyjnej. Po szczegółowej analizie stanowiska doktryny i orzecznictwa sądów administracyjnych, przepisów art. 5, ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570 z późn. zm.), rozporządzenia (wykonawczego do tej ustawy) Ministra Zdrowia z 19 grudnia 2002 r. w sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadzania i dokumentacji szczepień (Dz. U. Nr 237, poz. 2018 z późn. zm.) Sąd uznał, że "z treści tej regulacji wynika, że obowiązek poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym wynika z mocy przepisu prawa, nie ma zatem podstawy prawnej do konkretyzacji w formie decyzji administracyjnej". Takie same stanowisko zostało wyrażone w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 kwietnia 2011r., II OSK 32/11.

Organ podkreślił, że w niniejszej sprawie organ I instancji zastosował się do wskazań sądów administracyjnych. W sprawie nie była wydana decyzja administracyjna. Postępowanie prowadzone jest w trybie egzekucji administracyjnej na podstawie ustawy z 17 czerwca 1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. 2005r.s Nr 229, poz. 1954 z późn. zm.), która w art. 1 wskazuje zakres przedmiotowy ustawy i stanowi że: "ustawa określa:

1) sposób postępowania wierzycieli w przypadkach uchylania się zobowiązanych od wykonania ciążących na nich obowiązków, o których mowa w art., 2;

2) prowadzone przez organy egzekucyjne postępowanie i stosowane przez nie środki przymusu służące doprowadzeniu do wykonania lub zabezpieczenia wykonania obowiązków, o których mowa w art. 2 ".

Natomiast zgodnie z art. 3 cyt. ustawy egzekucję administracyjną stosuje się do obowiązków określonych w art. 2, gdy wynikają one z decyzji lub postanowień właściwych organów, albo w zakresie administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego - bezpośrednio z przepisów prawa. W art. 2 § 1 pkt 3 wskazano, że egzekucji administracyjnej podlegają obowiązki o charakterze niepieniężnym pozostające we właściwości organu administracji rządowej i samorządu terytorialnego...".

Na mocy art. 10, ust. 1, pkt 2 i 3 ustawy z dnia 14 marca 1985r. o Państwowej inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 201 Ir. Nr 212, poz. 1263) państwowy wojewódzki inspektor sanitarny i państwowy powiatowy inspektor sanitarny są organami rządowej administracji. Stąd organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej uprawnione są do egzekwowania obowiązku wynikającego bezpośrednio z przepisów prawa.

Odnosząc się do powołania się przez M.M. w uzasadnieniu zażalenia na art. 33 ustawy z 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, organ wyjaśnił, że przepisy te nie mają zastosowania w niniejszej sprawie, ponieważ dotyczą takich stanów faktycznych gdzie lekarz podejrzewa lub rozpoznaje zakażenie lub chorobę zakaźną. W rozpoznawanej sprawie taka sytuacja nie występuje. Obowiązkowe szczepienia ochronne, realizowane na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 2 i art. 17, cyt. ustawy dotyczą osób zdrowych i mają na celu zapobieganie zakażeniom i chorobom zakaźnym.

Także podnoszony zarzut niewykonalności obowiązku jest nietrafny, bowiem sposób realizacji obowiązku zawarty jest w Programie Szczepień Ochronnych na dany rok, wprowadzany do stosowania na mocy art. 17, ust. 11 ustawy z 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu chorób zakaźnych u ludzi. Natomiast na mocy art. 18 ust. 5 cyt. ustawy szczepionki służące do przeprowadzania obowiązkowych szczepień ochronnych zakupuje Minister Zdrowia. Ponadto, jak wynika z Programu Szczepień Ochronnych rodzice małoletnich mogą też zadecydować o wyborze szczepionki innej niż zakupiona przez Ministra Zdrowia.

Nieuzasadniony jest zarzut "braku wymagalności obowiązku". W piśmie z [...] kwietnia 2011 r. przesłanym do Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej lekarz pediatra E.K. poinformowała, że rodzice dziecka N.M. "nie wyrażają zgody na szczepienia obowiązkowe". Do pisma dołączyła ksero oświadczenia podpisanego przez rodziców. W zgromadzonej dokumentacji w sprawie nie ma zaświadczenia, które świadczyłoby o przeciwwskazaniach do wykonania szczepień u w/w dziecka N.M..

Niezasadny jest również zarzut strony dotyczący błędu co do osoby zobowiązanej do wykonania obowiązku. Błąd co do osoby zobowiązanej dotyczy sytuacji, w której organ egzekucyjny podjął czynności egzekucyjne wobec osoby, którą błędnie uznał za zobowiązaną i której doręczył tytuł wykonawczy lub sytuacji, gdzie w tytule wykonawczym wskazano osobę na której nie ciąży obowiązek. W niniejszej sprawie taka sytuacja nie występuje, Pani M.M. - matka N.M. jest osobą odpowiedzialną i zobowiązaną do wykonania obowiązku poddania dziecka szczepieniom ochronnym w ramach Narodowego Programu Szczepień Ochronnych - art. 5 ust 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

W dalszej części uzasadnienia organ odwoławczy wskazał, że powszechne szczepienia ochronne mają na celu ochronę zdrowia i życia jednostki, a przez to i całej populacji. Są jedyną skuteczną metodą zapobiegania występowaniu chorób zakaźnych, często o ciężkim przebiegu, z dużym ryzykiem poważnych powikłań zdrowotnych i epidemii. Ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego noworodki i niemowlęta są bardziej wrażliwe na zakażenia przez niektóre drobnoustroje. Ponadto z uwagi na czas niezbędny dla wytworzenia się odporności nabytej wskutek szczepień koniecznym jest podanie szczepionek już w pierwszej dobie i w pierwszych tygodniach życia dziecka wraz z kontynuacją dawek przypominających i uzupełniających oraz stopniowym rozszerzaniem kalendarza szczepień w dalszych okresach życia. Program Szczepień Ochronnych jest opracowywany i aktualizowany co rok przez specjalistów z dziedziny epidemiologii, pediatrii i wakcynologii z uwzględnieniem sytuacji epidemiologicznej, istniejących i nowo pojawiających się zagrożeń ze strony chorób zakaźnych oraz osiągnięć nauki w zakresie bezpieczeństwa i skuteczności preparatów szczepionkowych. U niektórych osób szczepionych ze względu na osobnicze różnice układu odpornościowego mogą pojawić się po szczepieniu przemijające działania niepożądane, takie jak gorączka czy zaczerwienienie i stwardnienie w miejscu podania. W związku z powyższym prowadzona jest rejestracja niepożądanych odczynów poszczepiennych jak również badania epidemiologiczne mające na celu eliminowanie nadmiernie odczynowych szczepionek i zastępowanie ich bezpiecznymi odpowiednikami nowej generacji, przy czym w stosunku do ogółu liczby zaszczepionych osób liczba niepożądanych odczynów jest znikoma.

W związku z powyższym w ocenie organu odwoławczego podjęcie przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego środków przymuszających do wykonania obowiązku wynikającego z przepisów ustawy jest uzasadnione.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. na postanowienie Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarny wniosła M.M.. W skardze powtórzyła argumentację przedstawioną w zażaleniu.

Odpowiadając na skargę, Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny wniósł o jej oddalenie i podtrzymał swoje stanowisko przedstawione w zaskarżonym postanowieniu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga okazała się nieuzasadniona.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U z 2008 r. Nr 234, poz. 1570 ze zm.), osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane na zasadach określonych w ustawie do poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym w ramach Narodowego Programu Szczepień Ochronnych. Obowiązek poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym wynika zatem z mocy przepisu prawa, co oznacza, że nie ma podstawy prawnej do jego konkretyzacji w formie decyzji administracyjnej. Tak też stanowi art. 17 ust. 1 tej ustawy, w myśl którego osoby, określone na podstawie ust. 10 pkt 2, są obowiązane do poddawania się szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym określonym na podstawie ust. 10 pkt 1, zwanym dalej "obowiązkowymi szczepieniami ochronnymi". Wykonanie tego obowiązku z mocy prawa zabezpieczone jest przymusem administracyjnym oraz odpowiedzialnością regulowaną przepisami Kodeksu wykroczeń (art.115 k.w.) Na podstawie art. 36 ust. 1 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi wobec osoby, która nie poddaje się obowiązkowi szczepienia może być zastosowany środek przymusu bezpośredniego polegający na przytrzymywaniu, unieruchomieniu lub przymusowym podaniu leku.

Nie ulega wątpliwości, iż nakaz poddania się szczepieniu ochronnemu (w niniejszej sprawie przeciw gruźlicy, wirusowemu zapaleniu wątroby typu b, błonicy, tężcowi, krzuścowi, haemophilus influenzae typu b i poliomyelitis), stanowi ingerencję w prawa i obowiązki obywatelskie skarżącej, sprawującej pieczę nad małoletnią N.M., które to prawa są gwarantowane konstytucyjnie. Jednak ingerencja ta nie oznacza automatycznie niekonstytucyjności przepisów ustawy wprowadzającej obowiązek poddania się szczepieniu ochronnemu. Oceniając kwestię wprowadzenia przepisów ustawy nakładającej obowiązek poddania się obowiązkowemu szczepieniu, należy mieć przede wszystkim na uwadze cel, któremu służą przepisy ustawowe. Tym celem jest zapewnienie ochrony zdrowia publicznego. Mając na uwadze ten cel, zwrócić należy uwagę na treść art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483 ze zm.), który stanowi, że ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolości i praw. Uwzględniając treść tego przepisu, nie można - w ocenie Sądu - przyjąć, że ustawodawca przewidując konieczność ochrony zdrowia publicznego, poprzez wprowadzenie obowiązkowych szczepień przeciw chorobom zakaźnym, naruszył przepisy ustawy zasadniczej.

Zgodnie z art. 33 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm.), podstawą zarzutu w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej może być:

1) wykonanie lub umorzenie w całości albo w części obowiązku, przedawnienie, wygaśnięcie albo nieistnienie obowiązku;

2) odroczenie terminu wykonania obowiązku albo brak wymagalności obowiązku z innego powodu, rozłożenie na raty spłaty należności pieniężnej;

3) określenie egzekwowanego obowiązku niezgodnie z treścią obowiązku wynikającego z orzeczenia, o którym mowa w art. 3 i 4;

4) błąd co do osoby zobowiązanego;

5) niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym;

6) niedopuszczalność egzekucji administracyjnej lub zastosowanego środka egzekucyjnego;

7) brak uprzedniego doręczenia zobowiązanemu upomnienia, o którym mowa w art. 15 § 1;

8) zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego;

9) prowadzenie egzekucji przez niewłaściwy organ egzekucyjny;

10) niespełnienie wymogów określonych w art. 27.

W niniejszej sprawie zasadnicze znaczenie dla jej rozstrzygnięcia miała odpowiedź na pytanie, czy wynikający z ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi obowiązek poddania córki skarżącej szczepieniu jest jak twierdzi skarżąca, niewykonalny, a ponadto czy w sprawie mamy do czynienia z błędem co do osoby zobowiązanej, brakiem wymagalności obowiązku, oraz niedopuszczalnością egzekucji.

W ocenie Sądu organy obu instancji zasadnie przyjęły, że w rozpatrywanej sprawie nie można mówić o niewykonalności obowiązku. Zarówno bowiem rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadzania i dokumentacji szczepień (Dz.U. z 2002 r. Nr 237, poz. 2018 ze zm.), a obecnie rozporządzenie Ministra Zdrowia z 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz.U. z 2011 r. Nr 182, poz. 1086), jak i Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z 28 października 2010 r. w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na 2011 r. nie przewidują – w odniesieniu do córki skarżącej – możliwości odstąpienia od obowiązku poddania się szczepieniu przeciw gruźlicy, wirusowemu zapaleniu wątroby typu b, błonicy, tężcowi, krzuścowi, haemophilus influenzae typu b i poliomyelitis.

W ocenie Sądu o niezasadności zarzutu skarżącej co do niewykonalności obowiązku świadczy również i to, że skarżąca nie stawiła się na wezwanie zakładu opieki zdrowotnej i nie przeprowadzono w związku z tym określonego w art. 17 ust. 2 ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, lekarskiego badania kwalifikacyjnego dziecka skarżącej.

Słusznie organy uznały za nieuzasadniony zarzut skarżącej dotyczący błędu co do osoby zobowiązanego. Błąd co do osoby zobowiązanej występuje w sytuacji w której organ egzekucyjny podjął czynności egzekucyjne wobec osoby, którą błędnie uznał za zobowiązaną i której doręczył tytuł wykonawczy lub sytuacji, gdzie w tytule wykonawczym wskazano osobę na której nie ciąży obowiązek. Faktycznie upomnienie oraz dalsze czynności inspektorów sanitarnych obydwu instancji kierowane były wyłącznie do skarżącej jako matki z pominięciem ojca. Należy w związku z tym wskazać, że relacje pomiędzy rodzicami i dziećmi a w dalszej kolejności ich relacje z innymi osobami, regulują przepisy oddziału 2 w rozdziale II ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 1964 r. Nr 9, poz. 59 ze zm.- dalej w skrócie k.r.o). Zgodnie z k.r.o dziecko pozostaje aż do pełnoletniości pod władzą rodzicielską (art. 92 k.r.o.), zaś władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom (art. 93 § 1 k.r.o.), przez co każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania (art. 97 § 1 k.r.o.). W szczególności rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską a jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka (art. 98 § 1 k.r.o.). Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą dziecka (art. 95 § 1 k.r.o.). Powyższe uregulowania prawne wskazują, że skarżąca jako matka, jest osobą, która może samodzielnie reprezentować dziecko i samodzielnie zarządzać jego sprawami. W takim aspekcie organ pierwszej instancji, mógł skierować do matki upomnienie, a następnie wobec niej - jako zobowiązanej - wystawić tytuł wykonawczy. Takie postępowanie jest uzasadnione przepisem art. 5 ust. 2 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, w myśl którego w przypadku osoby nieposiadającej pełnej zdolności do czynności prawnych odpowiedzialność za wypełnienie obowiązków, o których mowa w ust. 1, ponosi osoba, która sprawuje prawną pieczę nad osobą małoletnią. Sąd uwzględnił przy tym fakt, że żadne z rodziców nie podnosiło twierdzenia, iż pieczę nad dzieckiem sprawuje wyłącznie ojciec i z tej racji postępowanie powinno być skierowane wobec ojca zamiast wobec matki.

Jeżeli chodzi o wymagalność obowiązku, to wskazać należy, że wymagalność obowiązku oznacza istnienie stanu, w którym zobowiązany powinien już wykonać ciążącą na nim skonkretyzowaną powinność, a mimo to uchyla się od niej, a właściwe organy mają wobec takiej postawy zobowiązanego żądanie przymusowego spełnienia ciążącej na nim powinności. W niniejszej sprawie skarżąca powinna poddać córkę obowiązkowym szczepieniom ochronnym. Terminy zaś wykonania tych szczepień a więc wiek dziecka w którym wykonuje się szczepienia, określa nie tylko rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadzania i dokumentacji szczepień ale także - w sposób szczegółowy - załącznik do Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego z 28 października 2010 r. w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na 2011 r. I tak np. w odniesieniu do szczepień przeciwko błonicy załącznik do komunikatu uszczegóławia przepisy rozporządzenia wskazując, że szczepienia te wykonywane są szczepionką trzykrotnie, w odstępach 6-8 tygodni, w pierwszym roku życia (szczepienie pierwotne) oraz jeden raz w 2 roku życia (szczepienie uzupełniające). Pierwsza dawka szczepionki podawana jest w 2 miesiącu życia, po 6-8 tygodniach od szczepienia przeciw gruźlicy i WZW typu B, jednocześnie z drugą dawką szczepionki przeciw WZW typu B. Druga dawka - na przełomie 3 i 4 miesiąca życia (po 6-8 tygodniach od szczepienia poprzedniego), jednocześnie ze szczepionką przeciw poliomyelitis (IPV). Trzecia dawka - w 5 miesiącu życia (po 6-8 tygodniach od szczepienia poprzedniego), jednocześnie z drugą dawką szczepionki przeciw poliomyelitis (IPV). Dawka czwarta - w 16-18 miesiącu życia, jednocześnie ze szczepionką inaktywowaną przeciw poliomyelitis (IPV).

Zarzut braku wymagalności obowiązku jest zatem nieuzasadniony.

Za bezpodstawny uznać należało także zarzut naruszenia art. 33 pkt 6 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (zarzut niedopuszczalności egzekucji administracyjnej). Wbrew bowiem twierdzeniom skarżącej ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, co zostało już wskazane wyżej, daje podstawy do zastosowania egzekucji administracyjnej w stosunku do osoby, jak się wyraziła skarżąca "zdrowej". Celem tej ustawy jest bowiem przede wszystkim zapobieganie chorobom zakaźnym poprzez wprowadzenie obowiązkowych szczepień ochronnych.

W tym stanie rzeczy skoro podniesione zarzuty nie mogły odnieść zamierzonego skutku, a jednocześnie brak jest zarzutów, które z urzędu należałoby wziąć pod rozwagę, skarga podlega oddaleniu na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Wobec oddalenia skargi brak było podstaw do orzekania w przedmiocie zwrotu kosztów na rzecz skarżącej.